er Jezelf
in. beeld
Twee gezichten opzetten
tfESTEN MOET ZICH INSTELLEN OP HUIDIGE IMPORT
JW BEDRIJF.
lis:06-040:
én-jarige dag-
e-jarige avond-
ij BOERHAVE
1MSTERDAMSE EFFECTENBEURS
koninklijke Olie flauw
FINANCIËN/ECONOMIE
lELiwsovERZiCHTnnnnn
^ooddoddd economie
ïunicatie
(VOORBEELD:
(STCOMMUNICATIE.
chte
VROUWEN MET EEN EIGEN ONDERNEMING:
k van deze
ïtudie-programnw
juda Breda
EE INFO-BON
K
Vakopleiding metaal mist meisjes
Noorse olieproduktie boven miljoen vaten
Passagiersaanbod Eindhoven Aiport steeg
SYZ: resultaten haven onder druk
IBM beschuldigd van beïnvloeding
Amro 'gunstig' jaar achter zich
A54
7ATERDAG 18 JANUAR11986
Tl 1
Iten bedrijfs-
I terecht
rcommuni-
fnie,
licatie, Data-
net onze
instrumen-
hunicatie uw
I maken,
totaal nieuwe
ransport
telecommu-
|zult
uw juiste
Facsimile (kortweg Fax) ver-
telefoonnet schriftelijke
pp A4-formaat. Nationaal, inter-1
iieuwe Telefax 312 kan 't zelfs
Lcherp. En net zo gemakkelijk alsl
j een kopietje. De Telefax 312
I, biedt tal van tijd- en kostenbe-
iteiten, en
leau.
12 niet
e-
ei-
:n.
ng is:-
Zuid-Afrika niet onmisbaar
Door Jan Bouwmans
IET een golfbeweging
luikt stelselmatig de roep
jm een boycot van Zuid-
frika op. Als lid van de
pA-fractie in de Tweede
jmer maakte Jan Nico
Jcholten er bijna een dag-
aak van om het zover te
rijgen.
pe sancties die president Ko-
ald Reagan van de Verenigde
taten afgelopen week heeft
erordonneerd tegen Libië als
traf voor begunstiging van
et internationale terrorisme,
uren voor de Zuidafrikaanse
isschop Desmond Tutu reden
m Washington tweeslachtig-
eid te verwijten.
In het hol van de leeuw, de hoofd
ei Washington, vroeg Tutu zich
penlijk af waarom wel werd opge
ien tegen Libië en niet tegen'
.jid-Afrika dat een onloochenbaar
laatsterrorisme bedrijft tegen zijn
jgen zwarte bevolking in de vorm
au apartheid.
Komend voorjaar staat in eigen
and weer een actie op stapel die de
andacht wil vestigen op de relatie
lissen buitenlandse investeringen en
[instandhouding van de apartheid,
ie actie wordt gevoerd door een
intal kerken. Op een en al welwill-
ndheid hoeven de kerken natuur-
kniet te rekenen, want van het he
in af aan is een mogelijke boycot
jan Zuid- Afrika in westerse kringen
ien fel verworpen als verdedigd.
>n van de argumenten tegen een
iycot is dat juist de mensen, die
lente hulp wil komen, het slachtof-
i zullen worden en dat het middel
erhalve erger is dan de kwaal, dus
loreel verwerpelijk. Tegenwerpin-
m dat zwarte leiders in een boycot
:h een aanvaardbaar middel zien
de Zuidafrikaanse regering on-
irdruk te zetten om sneller hervor-
ingen door te voeren worden gepa
ard met betogen die wijzen op on-
irlinge verdeeldheid van de zwarte
ivolking wat dit betreft. Het zal
ik zeker wel zo zijn dat de zwarte
ivolking van Zuid-Afrika niet als
uiman achter een boycot staat.
Goudmijn in Buffelsfontein.
- FOTO ANP
De werkelijke reden om een boy
cot af te wijzen is echter de vrees
zichzelf in de vingers te snijden.
Zuid-Afrika, zo heet het dan, is voor
de westerse wereld van vitaal be
lang; niet alleen vanwege zijn stra
tegische ligging waardoor de aan-
voerroutes over zee veilig gesteld
moeten worden, maar op de allereer
ste plaats vanwege zijn onmisbaar
genoemde grondstoffen voor de in
dustrie, die bijna nergens ter wereld
voorradig zijn. De Zuidafrikaanse
regering voedt dit spookbeeld de
laatste tijd door de rollen om te
draaien. Pretoria dreigt steeds dui
delijker zelf met een grondstoffen-
boycot en voegt daaraan toe dat het
land dit veel langer zonder al te veel
kleerscheuren kan volhouden dan de
westerse industrie. De lasten ervan
worden immers toch weer op de
zwarten afgewenteld, al is dat ook
voor Pretoria geen aanlokkelijk
vooruitzicht omdat het zal noodza
ken tot een steeds hardere onder
drukking.
