Schitterende wijnboeken over Spanje, Portugal en Frankrijk
kleintje
Spectaculair werk over Rioja-gebied dicht gat in de markt
HET MOEILIJ
I
KATHOLIEK C
PLANNEN VA
DE WIJNEN
VAN SPANJE
EN PORTUGA1
SCHRIFTELIJK OPGMEN
„OOSTDIJKE"
DINSDAG 28 JANUAR11986
BI
EXTRA
Toeristen
Toekomst
Augurken
Graves
Proeverij
Apart
Basiskennis
INSTELLINGEN var
fensief begonnen te
taris Ginjaar om de
van voortgezet onde
(evenals het protest
dat Ginjaars voorn
naam 'Herschikking
derwijs', HEF-vo) op
BOER OF TUINDER;
BLOEMIST, HOVENIER of BOOMKWEKER
worden
R.-K. MIDDELBARE LANDBOUWSCHOOL EN
MIDDELBARE TUINBOUWSCHOOL te BREDA
De klassieke talen zi
nasium geweest. Eer
tijn in zijn eindexame
totaal twaalf uur pe
Nederlands wordt vie
moderne talen ieder c
positie lijkt, in de
blijft weliswaar besta.
A-stroom waarin zov
zijn, maar alom in d<
L.T.O.
BOUWTECHNIEK
MECHANISCHE TECHNIEK
MOTORVOERTUIGENTECHNIEK
L.H.N.O.
VERZORGENDE BEROEPEN
TEXTIELVERWERKENDE BEROEPER
VRIJE AFSTUDEERRICHTING
I s °mdat menig leerling niet gej
A62
Door Hein Sluijter
ALS ER een wijnstreek in Europa is,
die de laatste jaren in bijna ongekend
snel tempo aan bekendheid heeft ge
wonnen, dan is dat wel de Rioja in
Spanje. Een van de grootste afnemers
van deze wijn is Nederland. Uit de cij
fers van 1985 blijkt dat Nederland in het
rijtje exportlanden zelfs de tweede
plaats heeft ingenomen, na Engeland.
Daarmee zijn de Verenigde Staten naar
de derde plaats verdrongen. En dat zegt
toch wel wat.
De sterke toename van Rioja-wijn op
de Nederlandse markt gaat op voor zo
wel de rode als de witte. In cijfers uitge
drukt: in het eerste half jaar van 1985 be
droeg de stijging 18 procent ten opzichte
van dezelfde periode een jaar eerder. Dat
betekent voor die periode een invoer in
Nederland van ruim 1,2 miljoen üter.
Zo'n toename heeft natuurlijk een oor
zaak. Rioja-wijn paart doorgaans een
goede kwaliteit aan een gunstige prijs.
En daarnaast wordt de promotie van de
wijn op allerlei manieren goed en vak
kundig ter hand genomen.
Daarom is het wat merkwaardig, dat
er tot voor kort zo weinig over Rioja in
de bestaande wijnboeken was terug te
vinden. Noch in het Nederlands, noch in
het Engels, bestond er een boek dat uit
sluitend over Rioja ging. Een duidelijk
gat in de markt. De eerste monografie
verscheen nu onlangs in het Engels, ge
schreven door de Engelse wijnschrijver
Jan Read. Vertaald is net (nog) niet. Een
goed maar toch tamelijk beknopt werk.
Tot dan vond je in de meeste Engels- en
Nederlandstalige wijnboeken wel een
aantal bladzijden over Rioja, maar ver
der kwam het niet. Totdat Hubrecht
Duijker erop insprong.
Hij bracht meteen grof geschut in stel
ling. Zijn nieuwste boek 'De Goede wij
nen van Rioja' is op precies dezelfde wijze
aangepakt en uitgevoerd als de vijf grote
standaardwerken die hij schreef over de
Franse wijnen. Een schitterend werk vol
met nooit eerder gepubliceerde informa
tie. Tweehonderd pagina's leesplezier
voor elke wijnliefhebber. Niet alleen lees
plezier. Ook kijkplezier. Peter van der
Velde heeft weer gezorgd voor een groot
aantal uitstekende foto's. Ze zijn zeer ty
perend. Wie ooit de indrukwekkende
grilligheid van het Rioja-landschap heeft
aanschouwd, zal terstond zeggen: ja, zo
ziet het eruit. Van der Velde trok korte
tijd na Duijker door dit gebied, dat zich
uitstrekt aan weerszijden van de rivier de
Ebro.
