UITBLAZEN
Proeve verplicht rechter tot niets
Coup in Lesotho komt Pretoria erg goed van pas
Links in Frankrijk komt terug
TEGEN
even
Overbodig
die tunnel!
Derde deel
van zwarten
in VS onder
armoedegrens
Unie BLH]
laat de 32
uur vallen
DE STEM C<
Geen zuivei
WIM KOCK
WOENSDAG 22 JANUAR11986
DlBflM
ACHTERGROND
WSW-ers komel
vandaag in actie
"2P koffieprijs voor de cons
I ba veranderen". Dat wü
Lft- \.de reacfie van een wo
na TbI,anders in ons land 1
koS ,ors zou 9aan stijg]
p °rt na deze gerustellenl
kaa? anders te liggen. Via tl
Dak de consument irJ
p koffie betalen dan drie w|
behh" eC,hte verklaring voorl
enn^n koffiebranders nl
aan ?e„vraa9 van de consul
land«l J,li°P de wereldmaii
Hoi koffiebranders beschil
ties7l's vo|komen terecht dl
seaiiont0nt^aardi9d hebben j
wachto k har|delwijze. Zelfs]
Om o bescbikking van de k|
i heeft ïer ne 9edupeerde col
i de kom sch'fn van dat d
- K°ffieprijzen zeer ten eige
DIE tunnel zou er niet
moeten komen. Dat
ben ik eens met al
die Engelse conservatieve-
iingen, die er in de afgelo
pen weken hun afschuw
over hebben uitgesproken
in tientallen krante- en
tijdschriftartikelen. „De
tunnel tast onze unieke eiland
mentaliteit aan", schreef een
Britse heer onverbloemd.
Eilandmentaliteit als een erf
goed om trots op te zijn. Ik zou
er niet opgekomen zijn, ook
niet als Brit zou ik denken,
maar ik mis natuurlijk juist de
eilandmentaliteit.
De eilandmentaliteit is een
van de dingen die mij hinderen
in Groot Brittannië, maar -
moet ik er in één adem aan toe
voegen - het is tevens de groot
ste charme van de Britten.
Voor de Britten ligt de hele rest
van de wereld abroad. Overzee.
Dat is, ondanks vüegtuigen,
draagvleugelboten, hovercrafts
en snelle ro-ro-veren, verder
weg dan simpel 'over de grens'.
En ondanks het feit dat een
groot deel van die overzeese
wereld ooit vanuit Londen
werd bestuurd en Engelse le
gers sinds de middeleeuwen
met grote regelmaat het Kanaal
zijn overgestoken, zijn de Brit
ten een beetje wereldvreemd
gebleven.
Het gemak waarmee zelfs
een altijd zorgvuldig haar
woorden kiezende BBC World-
service iets of iemand in Enge
land het grootst, het mooist of
het best ter wereld noemt, is
verbluffend. „De Britse dok
werkers zijn de hardste werkers
ter wereld", hoorde ik een vak
bondsman eens, tijdens een sta
king allicht, doodserieus in een
televisie-panel verklaren. Nie
mand sprak hem tegen, terwijl
de Britse dokwerkers al sinds
mensenheugenis op alle zeven
zeeën berucht zijn om hun, la
ten we zeggen: omslachtige ma
nier van werken.
Het zal nu zo'n 15 jaar gele
den zijn, Engelands toetreding
tot de EG was nog volop in dis
cussie, dat een moedige Engels
man in een hotelbar te King's
Lynn, zich in zijn eentje een
avond lang verweerde tegen en
kele Nederlandse journalisten,
die wilden dat Engeland bij de
EG kwam en ook vonden dat
dit in Engelands belang was.
Vijf tegen één, terwijl de één
nog de handicap had dat hij de
gastheer van de vijf was, het
was geen kunst. We haalden
zijn argumenten een voor een
onderuit. Behalve het laatste.
