UITBLAZEN
Consument komt op de koffie
Laatste acte van anjerrevolutie
'De strijd gaat jaren duren'
'Maatregf
drinkend
PVDA EN
Roze bril
is terug
ëvën
PORTUGEZEN KIEZEN EERSTE BURGERPRESIDENT
WAGENINGS ECHTPAAR ONTSNAPT UIT ZUID-JEMEN
Rio Grande
losgetrokken
'Meer loon
jspoorwegen'
DESTEMCOJ
Geen frontale
WIM KOCK
VRIJDAG 24 JANUAR11986
ACHTERGROND
T5 PAGINA?
Speculanten
Prijsopdrijving
Ongepast
Troosteloos
Dramatisch
Freek de Jonge
Evacuatie
PVDA IN VRAG
•den HAAG - Minisl
houdt vooralsnog voe
[voelen voor grote ve:
jvoor studiefinancierir
AA ACHT DAGEN
l'bTRECHT (ANP) - Nu het
[S-personeel sinds 1 januari
16 geen trendvolger meer is,
lien de vakbonden dat de
i-directie dit jaar met een
loonsverhoging van circa drie
orocent over de brug komt.
BIJ de post zat een
stropdas. Stropdas
sen zijn altijd aan mij
besteed. Dat weten de re
gelmatige lezers van deze
rubriek wel. Ik vind dat
een stropdas een heer on
derscheidt van andere
mannen. Ook nog in deze
tijd waarin kleren niet meer zo
de man maken als ze plachten
te doen. Het was een mooie
das, in een glanzende grijs
blauwe kleur. Een heel mo
derne kleur als die van de das
die ik vorig jaar bij Rolls Royce
kreeg (de vliegtuigmotoren, niet
de auto's). Dat was een licht
grijze, zijdeachtig glanzend en
bescheiden versierd met het ge
borduurde silhouet van de
nieuwe Toy-straalmotor voor
de Fokker-100, geplaatst tussen
tussen twee grillig getrokken
lijnen; één lichtblauw, de an
dere rose.
Ik keek nogal op van die
das. Op het eerste oog onge
woon en dus lelijk, maar de
PR-man van Rolls Royce ver
zekerde me dat hij nu juist
hoogst modern was, recht uit
het atelier vandaan. Op zijn ge
zag heb ik hem een paar keer
gedragen bij m'n blauwe blazer.
Niemand kwam er blijkbaar
van onder de indruk, behalve
die ene keer toen ik vertelde
dat het een Rolls-Royce-das
was. Toen heb ik me gehaast te
verklaren dat het 'maar' Rolls
Royce van de vliegtuigmotoren
was. Dat scheelde.
De nieuwe grijs-blauwe das
heeft slechts één versiering, niet
eens tussen streepjes of lijntjes
geplaatst. Het is een gebor
duurde witte Concorde-, zij-aan
zicht en in een klimmende
hoek. Heel klein, heel fijn.
Toch zijn op het staartvlak nog
duidelijk de rood-wit-blauwe
Air France-kleuren te onder
scheiden.
De Concorde. In een van de
vele verhalen die ik dezer dagen
las over de nieuwe Kanaal-tun
nel kwam ik de Concorde weer
eens tegen. De tunnelplannen
gingen uit van bekende technie
ken en zouden daarom niet tot
zo'n debacle leiden als met de,
eveneens Frans-Britse, krachts
inspanning voor de Concorde.
Sommige journalisten hebben
op hun schrijftafel een doosje
sjablonen staan. Daaruit putten
ze wanneer hun eigen vermo
gen een zaak kernachtig te ka-
rateriseren even tekortschiet.
Hebben ze het over een ambi
tieus projekt dat belastinggel
den verslindt, of juist niet, dan
halen ze de Concorde uit het
doosje.
