Geloof in kortere werkweek voor
iedereen was al lang verdwenen
Townsend niet bang van kanaaltunnel
Vuurtoren sluitstuk van Oxenaar
.utomo]
Bruis kaï
Dienste)
Gas, A TV
en koffie
\BOUWVOOI
De Ruyter'
uit
de roulatie
DE STEM C(
ieen flauw
WOENSDAG 8 JANUA
WOENSDAG 8 JANUAR11986
■ACHTERGROND'
MINISTER DE KONING LAAT 32 UUR IN 1990 NU OOK LOS
VEERDIENST HEEFT MONOPOLIE VOOR 'BOVEN WATER' VERWORVEN
Rotterdamse
graansector
wil 95
banen kwijt
MET NIEUW BANKBILJET EINDIGT 20 JAAR SAMENWERKING
HET jaar 1986 begint
steeds meer op 1985
te lijken. De koffie
wordt weer bijna net zo
duur als hij drie maanden
geleden was. De VEGIN -
dat zijn de gasbedrijven -
preekt de passie en protes
teert tegen de stijgende
gasprijzen voor kleinverbrui
kers (dat zijn wij). Dat deed ze
vorig jaar ook en het heeft niet
geholpen. De kwestie van de
ATV (of ADV - het mag alle
bei) is weer tot leven gekomen
omdat minister De Koning er
iets over heeft gezegd in een in
terview met de krant. Een half
jaar geleden zei hij al precies
hetzelfde, maar toen kraaide er
vrijwel geen haan naar.
De gasrekening van het af
gelopen jaar is de Nederlanders
fors tegengevallen, meldde het
journaal als item nummer één.
Dat dank je de koekoek, dacht
ik. Het was me nogal geen win
ter ook. Ik ben geen profeet,
maar ik wist al maanden dat de
gasrekening hoger zou uitval
len. Van de gasrekening weet
en begrijp ik meer dan van
welke andere soort rekeningen
ook en geloof maar dat ik ge
noeg soorten door de brieven
bus krijg. Het viel me niet eens
zo erg tegen. De laatste winter
- nota bene eindelijk weer eens
een met 'n Elfstedentocht -
hakte er lang niet zo in als de
winter van 1979. U mag dat
van mij aannemen want mijn
gasrekening is een heel be
trouwbare graadmeter. Sinds
1976 heb ik de verbruikscijfers
netjes op een rijtje staan. Tus
sen 1976 en eind 1985 heb ik
niets meer geïsoleerd, geen
nieuwe apparatuur aangeschaft
en handhaafden we onveran
derd ons stookgedrag. Het ver
bruik over die periode blijkt
verrassend gelijkmatig met als
enige uitschieters 1979 en 1985.
De uitschieter van '79 was - in
kubieke meters - bijna eens zo
groot als die van vorig jaar.
De straatinterviewtjes van
het tv-journaal lieten zien hoe
'de gewone man' gebukt gaat
onder de gasrekening, maar
ook dat de regering ongestoord
en ongestraft kan doorgaan
met de gasprijzen te verhogen.
'Je moet wel hé?' zuchtte vrien
delijk een oudere vrouw, 'an
ders zit je in de kou.' Tot m'n
verbazing zag ik dat de geïnter
viewden niet eens kwaad wa
ren. Ze berustten erin. Slechts
één vrouw merkte een beetje
nijdig op dat het geen pas geeft
dat de tarieven voor de klein
verbruikers stijgen terwijl ze
voor de grootverbruikers om
laag gaan. Waarom komt er
niemand op het idee een cor
don rond de gasbel van Sloch-
teren te leggen of de plaatse
lijke en regionale energiebedrij
ven te bezetten?
