George Burns 90, maar nog steeds op podiun;
JOZEF VAN DEN BERG VAN POPPENSPELER TOT THEATERMAN
Jan Smeets blijft geloven in Pinkpop
■SÈM?
WOENSDAG 22 JANUAR11986
WOENSDAG 22 JANl
NEDERLAND 1
DOORGAAN FESTIVAL HANGT AF VAN SPONSORS
'Zeg 'ns AAA'
straks
ook 's middagsi
Komische filml
over aids in
Bondsrepubliek
NEDERLAND 2
ïuske en Wiske:
Srm m
IhtIF T£ UHROEti,
rwierhe6E Laren.
PP ie Happie in f
„Ik heb nooit als Jagger staan te
springen als een geflipte
ballerina
Henny Vrienten, popmusicus
wat is dat
hierimn
lamiili ju
fcfcN
Tirnr
T2 PAGINA GlOSl
George Burns.
FOTO ARCHIEF DE STEM
LOS ANGELES (RTR) - George Burns, een
van de bekendste komieken van dp Verenigde
Staten, had deze week op zijn negentigste ver
jaardag het commentaar: „Het is een leuk af
gerond getal - en ik ben er nog steeds. Ik pro
beer niet ouder te worden, wel beter. In voel
me nu zelfs even fit als toen ik 89 werd".
Afgezien van hele zakken gelukwensen was
het voor Burns een dag als alle andere. Van
avond begint hij aan een nieuwe reeks optre
dens in Caesar's Palace in Las Vegas.
George Burns, die elf jaar geleden een by-
pass-operatie onderging, deed op zijn verjaar
dag zoals gewoonlijk 15 minuten gymnastiek
voor het ontbijt, stak de eerste van zijn negen
dagelijkse sigaren op en begaf zich naar zijn
kantoor in een oude filmstudio van Hollywood
om de post door te nemen.
Vervolgens was het lunchen in de Hillcrest
Country Club tegenover de studio van 20th
Century Fox, waar zijn companen vroeger
Jack Benny, Groucho en Harpo Marx en Al
Jolson waren.
„Na een paar Bloody Mary's, twee uur
bridge en een middagslaapje, dineert hij met
zes intimi, geen beroemdheden, vrienden
slechts", deelde een secretaresse mee.
Een van de gasten aan het diner was waar
schijnlijk de 41-jarige Cathy Carr, die sinds
vijf jaar Burns' gezellin is. „Als ik er nog ben
op m'n honderdste, trouw ik 'r. Ik doe de din
gen niet graag overhaast", aldus Burns.
De laatste tien jaar hebben de komiek veel
geluk gebracht: een Oscar voor zijn rol in 'The
Sunshine Boys', succes met de film 'Oh, God'
en boeken en platen die het goed deden.
„Wanneer je 't hebt, heb je 't", zegt hij bd
scheiden. „Mensen die met pensioen gaan, ontj
spannen zich niet; ze storten in. Als je u(
pensioen gaat, moet je iets doen wat je i
doet, en ik hou van de show business. Leeft®
heeft er allemaal niks mee te maken. Sommis
mannen leven op hun tachtigste, anderen ziji
dood op hun achttiende".
„Ik kan me doodgaan niet veroorloven", z
hij. Hij beweert nu al een contract met t
Londense Palladium ondertekend te hebben
z'n honderdste, op 20 januari 1996, op te treden!
Scene uit 'De mannen' (B
Door Jan Bik
Haaften, Heilouw,
Herwijnen. De tocht
naar de woning van
theaterman Jozef van
den Berg lijkt geor
dend volgens het alfa
bet. Die woning staat
aan de Waalkant van
het dorp Herwijnen,
niet ver van Gorcum.
Meer dan een woning.
Een monumentaal
pand, Kerkenstein,
vlak achter de dijk
weg.
Jozef van den Berg staat
in de deuropening, een dikke
winterjas aan. We lopen
eerst even om het huis. De
mist beperkt het uitzicht
over de Waal, verraadt wel
iets van het landschap, maar
laat nietttemin nog heel wat
verborgen. Opzij van het
huis scharrelen wat kippen.