Het Concorde-sjabloon is
verouderd. De Concorde heeft
weliswaar nooit zijn hoge ont
wikkelingskosten terugver
diend, maar Air France en Bri
tish Airways zijn er in de afgelo
pen tien jaar in geslaagd een al
leszins rendabele exploitatie
met de Concorde op te zetten.
Mensen vergeten snel en
onthouden te weinig. De Con
corde was een Europees ant
woord op de Amerikaanse uit
daging (Serban Schreiber: Le
défi Americain) die - weet u
nog? - destijds de Europese
elite zeer verontrustte. De Con
corde werd geboren op de te
kentafels toen het vooruit
gangsgeloof nog ongeschokt
was. En de Concorde was niet
alleen. Er was een race aan de
gang. De Russen bouwden hun
'Concordeski'. De Amerikanen
die op achterstand lagen, pro
beerden een veel grotere stap te
zetten en hadden ontwerpen op
papier voor supersone vliegtui
gen die - in tegenstelling tot de
Concorde en 'Concordeski' -
tevens jumbo's waren. Vrijwel
iedereen die bij de luchtvaart
betrokken was, of er alleen
maar interesse in had, was er
van overtuigd dat we in de ja
ren zeventig de lange vliegaf-
standen supersoon zouden af
leggen.
De ommekeer was abrupt.
De Club van Rome trok aan de
bel en het geloof in de vooruit
gang veranderde in vrees voor
de ondergang. Sneller, groter,
beter was groei en groei werd
een taboe. De eerste oliecrisis
deed er nog een flinke schep el
lende bovenop. Goedkope
vliegtuigbrandstof werd plotse
ling peperduur. Voor de Ameri
kanen was het 't gemakkelijkst:
zij hadden slechts supersone
vliegtuigen op papier. De 'Con
cordeski' van de Russen brak
tijdens een demonstratievlucht
bij Parijs in stukken. Maar de
Fransen en Britten zaten met
een afgeronde ontwikkeling
waarin al zeer veel geld was ge
stoken: een volwaardig, ge
slaagd en vlieggereed super
soon vliegtuig.
De hoge brandstofkosten,
de lawaaierige motoren en daat
tegenover een beperkte capaci
teit (100 passagiers) maakten
de Concorde opeens commer
cieel en ecologisch onaantrek
kelijk. British en Air France ru
ien er al aan vast en namen er
ieder zeven in dienst. Geen en
kele andere luchtvaartmaat
schappij toonde nog belangstel
ling. De Europese triomf werd
alle glans ontnomen door de
mist van pessimisme die over
de oude wereld neerdaalde. Dat
doemdenken, je hoort er nu
niets meer over,maar dat is
toch iets van nog slechts giste
ren?
gb rrwtj SB t?B*i isrt ■roe"i
De Fransen en Britten
moesten,.wel. Ze kregen te kam
pen met tegenslagen en tegen
werking. Langzaam maar zeker
echter veroverde de Concorde
een redelijk rendabele plaats in
hun vluchtschema's. Vliegen
met de Concorde is duur. Des
ondanks is er een vaste klan
tenkring van passagiers ont
staan, met geld genoeg voor
wat de Concorde biedt: snel
heid en luxe.
Inmiddels gaan we op de ja
ren '90 aan en worden er weer
ballonnetjes opgelaten over een
eventuele hervatting van de
ontwikkeling van supersone
passagiersvliegtuigen. Wéér in
Europa. Ik kan me voorstellen
dat Air France, tien jaar nadat
de eerste Concorde in commer
ciële dienst werd gesteld, in
feeststemming stropdassen
rondstuurt. Het mag weer. De
roze bril wordt mode.
lllllllJIIIIIJIflJllfJIIlJIIJlllllllllllJINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIiln
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
«076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst076-236803.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, «01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, «01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 1«01100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14,01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14. «01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, «01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9,01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, «01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Paul Seelen
IN MINDER dan een
maand tijd is de winkel
prijs van een half pond
koffie met bijna één gul
den gestegen. De consu
ment, de gedupeerde
van deze ontwikkeling,
vraagt zich terecht af
waarom?
