even..L
UITBLAZEN
Amerika verliest woordenoorlog op punten
Kroegbaas overschat inkomen klanten
Akzo-Du Pont: duel op punten
4
Werkloi
T soe leeft
voort in
gedachten
Chinezen
LUBBERi
D'66 kwart gr<
Telefoon-
perikelen
DE STEM C(
Excuses en
WIM KOCK
DONDERDAG 9 JANUAR11986
■ACHTERGROND
LIBIË MILITAIR VOORLOPIG ONGRIJPBAAR
VAKBEURS VOOR DE HORECA IN AMSTERDAM:
PEPERDUUR GEVECHT OVER SUPERSTERKE VEZEL
TIENDE
STERFDAG
HERDACHT
DONDERDAG 9 JANU
Onderhoud
verslaafd
kind fiscaal
aftrekbaar
ONDER VROi
ZE ZEGGEN dat ik
me aan de telefoon
meld met een snauw.
Ik noem nooit m'n voor
naam en sinds onze zoons
zich scheren is dat mis
schien wat lastig voor hun
vriendinnetjes. „Spreek ik
met Willem-Jan?" vragen
ze aarzelend. „Nee niet met
Willem-Jan, met z'n vader." Ik
ben dan al lang aan het ont
dooien, maar dat merken ze
niet. Ik ben een ouderwetse te
lefonist. Geen woord te veel. Zo
heb ik het geleerd. Daarom er
ger ik me soms mateloos aan de
lange telefoongesprekken van
het jonge volk. Ik begrijp om te
beginnen al niet wat er over de
telefoon nog aan informatie is
uit te wisselen met vrienden en
vriendinnen die je nagenoeg
elke dag, en anders toch min
stens wel één keer per week, te
gen het üjf loopt. Gesprekken
van twintig, dertig, vijfenveer
tig minuten zijn heel gewoon.
Ik kan ervan zeggen wat ik wil,
het helpt niet. „Het gaat me
niet om de kosten", zeg ik -
want dat argument verwachten
ze - „maar er wonen hier nóg
drie mensen met sociale contac
ten - daar beroept hij zich altijd
op; hij moet zijn sociale con
tacten onderhouden - „en die
zijn al die tijd dat jij bezig bent
onbereikbaar."
Dat mijn stem nors klinkt
wanneer ik me meld aan de te
lefoon kan waar zijn. Dat komt
waarschijnlijk omdat ik op dat
moment gestoord word in
werk, lectuur bij het geboeid
kijken naar de tv of in een ha-
zeslaap. Negen van de tien keer
dat de telefoon rinkelt heb ik
hem onder handbereik en heb
ik de hoorn al tegen het oor
voor ik goed en wel wakker ben
of los van de dingen die me be
zighielden. Vandaar.
„Spreek ik met de ANWB?"
Daar heb je d'r wéér zo een
denk ik bij mezelf. Er gaat
bijna geen week voorbij of er
vragen er wel een paar of ze
'met de ANWB spreken'. Als ik
echt een sjagrijnige telefonist
was, zou ik in zo'n geval
„Nee!" snauwen en de hoorn
op de haak smijten. Dat doe ik
niet. Ik zeg beleefd: „Nee me
neer (of mevrouw). U moet
eerst 076 draaien en dan krijgt
u zonder mankeren de
ANWB." De ANWB-klanten
nemen altijd vriendelijk af
scheid want de mensen vinden
het handig om direct te horen
wat er fout is gegaan bij het
leggen van de verbinding.
Toen we in onze huidige
woonplaats kwamen wonen
kregen we een nummer dat
blijkbaar ooit een kraamcen-
trum had toebehoord. In het
holst van de nacht soms kregen
we mensen aan de telefoon die
om een kraamzuster verlegen
zaten. De nachttelefoon doet
mijn vrouw. Niet omdat we dat
zo afgesproken hebben, maar
enkel en alleen omdat zij dat
ding per se (je kunt nooit weten
nietwaar?) naast d'r bed wil en
ik niet wakker word van een
beetje belgerinkel.
Op een nacht hadden we
met een aanstaande vader van
doen die zo zenuwachtig was
dat ik er zelfs wakker van werd.