Duijker zelf heeft er voor dit boek zo'n
maand of twee doorgebracht. Hij be
zocht alle 'belangrijke' Riojaanse wanbe
drijven, dat wil zeggen zo'n 55 bodega's.
Al deze bodega's vertegenwoordigen 95
procent van de totale produktie. Bij die
resterende 5 procent zitten overigens
toch nog Rioja's die wel in Nederland te
koop kunnen zijn, ook heel goed kunnen
zijn, maar die toch niet in het boek voor
komen. Maar dat soort onvolledigheden
is onvermijdelijk. Het stoort mij ook he
lemaal niet.
De Rioja is een gebied dat nog maar
door weinig buitenlandse toeristen wordt
bezocht. Zoals ik zelf heb kunnen con
stateren, is dat geheel ten onrechte. Er is
veel te beleven aan natuurschoon, aan
historie en aan cultuur. En niet in de
laatste plaats aan hartelijke, vriendelijke
en gastvrije mensen. Het klimaat is er
overwegend mild en in de zomer komen
er wel veel Spanjaarden van de noorde-
Het Maison des Vins de Graves in Poderusac. In een prima uitgerust proeflokaal kan men hier vele soorten Graves-wijnen testen. Voor deze
gelegenheid werd de voorzijde van het gebouw opgesierd met de aanwezigheid van de folkloristische groep 'Lous Gueys Bignerouns'.
- FOTO ED. GRAFOULIERE, LANGON
lijke natte kusten, die de zon hier op ko
men zoeken. Duijker besteedt ook aam
deze aspecten ruim aandacht. Hij consta
teert dat er nog geen officiële wijnroute:
is uitgezet. Maar met dit boek in je handl
-wat zwaar; dat wel- kom je een heell
eind. Wat zeg ik? Je kómt er.
Een ander zeer mooi uitgevoerd boek
is de nieuwste pennevrucht van Rob
Kerstens: 'De wijnen van Spanje en Por
tugal'. Met als ondertitel: 'De nieuwe
wijnen van Europa'. Waarmee dan be
doeld is dat hier de wijnen van de toe
komst vandaan komen. Er staan nu eens;
geen foto's in. Maar wel prachtige, kleu
rige aquarellen en pentekeningen van de-
auteur zelf. Hij exposeert met zijn aqua
rellen regelmatig in binnen- en buiten
land.
Kerstens is ook niet zuinig gewees; t
met etiketten. Je vindt er een dikke vier
honderd. Het is een gedegen en met
grote kennis van zaken geschreven werk
Leuk doorspekt met humor en grappen.
Geschiedenis en cultuur krijgen veel
ruimte zonder het nogal grondige infor
matie-deel geweld aan te doen. Hij slaia t
geen wijngebied over. Ook de minder be
langrijke, zoals op Mallorca bijvoor
beeld, hebben een plaatsje gekregeim.
Kerstens zegt zelf over dit boek: „Elm
tenslotte heb ik twintig maanden lang,
geduld, begrip voor de rommel in huis:,
ondersteuning en vooral bemoediging gie -
had van mijn vrouw Noep: de meesil<e
uitjes werden afgezegd, alle avonde:m
(waarvan de meeste tot 2-3 uur), zaterdiii-
gen en zondagen achter de typemachine
of de schildersezel doorgebracht".
Drs Rob Kerstens is, samen met zijn
neef André, directeur-eigenaar van de
grootste onafhankelijke wijnhandel in
Nederland. Als weinig anderen heeft hij
zo de gelegenheid gehad om de Iberische
wijnen kritisch door te lichten en de op
gedane kennis om te zetten in vooral in
formatieve teksten. Het 320 pagina's
dikke boek beschrijft, na wat algemene
hoofdstukken, achtereenvolgens de her-
komstgebieden. Gezien de ondertitel is
het heel terecht dat als eerste streek de
Rioja genoemd wordt. Hij heeft een
keuze uit exporterende bodega's gemaakt
en behandelt er veertig, Hij doet dat an
ders dan Duijker. Met veel minder uitge
werkte proefnotities, maar wel met vol
doende globale aanduidingen over welke
eigenschappen een bepaalde wijn kan
hebben.