De voornaamste reden van
de recente opdrijving van de
koffieprijs, is volgens voor
zitter C. Eijgendaal van de
Vereniging van Nederlandse
Koffiebranders - zeer toe
passelijk gehuisvest aan de
Max Havelaarlaan in Am
stelveen - de extreme droogte
in het voornaamste koffie
land ter wereld, Brazilië. De
oogst zal daardoor dit jaar
duidelijk bij de verwachtin
gen achterblijven.
Andere koffieproduce-
rende landen als Guatemala,
Colombia en een aantal Afri
kaanse leveranciers kunnen
hun produktie niet verhogen.
Dat kunnen ze niet omdat zij
door internationale afspra-
ken aan exporthoeveelheden
gebonden zijn en hun ge
brekkige infrastruktuur niet
op uitgebreider vervoer is in
gesteld. Volgens de wetten
van de economie bevordert
de koffieschaarste bij een ge
lijkblijvende vraag de duurte
van produkten.
Eijgendaal ziet echter nog
een tweetal andere oorzaken.
Allereerst de prijsopdrijving
door de activiteiten van spe
culanten op de internationale
termijnmarkten. Bij de kof
fiehandel zijn twee markten
te onderscheiden. De natura-
markt, waarop de koffie
branders rechtstreeks kopen
van de planter, en een ter
mij nmarkt. Dat is een inter
nationale beurs, waar het
produkt niet werkelijk van
hand tot hand gaat, maar en
kel in de vorm van waarde
papieren wordt verhandeld.
De belangrijkste voor de kof
fiehandel zijn die van Lon
den en New York.
Er wordt gekocht en ver
kocht, de naam geeft het
eigenlijk al aan, op termijn.
Aanbieder en afnemer spre
ken nu af, om over drie
maanden een bepaalde hoe
veelheid koffie te verhande
len tegen een op dit moment
vastgestelde prijs. Voor de
planter is dat voordelig, hem
wordt een bepaalde prijs ge
garandeerd. Tot een werke
lijk transactie komt het op de
termij nmarkt echter nooit.
Na enige tijd wordt zo'n
waardepapier weer aan an
deren verkocht, al of niet met
winst.
Deze termij nmarkt wordt
beheerst door speculanten
die niet in het produkt, maar
enkel in geldelijk gewin
geïnteresseerd zijn. Met het
ineenstorten van de tinmarkt
en de weinig aanlokkelijke
situatie op de oliemarkt on
dernamen de beleggers de
laatste maanden een ware
run op de koffietermijn-
markt, met name nadat het
gerucht van de droogte in
Brazilië de ronde deed.
Deze beleggers zijn vaak zeer
kapitaalkrachtig. Neem Ha-
gemeijer, een Nederlandse
speculant in koffie. Deze
stapte vorig jaar uit de ter-
mijnmarkt met een verlies
van maar liefst 19 miljoen
gulden. De winsten worden
nooit vermeld, maar daarbij
gaat het zeer waarschijnlijk
om nog grotere bedragen.
Willen de branders nu kof
fie kopen van de planters,
dan moeten zij tegen de be
leggers opbieden. Voor hen
steeg de kostprijs dan ook
aanmerkelijk. Eijgendaal:
„Men zou om deze reden
kunnen stellen, dat de beleg
gers op de termijnmarkt de
koffieprijs hebben opgedre-
Dan is er nog een derde re
den, waarvan Eijgendaal
overigens het belang niet
goed kan inschatten: „Het
hamsteren door de consu
ment". 'Met het uitzicht op
prijsverhogingen werden de
laatste weken grote hoeveel
heden koffie ingeslagen door
de Nederlandse huishoudens.
Eijgendaal: „Op de interna
tionale situatie heb ik weinig
zicht. Als het hamsteren ech
ter alleen in Nederland
plaatsvindt zal het op de prijs
wenig invloed hebben. De
consument, kan er dus, zoals
wel eens geopperd wordt,
weinig aan doen".