Hoe gewichtig is Zuid-Afrika voor
de westerse veiligheid en economie
werkelijk? Is het land wel zo onmis
baar als sommigen willen doen gelo
ven? Het 'Instituut Clingendael' in
Den Haag, dat gespecialiseerd is in
het bestuderen van strategische en
veiligheidsvraagstukken, heeft hier
over onlangs een onthullend boekje
gepubliceerd. De onderzoeker J. W.
van der Meulen komt daarin ener
zijds tot de slotsom dat een mogelijk
Zuidafrikaans embargo op de uit
voer van inderdaad vitale grondstof
fen als chroom, mangaan, platina,
vanadium en kobalt rninder onwaar
schijnlijk is dan vaak wordt aange
nomen en dat ook de toenemende in
terne onrust kan zorgen voor stag
natie van de grondstoffenstroom.
Anderzijds zullen verstoringen in de
aanvoer niet die ontwrichtende ge
volgen hebben voor de westerse eco
nomie en industrie dan soms wordt
voorspeld. De actuele westerse af
hankelijkheid van Zuid-Afrika is
niet gelegen in het feit dat dezelfde
grondstoffen niet elders gevonden
zouden kunnen worden, maar voor
namelijk te wijten aan gemakzuch
tig economisch profijt. En beslist on
waar is de waarschuwing van be
paalde zijde dat zonder metalen uit
Zuid-Afrika geavanceerde westerse
wapensystemen ten dode zijn opge
schreven.
Zuid-Afrika behoort op dit mo
ment ontegenzeggelijk tot de belang
rijkste producenten van delfstoffen
in de wereld. Van die productie
wordt 90 procent uitgevoerd en de
belangrijkste afnemers zijn West-
Europa, de Verenigde Staten en Ja
pan. Zuid-Afrika is als delfstoffenle-
verancier niet alleen zo belangrijk,
omdat de ertsen daar toevallig in
grote mate in de grond zitten, maar
ook omdat de Zuidafrikaanse mijn
bouw op zeer hoog peil staat en de
infrastructuur optimaal is. Het
zwarte arbeidspotentieel, dat krap
betaald wordt, sluit de circel. De bin
nenlandse solide basis is overigens
minder oud dan men geneigd is te
denken. De relatie tussen mij non-
dernemers (van Engelse oorsprong)
en de Afrikaner politici is traditio
neel door wantrouwen gekenmerkt
geweest. De politiek had tot aan de
jaren zestig weinig oog voor het be
lang van de mijnbouw als motor van
industriële ontwikkeling. Pas in de
loop van de zestiger jaren sloeg men
de handen echt ineen.
Dat Zuid-Afrika door de uitvoer
van mijnbouwproducten voor het
westen van strategisch gewicht is,
berust in hoofdzaak op vier typen
delfstoffen; chroom, mangaan, pla
tina en vanadium. Zuid-Afrika pro
duceerde in 1980 34,8% van de we-
reldchroomproductie en bijna 55%
van de productie in de niet-commu-
nistische landen. Westelijke landen
beschikken nauwelijks over een
eigen chroomproductie. Maar hoewel
Zuid-Afrika en Zimbabwe samen
bijna 98 procent van de bewezen we
reldvoorraad aan chroom bezitten,
bedragen de voorraden in andere re
gio's tientallen miljoenen tonnen.
Belangrijkere factor voor de ge
groeide westerse afhankelijkheid
van Zuid-Afrika wat chroom betreft
is, dat de smeltcapaciteit in de afzon
derlijke industrielanden tot een mi
nimum is teruggebracht. Zuid-
Afrika heeft dat gat gevuld door zelf
ferro-chroom te produceren en uit te
voeren en juist dat ferro-chroom is
essentieel voor de staalindustrie.
Mangaan is naast ijzererts de be
langrijkste grondstof voor de staal
industrie. Zonder mangaan kan staal
niet eens bestaan. West-Europa, de
Verenigde Staten en Japan produce
ren zelf nauwelijks mangaanerts,
maar West-Europa en Japan ver
werken zelf nog wel in aanzienlijke
mate het ingevoerde erts tot het
bruibare ferro-mangaan en dat
maakt de afhankelijkheid minder
intens. Ook de reserves van man
gaan zijn minder als bij chroom in
Zuid-Afrika geconcentreerd. Daar
komt verder de chronische overca
paciteit van de laatste jaren bij zodat
de westerse zorgen over een moge
lijke onderbreking van de aanvoer in
werkelijkheid betrekkelijk gering
zijn.
Platina
Zuid-Afrika en de Sowj et-Unie
zijn de twee belangrijkste producen
ten van platina-metalen (palladium,
rhodium, ruthenium, osmium en iri
dium) ter wereld. De platina-meta
len zijn niet alleen zeldzaam, maar
in vele toepassingen ook niet te ver
vangen door andere. Zuid-Afrika
neemt ongeveer tweederde van de
wereldplatinaproductie voor zijn re
kening, maar 60 procent daarvan
komt uit het onafhankelijk ver
klaarde thuisland Bophuthatswana.
