UITBLAZEN
VS kan 'blijvers' in Libië niet bestraffen
Terugkeer naar de democratie gaat boven alles
Kantonrechter toont zwakte nieuwe boeteregels aan
Harde
VINSTP.
IIIZ
even.i
Een druk
leven
BRAZILIË, EEN JAAR NA DE PRESIDENTSVERKIEZINGEN
STRAF OVERTREDERS VALT HELFT LAGER UIT DAN SCHIKKING
DE STEM CON.
beangstigend
WIM KOCK
VRIJDAG 10 JANUAR11986
■ACHTERGROND
WEL MOGELIJKHEID BEDRIJVEN TE DWINGEN OM TE STOPPEN
VRIJDAG 10 JANUAR11
CRIMINOLOOG
J,
EN berichtje in de
krant: „Een 48-jarige
Zeistenaar heeft ge
durende minstens 25 jaar
als winkeldief voor enkele
miljoenen guldens aan
goederen ontvreemd." In
1961 werd hij voor het
eerst gepakt. Nu, 25 jaar
later pas voor de tweede keer.
Verder meldt de krant dat in
het huis van de winkeldief, be
halve twee ton aan contant
geld, 3500 gestolen artikelen
werden aangetroffen met een
gezamenlijke waarde van vijf
tigduizend gulden.
Een ijverige dief is je eerste
reactie. Het idee dat iemand
voor miljoenen kan stelen uit
winkels, zij het dat hij daar 25
jaar over doet, wordt allengs in
drukwekkender. Dat moet een
heel gesjouw geweest zijn.
'3.500 artikelen met een geza
menlijke waarde van een halve
ton'. Stel nu eens - en het lijkt
me niet ongeoorloofd - dat je
hieruit een gemiddelde waarde
per gestolen artikel kunt con
cluderen van 50 mille gedeeld
door 3.500 is (ca.) 14,30.
De man stal voor 'enkele
miljoenen' bij elkaar. Hoeveel
is 'enkele miljoenen'? Meer dan
een. Meer dan twee ook, want
bij twee spreek je van 'een paar'
miljoen. Laten we dus zeggen 3
miljoen. Met een gemiddelde
waarde van 14,30 per artikel
moet het dus minstens om
209.790 artikelen zijn gegaan.
Een aardige goederenstroom
voor één man. Maar, zegt u nu,
hij kon er dan ook 25 jaar over
doen.
Een man met een inkomen
van gemiddeld 120 mille belas
tingvrij per jaar (3 miljoen ge
deeld door 25) zal minstens wel
een keer per jaar op vakantie
zijn gegaan. Bovendien mag je
aannemen dat een vrijwel
voortdurend verblijf in tochtige
winkelstraten van tijd tot tijd
een fikse verkoudheid veroor
zaakt en tenslotte neem ik nu
maar even aan dat de winkel
dief, samen met de midden
stand, op maandag een rustdag
nam. Een vijfdaagse werkweek
dus, na aftrek van vakantie en
griepjes 220 werkdagen per
jaar. In 25 jaar kom je zo op
5500 werkdagen. We zagen al
dat de dief in die 25 jaar
209790 artikelen wegnam.
Zijn buit bedroeg derhalve ge
middeld 38 artikelen per dag.
Is dat veel? Ja, dat is veel
want je kunt het niet vergelij
ken met het in de supermarkt
voltassen van een winkelkar
retje. Stelen gaat anders dan
kopen, neem ik aan. Een dief
moet zijn activiteiten spreiden
over verschillende winkels, an
ders valt hij op. Komt hij, even
als de eerlijke koper, al ogen te
kort bij het aftasten van de rijk
voorziene schappen, de dief
moet ook nog voortdurend
blikken over beide schouders
werpen en bolle spiegels, came
ra's en scherpziende winkeljuf
frouwen en huisdetectives in de
gaten houden. Hij werkt onder
een spanning die hij wellicht
hoogst aangenaam vindt, maar
die tegelijk behoorlijk afmat
tend zal zijn. Voorts moet hij
z'n spulletjes naar huis vervoe
ren en tenslotte leeft hij nog
een tweede leven als handels-
reiziger, want hij moet zijn wa-
ren te gelde maken. E
Het is een druk leven dat 3j
lllllllllllllllllllinilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllülMlllllïi
een behoorüjk inkomen mag
opleveren, maar hij zou zich
moeten schamen dat hij er geen
belasting en premies over heeft
betaald.