Ze zijn druk aan de leg, zo
leert een vluchtige blik in
hun onderkomen.
Het beeld past wonderwel
bij de sfeer, die Jozef van den
Berg schept in zijn spel. Het
een en ander te zien, maar
ook veel te raden. Dat zet de
fantasie aan het werk. Er
staat in de naar de rivier af
lopende tuin een boom, die zo
lijkt weggelopen uit een van
zijn voorstellingen. „Toch is
het nooit helemaal duidelijk,
waar je de inspiratie van
daag haalt", vertelt Jozef la
ter, als we in zijn werkkamer
in een paar fijne, geleefde
stoelen zijn weggezakt.
„We zijn hier als bij toeval,
in 1979, neergestreken. We
waren tijdelijk onderdak bij
vrienden in Wijk bij Duur
stede. Ik had een poppen-
bedje getimmerd. Mijn
vrouw zou het schilderen en
zette het daarom op een
krant. Midden op een adver
tentie over een boerderijtje,
dat in Herwijnen te koop
was. Ik ben er op af gegaan.
Dat boerderijtje werd niks.
Maar ik werd attent ge
maakt op dit huis, Kerken
stein, eigendom van een
stichting.
Die wilde het kwijt, maar
dan wel op voorwaarde, dat
het een goede bestemming
kreeg. Ik kon het kopen. Het
koetshuis stond op instorten.
En het was hier bij regen en
sneeuw een potten- en pan-
nenconcert op zolder. We
hebben er veel aan opge
knapt, ook dank zij het feit,
dat het een monument is.
En ik wilde heel graag een
beetje een grote toestand. Ik
kan hier alles kwijt. En
daarbij komt, de oude gees
ten heersen hier nog, zoals de
rivier de Waal. Maar bin
nenkort krijgen we daar zes
duwbakken tegelijk. Ik denk,
dat je dan van de Waal niets
meer ziet. En hier achter
langs willen ze een nieuwe
dijk bouwen."
Atmosfeer
Jozef van den Berg heeft
'Wonderlijk dat je met
heel weinig zoveel kunt'
In 1980 kreeg Jozef van den Berg voor de voorstelling
'Appeloog' de Hans Snoek-prijs voor de meest wezen
lijke bijdrage aan het jeugdtheater in Nederland. Hij
trad in datzelfde jaar in het Holland Festival op met
'Moeke en de dwaas'. Daarop volgden 'De dans van de
bultenaar' en 'Troev of De verdronken visser'. En nu
trekt hij Nederland en België door met 'Het geluk van
morgen' en 'De geliefden'. Hij is een geziene gast in
het Belgische, speelde 'Moeke en de dwaas' in Duits
land in het Duits, in Polen, Canada en Amerika in het
Engels, trad met een Franse versie van 'De geliefden'
in Frankrijk en Zwitserland op.
Op Nieuwjaarsdag nog was hij bij de VPRO te zien
in zijn theatervoorstelling 'De man met de rode hoed'.
Jozef van den Berg, in 1971 begonnen met een plunje-
zak vol hout en drie koffers vol lappen, als poppenspe
ler, heeft zich ontplooid tot een theaterman met een
volstrekt eigen stijl. Hij viert dit jaar zijn derde lustrum
in het theatervak.
het daar niet zo op begrepen.
Maar niettemin, hij voelt
zich in Herwijnen prima
thuis. „Deze plek hééft iets,
een heel specifieke atmos
feer. Die sfeer hier, ik geloof,
dat als ik hier niet was gaan
wonen, een voorstelling als
'Moeke en de dwaas', bijna
een mysteriespel, er nooit ge
komen zou zijn."
En juist met die produktie,
in het kader van het Holland
Festival, brak Jozef van den
Berg door, kreeg hij naam,
ook internationaal. Lande
lijke bekendheid verwierf hij
met een optreden tijdens 'De
nacht van Enschede', in 1979,
aan het eind van het kinder
theater-festival daar. „Dat
was een belevenis, voor alle
mensen, die daar toen waren.