Daaraan hield hij met grote
halstarrigheid vast. Engelands
sanity stond op het spel, zei hij
ook weer uit die, elke Engels
man aangeboren, overtuiging
dat Engeland uniek is, wat in
menig opzicht trouwens waar
is.
weggevaagd, was zijn mening
en daar kon wat hem betreft
geen economisch argument te
genop.
Al ben ik het woord sanity
(nog) niet tegengekomen in de
vele stukken en stukjes die de
afgelopen weken aan de chun-
nel zijn gewijd; de meeste van
die artikelen demonstreren pre
cies dezelfde vage maar zorge
lijke redeneertrant als die van
onze gastheer destijds in King's
Lynn. Een van de mooiste ar
gumenten tegen de tunnel die
ik tegenkwam, luidde als volgt:
„als de regering haar wens
doorzet, zal de opwindende
aanbhk van Dovers witte krij
trotsen vanuit zee de meeste
reizigers niet langer vergund
zijn."
Een andere schrijver voor
spelde de ondergang van Enge
land als maritieme natie: „De
komst van de tunnel en de af
braak van de veerdiensten zal
ons steeds meer tot een aan
hangsel van Europa maken."
Mijn eigen belangrijkste ar
gument tegen de tunnel blijk ik
te delen met ene Gavin Stamp,
wiens artikel in The Spectator
deze week door NRC-Handels-
blad werd overgenomen.
toch ben ik blij dat het
Kanaal er is, niet alleen omdat
het ons scheidt van de Fransen,
maar ook omdat het een reis
naar het buitenland (hoe af
schuwelijk veerboten vaak ook
zijn) omgeeft met een zekere
glans die niet zal uitgaan van
een tunnel."
Ik moet er niet aan denken
om in een trein gezeten, voort
te razen door een onder tiental
len meters water en aarde be
dolven buis. Op de armzaligste
veerboot waait een frisse wind
aan van het ruime sop en kun je
althans de illusie koesteren dat
je je redden kunt per vlot of
sloep als er iets ergs gebeurt.
Maar zo'n door Engelsen en
Fransen samen in elkaar ge
knutselde buis, wie met een
greintje verbeeldingskracht
durft daar in? Ik niet in elk ge
val.
Met de afschuwelijkheid
van veerschepen valt het echt
wel mee. Daar zijn prachtige,
snelle schepen bij en zelfs op de
verouderde Belgische veersche
pen werden tot nu toe malse
biefstukken gebakken. Naar
Engeland varen is heel iets an
ders dan even een of twee gren
zen overwippen. Naar Enge
land varen is reizen en dat kun
nen we tegenwoordig toch al zo
weinig. Of je zou de transpor
ten per jumbo naar Malaga en
het over de autosnelweg bollen
naar Parijs ook vormen van rei
zen moeten noemen.
Hoe lachwekkend soms ook
de gevolgen zijn; van mij mag
Britain een honderd procents
eiland blijven. En de Britten
eilanders. Die tunnel zou er dus
niet moeten komen.
Het was duidelijk dat hij
met dat woordje sanity veel
meer bedoelde dan alleen maar
gezondheid en ook meer dan
geestelijke gezondheid. Alles
wat Engeland was en onder
scheidde van de rest van de we
reld eigenlijk. Hij schilderde de
bezoedelende gevolgen van de
al jaren op gang zijnde Ameri
kanisering van zijn land. Als
daar ook een golf van Europea- 3
nisme overheen moest spoelen
zou de Britse sanity worden
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiifiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiP
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 56, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom
Breda, Nwe Ginnekenstraat 41076-236326
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030
Postadres: Postbus 13. 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W
Voor post-toezending geldt een toeslag
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738
T5 PAGINA 2
Door Jan van de Ven
DE 'proeve' van het ka
binet over euthanasie
heeft geen gevolg voor
de rechtspraak. Een
proeve van wetsvoorstel
is immers nog geen
voorstel en helemaal nog
geen wet. Strikt formeel
staat de jurisprudentie
over euthanasie hoger
op de ranglijst dan de
proeve, die we deze
week voorgelegd hebben
gekregen.