Den Uyl
EEN man die een twintigjarig
verblijf in de leeuwekuil van de
PvdA overleeft en daarbij onaf
gebroken opperleeuw weet te
blijven is een taaie en hoeft
geen medelijden. Met poütici in
het algemeen en toppolitici in
het bijzonder hoeven we geen
medelijden te hebben. Zij bepa
len hun eigen lot en daar horen
publiciteit, achterklap, com
plotten en gezaag aan stoelpo
ten bij. De politicus vecht te
rug, zaagt ook aan andermans
stoelpoten, verkondigt halve
waarheden, vormt combines en
belooft koeien met gouden
hoorns.
Toch kent de politiek ook
tragiek. Aantjes, ingehaald
door zijn verleden; de zo suk-
sesvolle Lubbers, er voortdu
rend door achterna gezeten;
Vredeling, die geen maat kon
houden als hij aan het fuiven
sloeg; Dankert, die te intelli
gent is voor de vaderlandse po
litiek; Van Agt, toen hij alle
hoeken van de Kamer te zien
kreeg tijdens een abortus-de
bat; Jan Nico Scholten, het
door de hele klas gehate jon
getje - enfin, ik noem voor de
vuist weg zomaar wat voorbeel
den - en nu dan Den Uyl, de
grijze eminentie van het parle
ment, veteraan van links Ne
derland, maar gaandeweg ook
een sta-in-de-weg voor een par
tij die zelf niet wist welke kant
ze opwilde en met wie.
Je hoeft geen politieke
vriend van Den Uyl te zijn om
met weerzin getuige te zijn van
de manier waarop de kamera
den de botte bijl aan zijn stoel
poten leggen. Van je vrienden
bij de VARA moet je het heb
ben. De Hond snuffelt aan de
broekspijpen van Wim Kok om
diens populariteit gretig op te
snuiven en kwispelstaartend
verkondigt hij maandelijks de
langzame neergang van zijn
oude baas, die misschien te
lang gebleven is, maar die ze
uiteindelijk ook niet wilden la
ten gaan.
„Met Kok is de PvdA bij de
verkiezingen beter af" laat De
Hond de meute zeggen. Hij
heeft ervoor doorgeleerd de
mensen te laten zeggen wat hij
of zijn klant graag horen wil.
Daarom geloof ik het. Ik geloof
alle enquêtes. Ik hecht er alleen
geen waarde aan.
Ik denk eerder dat het is zo
als de voorzitter van de Wiardi
Beekman Stichting deze week
in Vrij Nederland hoogst onwe
tenschappelijk uit zijn duim
zuigt: „Een partij die haar chef
sinds 1967 vlak voor de verkie
zingen loost, zal genadeloos
worden afgestraft."
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
f 23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend ©076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdagvan 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
RfinlrrolfitiPQ'
Postgiro 1114111- ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA 2
Van onze redactie buitenland
DE AMERIKAANSE
president Ronald Rea
gan kan Amerikanen die
ondanks de boycot
maatregelen in Libië
blijven niet bestraffen.
Het is juridisch in ieder
geval erg moeilijk om
Amerikanen die na 1 fe
bruari terugkeren naar
huis met succes voor de
rechter te brengen.
Hoogleraar volkenrecht
aan de rijksuniversiteit van
Leiden, prof. dr. P.H. Kooij-
mans, constateert zelfs dat de
Amerikaanse president geen
rechtsmiddelen tot zijn be
schikking heeft om Ameri
kanen in Libië te dwingen
zich bij hun ambassade te
melden. Maar degenen die
zich wel bij hun missie mel
den staan iets minder sterk,
hoewel ook hun rechtsver
volging door Kooijmans als
'dubieus' wordt omschreven.
Het is, zegt Kooijmans,
volgens geldend recht in het
Westen niet mogelijk om
'mensen te dwingen een land
te verlaten waarmee men
niet in oorlog is. Wel is het
mogelijk bij de uitgifte van
nieuwe paspoorten te verbie
den met dit document naar
een bepaald land te reizen.