Toen hij voor de derde achter-
eenvolgende keer ons nummer
had gedraaid zei mijn vrouw:
„Geef mij uw naam, adres en
telefoonnummer maar, dan zal
ik het kraamcentrum waarschu
wen." Dankbaar haakte de
man af. Het kraamcentrum
vond het heel gewoon dat er
iemand anders belde. Waarom
zouden ze het ook gek vinden?
Ik heb lang geleden zelf eens,
midden in de nacht, op de
brommer een kraamverpleeg
ster opgehaald voor een buur
vrouw. Het meisje sprong zon
der bedenkingen achterop.
Een doodenkele keer krijg
ik een Duitser aan de telefoon.
Die wil dan een vrachtwagen
diepgevroren vis van me heb
ben. De eerste keer had ik niet
in de gaten wat er aan de hand
was en ontstond er een zeer
verwarde conversatie. Het was
een vrouw en ze had paling be
steld, maar die was nog steeds
niet aangekomen. Ze zei het op
een aangebrande manier, zoals
Duitsers dat kunnen. Ik raakte
geïrriteerd, ook al omdat m'n
Duits steeds bleef steken en er
dan een Engels woord tevoor
schijn kwam. Hoe zeg je in on
beleefd Duits: mens ik heb niks
met je vis te schaften? Dat wist
ik zo gauw niet. Ik begreep er
niets van. Tot ik een tijd later
langs het industrieterrein reed
en daar het opschrift W. Kok
zag; een groothandel in vis.
Van de mensen die zonder
iets te zeggen de hoorn op de
haak gooien, zodra ze merken
dat ze de verkeerde aan de tele
foon hebben, vraag ik me altijd
af of ze alleen maar onbeleefd
zijn; onbekwaam of onervaren
in het contact met (vreemde)
mensen óf nijdig zijn omdat ze
zich betrapt voelen bij het ple
gen van een stommiteit. Maar
wat is er voor stoms aan wan
neer je vinger eens uitschiet
naar de verkeerde toets, zonder
dat je dat merkt? Iedereen
draait een nummer wel eens
verkeerd.
Kinderen kunnen je echt
verontrusten. Het zal tegen
tweeën in de nacht zijn geweest
toen ik een huilend kind aan de
telefoon kreeg dat eiste dat
mammie direct naar huis
kwam. „Mammie is hier niet,
maar hoe heet jij?" Ik kreeg al
leen een voornaam. Ik pro
beerde van alles om er achter te
komen welk kind het was want
iets gaf me de indruk dat het
niet ver uit m'n buurt moest
wonen. Misschien kende ik de
mensen en kon ik wat doen.
Maar het kind huilde alleen
maar dat „mammie naar huis
moest komen."
Ik hoorde z'n mammie
thuiskomen. Geluiden op de
achtergrond. Een vragende
vrouwenstem. Het gekraak van
een telefoon die werd afgepakt
en - beng! - op de haak ge
kwakt.
Dat vond ik nogal stom.
Stommer in elk geval dan het
per ongeluk verkeerd draaien
van een nummer.
iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiNiiiiiiiiiiiiiiin
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie L. Leijendekker en H. Coumans
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom,
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Postadres. Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van J 1per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar Prijzen, inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882
Grote advertentjes uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rflnkrplfltipc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA?
Door Jo Wijnen
REGERINGSFUNC
TIONARISSEN in Was-
hingon hebben de afge
lopen dagen knarsetan
dend moeten vaststellen
dat het kwaad vechten is
met het internationale
terrorisme.
Het machtige Amerika
blijkt weinig te kunnen uit
richten tegen diegenen die
verantwoordelijk zijn voor
de aanslagen op de luchtha
vens van Rome en Wenen
waarbij negentien slachtof
fers, waaronder vijf Ameri
kanen, vielen.
De gebeten honden zijn de
Libische leider kolonel Gad
dafi en de aanvoeder van een
uiterts fanatieke Palestijnse
splintergroep, AboeNidal.