Minister de Koning zal het
nooit tot Politicus van het Jaar
brengen. Hij mist er de glamour
voor. 'Gelukkig maarpiept de
calvinist in mijn binnenste. Die
heeft er nog steeds een beetje
moeite mee dat volksvertegen
woordigers en ministers in
sportkledij lopen te darren met
sportsterren en tv-coryfeeën in
de amusementsprogramma's
van de volkstelevisie. Nee, mi-
nister de Koning zul je geen
wedstrijd zaklopen zien aan-
gaan met Viola van Emmenes. =E
[lllllllllllllllilllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllllllllllllllllllllllllllllllllMimil^
De Koning is het archetype van
de wat bonkige, maar solide
Nederlander. Wim Kan zou
hem uiterst bekwaam hebben
gevonden en dat is hij ook. Hij
bewandelt het moeilijkste ter
rein van het Nederlandse poli
tieke landschap, vol valkuilen,
booby traps en scherpschut
ters: Sociale Zaken. Zijn be
kwaamheden strekken zich ver
uit, van Oranjestad, Aruba tot
de kantoorstoel waarop ik zit
terwijl ik dit stukje tik. Van de
Antillen tot en met de ATV.
De doorsnee-Nederlander
denkt momenteel dat minister
De Koning van zijn ATV-ge-
loof is gevallen, dat de 32-urige
werkweek in 1990 van hem niet
meer hoeft. Dat heeft de door-
snee-Nederlander niet van de
minister zelf, maar van degenen
die op zijn uitlatingen reageer
den. De vakbonden en de op
positie. Hun rituele misbaar, zo
aan het begin van een vers jaar,
over een nuancering in de kijk
op de ATV, die De Koning
erop na zegt te houden, roept
de verdenking van bijbedoelin
gen op.
Het gaat niet van een leien
dakje met de ATV. Dat weet
iedere krantelezer zo langza
merhand wel. De vakbonds/e-
den zijn er niet bepaald begees
terd door. De werkgevers zijn
eigenlijk tegen, tenzij het ze
voordeel oplevert, wat ook wel
is voorgekomen. Er wordt van
alles tegen ingebracht. Versto
ring van het werkritme; zwaar
dere werkbelasting voor som
migen; organisatieproblemen,
kostenverhogingen, maar
vooral te weinig nieuwe ar
beidsplaatsen.
De ATV staat of valt bij de
bereidheid van de werkers hun
loonverlangens te matigen. Dat
doen ze nu al weer jaren achter
een, terwijl bijvoorbeeld het gas
alsmaar duurder werd. Ik zei
het hierboven al: ik ben geen
profeet, maar het zou me niet
verbazen als de werkenden van
daag of morgen zeggen: nu
maar weer eens wat in 't hand
je. Misschien weten de vakbon
den, de oppositie en zelfs de
minister - wie de techniek van
de dubbele bodems in de poli
tiek bekend moet zijn - die dag
dichterbij dan wij vermoeden.
Zo valt de plotselinge stampei
over het herhalen* van opmer
kingen, die een half jaar gele
den nog werden genegeerd, wel
te verklaren. Een zondebok is
nooit weg, mochten de vakbon
den worden geconfronteerd
met een achterban die plotse
ling liever centen ziet.
De vraag is dan nog: heeft
De Koning zijn vrienden van
de bond die mogelijkheid be
wust geboden of hebben de
bonden haar genomen?
En de koffie in '86? Ik voor
spel u: duur, maar uiteindelijk
te betalen.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55. Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, ©01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur,
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,05 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, f 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 07&-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rank rolstipc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA 2
Door Pieter Eggen
MINISTER De Koning
(Sociale Zaken) gelooft
er ook al niet meer in.
Een werkweek van ge
middeld 32 uur voor
iedereen in 1990 - een
vurige wens van de vak
beweging en de linkse
oppositie in de Tweede
Kamer - verliest nu zijn
laatste supporter in het
kabinet.
Afgelopen weekend ver
kondigde De Koning dat een
32-urige werkweek er in 1990
niet in zit. Zijn argumenten,
gegeven in en dagbladinter
view, zijn eenvoudig: Wat
heeft het voor zin te praten
over een werkweek van 32
uur als de invoering van de
36-uursnorm dit jaar al zo
problematisch lijkt én korter
werken leidt nu al tot proble
men bij de invulling van va
catures? Een tekort aan vak
bekwaam personeel doet zich
nu in al sommige sectoren
voor en wordt alleen nog
maar verergerd als we met
z'n allen nog korter gaan
werken.