In 1981 heeft de Ameri
kaanse regering van die mo
gelijkheid ook gebruik ge
maakt in de kwestie Libië. Er
stond toen een straf'van vijf
jaar op het gebruik van het
Amerikaans paspoort in Li
bië. Maar het is aan de an
dere kant niet mogelijk om
de werking van een eenmaal
verschaft reisdocument te
beperken en er dan achteraf
een straf van maximaal tien
jaar voor te geven als men de
belemmeringen naast zich
neerlegt.
Volgens artikel 13 lid 2 van
de Universele Verklaring
van de Rechten van de Mens
(1948) heeft 'een ieder het
recht ieder land te verlaten
waaronder begrepen het
eigen land en het recht weer
terug te keren'. Helaas is de
Universele Verklaring niet
bindend en zijn de VS overi
gens nooit partij geweest bij
enig internationaal verdrag
over de rechten van de mens.
Maar, aldus Kooijmans, de
Amerikaanse regering ge
draagt zich wel naar de geest
van de Universele Verkla
ring.
Degenen die nu in Libië
verblijven moeten voor 1 fe
bruari terugkeren naar de
VS, behalve als zij journalist
zijn of om humanitaire rede
nen in Libië verblijven. „De
Amerikaan die nu blijft en
later terugkeert mag het van
mij proberen. Ik geloof niet
dat hij veel kans op een ver
oordeling loopt. Het is alle
maal uiterst merkwaardig.
Zelfs in een situatie van oor
log is het niet strafbaar om in
het land van de vijand te zijn.
Wat strafbaar is is het sa
menspannen met de vijand.
President Reagan al
leen maatregelen mogelijk
tegen bedrijven - fotoanp
Maar dan gaat het om land
verraad. De Amerikaan die
nu in Libië blijft zitten kun je
bezwaarlijk van landverraad
betichten."
Anders ligt het bij de mo
gelijkheden die de Ameri
kaanse wetgeving biedt om
Amerikaanse bedrijven in
Libië te dwingen te poorten
te sluiten. De Amerikaanse
veiligheidswetten zijn tame
lijk rigoreus op dit punt. In
feite is ieder gebouw van een
Amerikaans bedrijf in het
buitenland in uitzonderings
situaties een stukje Ameri
kaans grondgebied. De Ame
rikaanse president kan, ge
bruikmakend van de door
hem geschapen uitzonde
ringssituatie, de Ameri
kaanse oliemaatschappijen
en ingenieursbureaus daad
werkelijk verplichten met
hun activiteiten te stoppen.
Kooijmans: „Maar dan is
het altijd nog wel zo dat die
bedrijven een heel goede
kans maken als zij schade
claims indienen bij de Ame
rikaanse regering."
Door Thom Meens
MAANDAG 6 januari
1986 zal niet als de meest
plezierige dag uit de
loopbaan van minister
Korthals Altes (Justitie)
de geschiedenis ingaan.
Want die dag haalde een
kantonrechter uit Amster
dam, gewild of ongewild, al
vast een dikke streep door
een nog uit te brengen wets
voorstel inzake de afdoening
van verkeersovertredingen.
Bijna 600 verkeersovertre-
ders werden door rechter Le-
venbach met een straf naar
huis gestuurd die de helft la
ger uitviel dan de schikking
die het Openbaar Ministerie
met ruim 1000 anderen had
getroffen. De 1600 boosdoe
ners hadden vorig jaar juni
de vluchtstrook van de Coen-
tunnel gebruikt om een file te
passeren.
Het OM kondigde direct
daarna aan dat er hoge straf
fen zouden vallen (bedoeld
werd: geëist, want alleen de
rechter deelt tot nu toe straf
fen uit) en deed de bekeurden
vervolgens een schikkings
voorstel van 200 gulden.
Tweemaal zoveel als het ge
bruikelijke 'tarief' voor
vluchtstrookrijden en door
rood rijden, want dat is 110
gulden.
Zo'n 1000 automobilisten
betaalden desondanks vlot.
Daarbij heeft ongetwijfeld
meegespeeld dat de rechter
doorgaans duurder uitpakt
dan de schikking.