Ik spreek af en toe nog men
sen uit die tijd."
Reizen
Daarna is het heel hard
gegaan. 'Rondreizend pop
pentheater Jozef van den
Berg' veranderde in 'Theater
Jozef van den Berg.' De thea
terman reist nog steeds,
maar keert, als het enigszins
mogelijk is, na de voorstel
ling naar Herwijnen terug,
naar vrouw en vier kinderen,
tien, acht, vier jaar, en vier
maanden, drie dochters en,
de jongste, een zoon. „Dan
hoeven ze niet te denken:
'Wie is die man'.
Als ik thuis ben, dan zeg
gen ze, 's avonds voor het
slapen gaan: 'Kom je gek
doen?' Dan verkleed ik me,
in allerlei verschrikkelijke
gedaanten, ga spoken. En ik
weet dan vaak niet meer van
ophouden. Het is me een ge
gil en geschreeuw. En dan
vertellen ze: 'Mijn vader
maakt grapjes'."
De geliefden
Veel meer dan indertijd in
'Moeke en de dwaas' is Jozef
van den Berg in zijn huidige
voorstelling, 'De geliefden'
dichter bij huis, bij de reali
teit.
„Het beeld is meer we
relds. Een man, die een zee
reis maakt, op een onbe
kende kust terecht komt. Ik
heb gezocht naar een moge
lijkheid mij terecht te laten
komen voor een publiek, zo
dat aan de ene kant duidelijk
is, dat ik een voorstelling
speel, maar aan de andere
kant ook voortdurend vast
staat, dat ik ben aangespoeld
waar mensen zitten, alsof er
iets gebouwd is rondom dat
stukje kust.
Vanuit die positie is het
heel natuurlijk, dat ik het
publiek daarin betrek en dat
het publiek als vanzelf een
zekere rol op zich neemt en
mij uitdaagt om verder te
gaan. Ik heb altijd al het pu
bliek aangekeken, zo van
'Wie zijn jullie nou?', en
'Zonder jullie zou ik dit niet
doen'.
Kwetsbaar
Ik repeteer nooit. Er staan
natuurlijk tevoren wel zin
nen vast. Maar de tekst ont
staat verder terwijl ik speel.
Dat betekent dat je in het be
gin heel kwetsbaar bent. Zo
had ik een try-out in Turn
hout. Het was vreselijk koud.
Jozef van den Berg: op tournee door Canada en Amerika.
Het cultureel centrum werd
verbouwd. Ik speelde in een
vervangende ruimte. Het
wilde niet. En een dag later,
in Deventer, tijdens de thea
terdagen, gebeurde er een
klein wondertje. Ik was een
endriekwart uur aan één
stuk bezig. Vierhonderd man
in de zaal. En toen heb ik ge
zegd: 'Het is genoeg', om ver
volgens nog een half uur op
de rand van het toneel met
het publiek te praten."
'De geliefden' is de avond
voorstelling, voor volwasse
nen. En daarnaast speelt Jo
zef van den Berg 'Het geluk
van morgen', voor kinderen.
Een gebeuren, dat ontstaat
uit de avondvoorstelling, al
improviserend. „Ik spoel aan
voor een ander publiek. En
dan ontstaan er ook andere
dingen. Je kunt dat vergelij
ken met een maaltijd. Stel, je
gaat eten met vrienden. Als
- FOTO BERT NIENHUIS
je dan zegt: Neem je kinde
ren mee, dan wordt het een
totaal andere maaltijd.
Jozef van den Berg is vijf
tien jaar terug, met poppen,
begonnen, heeft zich ontwik
keld tot een theaterman.
„Maar ik heb attributen no
dig. Ik omgeef mij altijd met
spullen. En alles heeft zijn
betekenis. Iets is er nooit zo
maar. Maar het is wel ver
wonderlijk, dat je met heel
weinig zoveel kunt.
Ik ben nu bezig met een
nieuwe voorstelling. Ik denk,
dat ik me daarin heel dicht
bij het publiek zal opstellen.