Volgens de voorzitter van de
Vereniging van Nederlandse
Koffiebranders is de recente
prijsopdrijving al met al zeer
begrijpelijk. De consumen
tenorganisaties hebben ech
ter fel gereageerd op het
nieuws. Woordvoerder Bru-
seker van Konsumenten
Kontakt (KK) bestrijdt de
noodzaak van de prijsverho
gingen stellig: „Wij hebben
sterk de indruk dat de koffie-
branders nu nog uit oude
goedkopere voorraden afzet
ten en vinden een dergelijke
prijsverhoging op dit mo
ment dan ook ongepast". KK
heeft het ministerie van eco
nomische zaken daarom ge-
vraagd de kwestie uit te zoe
ken.
Hoe het ook zij, de consu
ment is van de recente prijs-
opdrijving de dupe, hij is het
die 'op de koffie komt'. De
branders en handelaren kun
nen hun schade afwentelen.
Het enige dat de gebruiker
zou kunnen doen, is minder
van het 'kostbare' vocht op-
slorpen. Dit ligt echter niet in
de lijn der verwachtingen.
Volgens Eijgendaal hoeft
de consument echter niet in
paniek te raken. Hij denkt
dat het ergste leed geleden is
en dat het bij de recente
prijsverhogingen zal blijven.
Door Anton Theunissen
NIET zonder leedver
maak en zelfs met hei
melijk plezier genieten
de Portugezen van het
toneel van een politiek
demasqué. Misschien
zijn ze thans getuige van
de laatste acte van de
anjerrevolutie, want
links en rechts vechten
met ongekende heftig
heid om één vette prijs,
die wel eens gewonnen
zou kunnen worden door
rechts: het president
schap.
Zondag mogen zeven mil
joen kiesgerechtigde Portu
gezen naar de stembus om de
opvolger van de populaire en
tien jaar functionerende pre
sident Eanes te kiezen.
Waarschijnlijk valt de be
slissing niet in de eerste ron
de, omdat geen der kandida
ten zondag meer dan 50 pro
cent kan scoren. In dat geval
heeft op 16 februari een
tweede ronde plaats tussen
de twee kandidaten die de
meeste stemmen weten te be
halen.
De hoofdrolspelers in de
race voor het presidentschap
zijn allen door de wol ge
verfde politici, die allen ook
min of meer een eerste viool
speelden in de woelige» (tegen
van de bloemc wo7l,tie^
Geen van hen tësfFisfti Ikwï^
len in de categorie van de 're
volutionairen', al zou je de
vrouw in het kandidatenge-
zelschap, een door revolutie
en Het Grote Geluk bevlogen
ongetrouwde dame, die op
zijn minst blijft dromen van
'die mooie dagen en tijdens
de campagne het lonkend
perspectief in larmoyante
beelden blijft oproepen,
daartoe kunnen rekenen. Met
een knipoog naar een andere,
grote revolutie spreekt zij
over 'mijn campagne in de
duizend dorpen'.
De drie mannelijke kandi
daten zijn min of meer 'gera
felde leiders', mensen die niet
onbeschadigd en zonder frus
traties in hoofd- en bijrollen
de Portugese politiek sinds
1974 een verdrietig, om niet te
zeggen triest en troosteloos
gezicht hebben gegeven.
Links heeft drie kandida
ten - twee mannen en één
vrouw - in het veld gestuurd
- de kandidaat van de com
munisten doet alleen maar
op papier mee en valt dus te
verwaarlozen - en rechts één
man.