Van de andere gebieden zijn de hoofd
stukken over sherry en port zeer de
moeite waard. Maar ook alle andere
Spaanse en Portugese gebieden heb ik
met genoegen in dit voor Nederland toch
wel unieke boek doorgelezen. Een aar
dige grap (blz. 145) is die over de 'oor
sprong van de zure bom'. In het Jumilla-
wijngebied werd in de tijd van de
Moorse overheersing geen wijn gemaakt
-want die mocht toen toch niet gedron
ken worden- maar wel werden er drui
ven geteeld. Die werden volgens Ker
stens gebruikt om er wijnazijn van te ma
ken. Daarin werden de destijds kennelijk
zeer geliefde augurken ingemaakt. En
zo
Pieter Taselaar is druk bezig zijn serie
boeken over de Franse wijnen inderdaad
alvast tot een serie te maken. Er is nu een
vierde deel verschenen: 'Alle wijnen van
de Graves'. Eraan vooraf gingen 'Alle wij
nen van de Médoc' en zo ook St. Emilion
en Pomerol. Er komen er nog meer.
De Graves is bij veel Nederlanders be
kend om zijn Graves Supérieures, een al
tijd zoete, witte wijn. Dat er ook prachti
ge, droge witte bestaan en hele mooie
rode met ook nog een heel vriendelijke
prijs, is veel minder bekend. Taselaar
heeft de meeste van de 550 chateaux in
dit gebied ten zuiden van de stad Bor
deaux bezocht. Dus niet alle, al heeft dit
werk wel de pretentie dat ook de niet be
zochte wijngoederen in verkorte vorm
aan de orde komen.
Het is een goed doorwrocht boek ge
worden met veel proefervaringen. Ik heb
de indruk dat Taselaar in dit vierde boek
de wijnen wat kritischer benadert dan in
de drie voorafgaande. Wat minder uit
bundig hoera-geroep en meer terug naar
de realiteit. Wat niet wegneemt dat het
een heel feestelijk produkt is geworden,
met groot enthousiasme samengesteld.
Het staat vol met anekdotes, stukjes over
historie en met tips voor toeristen, vooral
op gastronomisch gebied. Laat ik de fo
to's niet vergeten. Net als bij Hubrecht
Duijker is hier Peter van der Velde -sa-
men met anderen- aan de gang geweest
en dat is te merken. De foto's zijn ge
woon steengoed.
Taselaar voorziet een grote toekomst
voor de Graves-wijnen, vooral voor de
droge witte. En dat kan ook wel kloppen.
Bij de presentatie van het boek in restau
rant De Kastanjehof in Lage Vuursche
hoorde een proeverij. De meeste witte
wijnen kwamen zeer goed over, hoewel
ze nog te jong en wat hard waren. Een
goede droge, witte Graves heeft vaak
enige jaren flesrijping nodig om zich ten
volle te kunnen geven. Hoewel dat ook
weer geen wet van Meden en Perzen is,
want de witte Chateau Passan Saint-Hi-
laire van 1985 was keurig op dronk. Met
een uiterst aangenaam geurtje, waarin
bloemen te ontdekken vielen en wat
aardsheid. En met een volle, heerlijke
frisse smaak. Andere fijne witte wijnen
waren (om een paar voorbeelden te noe
men) de chateaux Piron, Respide-Méde-
ville en Magneau. Ik heb ze lang niet al
lemaal kunnen proeven, want het werd
op den duur, toen de avond viel, te don
ker en te druk.
Eigenlijk is de sfeer die spreekt uit Ta-
selaars boek over de Graves samen te
vatten in een eigen zin van hem: „Mijn
bezoek aan het Graves-gebied was een
openbaring, het was een feest van vrien
delijkheid".
Een verhaal apart is 'Le Grand Ber
nard', een oorspronkelijk Franstalige se
rie boeken over de Franse herkomstge-
bieden. Elk deel behandelt uitvoerig één
gebied, een Appellation. Er zijn nu zes
delen van in het Nederlands vertaald. De
nieuwste delen gaan over Pauillac en
Saint-Estèphe. Reeds eerder zijn versche
nen de delen over Cótes-de-Bourg, Mar-
gaux, Saint-Julien en Pomerol. Binnen
niet al te lange tijd zullen de delen over
Saint-Emilion, Graves en Sauternes in de
Nederlandse boekwinkels te koop zijn.
De boeken zijn geschreven onder re
dactie van Bernard Ginestet, de bekend
ste wijnschrijver in Frankrijk en zelf oor
spronkelijk uit het vak afkomstig. Veel
verhalen beschrijven de geschiedenis van
de streek maar wel natuurlijk met het ac
cent op wijn. Die historische verhande
lingen worden nogal eens ver uitgediept.
We vernemen hoe het hele wijngeneraties
verging. De Romeinse tijd blijft ook niet
onberoerd. Je komt verder recente voor
vallen tegen, de ups en downs in de ver
schillende streken en ook wat anecdotes.