Wat we van het kabinet
hebben gehoord is een lang
verwachte politieke uit
spraak. Niemand rekende er
nog op, want we wisten im
mers van de CDA-aarzelin-
gen. Op de valreep, een Ka
mer-initiatief hing immers
in de lucht, hebben CDA- en
WD-ministers dan toch de
handen ineen kunnen slaan
om de 'proeve' te produceren.
De samenleving weet nu
wat de coalitie-partners in
het kabinet politiek haalbaar
achten. Indien sprake is van
een 'concrete doodsverwach-
ting' en er is aan nog enkele
voorwaarden voldaan dan
zou euthanasie niet verboden
hoeven zijn. Een uitgekiende
stellingname, waarin het
denken van premier Lubbers
herkenbaar is. Lubbers, die
een stap richting Korthals
Altes deed en een minister
van justitie, die eveneens
water in de wijn deed.
Kortom, een politiek com
promis. Zoals ook in de
Tweede Kamer een politieke
consensus groeide tussen de
fracties van PvdA, D'66 een
VVD. In de Kamer was men
het eens geworden op de stel
ling 'uitzichtloze noodsitua
tie'. Aan de hand van 'con
creet' en 'uitzichtloos' zullen
we over de gevolgen voor de
rechtspraak naar aanleiding
van de jongste politieke ont
wikkelingen bekijken.
De rechter komt in een
hem voorgelegde zaak tot een
oordeel aan de hand van wet,
jurisprudentie, maatschap
pelijke gevoelens. De politiek
kan een rol spelen in de weg
ing, als politici bij herken
bare meerderheid te kennen
geven in welke richting het
recht zal ontwikkelen.
In het geval van euthana
sie heeft de rechterlijke
macht tot in hoogste instan
tie de afgelopen jaren - bij
ontbreken van wetgevende
activiteiten - uiterst behoed
zaam een jurisprudentie ont
wikkeld, waaraan iedereen
zich zonder merkbaar gemor
Minister F. Korthals-Al
tes (Justitie).
- FOTO DE STEM/JOHAN VAN GURP
conformeert. Er wordt wel
gezegd, dat meer duidelijk
heid op dit punt is gewenst,
maar de criteria om eutha
nasie te kunnen toepassen
zijn inmiddels zover uitge
kristalliseerd dat van ondui
delijkheid nauwelijks meer,
sprake kan zijn.
De initiatiefnemers van de
Tweede Kamer hebben zich
in een herkenbare meerder
heid geschaard achter de
rechtsontwikkeling, die een
'uitzichtloze noodsituatie'
noodzakelijk acht om met in
gebouwde medische afwe
ging een dringend verzoek
tot euthanasie te kunnen ho
noreren. De Kamer vervult
geen voortrekkersrol. Zij
geeft wel aan, dat de wetge
vende meerderheid zich
schaart achter het rechtsden-
ken van de rechterlijke
macht.
De 'proeve' van het kabinet
doet daar niets aan af. Minis
ter van Justitie Korthals Al
tes laat dat ook via een van
de ochtendbladen weten. Hij
erkende dat de proeve min
der ver gaat dan de recht
spraak. En hij durfde geen
voorspelling te doen over de
gevolgen van de proeve op
het vervolgingsbeleid van
het openbaar ministerie. Het
vervolgingsbeleid moet zijn
afgestemd op wat de rechter
zal doen.
De minister zegde min of
meer toe, dat hij geen nadere
instructies zal geven over een
vervolgingsbeleid. „We moe
ten afwachten wat de rech
ters doen."
Het standpunt van de
rechters laat zich raden. Zij
zien een uitgesproken meer
derheid van de Kamer voor
stander van de jurispruden
tie. Nu volgt ter instandhou
ding van de regeringscoalitie
plotseling een minder ver
reikend standpunt van het
kabinet, dat vooralsnog tot
niets verplicht. De rechter
lijke macht zou inkonse-
kwent zijn als de eigen be
leidslijn nu zou worden ver
laten.