De man van rechts is de 44-
jarige Diogo Freitas do Ama-
ral en het staat vrijwel vast,
dat hij de twee ronde zal ha
len. De hoogleraar in de
rechten die vice-premier en
minister van buitenlandse
zaken geweest is, heeft de
steun van het minderheids
kabinet van de (centrum
rechtse) sociaal-democrati
sche partij (PSD) van pre
mier Anibal Cavaco Silva. De
premier behaalde in oktober
bij de parlementsverkiezin
gen een opzienbarende over
winning die vooral ten koste
ging van de socialistische
partij van Mario Soares,
waarmee de PSD tot vorig
&jaar zomer een coalitierege-
-ftiifi'gevormd had. Ook kan
Freitas do Amaral rekenen
op de steun van de céntrum-
rechtse christen-democrati
sche partij (CDS), waarvan
hijzelf voorzitter geweest is.
Men verwacht dat hij onge
veer 40 procent van de stem
men zal halen.
De andere kandidaten zijn
alle drie afkomstig uit de
centrum-linkse hoek. De be
kendste en meest ervaren
van hen is Mario Soares, die
sinds 1974 drie keer premier
geweest is en over een grote
internationale ervaring be
schikt dank zij zijn functie in
de Socialistische Internatio
nale. Deze 62-jarige politicus
heeft echter in de loop der ja
ren aan aantrekkingskracht
verloren, waardoor men hem
Soares - -fotoanp
niet zonder meer een tweede
plaats bij de verkiezingen
van zondag toedicht.
Bij de strijd om deze
plaats, die recht geeft op het
meedoen aan de tweede en
beslissende ronde op 16 fe
bruari, ondervindt hij waar
schijnlijk de meeste concur
rentie van Maria Lourdes de
Pintasilgo, die in 1979 gedu
rende een half jaar de eerste
vrouwelijke premier van
Portugal was. Maar deze 55-
jarige links-katholieke poli
tica, die Portugees ambassa
deur bij de UNESCO in Pa
rijs geweest is en op persoon
lijke titel adviseur van presi
dent Eanes is, heeft geen
steun van een partij en moet
het vooral van haar persoon
lijk charisma hebben.
De minste kans lijkt Fran
cisco Salgado Zenha te heb
ben. Deze 62-jarige jurist is
jaren de rechterhand van
Soares geweest, maar in 1980
scheidden hun wegen omdat
ze diepgaande verschillen
van mening hadden. Sinds
dien neemt hij meest radicale
standpunten in, wat hem de
steun oplevert van de com
munistische partij.
Over de krachtsverhou
dingen is het nog echt gissen.
De opinipeilingen vertonen
en wisselend beeld, zodat
zondag verrassingen aller
minst zijn uitgesloten. Zeker
is dat de uitslag hoe die ook
uitvalt geen stabiel Portugal
zal opleveren. Freitas do
Amaral - huizenhoog favo
riet - is voorstander is van
een presidentieel stelsel naar
het voorbeeld van de Ver
enigde Staten of Frankrijk.
Hij zei na zijn verkiezing
voorstellen in deze richting te
zullen doen. Hij kan be
schouwd worden als de ver
tegenwoordiger van het
'oude Portugal', de oude
Maria Lourdes de Pinta
silgo --fotoanp
reactionairen die waar
schijnlijk niet meer de demo
nische geesten van weleer
kunnen oproepen, maar ze
ker de laatste 'rode anjers'
uit de Portugese samenleving
zullen plukken. Hij is zeker
een briljant geleerde en een
sympathieke man.
Mario Soares beleeft de
meest dramatsche uren van
zijn politieke carrière. Een
paar maanden geleden leek
hij het presidentschap voor
het grijpen te hebben, maar
de zware verkiezingsneder
lagen van vorig jaar heeft
zijn image beschadigd. Als
premier zette hij Portugal
economisch op het goede
spoor en loodste Lissabon in
de EG. Maar dankbaarheid
kent de politiek niet. Soares
zal ten prooi vallen aan de
saudade, een soort Sehn-
sucht, een vage melancholie,
niet geformuleerde bitter
heid en spijt, die volgen op
een teleurstelling. Hij zal ze
ker proberen af te reizen als
'elder statesman', maar de
vraag is of hij wel zó groot is.