Misschien begin ik wel met
een heel leeg toneel. En dan
ga ik langzaam maar zeker
een soort wereld creëren met
spullen, die ik daar toevallig
vind.
Het is de bedoeling, dat die
voorstelling uitkomt in okto
ber, november. Het hangt er
een beetje van af, hoe het zal
gaan in Frankrijk. Ik speel
misschien op het festival van
Avignon en kan dan wellicht
een paar weken terecht in
Parijs, op het 'Festival d'au-
tomne', dat in september be
gint en tot begin december
duurt.
Tot half april speelt hij 'De
geliefden' nog in België en
Nederland. Dan gaat hij op
tournee naar Canada en de
Verenigde Staten: Vancou
ver, Edmonton, Vernon, To
ronto, Pittsburgh, Providen
ce, Philadelphia, Boston,
Baltimore.
Jozef van den Berg heeft
een uitstekende zakelijk lei
der voor zijn theateractivi
teiten, Hans de Visser, vroe
ger verbonden aan het Cas-
iono in Den Bosch.
„Vroeger deed ik zelf ook
de zakelijke beslommerin
gen. Dat hoeft nu niet meer.
Ik had nooit ergens tijd voor.
Sinds Hans er is, is dat ver
anderd. Zo lees ik behoorlijk
veel. Maar ik ben geen echte
romanliefhebber. Ik heb me
een tijd verdiept in de oos
terse literatuur.
Maar ik kijk ook graag
naar de kinderen. Dat werkt
heel inspirerend. Toen mijn
jongste dochter twee, drie
jaar was, was het een per
fecte clown. In mijn voor
stellingen zit ook veel humor.
Maar je wilt natuurlijk iets
zeggen. De tijd van het in
houd geven komt met rasse
schreden naderbij in deze gi
gantische chaos.
Het belangrijkste van een
nieuwe voorstelling vind ik
de situatie waarin ik mijzelf
plaats. En dan vult het zich
langzaam vanzelf op. Ik
moet dan denken aan Mar-
quez, die zegt: 'Het perso
nage moet een naam hebben.
Dat is hij. En dan moet je
hem toestaan zichzelf te zijn,
zijn weg te gaan.'
Daarom is de titel van een
nieuw programma ook onge
looflijk belangrijk. Als je
vrede hebt met de titel, heb
je ook vrede met het geheel."
Door Raoul van den Booren
Komt er op 19 mei een 17e af
levering van het Pinkpopfesti
val? Deze vraag houdt de pop
liefhebbers binnen en buiten
Limburg dit jaar meer dan
ooit bezig. Ook Jan Smeets
van het organiserende Buro
Pinkpop krijgt de vraag vrij
wel dagelijks op zijn bureau
maar weigert een duidelijk en
rechtstreeks antwoord te ge
ven. „Het hangt voor een groot
deel af van onze sponsors", zo
laat de bebaarde organisator
weten.
Het is de afgelopen jaren
niet goed gegaan met Pinkpop.
Het publiek, dat vroeger uit
alle uithoeken massaal naar
Geleen trok, liet het voor een
belangrijk deel afweten. Van
alle kanten kwam kritiek op
de keuze van de optredende
artiesten. Bovendien stond het
festival onder grote druk van
het Belgische Torhout/Werch-
ter dat er in slaagde grote pu
bliekstrekkers te contracteren
en vooral veel Nederlandse
popliefhebbers de grens over
lokte. Smeets zelf wijst graag
met een beschuldigende vin
ger naar de concerten van de
Rolling Stones twee jaar gele
den die volgens hem de be
langrijkste aanzet zijn ge
weest voor de verminderde
belangstelling voor het Ge-
leense festival.
Voorbij
Jan Smeets is zich in ieder
geval goed bewust van de an
dere rol die het eens zo
spraakmakende Pinkpop in
het vervolg zal moeten spelen
binnen de festivalwereld. De
tijden van 50.000 bezoekers
zijn definitief voorbij! Smeets
gokt dit jaar op een bezoekers
aantal van 15 000, met een ma
ximum van 25.000. Dat bete
kent onder meer ook dat de
echte topacts voor Pinkpop
onbetaalbaar zijn geworden
en daar niet meer zullen aan
treden. „Pinkpop moet terug
naar de oorspronkelijke opzet:
het contracteren van iets on
bekendere artiesten die op het
moment van doorbreken
staan. Dat is in het verleden
ons sterkste punt geweest", al
dus Smeets.