Stel even, dat de WD-
Tweede Kamer-fractie zich
losweekt van het Wessel-Tu-
instra-initiatief. Dan ont
staat ogenschijnlijk een ge
heel nieuwe situatie, omdat
daardoor geen Kamermeer
derheid meer te vinden is
voor het wetsvoorstel,
waarin de mogelijk ruimere
opvatting 'uitzichtloze nood
situatie' is opgenomen. Laten
we er ook van uitgaan, dat de
WD-fractie zich door het
kabinet laat beperken tot de
'concrete stervensverwach-
ting' en samen met de CDA-
fractie (die overigens nog
niet weet wat ze zal doen) een
wet van die strekking onder
schrijft. Heeft de rechter
daar een boodschap aan?
Reken er niet te vast op. De
wetgever kent de rechtsont
wikkeling. Komt hij (CDA en
WD) ter sauvering van een
samenwerkingsverband met
een wet, die achter loopt op
de ontwikkeling dan mag de
rechter door die wet heenkij
ken en zich een WD herin
neren, die naast een 'concrete
doodssituatie' ook een 'uit
zichtloze noodsituatie' aan
hangt. Met andere woorden:
de rechter mag bij afweging
van strafbaarheid een wet
negeren van een wetgever,
die opzettelijk wenst achter
te lopen op de ontwikkeling,
omdat de rechter over meer
bronnen beschikt om zijn
standpunt te bepalen.
Een meer voorkomend
beeld en zeker geen burger
lijke ongehoorzaamheid van
de rechterlijke macht. De
wetgever pleegt namelijk in
veel gevallen achter de prak
tijk aan de lopen. Op het mo
ment, dat we met een nieuwe
wet te maken krijgen is vaak
de rechtsontwikkeling al
verder. De rechter doet in
zo'n geval niet gemakkelijk
een stapje terug. Liever volgt
hij het rechtsdenken.
Ook in geval van achterlo
pende euthanasiewetgeving
borduurt hij voort op wat
hem vertrouwd voorkomt.
Zoals eerder geschreven en
door velen opgemerkt: de
huidige euthanasie-praktijk
laat zich niet aantasten. Zij is
onomkeerbaar. De politiek
mag dit gegeven in eigen
voordeel vertalen.
DE nieuwe machthebber
in Lesotho, generaal
Justin Lekhanya, is een
beroepsmilitair die als
conservatief te boek
staat. Hij maakte maan
dag bekend dat het land
'voorlopig' geregeerd zal
worden door een mili
taire raad, die 'vrede en
verzoening' zal vestigen.
De politici waren daar
toe niet in staat geble
ken, meende de gene
raal.
De staatsgreep in dit door
Zuid-Afrika ingesloten land
is kennelijk zonder bloedver
gieten verlopen. Inwoners
van de hoofdstad Maseru zei
den dat slechts enkele scho
ten waren gehoord, maar
voor zover bekend waren er
geen gewonden. Enkele hon
derden inwoners van Maseru
zongen en dansten op straat
nadat het nieuws van de coup
bekend werd.
De ongeveer 45-jarige
Lekhanya, bevelhebber van
de 1.500 man paramilitaire
troepen van Lesotho, is vol
gens waarnemers een uitge
sproken anti-communist en
voorstander van een betere
relatie met Zuid-Afrika, Hij
heeft nog geen opheldering
gegeven over het beleid dat
hem voor ogen staat, maar
waarnemers houden reke
ning met de mogelijkheid dat
Lesotho onder Lekhanya het
non-agressiepact met Zuid-
Afrika zal sluiten, dat de af
gezette premier Leabua Jo
nathan steeds heeft afgewe
zen.