De bewezen wereldreserves aan pla
tina lijken de onmisbaarheid van
Zuid-Afrika alleen maar te bevesti
gen. Maar toch zou een plotselinge en
scherpe prijsstijging weinig effect
hebben op de economieën van de in
voerende landen, omdat de totale
waarde van de wereldplattinapro-
ductie geschat wordt op slechts 1,9
miljard dollar. Bovendien wordt dit
metaal hoofdzakelijk gebruikt voor
niet essentiële producten en is dus
weinig crisisgevoelig.
Vanadium wordt voor 90 procent
of meer gebruikt bij de productie
van speciale staalsoorten voor pijp
leidingen en voor vliegtuigmotoren
en vliegtuigframes. Weer zijn Zuid-
Afrika en de Sowjet-Unie de belang
rijkste producenten van de wereld.
Maar de concentratie van de voorra
den in beide landen is minder groot
dan bij de andere grondstoffen. Bo
vendien beschikken westelijke lan
den ook nog over voldoende vermo
gen voor de verwerking van vana
dium tot ferro-vanadium waar het
om begonnen is. Een stopzetting van
de Zuidafrikaanse aanvoer hoeft het
westen dan ook niet direct voor on
overkomelijke problemen te stellen.
De concentratie van genoemde
grondstoffen in Zuid-Afrika is aan
zienlijk, maar dat wil nog niet per
definitie zeggen: afhankelijkheid of
onmisbaarheid en al helemaal niet
economische malaise bij stagnatie
van de aanvoer. Het westen heeft
nog steeds heel wat mogelijkheden
om zijn kwetsbaarheid ten opzichte
van Zuid-Afrika te te verkleinen.
Zeker in financieel-economisch op
zicht vertegenwoordigen de impor
ten van metalen een bescheiden om
vang zodat een effect als destijds bij
de oliecrisis niet voorstelbaar is.
Vervolgens zijn de bekende wereld-
reserves van relatieve waarde: niet
alle bekende reserves worden aan de
grote klok gehangen uit eigenbelang.
En het westen kan zich ook wapenen
door het aanleggen van noodvoorra
den zoals na de oliecrisis structureel
gebeurd is.
De onmisbaarheid van Zuid-
Afrika voor het westen is met andere
woorden relatief. De ontwikkelingen
in Zuid-Afrika zelf zijn volgens Van
der Meulen nog de grootste risico
factor die de toevoer van grondstof
fen zou kunnen blokkeren in de na
bije toekomst. Dat maakt een directe
koppeling tussen externe boycot en
aanvoerstagnatie ook betrekkelijk.
De westerse industrielanden doen er
hoe dan ook beter aan zich voor te
bereiden op een situatie waarin
Zuid-Afrika als leverancier van be
langrijke delfstoffen uitvalt door de
productie elders ter wereld te stimu
leren, door aanleg van noodvoorra
den en door meer nadruk te leggen
op vervangingsmiddelen.
Door Louis van de Geijn
■ce veel vrouwelijke onder-
lemers er in Nederland zijn is
|iri exact bekend. Het Sociaal
Cultureel Planbureau
Mdde in 1983 dat er in 1979
I vrouwelijke zelf standi-
kn waren geregistreerd.
I Maar meer dan 100.000
|rouwen kunnen worden be-
thouwd als 'meewerkende
khtgenote' van een zelfstan-
fe.
J Wat die cijfers waard zijn?
logal wat ondernemers zetten
|un bedrijf om louter fiscale
Kienen op de naam van hun
[rouw en veel kleine zelfstan-
i voeren om dezelfde re-
lenen een 'meewerkende echt-
jenote' ten tonele. Het is ook
(aarschijnlijk dat veel vrou-
|enbedrijfjes, vooral de pas
Ktarte, nog in schemerzone
|tten en aan het oog van sta-
lstici onttrokken zijn.
Wie voor zichzelf wil begin
nen, heeft het niet gemakke
lijk. Elke starter heft dezelfde
klaagzang aan over het onbe
grip en de tegenwerking van
ambtenaren en bankiers.
Vrouwen onderscheiden zich
daarin niet in het minst, zo
blijkt uit het relaas van elf
van hen in het boek 'Onderne
mende vrouwen'.
Dat zij het moeilijker heb
ben dan hun mannelijke lotge
noten, komt uit deze inter
views niet overtuigend naar
voren. In enkele gevallen zijn
daar wel aanwijzingen voor.
De Otterlose zoggenboer
Betsy Rap moest behoorlijk
bluffen om aan eenten te ko
men. De zwangere aspirant
directeur Mathy Wijbenga
van een intussen succesvol in
stallatiebureau in Leeuwar
den ontving alleen maar mee
warige blikken bij haar bank
toen zij haar plannen ont
vouwde.
Maar het is moeilijk aan te
tonen dat de scepsis niet ge
woon het gevolg was van een
al te gewaagde opzet. Of dat
de vrouw-in-kwestie de 'nor
male' behandeling van star
ters aanvoelde als speciaal on
vriendelijk voor vrouwen.