De organisatie heeft nu en
kele maatregelen genomen om
het festival te redden van een
zekere dood. Naast een nieuwe
organisatorische structuur zal
het publiek te maken krijgen
met een ander Pinkpop-ge
zicht. Zo wordt het festivalter
rein aangepast aan een intie-
mprp sfppr Dat houdt onder
meer in dat er een nieuwe po
dium op de grasmat van het
Geleense Burg. Damenpark
komt te staan.
Maar wat de popliefhebbers
meer zal interesseren: wat
kunnen zij aan muzikale ver
rassingen verwachten? „In
ieder geval geen superacts",
zegt Smeets beslist. „Dus geen
Simple Minds, U2, Talking
Heads, Sting en dat soort
werk. Ik ga uit van een bezoe
kersaantal van 15.000. Daar
stem ik mijn programma op
af. Komen inderdaad zoveel
mensen, dan speel ik quitte.
Komen ze niet, dan zitten we
in de problemen".
Twee muziekgenres zullen
dit jaar in ieder geval niet ver
tegenwoordigd zijn op Pink
pop. Zo zal er sinds lange tijd
geen hardrockgroep verschij
nen, en evenmin een video-act.
„Hardrockgroepen heb ik
steeds gecontracteerd omdat
ze een vast publiek garande
ren. Maar ook de 'headban-
gers' hebben het de afgelopen
jaren laten afweten. Voor ty
pische videogroepen, zoals in
het verleden King of Wang
Chung, is op Pinkpop geen
plaats meer. Dat liep steeds op
een grote teleurstelling uit",
aldus Smeets.
Groep<
en
Wat komt er dan wel?
„Waarschijnlijk 5 'grotere'
acts, 6 kleinere en één Lim
burgse groep, de winnaar van
een 'talentenjacht' van de
Pinkpop: een instituut hangt aan een zijden draadje.
- FOTO ARCHIEF 0E STEM
Stichting Popmuziek Lim
burg".
Jan Smeets laat een
lijst zien met daarop een groot
aantal namen, variërend van
Prefab Sprout, The Pogues en
Waterboys tot Stevie Ray
Vaughan en Lloyd Cole the
Commotions, stuk voor stuk
bands uit de 'alternatieve'
Va» ome rtv-redactie
Vanavond zegt de VARA geel
enkele keer 'AAA', maul
vanaf de volgende week ge.|
beurt het twee keer pgl
woensdag. 'Zeg 'ns AAAj
wordt tegenwoordig na ht||
acht uur Journaal uitgezoü-l
den.
Uit de vele reacties die bijl
de VARA zijn binnengekomecl
is gebleken dat dit voor veel
jeugdige kijkers een bittere lef
leurstelling is. Om aan die bt|
zwaren tegemoet te komen, a
de VARA vanaf de volgend!
week de serie ook 's middagsj
gaan uitzenden.
Ondanks het vroege
gaat het om nieuwe afleverinj
gen. 'Zeg 'ns AAA' zal
door voortaan om 15.20 uur
première gaan en 's avonds o:
20.30 uur worden herhaald!
Dat we het vandaag zondsf
moeten doen, heeft te makel
met VARA's tijdrovend^
'Sterrenshow'.
Sterren
show
WEST-BERLIJN (AFP) - E
komische film over de iit|
muunziekte aids die heet 'I
virus wars van moraal', «eij
sinds zijn première van doi
derdag in West-Berlijn
lachlust van het publiek op.
De regisseuse en hoofdrol
speelster, Rosa von Prairf
heim, actief betrokken
hulp aan aids-zieken, heeftij
conventie de conventie t
om het onheil te schilderen dl
de ziekte bij de patiënten en!
de Westduitse samenlevir|
aanricht.