„Hij is Pik (Roelof Botha)
zijn jongen" en zal zich in
schikkelijk tonen, zei Bryan
Bench van het Zuidafri-
kaanse Instituut voor Inter-
Para-militairen in de hoofdstad van Lesotho na de machtsovername.
nationale Zaken. „Hoe lang
dat duurt is een andere
zaak". De generaal zou de
tendens naar nauwere sa
menwerking met communis
tische landen kunnen keren
en zich ook harder kunnen
opstellen tegenover de aan
wezigheid van het African
National Congress in Leso
tho.
In een eerste reactie op de
coup zei de Zuidafrikaanse
minister van buitenlandse
zaken Roelof Botha dat hij
verheugd zou zijn over 'elke
vermindering van de span
ning met Lesotho en met elke
maatregel die de vrede zou
kunnen herstellen langs de
grenzen tussen onze twee
landen'. In een commentaar,
geschreven voor de coup,
stelde het regeringsgezinde
dagblad Die Burger dat
Zuid-Afrika niet werkeloos
zal kunnen toezien bij een
groeiende aanwezigheid van
het oost-blok binnen zijn
eigen grenzen. „Zuid-Afrika
heeft geen nieuwe crisis met
Cubaanse inmenging nodig
op de drempel van de (Oran
je) Vrijstaat", meende Die
Burger met een verwijzing
naar het bezoek van de Cu
baanse minister van buiten
landse zaken aan Lesotho.
Volgens diplomatieke krin
gen was Lekhanya ook ge
kant tegen het bezoek van de
FOTO AP
Cubaanse minister Isidoro
Malmierca.
De nieuwe machthebbers
hebben aangekondigd dat
koning Moshoeshoe II zal
aanblijven als staatshoofd
van Lesotho. De koning ge
niet aanzienlijke populariteit
onder de 1,5 miljoen burgers
van het land, maar heeft
geen politieke macht. De af
gezette premier Jonathan
(71) zou nog in zijn buiten
huis in de bergen buiten Ma
seru verblijven, maar ver
scheidene ministers zouden
per vliegtuig zijn gevlucht.
Lekhanya zou ook gekant
zijn tegen de groeiende in
vloed van de jeugdliga van
Jonathans Basotho National
Party, die goede contacten
onderhoudt met het African
National Congress. Diploma
ten en politieke waarnemers
in Zuid-Afrika menen dat
Jonathans steun aan het
ANC en zijn gespannen ver
houding met Zuid-Afrika
zijn val hebben bewerkstel
ligd, al heerste er in Lesotho
ook wijdverbreide onvrede
met Jonathans autoritair be
stuur.
Er zijn geen tekenen van
verzet tegen de nieuwe
machthebbers. Alleen bij het
gebouw van de nationale ra
dio zouden militairen gesta
tioneerd zijn. Het militair be
wind riep de bevolking op
gewoon aan het werk te blijr
ven. Rond lunchtijd trokken
opnieuw toeterende auto's en
zingende mensen met ge
balde vuist door de gewoon
lijk stille hoofdstraat van het
hoofdstadie.
Volgens ooggetuigen reed
maandag een trein uit Zuid-
Afrika over de grens naar
Maseru, de eerste sinds Pre
toria drie weken geleden een
blokkade instelde. Als gevolg
van die blokkade was een
acuut tekort aan brandstof
ontstaan, terwijl hier en daar
ook levensmiddelen schaars
werden. Het hoofd van de
Zuidafrikaanse politie, gene
raal Johan Coetzee, zei
maandag dat een lading wa
pens van Sovjet-makelij was
gevonden op trein met be
stemming met Lesotho. Het
zou gaan om mijnen, hand
granaten en explosieven.
(AFP REUTER)
Door Bob van Huët
WANNEER er in Frankrijk op dit
moment parlementsverkiezingen
zouden worden gehouden, dan krij
gen de rechtse oppositie-partijen sa
men 54 procent der stemmen. De re
gerende socialisten, die sinds 1981
over de absolute meerderheid in de
Nationale Vergadering beschikken,
zouden tot 30 procent komen. Met
communisten en linkse splinterpar
tijen haalt links een totaal van 44
procent.