Deze laatste zou zich met zijn
volgelingen in Libië hebben
neergelaten. Hij zou daar
niet alleen kampen hebben
kunnen inrichten, maar hij
zou bovendien met geld en
wapens zijn geholpen door
Gaddafi. Het Witte Huis
heeft al laten weten over in
lichtingen te beschikken dat
er zich temminste vijftien
Palestijnse trainingskampen
in Libië bevinden.
Amerika, dat zichzelf
graag als koploper ziet in de
Caspar Weinber
ger: .Libië geduchte te
genstander... -FOTO AP
strijd tegen het internatio
nale terrorisme, bleek dan
ook een warm voorstander
van krachtige vergeldings
maatregelen.
Daarbij riep
het de hulp in van zijn West-
europese vrienden. Die ble
ken evenwel allerminst be
reid te zijn zich in een mili
tair avontuur in de Arabi
sche wereld te storten. Bo
vendien hebben de meeste
Europese landen forse belan
gen in Libië.
Vanaf dat moment betrok
ken de Verenigde Staten Is
raël in de hevige woorden
oorlog die het met Gaddafi
voerde. Maar tot grote ver
bijstering van tal van Ame
rikanen liet Israël weten
niets voor een militaire actie
te voelen. Het voegde daar
aan overigens wel toe even
tuele Amerikaanse acties
met instemming te begroe
ten. Vanaf dat moment leek
de woordenoorlog die Ame
rika was begonnen en die
mogelijk de voorbode van
een militaire actie was, een
verloren zaak te zijn.
In kolonel Gaddafi vonden
de Verenigde Staten boven
dien een gewiekste tegen
stander. De Libische leider
liet zijn minister van buiten
landse zaken, Treiki, een
brief naar UN-secretaris-ge-
neraal Perez de Cuellar
schrijven waarin hij de acties
in Rome en Wenen ten stel
ligste van de hand wees. In
tussen liet Gaddafi tal van
Amerikansse journalisten in
zijn land toe. Die kregen te
horen dat Libië niets met de
aanslagen te maken had,
maar dat het de Palestijnse
zaak steunt en alle begrip
heeft voor de strijd die de
Palestij nen voeren.
Op dat moment werd de
woordenoorlog in Washing
ton aanzienlijk verscherpt.
Enkele senatoren wierpen
zich in de strijd en gaven te
kennen bepaald niet afkerig
van een militair ingrijpen te
zijn. Ook de onlangs aftreden
adviseur voor nationale vei
ligheid, Robert McFarlane,
deed met gespierde verkla
ringen van zich spreken. De
woordvoerders van zowel het
Witte Huis als het ministerie
van Buitenlandse Zaken
droegen het hunne tot het ge
vecht bij door de verklarin
gen van Gaddafi categorisch
van de hand te wijzen.
Daarentegen hielden de
minister van buitenlandse
zaken, George Shultz en de
adviseur voor nationale vei
ligheid Poindexter zich veel
betekenend op de vlakte. De
woordenstrijd moest kenne
lijk door mindere goden wor
den uitgevochten, voor het
geval dat het gewenste effect
achterwege bleef.
Intussen overweegt het
Witte Huis materiaal open
baar te maken waaruit on
omstotelijk moeten blijken
dat Nidal met zijn groep en
ook nog enkele andere zeer
fanatieke Palestijnse splin
tergroepen zich in Libië op
houden.
De Sovjet-Unie heeft zich
inmiddels ook in de woor
denoorlog gemengd en heeft
Amerika onverbloemd laten
weten geen militaire inmen
ging in Libië te dulden. Ook
de landen van de Arabische
Liga hebben zich achter
Gaddafi geschaard.
Opmerkelijk is dat de
Amerikaanse minister van
defensie, Caspar Weinberger,
- normaal graag tot enig wa
pengekletter bereid - heeft
verklaard dat Libië uitste
kend is bewapend en als een
geduchte tegenstander moet
worden gezien.
Nu de kans op een militair
ingrijpen nagenoeg uitgeslo
ten moet worden geacht, zal
Amerika gaan proberen Li
bië verder te isoleren. Uitge
breide economische sancties
zijn dan ook op til. Ook daar
bij vraagt Amerika weer de
steun van zijn Europese
bondgenoten, maar die zullen
wellicht zeer terughoudend
op dat verzoek reageren.