Marjolein Hou weling en
Bernadette de Wit, beiden
werkzaam voor het tijdschrift
'Diva', hebben weliswaar het
opzetten van een onderneming
benaderd vanuit een 'sekse-
alerte invalshoek', maar spe
ciale vrouwenproblemen voe
ren niet de boventoon.
Eén van de typische dilem
ma's van de feministische on-/
dernemer, is, aldus de auteurs,
dat zij aan twee uiteenlopende
verwachtingspatronen schijnt
te moeten voldoen. De vrou
wenbeweging verwacht van
haar ondernemende dochters
een alternatieve, ideologische
lijn. Maar het zakenmilieu, de
bank en de relaties, zien in
haar bij voorkeur 'one of the
boys'.
Het valt niet mee om beide
gezichten tegelijk te vertonen.
In het tableau van vrouwe
lijke ondernemers komen
beide types voor. Het zuiverste
voorbeeld van de feministi
sche onderneming in het boek
is 'Mevrouw Zelf', de firma
van twee vrouwen in het Gro
ningse Pieterzijl die een vrou
wencamping annex vrouwen-
hotel drijven.
Meer het type van de 'vrou
welijke zakenman' lijkt Emmy
van Halder-Eicher, die in Den
Haag een zaak drijft in de
automatiseringsbranche. 'Hier
is kapitalisme een vies woord,
maar ik vind het wel een goed
systeem. Kapitalisme is in
mijn ogen iets presteren met
geld, iets creëren', zegt ze.
•'Ondernemende vrouwen'
doorMarjolein Jouweling en
Bernadette de Wit, Aramith
Uitgevers Amsterdam.
i de rug. Bovendien pro- j
eze jarenlange ervaring>
ramma's, die volledig zijn j
et bedrijfsleven.
slissing en stuur de
de info-bon aan ons toe.
per omgaande alle
natie over de hierna
idigen.
:-secretaresse
etaresse
(algemeen-juridisch-mediscn)
'retares.se
Nederlands
e-Toeristisch informatrice
(Groningen
\[VE Opleidingen
tel 3 - 4811CN Breda.
076-141470
resseerd in de opleiding
Inlichtingen over beurskoersen 020-211711
Plaats:
ongef ran keerde envelop sturen i
oerhave Opleidingen -
immer 317 - 4800 WB Breda.
STERDAM (ANP) - Koninklijke
|elag vrijdag op de Amsterdame ef-
^tenbeurs flauw in de markt. Dit was
g van Wall Street waar Ko-
itóijke Olie twee dollar verloor toen
JPnjzen voor huisbrandolie en ruwe
Popde termij nmarkt in New York
ljhag doken.. De Olies noteerden te
ll1® middag in Amsterdam 177,40,
k! verlies van 4,30 betekende.
Unilever stond op verlies maar dit
^beperkt tot twee kwartjes op
■Akzo zette de vooruitgang voort
f een winst van 2,60 op 163,90. Dit
lfdeel staat al dagenlang bov^n aan
ij'jst van de meest verhandelde
^»en. De vraag is voor een deel af-
n uit de Optiebeurs waar vrij-
P afliepen. KLM stond tegen
l iddag ],40 hoger op ƒ59,90. Ook
Pgovens en Philips boekten winst.
L "teeste financiële waarden ble-
L/T" bij huis waarbij zowel kleine
F«n als kleine verliezen te signale-
i nn t' NMB ging er echter 3
Ig? 39, maar Westland/Utrecht
Rhrf?6 ^aar winst van de voor-
fc» gen met 1,50 op 110,30.
lartfgrote uitgevers en de scheep-
t ondsen moesten wat gas terug-
Bun rnaar 'n de aannemershoek was
I f ïicflVan 2 weggelegd voor HBG
■tto ^olker Steving vervolgde
L*11 dubbeltje winst op 40. Bij de
|j 1® toudsen was er sprake van een
"Kin e stemming. Fokker klom
*"aar 83,50 en Océ-van der Grin-
Br aan de forse winst van de
f gaande dag nog 2 toe op 257.
lek R?st~krocades, Heineken, Pak-
L ubrmann-Tetterode en Wessa-
P abtonius
antonius
luA0ngr' °-lv
E uaniel
F gasthuis
E gasthuis
E gasthuis
E j&sthuis
pooghuys
Wh
|SW»tz.hs
ris
rwotihs
nen hielden eveneens stand. De obliga-
tiemarkt was in grote lijnen onveran
derd.
In het begin van de middag was
Akzo doorgegaan naar 164,50, waar
mee de winst op ƒ3,20 was gekomen.
Het chemiefonds had eerder zelfs 166
bereikt. Koninklijke Olie zakte verder
in en noteerde in het begin van de mid
dag 176,80, wat het verlies op 4,90
bracht. Ook Hoogovens, Philips en
Unilever zagen verliezen groter wor
den of kleine winsten wegesmelten.