Dat blijkt uit een in het rechtse weekblad
Le Point gepubliceerde opiniepeiling van
het serieuze bureau IFOP. De cijfers beves
tigen het langvoorspelde verlies van de so
cialisten, straks in maart, maar geven tege
lijkertijd aan dat de overwinning van rechts
minder spectaculair zal zijn als werd veron
dersteld. In drie maanden tijd heeft links
het gat van 20 percentagepunten met rechts
weten te halveren. De Socialistische Partij
(PS) kroop in die periode omhoog van 22
procent naar 30 en maakt daardoor goede
kans bij de verkiezingen ondanks het verlies
toch de grootste partij van het land te blij
ven.
De PS profiteert de laatste tijd vooral van
wat in Frankrijk het effect-Mitterrand
wordt genoemd. Veel meer dan zijn voor
gangers bij vorige verkiezingscampagnes,
heeft de socialistische president zich opge
worpen als een ware partijleider. Een daar
over geïrriteerde oppositie-afgevaardigde
noemde Mitterrand onlangs de afficheplak
ker van de socialisten. De president heeft de,
kortgeleden nog in het verlies berustende
socialistische achterban een nieuwe moraal
gegeven. Mede door een aantal succesvolle
optredens op radio en televisie nadert zijn
persoonlijke populariteit de psychologisch
belangrijke grens van 40 procent aan posi
tieve meningen. De socialist Mitterrand
heeft daarbij de laatste weken bovendien
steun gekregen uit onverwachte hoek: De
economie. Het terugbrengen van de inflatie
tot minder dan 5 procent in 1985 is misschien
wel het belangrijkste argument van de so
cialisten geworden.
Een aantal politieke waarnemers ziet in
de tamelijk verrassende terugkeer van links
ook het resultaat van enige strategische
blunders van rechts. Te lang lijkt de opposi
tie het terrein te hebben gelaten aan econo
mie-minister Bérégovoy en zijn dagelijkse
lofzang over de dalende inflatie. De ex-Gis-
cardisten van de liberale UDF en de Neo-
Gaullisten van de RPR van Chirac waren zo
zeker van de overwinning dat ze zich een
luxe-discussie over het al dan niet 'cohabi-
ter' (samenwonen) met president Mitter
rand na de zege konden permitteren. Een in
gewikkeld constitutioneel touwtrekken, dat
niet echt wervend heeft gewerkt op het elec
toraat, dat - om met Fabius te spreken - nu
beducht lijkt voor 'pagaille' (rotzooi) tussen
de president en de nieuwe parlementaire
meerderheid. Handig hebben de socialisten
dit door Mitterrand opgeworpen probleem
in hun voordeel weten te draaien.
Het onlangs door de UDF en RPR opge
richte platform van samenwerking lijkt
daardoor niet bijzonder stabiel. Wanneer
het onder de last van de onderlinge ambities
zou bezwijken, kan dat nog rare situaties
opleveren. Een primeur zou dat overigens
niet zijn in Frankrijk, want iets dergelijks
werd door socialisten en communisten ge
presteerd bij de de parlementverkiezingen
van 1978. de gedoodverfde overwinnaars
werden op de valreep verliezers omdat ze el
kaar het licht niet in de ogen gunden.
Tussen communisten en socialisten is
overigens van samenwerking absoluut geen
sprake meer. De socialistische strijdkreet
dat het erop aan komt 'nuttig' (lees: niet
communistisch) te stemmen, lijkt commu
nistenleider Marchais en de zijnen toch pijn
te gaan doen. Aan de extreem-rechtse kant
ziet het er eveneens ongunstig uit voor
Jean-Marie le Pen, die volgens de laatste
peilingen niet boven de 6 a 7 procent zal ko-
Door Jo Wijnen
DE viering van de eerste
officiële Martin Luther
Kingdag, afgelopen
maandag, heeft in de
Verenigde Staten aan
leiding gegeven tot tal
van bespiegelingen over
de positie van de zwarte
bevolking in het land.