Op de uiteenzetting van De
Koning zijn de bekende reac
ties gekomen. FNV-vice-
voorzitter Stekelenburg en
CNV-voorzitter Van der
Meulen waren beide des dui
vels. „Het loskoppelen van de
32 urige werkweek van de 36
urige maakt dat de herbezet
ting van opengevallen ar
beidsplaatsen steeds moeilij
ker wordt", aldus Stekelen
burg. Hij voorziet dat de
werkgevers nu de druk van
de atv-ketel af is, nog minder
dan tot nu toe bereid zullen
zij.n de invulling van ar
beidsplaatsen van de grond
te helpen.
Dat hij voor dat pessi
misme enige reden heeft is
duidelijk, want bij het VNO
reageerde men zeer verheugd
op De Konings uitlatingen:
„We zijn altijd al tegen de 32-
urige werkweek geweest. We
zijn blij dat het realisme nu
ook in de politiek door
dringt".
Het is duidelijk dat De Ko
ning met zijn opmerkingen
de werkgevers heel wat beter
bediend dan de vakbonden.
Die wisten al eerder dat ze
van het kabinet niet al te veel
hulp moesten verwachten.
Premier Lubbers had verle
den najaar immers al een
keer op een bijeenkomst van
vrouwenorganisaties laten
weten de 32 uursbaan in 1990
niet te zien zitten. Lubbers
gooide het bij die gelegenheid
vooral op het schaarstever-
haal. Vakmensen kun je niet
in gelijke mate laten delen in
het proces van korter werken
was zo'n beetje de redene
ring, want dat is het onbenut
laten van economisch en
technologisch potentieel.
Er heeft zich de laatste
maanden een opmerkelijk
snelle, hoewel niet geheel on
verwachte kentering voorge
daan op het terrein van de
problematiek van de verde
ling van de arbeid. De aan
dacht is in sterke mate ko
men te liggen op het vraag
stuk van de scholing, terwijl
dat van de algemene arbeids
tijdverkorting wat in het ge
drang is gekomen.
In de Stichting van de Ar
beid - het overleg tussen
werkgevers, vakbonden en
kabinet - werd eind novem
ber afgesproken dat met
Minister De Koning nu ook om als laatste
supporter van korter werken in het kabinet.
- FOTODESTEM/JOHANVANGURP
werklozen en de jongeren
liggen. Concreet is er nog
niets op papier gezet, of het
zou moeten zijn dat het kabi-
name het aantal scholings
mogelijkheden zal worden
uitgebreid. De aandacht
blijft daarbij op de langdurig
net voorlopig Ue portemon
nee voor initiatieven niet
verder zal openen.
De komende maanden zul
len uitwijzen of werkgevers
en vakbonden hun nogal
vage werkafspraak invulling
kunnen geven.
De verlegging van de aan
dacht komt voor een deel om
dat er inderdaad in sommige
bedrijfstakken een tekort
aan vakbekwaam personeel
dreigt, ondanks de hoge
werkloosheid. Overigens
gaat het hierbij om een pro
bleem waarvan de omvang
met name in werkgevers
kring nog wel eens wordt
overdreven. Uit tellingen van
het directoraat-generaal
voor de arbeidsvoorziening
(dat de arbeidsbureaus be
heert) is gebleken dat er per
maand zo'n slordige 15.000
banen onbezet blijven. Dat is
ten dele een gevolg van het
gebrekkig aansluiten van het
onderwijs bij de wensen van
het bedrijfsleven.
Een andere reden voor de
verschuiving van de aan
dacht van atv naar onderwijs
en scholing is ook gelegen in
de weerbarstigheid van het
korter werken. Met name de
organisatorische moeilijkhe
den bleken groter dan enkele
jaren voorzien. Maar ook
hier is het probleem voor een
deel optisch. Anders gezegd:
waar men problemen ziet,
kunnen ze ook overdreven
worden. Datzelfde directo
raat-generaal van Sociale
Zaken heeft ook vastgesteld
dat de weerstanden tegen
korter werken doorgaans het
grootst zijn bij middenkader-
personeel. Dat zijn dus men
sen die leiding geven aan
kleinere eenheden en de
moeilijkheden van het korter
werken geheel vertalen naar
het eigen veldje. De proble
men worden dan snel on
overzienbaar.