Uit dat alles blijkt dat
Amerika, in zijn strijd tegen
het terrorisme, niet veel meer
dan een reus op lemen voeten
is. Dat neemt niet weg dat
het iedere kans om Gaddafi
en de Palestijnse fanatici die
zich op Libisch grondgebied
bevinden af te straffen, met
beide handen zal aangrijpen.
Dat lijkt trouwens ook de
weg te zijn die Israël wil be
wandelen. In Jeruzalem
heeft men de dure lessen van
de oorlog in Libanon ge-
leerd.Een militair ingrijpen
moet zeer kortstondig en bui
tengewoon effectief zijn, zo
vindt Jeruzalem. Tot die be
vinding zijn de Amerikanen
intussen ook gekomen.
Maar de woordenoorlog
met de behendig opererende
Libische leider Gaddafi heb
ben de Verenigde Staten in
ieder geval op punten verlo-
Door Mick Salet
KROEGBAZEN denken
vaak dat hun klanten
méér verdienen dan ze
in werkelijkheid doen.
Toch zijn de meeste
mensen niet ontevreden
over de prijzen in het
café. Gezelligheid blijkt
best wat geld waard te
zijn.
Dat is het resultaat van
een enquête, die gepresen
teerd werd op de vakbeurs
Horecava in de Amsterdamse
RAI.
Het onderzoek werd ge
daan om de horeca een beter
beeld te geven over de etende
en drinkende klanten.
De klachten van de klan
ten klinken niet al te verras
send in het oor. Mensen erge
ren zich vaak aan trage
obers, die niet al te beleefd
zijn. Ook bars waar de glazen
niet al te vlug gevuld en de
toiletten en asbakken niet al
te snel gereinigd worden, zijn
niet erg gewaardeerd.
De oplossing die de werk
gevers in de horeca voor deze
problemen aandroegen, klon
ken evenmin verrassend: de
gastvrijheid in de horeca
moet verbeterd worden. De
klant moet zich weer koning
voelen.
Het was allemaal te horen
op Horecava, de vakbeurs
voor de horeca in Nederland.
Een bedrijfstak waar jaar
lijks zo'n 12,5 miljard gulden
in omgaat en waar meer dan
100.000 mensen werken. Dat
wordt allemaal in stand ge
houden door binnen- en bui
tenlandse gasten. En dan
vooral binnenlandse gasten,
want iedere Nederlander
geeft (gemiddeld) meer dan
twee gulden per dag uit in de
horeca. Dat gaat dan vooral
op aan café- en restaurant
bezoek. In totaal zijn er zo'n
dertienduizend café-bars en
zevenduizend (café-)restau-
rants om dat geld stuk te
slaan.
Vooral de (goedkopere)
restaurant lijken een goede
toekomst te hebben. L.
Ezinga van het Horeca-on-
derwijs: „We weten dat het
aantal 65-plussers de ko
mende vijftien jaar met 25
procent zal toenemen. Tegen
over deze vergrijzing staat de
ontgroening. Het aantal po
tentiële discobezoekers
neemt sterk af. Dat geldt ook
voor het cafébezoek onder
jongeren. In die leeftijdscate
gorie bespeuren we immers
een daling".
De trend om buitenshuis te
eten zet zich door. De afgelo
pen jaren gaven een verdub
beling van restaurants te
zien, vooral in de niet-luxe
sector. Vroeger ging men uit
sluitend om gezelligheidsre
denen buitenshuis eten. Het
was een zekere luxe. Tegen
woordig is een belangrijk
motief dat men dan zelf niet
hoeft te koken: één van de
verklaringen voor de toene
mende vraag naar bedrijven
die de klant snel helpen tegen
een lage prijs.
Tussen 1977 en 1983 is het
aantal cafetaria-achtige be-
Cafébezoekers:.overschat inkomen.
drijven, zoals coffeeshops,
lunchrooms, cafetaria's en
snackbars met 21 procent ge
stegen, de café-restaurants
met 19 procent en de restau
rantbistro's met maar liefst
honderdtwintig procent.