Zenha heeft behalve de
steun van de communisten,
ook die van de nieuwe partij
voor democratische vernieu
wing (PRD). Deze beroept
zich er op dat zij de partij
van Eanes is, maar de presi
dent is aan handen en voeten
gebonden door het feit dat
het staatshoofd zich niet di
rect met de partijpolitiek in
laat. Waarnemers menen
trouwens dat de PRD, die in
oktober voor het eerst mee
deed aan verkiezingen en
meteen de derde partij van
het land werd, misschien een
te voortvarend debuut heeft
gemaakt. Bij de gemeente
raadsverkiezingen van de
cember boekte ze een opmer
kelijk mager resultaat, ai
deed ze toen lang niet overal
Als Maria Lourdes de Pin-1
tasilgo in de eerste ronde opj
de tweede plaats weet te ein
digen, lijkt zij niet kansloos j
om in de tweede ronde Frei
tas do Amaral te verslaan.
Voor Soares schijnt deze
kans kleiner te zijn als hij f
zondag tweede wordt. Reder, I
hiervan is dat de communis-
tische partij, die de socialisti
sche ex-premier als haar be-1
langrijkste tegenstander!
heeft aangemerkt, al te vet-1
staan heeft gegeven dat ze
hem in de tweede ronde niet|
zal steunen.
Wordt een linkse kandi
daat president van Portugal
- er komt in ieder geval i
eerste burgerpresident in i
jaar -, dan zal misschien nogl
iets van de bloemenrevolutiel
gered worden. Wordt Freitas I
do Amaral de man, dan zal I
het 'oude Portugal' met zijn I
futeboll, fado en Fatima,"
weer gekoesterd worden
zal de laatste acte van de an-1
jerrevolutie snel opgevoerd
worden. Of de Portugezen I
daarvoor zullen applaudise-l
ren, valt moeilijk voor te|
stellen.
Door Alex Ruitenbeek
„OP het moment dat er
een straaljager over
vloog, gingen alle Ara
bieren in één keer naar
huis. Het was een uur of
elf, maandagmorgen.
Ons werd niets verteld,
maar al gauw bleek dat
er een opstand was uit
gebroken. Er was geen
tijd meer voor fase 1 van
ons alarmplan; we gin
gen meteen over tot fase
2: thuisblijven, en voed
sel, water en benzine in
slaan".
Ogenschijnlijk rustig,
maar met de ontberingen nog
op het gezicht vertellen Al-
bert en Patricia van Aarst
over de spannendste week in
hun leven.
„Ik verliet mijn werk,
haalde Sanne van school en
ging naar huis", vervolgt Al-
bert. Amper thuis brak de hel
los. De rebellen, die het vlieg
veld hadden veroverd, trok
ken vandaar met zwaar ma
terieel op naar de regerings
gebouwen in Aden. Er leid
den meer wegen van het
vliegveld naar het regerings
centrum, maar op één na wa
ren ze allemaal kapotgescho
ten. Er restte nog slechts een
weg: die langs het strand.
Daarheen trokken dus de re
bellen met hun tanks én de
regeringstroepen met hun
anti-tankwapens. En juist
aan die weg stond de flat van
Albert en Patricia en talloze
andere buitenlanders.
De hele week werd rond
DE Wageningse Ingenieur Albert van Aarts (37) ging vorig jaat
voor de tweede maal In zijn leven naar Zuid-Jemen. Als specla-
list In Irrigatiewerk stuurde de FAO (de voedselorganlsatie van I
de Verenigde Naties) hem naar het kleine Arabische staatje. Zijn
vrouw Patricia (35) en zoontje Sanne gingen mee.
Vorige week maandag brak er In Zuid-Jemen een opstand uil I
Communistische rebellen probeerden het communistische re-1
gime van president All Nasser omver te werpen. Uit het land sij
pelen nog steeds berichten over een bloedige strijd met een on-1
gewisse uitkomst.