Een laatste belangrijke re
den voor de verschuiving van
de aandacht is ook gelegen in
de betere bedrijfsresultaten.
Werknemers kiezen, als hun
bedrijf na jaren van verlies
weer winst gaat maken, eer
der voor meer loon dan voor
minder werken (en minder
loon).
De vakbeweging heeft na
tuurlijk vooral met dit laat
ste te maken. En wit t pak
ket aan arbeidsvc warden
van bijvoorbeeld de Indus
triebond FNV bekijkt, ziet
duidelijk dat de 36-urige
werkweek, die enkele jaren
geleden synoniem was voor
1986, op de langere baan is
geschoven. Er moet uitzicht
zijn op..., heet het nu. En
over het korter werken zegt
ook in vakbondsland ieder
een al enige tijd dat 'maat
werk' geboden is. Het geloof
in het uniforme doorvoeren
van atv is definitief aange
tast.
Tegen deze achtergrond is
het niet zo vreemd dat De
Koning nu zijn uitspraken
over het proces van korter
werken doet. Van woord
breuk kun je hem zelfs niet
eens betichten, want het ka
binet, waarvan De Koning
lid is, heeft zich nooit al te
gedetailleerd bezig willen
houden met de omvang van
het korter werken. Wat De
Koning afgelopen weekend
vooral heeft gedaan is zijn
naam van 'mister atv' in het
kabinet nog wat verder af
zwakken.
Door Paul de Schipper
DE REDERIJEN die de
veerdiensten over het
Engels Kanaal onder
houden laten zich niet
bang maken door de
tunnelplannen van het
duo Thatcher en Mitte-
rand. Niet in het minst
Townsend Thoresen, een
rederij die zich in snel
tempo een monopolie
'boven water' heeft ver
worven. Begin 1985 nam
Townsend de P O
veerdiensten over en vo
rige week verwierf de
maatschappij zich een
nog sterkere positie via
een samenwerking met
de Belgische Regie Ma
ritiem Transport, beter
bekend als Sealink.
Tot 1 januari van dit jaar
werden de diensten vanuit
Zeebrugge en Oostende naar
Dover en Folkestone onder
houden door Townsend Tho
resen en Sealink. De maat
schappij Sealink was een sa
menwerking tussen Sealink
UK en Sealink Belgie, onder
gebracht bij de Regie voor
Maritiem Transport. Sealink
UK, met als grootste belang
hebbende Britisch Rail is in
middels geprivatiseerd en
staat nu onder leiding van de
Amerikaan Sherwood. De
Regie voor Maritiem Trans
port verzorgde tot en met af
gelopen jaar vijfentachtig
procent van de diensten van
uit Oostende en Zeebrugge
naar Engeland. De reste
rende vijftien procent was
voor Sealink UK.
De nieuwe superferrie vormt volgens een rederij een bedreiging voor de levensvatbaarheid van de kanaaltunnel.
- FOTO TOWNSEND THORESEN
De Regie voor Maritiem
Transport, een Belgisch
staatsbedrijf, raakte in 1985
in grote financiële moeilijk
heden. De 'Regie' scoorde een
verlies van 17 miljoen gulden
en ging op zoek naar een
overname- partner, die de
rederij uit de rode cijfers kon
halen.
Daar kwam nog bij
dat Sherwood en zijn Sealink
UK een groter aandeel(50
procent) eisten in de Oosten-
de-Dover-trafiek. Toegeven
aan die eis zou het graf ge
worden zijn voor de Regie
Maritiem Transport. Zo
doende ging RMT scheep met
haar grote concurrent Town
send Thoresen, niet alleen
voor het eigen vijfentachtig
procents-aandeel maar ook
voor het Engelse part van
vijftien procent.
Volgens de Belgische mi
nister van verkeer DeCroo
zal de RMT 'wel varen' door
de koppeling aan de Engelse
rederij. Townsend Thoresen
heeft inmiddels een toename
van het aantal diensten van
Oostende naar Dover aange-
kondingd. De daarmee ge
paard gaande personeels
uitbreiding is voor de Belgen
een eerste positieve resultaat
van de privatiseirnfg van de
RMT.