„Het bezoek aan restau
rants hangt nauw samen met
de vorm van een huishouden.
Alleenstaanden bezoeken va
ker een restaurant dan ge
huwden. En van de categorie
gehuwden degenen zonder
kinderen vaker dan zij die
nog jonge kinderen hebben.
Ouders van kinderen blijken
méér dan anderen hun toe
vlucht te zoeken bij afhaal
maaltijden, bij snackbar of
Chinees-Indisch restaurant",
aldus Ezinga.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
Deze wijsheid van de hore
ca-onderwijzer Ezinga werd
nog eens bevestigd door de
enquête die de horeca-werk-
gevers hadden laten uitvoe
ren.
Het was geen echt
marktonderzoek en ook geen
enquête die Maurice de Hond
en zijn collega's het woordje
'representatief' op zouden
plakken, maar toch: de
meeste klanten (bijna 90 pro
cent) vinden het niet leuk dat
ze erg lang op een bestelling
moeten wachten en de
meeste klanten stellen prijs
op een attente en enthou
siaste bediening.
Voor de klanten zal dat
misschien niet opmerkelijk
zijn, maar in de horeca had
den de ondernemers toch
verwacht dat de klanten dat
de helft minder belangrijk
zouden vinden. Daar dacht
men dat de kwaliteit van
drank en eten toch het be
langrijkste zou zijn.
Dat laatste is ook te zien op
de Horecava, een beurs die
vooral in het licht staat van
kwaliteit voor kok en de keu
ken. Alles wat de klant van
de horeca in 1986 kan ver
wachten wordt gepresen
teerd. Van de nieuwste cho
comel tot het meest moderne
borrelhapje, van de nieuwste
cocktail tot de nóg dorstma-
kender pinda.
Is dat allemaal geen
slechte voeding?
Mevrouw H. Kornblüt van
het Voorlichtingsburwau
voor de Voeding: „Zolang
mensen niet alle dagen in het
café zitten en daar bitterbal
len en pinda's eten, valt het
wel mee. Want als je een
avondje uit gaat, hoéft het
toch niet allemaél gezond te
zijn..als het maar lekker en
gezellig is."
En, zo bleek uit het horeca- j
onderzoek, daar betalen dei
klanten voor. Wat dat be- r
treft, zo zijn de werkgevers!
in de horeca van mening, is M
een verbetering van de gast-1
vrijheid nooit weg. En dat zal
geen enkele klant ontkennen.
Door Louis van de Geijn
ZELFS de effectenhan
del lijkt nu een beetje
van zijn stuk gebracht
door de schermutselin
gen tussen Akzo en Du
Pont de Nemours over
de aramide-octrooien.
De koers van Akzo stond
deze week onder druk
omdat de beurs kenne
lijk langzamerhand ook
niet meer weet hoe de
vlag er in Arnhem bij
staat.
De twee chemieconcerns
trekken nu al jarenlang
vruchteloos aan het super
sterke aramidevezeltje. Elke
gerechtelijke uitspraak in de
lange reeks wekt de indruk
dat nu de kogel door de kerk
is. Akzo meldde vorige week
een overwinning voor het ge
rechtshof in Arnhem. Maar
een dag later bleek Du Pont
allerminst onder de indruk.
De Amerikanen zien tóch wel
kans de Nederlandse en
Europese markt te bedienen.
Het pleit is vooralsnog niet
beslecht, al bestaat de schijn
dat Du Pont op punten voor
staat. Het duel tussen de Ne
derlandse kleinduimpje (met
een omzet van 16,5 miljard
in 1984 de vijfde Nederlandse
multinational) en de Ameri
kaanse reus (qua omzet op de
negende plaats op de wereld
ranglijst met 36 miljard) zal
zeker nog enkele jaren sle
pen.
Wat Akzo en Du Pont de
Nemours verspijkeren aan
hun juridische duel om de
markt voor Twaron en Ke-
vlar (de fabrieksmerken van
hetzelfde type kunstvezel)
hebben zij nooit bekend ge
maakt. Maar de rekening
wordt zeker met zeven nullen
geschreven. De enige win
naar is dus voorlopig het
avocatendom.