Wie niet betaalde en toch
naar de rechter stapte, kwam
dit keer goed terecht. Leven-
bach meldde al direct dat hij
hooguit 100 gulden boete zou
opleggen. Wie een goede re
den kon opgeven voor het ge
bruik van de vluchtstrook
kwam -terecht- nog goed
koper uit.
Het gevolg laat zich raden:
wie morgen bekeurd wordt
zal zich wel tweemaal beden
ken alvorens hij ingaat op de
schikking van het OM. Beta
len kan altijd nog, en als de
rechter dan ook nog eens
goedkoper uitpakt.
Korthals Altes heeft die
bui ook zien hangen.
En is zich ongetwijfeld be
wust geweest van het prijs
kaartje daaraan. Niet ingaan
op een schikking van het OM
kost de staat handenvol geld.
Wie kwaad wil kan een pro
cedure jaren rekken.
Het volstaat daartoe de po-
litie-bekeuring niet te beta
len. De schikking van het OM
moet eveneens worden weg
gegooid. Daarna kan de over
treder verstek laten gaan bij
de kantonrechter om vervol
gens, als de boete hoger uit
valt dan vijf tientjes, hoger
beroep aan te tekenen tegen
dat verstekvonnis. Uiteinde
lijk rest de cassatie. Vangt de
dader ook daar bot, dan kan
hij nog een gratieverzoek in
dienen. De boete die de staat
ten lange leste vangt, zal dan
zeer duur betaald zijn.
De minister weet dat als
geen ander. Hij kent immers
ook een rapport van de com
missie Mulder dat sinds mei
op zijn bureau ligt en waarin
dat alles haarfijn uit de doe
ken wordt gedaan.
Daarom maakte Korthals
Altes via radio en televisie
snel duidelijk dat hij niet blij
was met de vonnissen. „Als
dit vaker voorkomt, loopt het
fout met het rechtssysteem",
heette het voor de radio.
Goed, hij voegde er later
ruiterlijk aan toe dat de
rechter 'natuurlijk onafhan
kelijk' is in ons land, maar
gezegd was het alvast. Het
zal dan ook niemand verba
zen als de verkeersschout in
Amsterdam - met dit
steuntje in de rug- deze
week hoger beroep aante
kent.
Hield de bewindsman zich
voor radio nog in, voor de te
levisie gooide hij even later
Minister Korthals Altes
haast met wetsvoorstel
- fotodestem/johanvangurp
alle remmen los. In het NOS-
journaal kondigde hij aan
dat er nu snel, ja zelfs nog
vóór de verkiezingen, een
wetsvoorstel komt waarin de
afdoening van verkeersover
tredingen administratief ge
regeld wordt. De rechter
komt er straks alleen nog
maar aan te pas als de 'dader'
daar zelf om vraagt. En dan
moet hij al betaald hebben,
anders wordt de zaak niet in
behandeling genomen door
de rechter.
Kan die tenminste ook niet
zo eigenzinnig een lagere
boete opleggen.
Het systeem is niet geheel
nieuw in ons land. De belas
tingrechter werkt in som
mige zaken al jaren zo. Tot
klachten heeft het nooit ge
leid en dus kan dat systeem,
dat de werkdruk bij politie,
openbaar ministerie en rech
terlijke macht aanzienlijk
vermindert - de commissie
komt tot een besparing van
300 personen -, ook elders
worden ingevoerd vindt de
minister.
Dat nieuwe voorstel zal
vrijwel zeker geheel conform
het voorstel zijn van de com
missie Mulder (Commissie
vereenvoudiging afdoening
lichte overtredingen van ver-
keersvoorschriften, geheten).
Die club, waarin onder
meer de Arnhemse advocaat
generaal Bleichrodt en de
Nijmeegse hoogleraar Tak
zitting hadden, heeft afgelo
pen jaren onderzocht hoe het
vaderlandse boete-systeem
eenvoudiger kan.
De resultaten werden in
mei aan de minister aange
boden. Die werkt nu aan een
wetsvoorstel.
De instelling van de com
missie is voorbereid door de
voorganger van Korthals Al
tes, De Ruiter, die daarmee
gevolg gaf aan een motie van
onder meer het CDA-kamer-
lid Faber. Faber en zijn
VVD-collega Nijpels vroegen
bij de begrotingsbehandeling
in 1982 om een studie naar
een eenvoudiger afdoening
van verkeersovertredingen.