Algemene conclusie: de
burgerrechten worden
vrijwel overal gerespec
teerd en een meerder
heid van de zwarten
heeft het materieel aan
zienlijk beter dan twin
tigjaar geleden, toen do
minee King zijn histori
sche burgerrechtmarsen
hield.
Dat neemt niet weg dat een
aanzienlijk deel van de
zwarte bevolking het nog
steeds bijzonder moeilijk
heeft en zelfs nog een verdere
verslechtering van zijn posi
tie tegemoet mag zien.
Bij dat alles komt nog dat
de discussie over de plaats
van de zwarten in de Ameri
kaanse samenleving niet
meer zo levendig is, omdat
vooral de immigranten sterk
de aandacht trekken. In
Amerika leven op dit ogen
blik bijna 29 miljoen zwar
ten. Dat is 12 procent van de
totale bevolking. Het aantal
van de zogenaamde Hispa-
nics - de immigranten uit
Mexico, Midden-Amerika en
Cuba - is intussen gestegen
tot 17.6 miljoen mensen. Dat
heeft de aandacht voor een
deel afgeleid van de proble
men waarmee de zwarte be
volking worstelt.
De omvang van die proble
men laat zich gemakkelijk
afleiden uit het gegeven dat
een derde deel van de zwarte
bevolking zich nog steeds on-
der de armoedegrens be
vindt. Een groep van 3.5 mil
joen zwarten is er ronduit
slecht aan toe en gaat gebukt
onder chronische armoede en
gebrek. Een groot deel daar
van leeft in de stedelijke get
to's waar de problemen al
leen nog maar toenemen. In
die getto's was tot voor een
jaar of tien geleden nog
sprake van verschillende so
ciale klassen. De zwarten die
een goede baan hadden,
woonden temidden van de
zwarten die het niet konden
redden. Daar is nu geen
sprake meer van: de zwarten
die het materieel voor de
wind gaat of die zich een
goede plaats in de samenle
ving hebben weten te vero
veren, zijn uit de getto's weg
getrokken en wonen nu, tus
sen de blanken, in de betere
wijken van de steden.
Uitgesproken tragisch is
het probleem van de ver
scheurde of niet complete
zwarte families. In 1950 was
16 procent van de kinderen
onwettig. Nu is dat rond de 50
procent. In 1960 had 21 pro
cent van de zwarte families
geen mannelijk gezinshoofd.
Nu is dat eveneens 50 pro
cent. (Bij de blanken is
slechts 15 procent van de ge
zinnen vaderloos). Het over
grote deel van deze incom
plete gezinnen is aangewezen
op zeer karige' uitkeringen.
Kinderen van ongehuwde
moeders of van gescheiden
ouders hebben maatschappe
lijk dan ook zeer weinig kan
sen.
In 1955 bedroeg het werk
loosheidspercentage onder de
zwarten 8.2 procent. Nu is dat
14.9 procent. (Het werkloos
heidspercentage onder de
blanken bedraagt 5.9. pro
cent). De jeugdwerkloosheid
onder de zwarten is zeer
hoog: 41.6 procent.
Voor een aanzienlijk deel
van de zwarten blijft de si
tuatie uitzichtloos. De econo
mische basis om een gezin te
vormen is zeer smal. Voor 100
huwbare zwarte vrouwen
zijn slechts 50 mannen met
een baan „beschikbaar".
Zo blijven miljoenen
zwarte Amerikanen in een
vicieuze cirkel van armoede
ronddraaien. De toestand in
de stedelijke getto's verslech
tert snel. De criminaliteit is
er zeer hoog. Dat geldt ook
voor het drugsgebruik. Het
aantal scheidingen is even
zeer hoog. Ook de kinder
sterfte in de getto's is aan
zienlijk hoger dan bij de
blanke bevolking en is de
laatste jaren zelfs weer ge
stegen.