De pogingen om eikaars
produkten van eikaars thuis
markten te weren lijken he
lemaal te passen in de geest
van de tijd. Massale werk
loosheid en onevenwichtig
heden in de internationale
handel brengen veel landen
er toe hun markten moeilij
ker toegankelijk te maken.
Ook juridische middelen
kunnen dat doel dienen.
Het conflict tussen Du
Pont en Akzo is echter al
vanaf het begin van de j aren
zeventig gaande en zou ook
in een minder gespannen we
reldmarkt hebben kunnen
voortduren.'Belangrijke vin
dingen en commerciële toe
passingen worden immers
niet zelden gelijktijdig in
verscheidene laboratoria
ontwikkeld. Al in de jaren
dertig vlogen Bayer en (toen
ook al) Du Pont de Nemours
elkaar in de haren over de
rechten op polyamide, dat als
nylon daarna de wereld ver
overde. Na verloop van en
kele jaren was de fabricage
van polyamide en dergelijke
produkten echter algemeen
verspreid. Du Pont stimu
leerde dat zelfs door middel
van licentie-overeenkom
sten.
En zoals het met veel oc
trooikwesties gaat, zullen
straks ook produkten op ba
sis van aramide door meer
dere fabrikanten min of
meer vrijelijk worden afge
zet, waar ook ter wereld. Het
zal echter niet zo hard gaan
als met nylon. De super
sterke vezel moet zich een
plek veroveren op specifieke
markten en daar al lang be
staande produkten verdrin
gen.
Ingewijden halen intussen
de schouders wat op over het
wapengekletter dat opklinkt
uit de directiekamers in Ne
derland en de Verenigde Sta
ten. In wezen gaat het er niet
om de tegenpartij volslagen
te weren van de eigen markt.
De rivalen mikken op een
winst op punten. Een knock
out is in het belang van de
één noch van de ander. Een
markt die nog tot ontwikke
ling moet komen, zoals die
voor aramide, is alleen maar
Aramidevezels kun
nen worden toegepast
in tal van produkten,
zoals kogelvrije vesten,
kabels, vliegtuigmate
rialen, beton en kunst
stof. Het is ook een al
ternatief voor asbest zo
als dat wordt toegepast
in pakkingen, koppe
lingsplaten en rem
schoenen. -FOTO DE STEM
gebaat bij meerdere aanbie
ders. Dat is een commerciële
wet van meden en perzen.
De uitkomst van de oc-
trooieonflieter* is veel meer
van belang voor de uitgangs
punten die beide concerns
hebben zodra zich werkelijk
commercieel aantrekkelijke
markten voor de supervezels
openen. De belangrijkste oc
trooien in kwestie lopen im
mers toch aan het begin van
de jaren negentig af. De vele
gedingen dienen er intussen
toe te zorgen dat de concur
rent straks met een handicap
aan de start verschijnt. Het
oordeel van de rechter be
paalt als het ware ook mede
de prijs die voor eventuele li
centies moet worden betaald.
De enige echte streep door de
rekening is tot dusver de be
slissing van de Amerikaanse
commissie voor internatio
nale handel, die de import
van Europese aramide tot
oktober 1990 verbiedt.
De tussenkomst van pre
mier Lubbers, die de Ameri
kaanse president Reagan vo
rige week heeft gevraagd de
weg voor twaron alsnog vrij
te maken, is niet zo merk
waardig als het lijkt. Voor de
Nederlandse regering staat
immers zowel een dosis pres
tige als een bedrag van ruim
ƒ300 miljoen op het spel,
meer dan de helft van de to
tale investering. Het gaat
daarbij om gewone en bij
zondere investeringspremies
en om een deelname van de
Noordelijke Ontwikkelings
Maatschappij van 50% in het
eigen vermogen van de on-
derming die voor dit project
is opgericht.
Het aramide-project in
Emmen en Delfzijl was het
visitekaartje van innovatie
minister drs. Jan Terlouw,
die na jaren van pappen en
nathouden in kwijnende in
dustrietakken de weg naar
vernieuwing in wilde slaan.