De held van het verhaal, 4
eigenaar van een sauna vo:j
homofielen die aids heeft o
gelopen, aarzelt op de ingeslt]
gen seksuele weg door f
onder de strenge terecht»!
zingen van zijn jeugdige mi!
naar, een student-theolor
die genezing door kuiste
predikt.
Andere scènes illustreren!
moeilijkheden die de homofij
len ondervinden of vallen f
afwijzing door de maatschaj
pij of de commercialiseri!
aan. Aan de orde komen
moraliserende journalistes
ontdekt dat haar zoon van
verkeerde kant' is en ook*
futuristische 'documents
over pogroms die in 19871
'de nieuwe melaatsen' won)
ontketend.
In West-Duitsland
scheen al eerder een film
aids, 'Aids, te jong om tesfc
ven' van Hans Növer,
hierin wordt het onder»*
serieus behandeld.
rockhoek. Enigszins nervt
constateert de organist'
echter dat er nog geen e®
contract is afgesloten voor
mei.
„Ik heb wel al een paar a)
biedingen gehad, maar
nergens is de knoop dooï
hakt. Het is moeilijk za>
doen. De kracht van PinW
is in de ogen van de man<
ments gedaald. Ik sta nu
achteraan op hun lijstje,
Pinkpop natuurlijk niet o»
langrijk. 15.000 mensen is"
altijd heel veel. Bovendiejj
Pinkpop het enig overgo™
ven betaalde openluchtf<
in Nederland".
Over de groepen op Pi'
valt dus nog weinig te ze|
maar Jan Smeets blijft
geloven in 'zijn' festival,
is een stuk van mijn levetj
ben er 16 jaar mee bezig
weest. Dat streep je nie^
maar weg. Kijk, als ik
moet ophouden, het zij
ga er geen moord voor p'1
Maar voorlopig blijf ik
ven in Pinkpop!"
Willem Ruis krijgt bezoeli
van de bekende tv-persoon-
lijkheid Sonja Barend. D<
geruchten willen, dat Sonja
en Willem samen een duel
gaan zingen midden in hel
electronische circus, dat
thans na de tegenvallende
lotenverkoop permanent in
Utrecht staat opgesteld. Een
andere gast is Wouter Tim-
mers, die een eigen composi
tie zingt en zichzelf daarbij
op de piano begeleidt.
Op het eerste
gezicht
De NOS herhaalt vanavond
de tv-film 'Op het eerste ge
zicht' van Feliks Arons, die
eerder in maart 1983 is uit
gezonden. Dick Walda
schreef voor deze tv-film het
scenario. Het gaat over drie
bewoners van een psychia
trische kliniek, Lucas, Suzan
en Beusekom. De 22-jarige
Lucas staat op het punt de
kliniek te verlaten. Hij
denkt het leven weer aan te
kunnen, maar zijn vertrek
wordt bemoeilijkt door de
vriendschap met de tien jaar
oudere Suzan. Hij heeft voor
het eerst in zijn leven erva
ren, dat iemand warme ge
voelens voor hem koestert.
Het is
't gras!!
Een film van Willem Hek-
kema en Guido Paulissen,
getiteld 'Het is 't gras!!', laat
vanavond zien hoe de bewe-
gingsgroep BEWTH uit Am
sterdam theatervoorstellin
gen verzorgt. De groep
BEWTH speelt in grote ge
bouwen, die de leden zelf
uitkiezen, leegstaande fa
brieken, kerken of pakhui
zen. Deze gebouwen inspire
ren BEWTH tot bepaalde
gevoelens, waaruit met be
hulp van geluid, licht en be
weging een visueel spel ont
staat. In de immense ruim
tes zit het publiek meestal
op hele kleine tribunes om
goed de sfeer van het ge
bouw te kunnen ondergaan.
Voor de film 'Het is 't gras!!'
koos men de inmiddels afge-
k Heb ml ft
Men dal]trim
een zeemonster
\\ws!Littil
|lfff eer» hijhen.
Dus M
Wmntam m
2 MiEn w. °nx
«WF En UlSHE-mHR-
fel
lo'n bul