Met de stemmen van ge
heel links en D'66 tegen werd
die motie aangenomen, en
kon De Ruiters' opvolger een
commissie instellen.
Het eindvoorstel is zeer
vergaand, maar past volgens
de commissie 'binnen de
grenzen die de democratische
rechtsstaat stelt aan deugde
lijke rechtspleging'. Het
voorstel is door de commissie
ook getoetst aan de grondwet
en de verdragen over de
rechten van de mens.
Die laatste verdragen re
gelen een eerlijke berechting.
Onder meer is daarin opge
nomen dat niemand schuldig
is alvorens zijn schuld in een
eerlijk proces bewezen
wordt, de zogenaamde 'pre-
sumptio innocentiae'.
Om dat laatste zal het
straks gaan als het wetsvoor
stel naar buiten komt. In het
voorstel wordt namelijk op
genomen dat de politie-amb-
tenaar die een overtreding
constateert een - in regels be
paalde- boete kan opleggen.
Wie niet binnen 30 dagen be
taalt, krijgt een aanmaning
en een verhoging met 25 pro
cent. Weer 30 dagen later
volgt een tweede aanmaning.
Nu wordt met nog eens 50
procent verhoogd. Wordt dan
nog niet betaald, dan kan de
boete verrekend worden via
bank- of girorekening.
Wie het met de opgelegde
boete niet eens is, moet zelf in
beroep gaan bij de officier
van justitie. Handhaaft die
de beschikking dan staat be
roep op de rechter open.
Maar dat beroep moet door
de verdachte worden inge
steld. Die dader moet tevens
van tevoren zoveel geld heb
ben betaald bij de griffie dat
een eventuele door de rechter
opgelegde boete ook geïnd
kan worden. Valt de straf bij
de rechter lager uit, dan
wordt het geld, met rente, te
ruggestort.
Die procedure wijkt flink
af van de huidige. Momenteel
kan de verdachte gewoon af
wachten. Oproeping en der
gelijke komen vanzelf in de
bus.
En zo hoort het eigenlijk
ook. De staat immers wil een
proces voeren, wil een over
treding bestraffen.
De Utrechtse jurist en
hoogleraar Van Dijk denkt
zelfs dat het nieuwe voorstel
in strijd zal zijn met het
Europees verdrag voor de
rechten van de mens. „Het is
niet met de 'presumptio inno
centiae' te verenigen dat een
verdachte, teneinde het hem
toegekende recht op een
rechterlijke procedure te
realiseren, zelf behandelend
zou moeten optreden tegen
een vaststelling van schuld
die reeds, en wel via een pro
cedure die zelf niet overeen
komstig artikel 6 van het
Europees Verdrag, heeft
plaatsgevonden."
In 'gewoon' Nederlands be
tekent dat: „Het is van de
Door Ad Burger
EEN jaar geleden - op 15
januari 1985 - kwam
voor Brazilië een einde
aan een periode van 21
jaar militaire dictatuur.
Met de verkiezing van
Tancredo de Almeida
Neves tot burgerpresi
dent begon het land aan
een voorzichtige terug
keer naar de democratie.
Een jaar burgerregering in
het grootste land van het
Zuidamerikaanse continent
zorgde er vooral voor dat de
Brazilianen het gevoel kre
gen dat hun land weer op
weg is om een democratische
rechtsstaat te worden; aan de
veelal kolossale financiële,
economische en sociale pro
blemen is nog maar weinig
gedaan.
Neves was, daarover be
stond in Braziliaanse poli
tieke kringen eenduidigheid,
dé aangewezen persoon om
het land van de militaire dic
tatuur naar de democratie te
loodsen. De nieuwe presi
dent, die kon bogen op vele
jaren bestuurlijke ervaring
als gouverneur van de deel
staat Minas Gerais, was de
laatste jaren een van de be
langrijkste woordvoerders
van de oppositie geweest en
kon - desondanks - nog rede
lijk met het militaire 'esta
blishment' overweg. Boven
dien beschikte de 75-jarige
Neves over een vaderlijk-
charismatische uitstraling,
waarvoor de meeste Brazi
lianen nog steeds uiterst ont
vankelijk bleken te zijn. Ne
ves bleek letterlijk de nieuwe
'vader des vaderlands', een
president die alleen al door
zijn optreden zijn landgeno
ten voor zich wist te winnen.