Een heel charmant geschreven serie,
waarin tevens wat kritiek doorklinkt.
Keurig alfebetisch gerangschikt worden
de verschillende chateaux besproken. En
steeds krijgt je van hem te horen hoe bij
elk chateau de verhouding is tussen de
prijs en de kwaliteit. De boeken zijn goed
geïllustreerd zonder dat dit uitbundig ge
schiedt. De nadruk ligt duidelijk op de
tekstbladzijden.
Een nieuw boek is ook 'Over wijn ge
sproken'. Hubrecht Duijker heeft het sa
mengesteld in opdracht van de Hema.
Zoals romanschrijver Graham Greene
zijn gjote romans had en daarnaast zijn
zogeheten 'entertainments', zo heeft
Duijker dit werkje kennelijk geschreven
als 'tussendoortje'. Het is duidelijk be
doeld voor iedereen die niets van wijn af
weet, maar wel de moeite zou willen ne
men er een soort basiskennis van op te
doen. In die opzet is de opdracht mijns
inziens wel geslaagd. En voor wat voor
prijs: ƒ3,75. Daar kun je, als je toch re
gelmatig wijn koopt, je geen bult aan val
len. De foto's kende ik al. Ze zijn eerder
De omslag van Duijkers boek over Rioja.
ROB KERSTENS
DE NIEUWE WUNEN VAN EUROPA
De nic
Door Jan Greyn
„VOORAL de kleinere sch
op het platteland - en dat 2
meestal bijzondere scholer
len de dupe worden van dit
plannen die daarmee de vr
De omslag van Kerstens' boek over Spanje
Portugal.
in de werken van Duijker -en dat zijn er
al meer dan vijftien- afgedrukt.
De Goede Wijnen van Rioja, door Hu
brecht Duijker. Het Spectrum, Utrecht/
Antwerpen, 200 pagina's, 99,-.
De wijnen van Spanje en Portugal, door
Rob Kerstens. Schuyt Co, Haarlem,
320 pagina's, f 98,50.
Alle wijnen van de Graves, door Pieter
Taselaar. Uniepers, Amsterdam, 176 pa
gina's, 49,90.
Le Grand Bernard, tot nu toe zes delen,
door Bernard Ginestet: Pauillac, Saint-
Estèphe, Cótes-de-Bourg, Margaux,
Saint-Julien en Pomerol. Elsevier, Am
sterdam/Brussel, per deel ca 190 pagi
na's, 37,50 per deel.
Over wijn gesproken, door Hubrecht
Duijker. Alleen via Hema (hoofdkantoor
Amsterdam), 64 pagina's, 3,75.
De kleine school heeft een be
dwijnen van de school sterft ook
Niet voor zaken
ATTENTIE:
Vul de bon duidelijk in.
Voor elke letter, leesteken éën vakje benuttoin.
Het eerste woord van de advertentie wordt .in een groter
lettertype gezet.
Begin daarom de advertentie met het belancir ijkste woord.
Houdt Uw teksten kort en bondig.
Neem zo mogelijk Uw telefoonnummer in de advertentie op.
Via de teletoon reageert men gemakkelijk en snel.
BETALING:
Na Invulling kunt u AAN DE ZIJKANT HET BIESRAG AFLEZEN dat
u moet betalen. Voor toezending van brieven, onder nummer
dient u 3,50 extra te betalen. Als contante) betaling kunt u een
groene betaalcheque ot een blauwe girokaairt (dus géén giro- of
bankoverschrijving) insturen.
Bij niet-contante betaling ontvangt u een acceptgirokaart
waarvoor wij u echter 4,- administratiekosten in rekening
moeten brengen.
INZENDEN:
Drie dagen vóór plaatsing aan Dagblad De .Stern, Postbus 3229,
4800 MB Breda Afdeling rubrieksadvertenties.
LET OP:
Na ieder woord of cijfer een vakje overslaan.
Voor iedere punt of komma een vakje gebruiken.
BON (s.v.p. in blokletters invullen)
P'rijs incl. 5% BTW
If 5.67
If 7.56
If 945
If 11.34
If 13.23
if 15.12
Rubriek:Plaatsingsdatum:
Naam:Adres:
Postcode:Woonplaats: Telefoon:
'n Kleintje in De Stem Zeeuwsvlaamse Koerier. Kleine moeite. grotE j resultaten.