De steun aan Volvo Car, Fok
ker en Philips (megaproject)
ligt in diezelfde lijn.
De geschiedenis van twa
ron begon overigens al in
1968 in het laboratorium van
Enka, onderdeel van het Ak-
zo-concern, in Arnhem. In
1977 waren de onderzoekers
toe aan een proeffabriek van
wat aanvankelijk arenka
werd genoemd. In september
1980 besloot de Akzo-top in
principe de aramidevezel op
industriële schaal te gaan
maken. Bijna twee jaar later
werd het concern het eens
met de overheid over de fi
nanciering van het project.
De grondstoffen voor twa
ron worden geleverd vanuit
een installatie bij Akzo Zout
Chemie in Delfzijl. Het spin
nen en nabewerken van de
supersterke vezel (bij een ge
lijk gewicht vijf maal sterker
dan staal) gebeurt in Emmen.
Dat levert respectievelijk 200
en 180 banen op. Dezer dagen
worden de fabrieken opge
start.
Du Pont is sinds 1971 ke-
vlar aan het produceren.
ETTELIJKE honderden
Chinezen zijn gisteren
op het Tian-an-Men-
plein in Peking samen
gekomen ter gelegen
heid van de tiende sterf
dag van oud-premier
Tsoe en Lai.
De mensen verzamelden
zich rond het standbeeld voor
de martelaren, een zuil in het
midden van het plein. Aan de
voet ervan legden zij bloe
men, fruit en foto's van de
vroegere eerste-minister die
ze uit kranten hadden ge
scheurd.
Op één van de vijf kran
sen, die ze bij het standbeeld
plaatsten, staat de tekst:
„Doordat wij de herinnering
van premier Tsoe koesteren,
blijft hij onsterfelijk en gaat
zijn naam de geschiedenis is.
Als wij voor hem bidden,
leeft hij eeuwig om China te
leiden". Een andere krans
was afkomstig van de Tibe
taanse Lama, als vertegen
woordiger van de minderhe
den in China. De politie van
Peking hied een oogje in het
zeil, maar greep niet in.
De tiende sterfdag van
Tsoe, die de geliefdste leider
van het communistische be
wind was, vormt ook aanlei
ding tot talrijke artikelen in
de officiële pers. Op 5 april
1976, enkele maanden na
Tsoes overlijden, kwamen
tienduizend mensen spon
taan bijeen op het Tien-an-
Men-plein om zijn dood te
betreuren. Hiermee brus-
keerden zij de toen aan de
macht zijnde 'Bende van
vier'.
In boekwinkels in grote
steden in het hele land is een
opnieuw samengestelde ver
zameling vraaggesprekken
met en herinneringen ver
krijgbaar van wijlen premier
Tsoe, die op 8 januari 1976
aan kanker overleed. Hij was
toen 78 jaar oud.
De buitenlandse persdienst
in Peking gaf een officiële,
Engelstalige biografie van
Tsoe uit, die hem 'een genie',
noemt, 'een man die overliep
van energie' en 'de sterkste
persoonlijkheid in het bui
tenlandse beleid van China
tot aan de dag dat hij de laat
ste adem uitblies'.
In de zuidelijke stad
Guangzhou bezochten hon
derden mensen een fototen-l
toonstelling die de titel I
draagt 'De premier van hetjj
volk - Tsoe en Lai'.
De vloed aan publicaties^
en commentaren in de medial
waarin de bekendste premier!
van China lof krijgt toege-l
zwaaid, staat in schril con-l
trast met het officiële stil-l
zwijgen dat de geboortedag!
26 december begeleidde van!
Tsoes jarenlange metgezel,f
Mao Zedong.
„We zien tegenwoordig eenl
godengalerij, waarin Maol
nog de belangrijkste plaats!
inneemt. Maar hij wordt!
steeds minder belangrijk",!
aldus een Westerse diplo-l
maat.
Tsoe, die op 24-jarige leeftijd|
communist werd en gedu
rende 25 jaar regeringsleider
was, fungeerde als een be
kwame gematigde politicus I
in het na-revolutionaire Chi-1
na, waarbij hij het over-l
heidsapparaat met vaste I
hand leidde en onderwijl defi
schade van de radicale exces-1
sen van Mao zo veel mogelijk
probeerde te beperken.