Brazilië heeft echter nau-
José Sarney. - fotoafp
welijks van de kwaliteiten
van Tancredo Neves mogen
profiteren. Op de avond voor
zijn ambtsaanvaarding in
maart werd de president
ernstig ziek, twee maanden
later overleed hij. Neves
werd automatisch opgevolgd
door de vice-president José
Sarney, een politicus die veel
minder onomstreden was
dan zijn voorganger. Sarney
had zich in het verleden, als
voorzitter van de regerings
partij PDS, altijd een steun
en toeverlaat van de militai
ren getoond; de laatste tijd
kon hij zich echter steeds
minder vinden in de lijn van
de PDS en uiteindelijk ver
liet hij als dissident die par
tij. Omdat de oppositie zich
graag verzekerd zag van de
steun van Sarney's mede
dissidenten, werd de voor
malige PDS-voorzitter de
post van vice-president in
een regering-Neves aangebo
den. En daardoor kon zich na
de dood van Neves de merk
waardige situatie voordoen
dat de eerste Braziliaanse
burgerregering na 21 jaar ge
leid werd door een politicus
die zich qua opvattingen niet
zoveel onderscheidde van de
eerdere militaire machtheb
bers.
Het mag ook duidelijk zijn
dat Sarney van de oppositie
en de vakbeweging lang niet
het krediet krijgt dat zij ge
neigd waren Tancredo Neves
te geven. Sarney krijgt
vooral het verwijt naar zijn
hoofd geslingerd dat zijn re
gering niet altijd even effec
tief is in het bestrijden van
de vele problemen waarmee
Brazilië kampt. Die kritiek is
voor een deel terecht, maar
hierbij dient wel aangete
kend te worden dat het wat
al te veel van het goede is om
van de huidige Braziliaanse
regering te verwachten dat
ze in een klap alle problemen
uit de wereld helpt, waar de
militairen twintig jaar lang
de tijd hebben 'gehad om die
problemen te creëren.
De president wordt boven
dien nog belemmerd in zijn
vrijheid van handelen door
de samenstelling van zijn ka
binet. Zijn regering kent een
enorm aantal ministers en
staatssecretarissen, die alle
maal hoogstpersoonlijk door
zijn voorganger Tancredo
Neves zijn aangesteld. Door
als een Sinterklaas met mi
nistersposten te strooien en
die gelijkelijk over de ver
schillende politieke groepe
ringen te verdelen, slaagde
Neves er weliswaar in al die
groeperingen te vriend te
houden, maar een hecht en
ideologisch eensgezinde re
gering hield hij er niet aan
over.
Sarney heeft overigens ge
dreigd om het hele kabinet te
herstructureren en het, ideo
logisch gezien, op één, gema
tigd liberale, lijn te brengen.
De dreigementen heeft hij
nog niet in de praktijk ge
bracht, maar dat Sarney er
niet voor terugdeinst om mi
nisters op staande voet te
ontslaan, is in het verleden
duidelijk geworden. De voor
malige minister van Finan
ciën, Francisco Dornelles,
kan er over meepraten. Hij
werd aangesteld door Tan
credo Neves - niet in de laat
ste plaats omdat deze zijn
oom was - en moest, toen
Sarney aan de macht kwam,
plaats maken voor Dilson
Funaro, directeur van een
speelgoedfabriek en een libe-
raal-pur-sang.
Los van deze 'personele'
problemen, kan Sarney zich
beroepen op het gegeven dat
het niet de eerste taak van
zijn regering is om het land
weer financieel, economisch
en sociaal gezond te krijgen.
Sarney en de zijnen vormen
op de eerste plaats een over
gangsregering die een brug
moet slaan tussen de periode
van militaire dictatuur en
het tijdperk van volledige
democratie. Overigens is het
wel zo dat het nieuwe élan
dat sinds januari vorig jaar
in het land heerst, het be
drijfsleven een belangrijke
impuls gegeven heeft. Op
economisch gebied gaat het
Brazilië, mede natuurlijk
dankzij de aantrekkende we
reldeconomie, stukken beter
voor de wind dan twee jaar
geleden.