Patricia en Sanne werden na vijf benauwde dagen In de I
hoofdstad Aden vorige week vrijdag geëvacueerd, Albert be
reikte de volgende morgen de veiligheid.
het flatblok van Albert en
Patricia met scherp en grof
materiaal geschoten. Om
elke meter grond werd ge
streden. Het aantal lijken in
de straten en op het strand
groeide snel.
„We mogen blij zijn dat we
hier nog zitten," vertelt Pa
tricia. „We zaten midden in
de frontlinie. De kogelgaten
zaten naast ons keukenraam.
En de flat naast ons werd ka
potgeschoten. Dat was op
derde dag. Toen besefte ik
pas dat het echt was".
Bij Albert drong dat besef
Albert van Aarts.
- foto cord 0tting
al eerder door. Hij was door
de Verenigde Naties aange
wezen als 'verbindings- en
inlichtingenofficier'. Met zijn
auto hielp hij VN-mensen
vervoeren. Zo kwam er 's
dinsdags een verzoek binnen
van de Algerijnse ambassa
de: een medewerker lag ge-
Een tank van de opstan
delingen raast voor de flat
van Albert en Patricia van
Aarts langs. Albert van
Aarts maakte deze foto zelf
vanuit een gat in de muur
van zijn flat.
FOTO ALBERT V AARTS
wond thuis. Albert nam als
vrijwilliger de taak op zich
om hem te vervoeren en ging
naar de flat van de Algerijn.
„Het bleek dat die man al
dood was. Bij hem thuis was
een granaat ingeslagen die
hem de rechterarm had afge
rukt. Door het uitblijven van
medische hulp bloedde hij
dood. Toen heb ik hem naar
het mortuarium gebracht".
Patricia bleef de gehele
week thuis. Eerst alleen met
Sanne, maar al gauw kwa
men er ook Fransen en an
dere Nederlanders bij hen in
de flat. ,,'s Maandags was er
in alle vroegte een meisje uit
Nederland aangekomen met
een videoband van Freek de
Jonge. Die hebben we toen 's
avonds gekeken. Voor de rest
was het rondhangen. Het
ergste was als er straaljagers
Je wist niet waar ze heen
gingen. Maar zodra het
enigszins rustig was, kwa
men alle buitenlanders in het
flatblok naar buiten en
praatten we met elkaar".
Om afleiding te vinden
hield Patricia een dagboek
bij. Daarin staat ook de zin
snede: 'Sanne huilt'. „Dat
was niet uit angst, maar om
dat hij niet naar buiten
mocht kijken", legt Patricia
uit.
's Vrijdags spraken de
strijdende partijen een be
stand af opdat de buitenlan
ders geëvacueerd konden
worden. „Inpakken was
moeilijk. (Beetje afscheid ne
men)", schrijft Patricia in
haar dagboek. „Het doet pijn
om te zien hoe een stad, waar
allerlei dingen ten goede aan
het veranderen waren, zin
loos verwoest wordt", ligt-
haar droefenis toe.
De evacuatie vond plaats I
op het strand voor de flat vanl
de Nederlanders. Zij verliep
vlot en zonder paniek, verteltI
Patricia, 's Avonds om elll
uur was zij zelf aan de beurt I
Ze moest tot haar borst doorf
het water waden om bij
kleine sloep te komen. D«l
bracht haar en zo'n vijftien!
anderen over naar een gr° l
tere sloep, die op haar beur'-|
weer naar de BrittaniWj
voer.