De banken zakten eveneens in
waarbij ABN op ƒ601 op ƒ1 verlies
kwam. Dit fonds was op 606 geopend.
Bij Westland/Utrecht was er op 109
van de winst niet meer dan twee dub
beltjes overgebleven. De meeste hoofd
fondsen brokkelden af, maar niet Fok
ker die de winst vergrootte tot 2,80 op
84,50.
Van de lokale fondsen stonden er
veel op winst maar uitschieters zaten
er vrijwel niet bij. Zo was Gamma 5
beter op een biedkoers van 265. Hage-
meyer noteerde op ƒ64,50 een rijks
daalder hoger, KBB was 0,80 beter op
85,30, Van Berkel 1,20 hoger op 40
en KNP 3 beter op 139. Voor Pont
werd 3 meer geboden op 78. AUDET
ging 2,20 vooruit naar 160,20 en Wol-
ters Samsom 3 naar ƒ352, maar De
Telegraaf moest ƒ5 achteruit naar
ƒ322.
Andere verliezers waren Leidsche
Wol die ƒ5,50 kwijtraakte op ƒ254,50,
Westhaven die 6 goedkoper werd op
ƒ362, Batenburg die ƒ20 terug moest
naar ƒ1230 en Medicopharma die f6
verloor op 292. De laatste twee fond
sen hadden de dag tevoren zeer grote
winsten behaald.
SK
98,00
VK
aeneas
1968-98
98,00
(oostb.)
1972-02
104,00
(oostb.)
4972-02
98,50
lourdes
1958-88
94,00
de brouwer
1971-01
102,20
(tilburg)
1971-01
102,50
(tilburg)
1972-02
100,00
(tilburg)
1952-92
90,00
(tilburg)
1959-01
85,00
(het)
1972-02
98,50
klokkenberg
1950-90
89,00
liduina
1966-96
97,00
fs-h'bosch)
1971-01
104,00
('s-h'bosch)
1973-03
102,00
('s-h'bosch)
1972-02
100,50
104,00
102,00
100,50
I HOOFDFONDSEN I
VK
SK
old court
orco austr.
rentalent
85,50
45,80
1186%
85,50
46,50
1186%
aegon
118,70
118,50
ahold
86,50
85,50
rentefonds ned.
106,30
106,40
akzo
161,30
164,20
tokyo pac hold.
144,00
145,70
abn
602,00
601,00
vance sanders
17,70
17,70
alrenta
144,40
144,60
vib n.v.
87,50
87,40
amev
94,00
92,60
viking
42,50
42,50
amro-bank
117,60
117,00
wereldhave
169,00
168,50
ass. r'dam
bhrm.tett.
bhrm.tett.85
143,00
146,50
143,50
142,50
147,00
143,00
AANDELEN BINNENLAND!
acf
307,00
310,00
dordtsche p.
173,00
164,50
audet
158,00
159,00
elsevier-ndu
189,00
187,50
blydenstein
960,00
960,00
fgh
51,90
51,70
bols
127,00 d
127,20
fokker
81,70
84,70
borsumy
568,00
575,00
gist-broc.
292,50
294,00
boskalis
16,30
16,20
heineken
233,00
232,00
braat bouw
222,00
222,00
heineken h.
216,00
214,50
bredero nrc
218,00
218,00
hbg
144,50
147,50
calv nrc
542,00
542,00
hoogovens
87,00
87,20
csm nrc
260,50
261,00
kim
58,50
59,50
ceteco nrc
380,00
400,00
kon. olie
181,70
173,70
cln
118,00
117,10
nat. ned.
87,50
86,30
deli-mij
180,00
177,00
nmb
242,00
240,00
desseaux
144,00
141,00
nedlloyd
215,30
213,90
econosto
93,80
94,20
oc-v.d.g.
455,00
458,00
eriks
260,00 e
263,00
ommeren van
36,20
35,60
gamma
260,00
268,00
pakhoed
87,80
86,80
grasso
210,00
217,00
philips
62,00
62,10
hagemeyer
hoek's mach.
62,00
62,50
Philips div.'86
60,30
60,40
143,00
142,50
robeco
86,40
86,30
holee
278,00 a
275,00
rodamco
134,60
134,70
hss
4,15 e
3,99
rolinco
75,00
75,00
hunter d.
75,50
76,00
rorento
46,80
47,00
ihc caland
32,80
31,50
unilever
403,00
400,00
ibb kondor
550,00
550,00 f
vnu
317,00
312,00
internatio
76,00
75,00
volker st.
39,90
39,90
kluwer
230,00
229,00
wessanen
*260,00
259,50
kbb nrc
84,50
86,00
wuh
108,80
108,50
kbb 10%
knp
83,00
136,00
84,30
141,00
BELEGGINGSFONDSEN
leidsche wol
macintosh
260,00
90,00
254,00
90,30
abn aand.f
311,00
324,00
medicopharma
298,00
290,00
alg.fondsb.