Opleidingen tot zelfstandig ondernemer of kaderfuncties in de
agrarische sector krijg je aan de
LANDBOUW: met de vakrichtingen:
- Akkerbouw inclusief Groenteteelt;
- Veehouderij, Rundveehouderij en/of Intensieve
rundveehouderij.
TUINBOUW: met de vakrichtingen:
- Groenteteelt, zowel voor kas als vollegrond;
- Bloementeelt;
- Boomteelt;
- Bloemschikken en -binden;
- Aanleg en Onderhoud van tuinen en
groenvoorzieningen.
Mogelijkheid tot doorstromen naar Hogere Onderwijsvormen.
Erkenning voor de Vestigingsweg Detailhandel.
De opleidingen kunnen worden gevolgd op verschillende niveaus,
A of B, meer of minder theoretisch.
De toelatingseisen zijn afhankelijk van het gekozen niveau.
Minimaal is nodig een MAVO-diploma of een LBO-diploma.
De opleidingsduur is in het algemeen 3 jaar. HAVO/VWO-leerlingen
kunnen onder bepaalde voorwaarden instromen in het 2e leerjaar.
KMAO:
Kort Middelbaar Agrarisch Onderwijs.
2-jarige opleiding met binnen- en buitenschoolse leerplaatsen.
Opleiding; - voor Groenteteelt en Bloementeelt wordt te Breda
gegeven aan de R.-K. MLTS.
- voor Rundveehouderij en Weidebouw wordt te
Etten-Leur gegeven aan de scholengemeenschap
„Don Bosco".
Voor informatieboekjes of verdere inlichtingen, ook over agrarisch
cursusonderwijs en part-time opleidingen kunt u bellen of schrijven
naar onderstaand adres.
Aanmelding is mogelijk tot 1 april a.s.
R.-K. MLTS, Frankenthalerstraat 7, 4816 KA Breda.
Tel. 076-712280
Directeur ir. F.J.V. Geuskens.
Met ingang van 1 augustus 1986 fuseren de L.T.S. te Oostburg enGinjaar-Maas een eil
de L.H.N.O. scholen te Schoondijke en IJzendijke. I
SCHOLENGEMEENSCHAP VOOR LAGER BEROEPSONDERWIJS
Door de fusie blijft het technisch en huishoud- en nijverheidson-1
derwijs behouden.
Gedurende de eerste twee voorbereidende jaren, maken de jon-1
gens en meisjes kennis met de basistechnieken van alle te kiezen
vakrichtingen.
Na die twee voorbereidende leerjaren kunnen de leerlingen kie l (jgj voor de klassiekei
zen uit de volgende zes vakrichtingen.
Door niveau-opleiding bestaat de mogelijkheid om voor alle bo
vengenoemde opleidingen na het behalen van het diploma, de|
studie voort te zetten in het middelbaar beroepsonderwijs.
De aangifte van leerlingen kan plaatshebben via de directeur van|
de basisschool.
De ouders hoeven dus niet zelf hun zoon/dochter bij de school
op te geven. De directeur van de basisschool blijft dit doen. Wel is
het met ingang van het schooljaar 1986-1987 zo, dat de leerlij
gen L.T.O. en L.H.N.O. rechtstreeks centraal moeten worden aan
gemeld bij de hoofdvestiging te Oostburg.
Adres; Scholengemeenschap voor L.B.O. „Oostdijke"
Postbus 13
4500 AA Oostburg. Tel. 01170-2664
Door Ad Burger
DE leraren klassieke talen v
*en eindelijk wel eens weten
waar ze aan toe zijn. Sinds h
verschijnen van de Contoure
nota hebben allerhande wer
en studiegroepen aan de inh<
V£»n 'hun' vak gesleuteld. We
uitkomst van die studies woi
is n-og iang njet bekend. Het
enige dat vaststaat is dat hel
I binet nog voor de verkiezing
moet beslissen waar het heei
gaat met de klassieken.
Vu as het tot een j aar of zes gelede:
un eerste taak om leerlingen te Ier
jn en Grieks te vertalen, plots v
I (Ifü b,et advies van een staatscomn
Ik, klassieke talen te vervangen
f't vak Antieke Cultuur.
Het nieuwe vak moest, aldus de o
I's,sie-de gymnasiumleerling wegv
IIit en ln de kunst, filosofie, politiel
lhoerutuur van de Griekse en Romei
lrv Vlng- Daarvoor zou, zo dach't
I.] "'rn,ssie. veel meer interesse best:
lnl= y°0r beide talen' niet in de laats