Dat de Braziliaanse presi
dent zijn 'democratische'
taak, ondanks zijn 'militaire'
verleden, serieus neemt,
daaraan twijfelt in ieder ge
val bijna niemand meer. Sar
ney heeft al meermalen ver-j
klaard dat hij maar vier jaa:
president zal blijven inj
plaats van de zes jaar|
waarop hij volgens de grond
wet recht heeft.
Of het vervroegen van del
verkiezingsdatum voor Bra
zilië zelf wel zo'n goede zaak
is, valt te betwijfelen. Snelle]
rechtstreekse presidentsver
kiezingen betekenen inder
daad de bezegeling van
'volledige democratie', anj
derzijds speelt echter het ge
vaar dat de politieke besluit
vorming de komende vier|
jaar sterk beïnvloed zal wor
den door de op handen zijndf|
parlementsverkiezingen vol
gend jaar en de presidents
verkiezingen in 1989. Immers,
politici en bestuurders zij#
met verkiezingen in hetj
vooruitzicht maar al te vaakj
geneigd om impopulaire
maar noodzakelijke maatre
gelen uit te stellen en grote
sommen gelds te besteder/
aan 'leuke dingen voor $1
mensen'.
1985 mag voor Brazilië het
jaar geweest zijn waarin
begin gemaakt werd met df
terugkeer naar de democra
tie, in 1989 pas zal een beg#
gemaakt kunnen (en ook
moeten) worden met het
daadwerkelijk en gestructu
reerd aanpakken van de
nanciële, economische en so
ciale problemen.
Het is echter de vraag f
een jonge democratie
Brazilië zich kan permitteren
daarmee te wachten tot
1989. Immers, in het verlede'
is gebleken dat een sociaal
economische onrust - e<
daarin zou Brazilië bij een"
afwachtende houding van
regering kunnen belanden'
een ideale voedingsbodem
voor staatsgrepen en dictatt
ren.
-JEN HAAG (ANP) - „Actieve
uthanasie (in de volksmond
Jok wel moord genoemd) is
jen volstrekt ondeugdelijk
iiiddel om het door de voor-
itanders beoogde heil te berei-
cen.
„Machtszieke psychopaten,
lié helaas in en rond de medi-
iche professie voorkomen, zul-
en er een bevredigende uit-
aatklep in vinden, zoals wij al
gekke dat iemand naar de
rechter moet stappen om een
schuldig-verklaring te be
strijden, terwijl die verkla
ring op onjuiste manier tot
stand is gekomen."
Van Dijk wordt door de
commissie vereenvoudiging
afgedaan met twee regeltjes.
„Nadien hebben ook andere
auteurs hun oordeel gegeven.
Daaruit bleek dat de opvat
ting van prof. Van Dijk niet
onomstreden is."
De commissie zelf omzeilt
een probleem met betrekking
tot de grondwet. Die schrijft
voor dat berechting van
strafbare feiten louter en al
leen een zaak van de rechter
lijke macht is. Met behulp
van de vorige regering vindt
de commissie daar een uit
weg uit. „De bevoegdheid tot
een transactie (een schikking
dus) die het OM heeft, kan
niet worden vereenzelvigd
met uitoefening van een
rechterlijke taak. Een schik
king leidt er immers toe dat
er geen rechter aan een zaak
te pas komt. Van rechtspraak
is bij een schikking dus geen
sprake", aldus de toelichting
bij de grondwetsherziening.
En zo sluipt langzaam
maar zeker een omgekeerde
bewijslast ons rechtssysteem
binnen. Niet de agent moet
straks bewijzen dat u over de
vluchtstrook reed, maar u
moet gaan bewijzen dat u dat
niet deed. Dat heeft met ver
eenvoudiging en verminde
ring van de werkdruk, die
inderdaad gigantisch is, niets
meer te maken.
Korthals Altes moet
daarom wel haast hebben.
Verspeelt de coalitie bij de
verkiezingen haar meerder
heid dan kan dit nieuwe
voorstel blijven waar het nu
ligt, en thuishoort. In een bu
reaula.
Rechter Levenbach heeft I
daar alvast aan meegehol
pen. Door te bewijzen dat
rechter wel eens lager von-j
nist dan de schikking zal hij
politici aan het denken heb-|
ben gezet.