234,00
235,00
meneba
136,00
136,00
american f nd
278,00
283,00
moeara enim
810
800
amvabel
118,00
117,80
moeara opr.
103000
100000
asa
113,50
117,50
moeara winst
11000
10200
asia pac gf
16,90
16,90
naarden int.
62,70
61,50
bemco australië
57,00
57,50
nbm bouw
14,15
13,60
bever beleg.
31,20
31,50
ned.sch.hyp
198,20
198,20
binn.bel.f.VG
145,50
145,50
norit
214,00
214,00
bogamij
153,50
153,80
nutricia nrc
212,00
218,00
chemical F
29,10
29,40
nyverdal
129,50
128,00
col. growth
30,00
30,60
palthe
140,00 e
144,00
eng.holl.beI.tr.
151,20
151,80
pont
75,00 b
78,00
equity mortg.fnd
89,40
89,40
sarakreek
39,40
39,30
eur.assets
9,00
9,00
schuitema
734,00
738,00
goldmines
220,00
234,00
telegraaf
327,00 e
317,00
holl. f
67,90
68,70
ver.glas
750,00
750,00
holl.pac.f
46,00
46,00
vmf
287,00
287,00
interbonds
610,00
610,00
verto
87,60
89,00
japan fund
36,40
36,20
vrg
120,00
120,00
leveraged
197,50
196,50
Wegener nrc
79,00
79,00
mk int. vent.
60,70
60,50
westhaven
368,50
361,00
new york ind
1520
wolters
349,00
350,00
obam
176,80
178,00
wyers
81,40
87,00
[AANDELEN BUITENLAND
allied lyons
255,00
255,00
att
65,50
67,00
atl.richf.
166,00
163,00
boeing
136,50
135,50
dow chemical
114,50
116,20
eastman k.
139,20
141,00
gen.electric
188,50
193,90
hoechst
292,00
290,00
ibm
431,50
444,90
itt
107,10
103,50
pepsi co
191,00
192,00
philip morris
260,50 d
260,50
schlumberger
99,80
92,80
1 STAATSLENINGEN
12% nl 81-91
140,50
140,50
12 V4 nl 81-88
110,20
110,20
12 nl 81-91
115,50
115,50
12 nl 81-88
107,60
107,50
11% nl 82-92
116,70
116,70
11V4 nl 82-92
116,20
116,20
11 nl 82-92
116,40
116,40
10% nl 82-92
114,00
114,00
10% nl 82-89
108,10
108,10
10% nl 82-92
123,50
123,50
10 nl 182-89
106,30
106,30
10 nl 1182-89
107,70
107,70
10 nl 85-92
114,30
114,20
9% nl 80-90
107,40
107,60
9% nl 83-90
113,40
113,40
9 nl 83-93
110,30
110,30
8% nl 84-94
110,30
110,30
8% nl 83-94
108,40
108,40
8% nl 184-94
108,40
108,50
8% nl 1184-94
114,00
114,00
8% nl 184-91
110,10
110,10
8% nl 1184-91
106,40
106,50
8% nl 11184-91
106,80
106,90
8% nl 84-94
107,40
107,40
8% nl 85-95
108,25
108,25
8 nl78-88
102,70
102,70
8 nl 83-93
106,00
106,00
8 nl 85-95
106,70
106,70
7% nl 82-93
105,10
105,10
7% nl 85-00
106,00
106,10
7% nl 183-90
103,00
103,10 f
7% nl 1183-90
104,05
104,05
7% nl 84-00
104,50
104,50
7% nl 185-95
104,20
104,00
7% nl 1185-95
104,00
104,00
7 nl 85-92/96
101,20
101,20
3% nl st47-87
97,25
97,25
fêaMaa^ïïalaNlM€i:HI
6 breda 65-96
94,20
94,50
4% breda 59-89
94,00
-
4% eindh.58-89
93,00
-
4V4 eindh.59-90
94,00 b
-
4V4 eindh.60-90
95,40
95,00
4% eindh.63-93
93,00
-
3 V\ eindh.54-94
86,20
-
vk-vorige koers s -laten
sk slotkoers gisteren b -bieden
c -exclaim e -gedaan/bladen
d -ex dividend f -gedaan/laten
g —bieden en ex dividend
h —laten en ex dividend
k -gedaan en laten ex dividend
1 -gedaan en bieden ex dividend
4V4 tilb.56-86
4% tilb.59-89
4V4 tilb.I60-00
4V4 til b. 1160-00
4 tilburg 53-93
2% Breda 54-03
2 breda 54-03
PANDBRIEVEN
12% fgh 81-89
12 fgh 81-89
11 fgh 81-88
12% rabo 81-88
11 rabo 80-88
8% rabo 83-93
8% rabo 82-90
9 wuh 82-91
8% wuh 82-89
8 wuh 83-90
96,50
94,00
92,50
85,00 b
92,00
77.10 77.10
77,10 78,95
110,65
109,75
106,00
107,30
105,30
108,70
104,90
105,40
103,60
102,50
PARALLELMARKT
rsv eert.