De voormalige Ameri
kaanse ambassadeur bij de
Verenigde Naties Andrew
Young - nu burgemeester
van Atlanta - stelde ter gele
genheid van King Day vast:
„De natie begrijpt nog steeds
niet ten volle wat King voor
dit land heeft betekend".
Dat is zonder twijfel waar
Dominee King heeft de zwar
ten een volwaardige plaats is
de Amerikaanse samenle
ving gegeven en hij heef
Amerika bovendien bewust
gemaakt van de beklagens
waardige positie die de
zwarte bevolking innam
Maar dat de maatschappelij
ke, sociale en economisch'
integratie van de zwarten is
de Amerikaanse samenle
ving voltooid is, kon bij de
viering van de eerste KM
Day niet worden gezegd.
WUCN&UAU22 JA
OEN HAAG (ANP) - Het C
heeft bezwaar tegen het oi
de naam AR'85 deelnemen
de verkiezingen door het
meriid A. Wagenaar (tot t
kort lid van de RPF) en
aanhangers.
De naam AR'85 lijkt volg
het CDA te veel op die var
in 1980 ontbonden Anti Rc
lutionaire Partij (ARP),
van de drie componer
waaruit het huidige CD7
opgebouwd.
Het CDA heeft de Raad
State gisteren gevraagd de
schrijving door de Kiesr;
van Wagenaar en de zij:
onder AR'85 ongedaan te i
ken. De Raad beslist vanda;
Het CDA voerde bij mo
Pv
DEN HAAG (ANP) - Werk
mers van een groot aaj
werkplaatsen van de so
werkvoorziening (WSW)
men vandaag in actie uit
test tegen het achterblijj
vanhun arbeidsvoorwaard|
Werkonderbrekingen,
nifestaties en kantinebije
konsten vormen de ho
moot van de landelijke ac|
da(.
De ambtenarenbonden i
en AbvaKabo steunen de I
tics. De bonden vinden dat
de WSW-ers sinds '83 al te\j
isbezuinigd. Voor dit jaar s
zij bovendien nauwelijks
betering in de arbeidsvd
vaarden. Vandaag overleg!
ie bonden weer op het min
;erie van sociale zaken
werkgelegenheid met vel
genwoordigers van de Verq
ging van Nederlandse
meenten (VNG) en staat
cretaris De Graaf.
Volgens een woorvoeij
van de AbvaKabo zijn eij
Zuidwest-Nederland
werkonderbrekingen te
wachten.
BEILEV (ANP) - De
BLHP, vakbond van vo
middelkader, houdt niet
ger vast aan een 32-ui|
werkweek in 1990. VoorziJ
J. Werkhoven van de Unie|
dinsdigavond op een le
vergadering in Beilen dat
van kortzichtigheid en stj
heid tou getuigen om aan
standpunt vast te houden j
tuige de positieve ontwik
lingm in de economie.
Mrt minister De Kon
vindt de Unie dat eerst de
urigg werkweek maar
gerealiseerd moet word
Ook de MHP, de vakcenti]
var middelbaar en hoger j
soreel, waarbij de Unie is a!
gesloten, heeft inmiddels f
32'Urige werkweek in 19901
centrale doelstelling la|
schieten, zo deelde een wo
vierder van de MHP mee.
Een woordvoerder van
FNV vond de opstelling
Unie en MHP weinig geluk!
De FNV houdt vast aan 32
in 1990.
tan Ooijen
HST PvdA-Kamerlid Dal
v:n Ooijen keert na de verkj
zhgen op 21 mei van dit jj
net in de Tweede Kamer f
ng. Reden is dat hij op kcL
trmijn wordt benoemd totl
vin het college van bestil
ian de Open Universiteit]
Ieerlen. Van Ooijen, lid v
Dominicaner orde en J
nige RK-priester in het
ement, was vijftien jl
■'ol ks ver tegen woordi ger.
held zich in het bijzonder j
J1g met vraagstukken op
gebied van onderwijs en
aerheden.