CINDHOVEN (ANP) - D<
Jn 1985 gestegen tot bijr
)at is 6 miljard meer de
Iet winstpercentage is ec
iet name omdat de Vere:
bn winst zijn achtergeble'
Dat heeft de president van
Zegd in zijn nieuwjaarsbood
ïag de Philips Koerier.
In 1984 maakte Philips een
I winst van 1,1 miljard gulden.
Het streven was erop gericht
op in 1985 een stijging van de
winst te realiseren van 25 pro-
leent. Hoe groot de winst pre-
Icies is staat nog niet vast, al-
i. dus dr Dekker. Het streven
[van Philips blijft gericht op
I een omzet van 90 miljard gul-
I den en een winst na belasting
I van 3 tot 4 procent in 1991. Dat
[jaar bestaat de ondernemning
[100 jaar.
De omzetstijging werd ge-
[realiseerd, aldus Dekker, on-
Idanks een drastisch inzakken
jin de Verenigde Staten van de
[markt voor geïntegreerde
Schakelingen en consumen-
en-elektronica. Ook de valu
taschommelingen, met name
van de Amerikaanse dollar,
kostten Philips veel geld.
Het voorraadniveau, dat in
184 nog een knelpunt vormde,
daalde met 3 procent. Welis-
vaar is daarvan 2 procent toe
fte schrijven aan valutadalin
gen, maar wat overblijft is in
geld uitgedrukt altijd nog 600
niljoen gulden. „En zoveel
ninder voorraad betekent een
voorraadkostendaling van
ruwweg 100 miljoen gulden.
Een verheugende zaak", aldus
Jekker.
Verheugend
Het bij de verwachting ach-
erblijvende winstpercentage
[stemt hem minder tot tevre
denheid. „Verheugend is wel
dat de dalende tendens in de
winstgevendheid van de eerste
IET begint er naar uit te zien, da
iponsorde terreuractiviteiten en he
wereld om daar een passend antwt
jevolgen zullen hebben dan tot nu
Voor ons mag de Libische leid
'sychopaat zijn, in de Arabische \a
iloemde steun aan de moordcom
f'jnse extremisten als Abu Nidal al;
'an gematigde Arabische staten
lordanië denken daar het hunne va
Jmfundamentalisme a la Gaddafi oc
■ruilen ze mee met de opgezwee
Vreedzame regeling van de problei
tieiner dan ooit geworden.
ju' z'P er dadelijke aanwijzint
fond het Middellandse Zeebekken
loerisme naar het gebied tot gevolg
■kse financiële strop voor een aant
"ten sterk van het toerisme afhank
ocerend optreden van Gaddafi e
vnerika de na Genève wat verbet
Washington en Moskou onder zwaï
e Verenigde Staten en West-Eurof
Husland kan het zich als tweede
pven met de armen over elkaar te
gevlucht zou nemen tot gunboat
r Russen in dat deel van de were
en land als Libië, dat volgestouwc
Msmateriaal en honderden Russisi
u deurt kunnen de Amerikai
lm op het internationale politieke tc
*o,®nJerr0ris,en voor aaP 9ezet tf
|®z?,nd verstand het in Washingtc
TnHH ,schiet9rage cowboys ma
aaddafi lijkt voldoende om de Zev«
■w.-8 ?n naar de Libische kust. In
T"'r°ntal® tussen Rusland en Ar
£riQeu9edu.achte. dat een malloot
yede kan beslissen?
ÓDenhafr 'S er 00k no9 de relat
l™are mening in de Verenigde
iomi^h/ei?er'n9 van de Westeurop
boycot van Reagan bij
brrion deze kant ven de A
fehik? wn Washin9ton als flauweku
F hanHf,rlc^eidene Westeuropesi
'Mier n n iSwr ,an9en met Lit)ië en
■enrip P[e dl'jken in de praktijk zw
te Daki<cn0<c?aak om het terrorisme
misrhP h Bovendien bestaat in de
lm interventie.0'' d® hand kan
leziftHri^i allemaal niet erg overt
West Fnro nucleaire overkill noc
ge n u°pa zeker niet. Laten we c
Wordi a,'saatuur|ijk wel intriest
nief véél te rinJ?hff' 80 ziin terroriste
eel,e duchten hebben.
I