7% rsv 69-99
enraf-nonius
frt.west.res.inc.
kempen
melle van (eert)
ned.elevator
ruys kramers
samas-groep
verkade nrc
VREEMD GELD
US dollar
Britse pond
Belg. fr.
Duitse mark
Ital. lire
Port. escudo
Can. dollar
Franse fr.
Zwits. fr.
Zweedse kr.
Noorse kr.
Deense kr.
Oost. schill.
Spaanse pes.
Griekse dr.
Finse mark
Joeg. dinar
Ierse pond
GOUD ZILVER
Goud
Inkoop
Verkoop
Zilver
Inkoop
Verkoop
10,65
70,60
270,00
1,28
214,00
212,00
6500
75,00
1300
320,00
Ink.
2.72
3.84
5.29
110.75
15.40
1.50
1.92
35.50
131.00
34.75
34.50
29.00
15.83
1.70
1.30
49.25
0.50
3.30
110,65
109,75
106,00
107,30
105,40
108,70
104,90
105,50
103,80 e
102,50
10,66
72,40
272,00
1,28
215,00
215,00
6700
75,80
1375
320,00
verk.
2.84
4.14
5.59
114.75
17.40
2.00
2.04
38.50
135.50
37.75
37.50
32.00
16.33
1.95
2.00
52.25
1.20
3.60
DEN HAAG (ANP) - Er zijn nauwelijks meisjes te vinden voor
een vakopleiding in de metaal. Bij de in totaal 4000 jongeren die
bezig zijn met een opleiding in deze sector zijn 17 meisjes. Hun
aantal zal groeien wanneer de plannen doorgaan voor een
nieuwe vakopleiding speciaal voor meisjes. In de metaalindus
trie en het metaalbewerkingsbedrijf is dringend behoefte aan
vaklieden. Door subsidies van de overheid (4.000 gulden voor een
jongen en 6.000 voor een meisje) en jeugdplannen in de diverse
bedrijfstakken stijgt het aantal opleidingsplaatsen in de metaal.
In '82-'83 volgden 2.200 jongeren een dergelijke opleiding, onder
wie 5 meisjes. Dat is 6,4 procent van de jongeren, terwijl tien jaar
daarvoor dat percentage nog 22 bedroeg.
OSLO (RTR) - Noorwegen heeft in december 1985 en in januari
van dit jaar voor het eerst in zijn geschiedenis meer dan een mil
joen vaten (van 159 liter) olie per dag geproduceerd. Dat is in re
geringskringen in Oslo bekendgemaakt. Met het passeren van de
grens van een miljoen vaten lijkt de discussie binnen de Noorse
regering over het versneld in produktie nemen van een nieuw
olieveld in de Noordzee echter alleen maar te worden aange
wakkerd. De onenigheid binnen de regering van premier Kaare
Willoch is ontstaan nadat de Noorse staatsoliemaatschappij Sta-
toil met het voorstel is gekomen om de produktie in het Gull-
faks-veld negen maanden eerder te beginnen. Tot nu toe exploi
teert Noorwegen drie olievelden in de Noordzee. Daarnaast pro
duceren de Noren echter ook olie voor Groot-Brittannië in de
olierijke gebieden die op de grens van het Noorse en Britse con
tinentale plat liggen. De Noorse minister van olie en energie,
Kaare Kristiansen, ziet weinig in het voorstel van Statoil. Kris-
tiansen wil voorkomen dat de lidstaten van de OPEC (Organisa
tie van Olie-Exporterende Landen) nog meer kritiek zullen le
veren op Noorwegen dan nu al het geval is. De OPEC heeft de
Noren al verschillende keren beschuldigd van het destabiliseren
van de wereldoliemarkt. Rolf Presthus, de Noorse minister van
financiën echter wil dat de regering akkoord gaat. Volgens de
Noorse staatsoliemaatschappij zou de exploitatie al in 1988 kun
nen beginnen. Daarmee zou de Noorse produktie kunnen toene
men met ongeveer 500.000 vaten per dag. Volgens regeringsme
dewerkers volgen de OPEC-landen de discussie binnen het
Noorse kabinet met de grootste belangstelling. Wanneer het
voorstel wordt goedgekeurd kan dit door het oliekartel wel eens
worden opgevat als een klap in het gezicht, nu de OPEC de olie
landen die geen lid zijn van het kartel heeft opgeroepen om de
produktie te matigen.