De volgende ochtend kor.-1
den de mannen pas aasl
boord. Inmiddels was het be l
stand verstreken en haddenl
de partijen hun stellingen!
weer betrokken. Albert dot j
berde richting Brittanni'l
toen de stad al weer in branJl
stond. Zeven uur later kwa l
men de evacueés aan in D]t
bouti. Berooid, maar ongel
schonden. I
Een terugkeer naar Zuw'l
Jemen zit er niet in. Patrioj
trekt een intens lelijk gezi®-I
als het woord 'terug' valt. AJ
bert zou het weliswaar Be"
bezwaar vinden terug
moeten om zijn project ai 'jl
maken, maar Patricia Sjl
een praktisch probleem, .PI
strijd is verworden tot ee®L
stammenstrijd. Regio's f\
elkaar traditioneel niet W|
gen, vechten hun oude vetel
uit. En nu er eenmaal do®i
zijn gevallen, roept dat we^|
om wraak. Dat gaat
duren".
VHiUUAti 24 JrtlMUAl
Van onze Haagse redactie
den HAAG - De Pvd,
fractie in de Tweede Kam
vindt dat alcoholmisbru
door schippers aan bandi
moet worden gelegd. V.
het kabinet worden maatr
gelen gevraagd én adviezi
voor de gemeenten lan
vaarwegen.
De kamerleden Stoffek
en Castricum herinneren c
ministers Rietkerk (binnet
De
Van onze pari
Aan de door hem vastg
beurs (3520 gulden voor tl
Voor uitwonenden) voor i
jman niet of nauwelijks g<
CDA en FVdA zijn gister
avond na Deetmans antwoorc
jlirect rond de tafel gaan zitter
om een gezamenlijke wijzi
ging (die dus kan bogen op eer
kamermeerderheid) voor t<
DEN HAAG (ANP) - Na ach
lagen te hebben vastgezeten ii
liet Griekse vrachtschip Ri<
Grande in de nacht vai
woensdag op donderdag dooi
drie zeeslepers losgetrokken.
Tijdens hoog water slaag
den de IJsland en de Smit-
jloyds 123 en 117 erin het schip
Êaar open water te slepen. Het
chip is naar Rotterdam ge
sleept, waar het aan een repa-
fatiewerf van Verolme is af
gemeerd.
In totaal heeft het bergings-
[bedrijf Smit Tak zes keer ge
probeerd het 178 meter lange
jschip te bergen. De eerdere po
gingen waren in zoverre suc
cesvol dat de slepers erin
[slaagden de Rio Grande om te
trekkken, zodat hij met zijn
boeg naar zee kwam te liggen.
De vakbonden willen een
peel terug van de koopkracht
korting van circa 4,5 procent
die de NS'ers in '82 incasseer-
pen.
IJN de metaalindustrie, vanouds
l'ers van het arbeidsvoorwaarc
week de onderhandelingen be
Voor de Industriebond FNV sta
•ng tot 36 uur per week hierbij
I '°zen heeft voor de leiding var
verhoging voor de werkenden
•yaal produktieproces de hooi
verdere arbeidstijdverkorting
daarom zijn ze er falikant teger
I Tot dusverre is niet gebleke
wondermiddel is voor het sch
'e'd- Het percentage herbezet
9en en daar waar een tekort be
werkroosters weinig flexibel zij
•et produktieproces. Er zijn e
Telden. Deze zullen in beteker
I 'nisch herstel aanhoudt en s
[stoeiende behoefte aan vakbek
- Niemand is er mee gebaat d:
9en Zouden uitlopen op een b
en de sociale partners. Daar z
ant van de werkgevers wordt
yeiegd bij het zoeken naar wer
astriebond FNV lopen mensei
9 van arbeid nu een dogma
nen valt.
tnPe 'Ddruk, die naar buiten ge
een gesloten front vormen
eigrote ondernemingen kunne
h!Lende werkomstandigheden
l0r?r|jyen heeft bovendien wein
ach» li de vakbeweging zijn e
L' erban, die onder de gege
vv fchten van een °P de sPi,s
L v" arbeidsduurverkorting he
j?er Panen bij een ongestoi
tsn, sentrekkers aan de ondi"
L *0rden door zakelijk ingesti
Lnpm 'ds eigenbelang het re
leiiiifH' Een Prestige-slag rond
'el|lk voor alle partijen.