Tsoe, die al sinds 1972 aan!
kanker leed, krijgt lof toege-[
zwaaid voor het feit dat hijl
op het eind van zijn leven
zijn best heeft gedaan voor!
de rehabilitatie van Deng ins
1973 en dat hij - tegen Mao's|
wil - de weg heeft gebaand!
voor de doorbraak van Dengl
naar het hoogste politieke ni-f
veau in de Chinese Volksre-|
publiek.
Van onze Haagse redactie
ARNHEM/DEN HAAG -
Sinds de terugkeer van Hans
van Mierlo naar de landelijke
politiek is D'66 in ledental
ruim een kwart groter gewor
den Dat zei partijvoorzitter
Kohnstamm gisteravond tij
dens een nieuwjaarsrede in
Arnhem.
Tot half 1985 liep het leden
tal met gemiddeld tien per
No
DEN HAAG (ANP) - Ouder,
die een aan heroïne verslaafd
kind financieel ondersteuner
kunnen het bedrag dat zii
daaraan uitgeven als buiten
gewone lasten aftrekken va~
hun belastbaar inkomen.
Dit blijkt uit een uitspraak
die de Hoge Raad onlangs
heeft gedaan in de zaak van
een moeder die haar aan he
roïne verslaafde zoon finan-J
cieel hielp.
De belastinginspecteul
wilde die aftrekpost niet toe!
staan en ook in hoger beroej'
werd de aftrekbaarheid afgel
wezen. De Hoge Raad heef
echter de vrouw in het gelijk
gesteld.
Bijna twee jaar geleder]
mocht een vader die heroïn|
betaalde voor zijn zoon om
voorkomen dat die zou gaar]
stelen, de door hem gemaakti
kosten aftrekken als buitengel
wone last. Staatssecretaris
Koning van financiën stemdl
toen toe in aftrek nadat de val
der zich tot de commissie voor
de verzoekschriften van dj
Tweede Kamer had gewend
De belastinginspecteur en dl
beroepsinstanties hadden her
in het ongelijk gesteld. Hq
wendde zich toen tot de Ka
mercommissie omdat
meende dat de wet voor her]
onbedoelde harde gevolgei]
had?
DEN HAAG (ANP) - Geval
gene De R., die maandag
de Scheveningse gevangei
gewond raakte bij een i
met een hoofdbewaar
heeft aangifte gedaan
poging tot doodslag.
Hij zegt dat hij door
toedoen van hoofdbewal
der B. over de balustrade
geslagen, waardoor hij
een val van vier meter)
een stalen rooster tere
kwam.
Dit heeft zijn advocj
mr. P. van Houten, wo
dag meegedeeld. De R.
vindt zich óp het ogenblik
- o
hen haag (anp) - In 191
stonden gemiddeld 761.01
mensen als werkloos bij de a
F »>eidsbureaus ingeschreve
Dat is ruim 60.000 minder di
in 1984. Dat heeft het minist
I rie van Sociale Zaken i
Werkgelegenheid woensds
f bekendgemaakt.
Voor de helft is deze daliil
■te verklaren uit het feit
Iwerklozen van 57,5 jaar
ER is aanleiding om terug ïi
eerder deze week in De Sti
minister van Aardenne (Ecol
gasprijsverhoging voor gei
geen flauw benul heeft van
Riet smalle beurzen; in het
Mie) ten aanzien van de
j werk beticht.
Om met het laatste te beg
baseerd op een eerder dezi
het aantal overvallen in ons
bleek, dat er sprake is gew|
'eit, als men lichte en zwar
p,enuaar sPoorde dus niet r
Wij betreuren de interne kc
9eweest en bieden daarvoor
Wat Van Aardenne betreft:
aeze bewindsman toch iets
aan ,werd aangenomen. GiJ
aard9asPrÜs dit jaarj
2® oedoeüng lag) en waars!
I P°?'n9 van 1 januari blijft er
°ah vraagtekens blijven zei
or de leefwereld van de et