31.450 per kg
32.250 per kg
515 per kg
585 per kg
EINDHOVEN (ANP) - Het passagiersaanbod op het regionale
vliegveld Eindhoven Airport is het afgelopen jaar opnieuw ge
stegen. In vergelijking met 1984 nam het aantal inkomende en
uitgaande reizigers toe met ruim twintig procent. Vorig jaar
maakten bijna 130.000 passagiers gebruik van Eindhoven Air-
port. Relatief gezien was de stijging van het aantal passagiers
bij het chartervliegverkeer van en naar Eindhoven Airport het
grootst. Die toeneming zal zich dit jaar in versterkte mate voor
zetten. Gedurende het zomerseizoen zal voor het eerst in de ge
schiedenis van het Eindhovense vliegveld een wekelijkse char
tervlucht worden gemaakt naar een Zuideuropese vakantiebe
stemming. Het vliegveld zal dit jaar op onderdelen fors zal wor
den uitgebreid. In maart vindt in Eindhoven een internationaal
congres plaats van de Raad van Europa met als onderwerp de
regionale luchtvaart. De Nederlandse luchtvaartmaatschappij
Netherlines verhuist in augustus met het hoofdkantoor naar het
Eindhovense vliegveld. Volgens directeur Jansson van deze
maatschappij is het zo goed als zeker dat in maart vanaf Eind
hoven begonnen wordt met de dagelijkse dubbele lijnvlucht
naar Wenen. Momenteel onderhandelt daarover in Wenen nog
een Nederlandse delegatie met de Oostenrijkse autoriteiten.
ROTTERDAM (ANP) - De financiële resultaten van vele bedrij -
ven in de Rotterdamse haven zijn in 1985 sterk onder druk ko
men staan door financiële offers om lading te kunnen behouden.
Dit wordt veroorzaakt door een grote structurele overcapaciteit
onder de Westeuropese havens, welke voor sommige activiteiten
dertig tot veertig procent bedraagt. Dit heeft de voorzitter van
de Rotterdamse havenwerkgeversvereniging SVZ, J. Schoufour
gezegd. Schoufour noemde het containeroverslagbedrijf ECT en
het graanoverslagbedrijf GEM als voorbeelden van bedrijven
die daardoor hun resultaten hebben zien teruglopen. Volgens
SVZ-bestuurslid ir. J. Sjouke (directeur van het overslagbedrijf
voor massagoed Swarttouw) bedraagt de overcapaciteit in zijn
sector in West-Europa zelfs vijftig procent. Swarttouw bij voor
beeld zal dit jaar al veel moeite hebben om een tariefsverhoging
van één procent bij de klanten te verkrijgen, terwijl de kosten al
met meer zijn gestegen. Volgens Sjouke is het ladingverlies bij
de overslagbedrijven voor massagoed Europoort CV (EECV) en
EMO in december ten gevolge van stakingen bij EECV ongeveer
800.000 ton geweest.
STRAATSBURG (ANP) - De Nederlandse socialistische Euro
parlementariër Alman Metten heeft zijn verwondering uitge
sproken over de methoden die de Amerikaanse computergigant
IBM hanteert om de besluitvorming in het Europees Parlement
te beïnvloeden. IBM heeft de parlementariërs kort geleden van
een pakket amendementen voorzien, waarmee zij de onderne
ming onwelgevallige elementen in een ontwerprichtlijn van de
Europese Commissie over apparatuur voor telecommunicatie
zouden kunnen verwijderen. Volgens Metten staat ondernemin
gen vrij parlementariërs van hun opvatting op de hoogte te stel
len, maar is de grens van het betamelijke overschreden met het
aanbieden van volledig uitgewerkte amendementen. Nog kwa
lijker noemde hij de rol van de Belgische christen-democraat
Fernand Herman, die na gebruik van schaar en lijmpot inder
daad een aantal van de wijzigingsvoorstellen van IBM had inge
diend. De Belg trok zijn amendementen in de loop van de dag
weer terug. De computerfabrikant heeft vooral bezwaar tegen
de eis van de Europese Commissie dat de apparaten (telefoon, en
alle telecommunieatie-apparaten die daarop aangesloten kun
nen worden) van verschillende merken op elkaar aangesloten
moeten kunnen worden. Volgens IBM volstaat de eis dat de ap
paratuur op de openbare netten kan worden aangesloten. De
rest kan dan aan de markt worden overgelaten. Europees com
missaris Karl-Heinz Narjes benadrukte echter dat de commissie
groot belang hecht aan deze eis. Metten wees erop dat IBM een
dominante positie inneemt op deze markt en dus in feite de voor
waarden kan dicteren.
AMSTERDAM (ANP) - Voor de Amrobank was 1985 een gunstig
jaar, aldus mir. R. Nelissen, voorzitter van de raad van.bestuur
van deze bank in een nieuwjaarsboodschap in het personeels
blad. De Amrobank slaagde erin de 'vermogenspositie over de
gehele lijn te versterken en tegelijkertijd ook een beter rende
ment te bereiken.' Volgens Nelissen had de Amrobank vorig jaar
te rekenen met nationaal en internationaal zeer concurrerende
markten. Ook dit jaar zal de concurrentie niet stilzitten. Nelissen
denkt daarbij in het bijzonder 'aan de steeds verder doorschie
tende liberalisering van de geld- en kapitaalmarkten. Kansen en
bedreigingen gaan hier hand in hand.'