Als gevolg van de overeen
komst met Townsend Thore
sen zullen de bekende blauwe
Sealink-boten van het ka
naal verdwijnen. De tien
RMT-schepen krijgen de
rood-oranje Townsend-kleu-
ren.
De Engelsen hebben door
de samenwerking met de
Belgen de beschikking ge
kregen over een grotendeels
verouderde vloot van veer
schepen. Mede daarom leeft
bij het voormalige RMT-per
soneel de vrees dat RMT over
enkele jaren definitief in En
gelse handen komt.
De Belgische minister van
verkeer DeCroo brachtigde
vorige week de overeen
komst met Townsend Thore
sen.
„Voor de tunnel zijn we
niet bang. We hebben twee
nieuwe schepen op stapel ge
zet. Twee superferries, dat is
het antwoord van Townsend
Thoresen op de tunnelplan
nen", aldus desgevraagd een
woordvoerder van de onder
nemende Engelse rederij. De
nieuwe superferries zijn een
eerste stap op weg naar 'jum-
boïsering' van de Townsend-
vloot. De schepen moeten in
de zomer van '87 in de vaart
komen op de route Calais-
Dover. Ze krijgen een ver
voerscapaciteit van 2400 per
sonen en 700 auto's. Per stuk
kosten de ferries 140 miljoen
gulden. Met 20.000 ton zijn
het de grootste en modernste
schepen die op de korte ka
naalroute zullen gaan varen
Volgens Townsend Thore
sen vormen de superferries
een bedreiging voor de finan
ciële levensvatbaarheid van
alle kanaalturfnel- of brug-
plannen. „Die schepen zijn de
beste reactie op de kanaal
tunnellobby", zo stelt techni
sche directeur Jimmy Ayers
van Townsend Thoresen en
hij voegt er nog aan toe „de
schaalvergroting van de
jumbo-ferries betekent een
directe bedreiging voor com
merciële projekten voor een
vaste kanaalverbinding die
in elk geval al verouderd zal
zijn op de eerste dag, als ie er
al komt".
Townsend Thoresen heeft
tweeduizend man personeel
in dienst en beschikt over een
vloot van vierentwintig sche
pen. Het Engelse vakblad
Travel Trade riep de rederij
van 1981 tot 1985b uit tot 's
werelds beste autoveer
dienst-maatschappij. Town
send Thoresen is zestig jaar
geleden op een wel zeer
merkwaardige manier ont
staan. In dat jaar maakte de
Engelse artillerie-kapitein
Stuart Townsend met z'n
auto voor het eerst een ka
naal-overtocht. Tijdens het
inladen werd zijn kostbare
automobiel zwaar bescha
digd. Townsend claimde
schade-vergoeding maar
kreeg die niet. Zwaar ge
griefd huurde de Engelsman
een schip en begon een eigen
veerdienst Calais-Dover.
UTRECHT (ANP) - De helft va
in Nederland kent een aantal z
keersregels niet. Dat blijkt uit
vereniging Veilig Verkeer Ne
uitvoeren door het marktond
BV. Volgens VVN is vooral de k
drag in woonerven bedroevend
Maar liefst zestig procent va
[denkt dat in een woonerf een sn
1 lometer per uur is toegestaan, t
Imag worden gereden dan stapv
Iweet niet dat in een woonerf vo
Ge
ROTTERDAM (ANP) - In del
graan-sector van de Rotter-j
damse haven moeten als ge-I
volg van een te veel aan werk-;
nemers 95 banen verdwijnen!
Dit heeft de werkgeversorga
nisatie SVZ namens de be-;
trokken bedrijven aan de vak
bonden en het ministerie van
Sociale Zaken laten weten.
Het te veel aan mensen kar
volgens de SVZ worden weg-1
gewerkt door arbeidstij,dver-J
korting, overheveling van per-T
soneel naar de gezamenlijk^
arbeidspool SHB en onthef-l
fing van een vervangings-J
plicht voor uit te trederf
oudere werknemers.
Bloemenomzet
DE twaalf bij de Vereniging
van Bloemenveilingen in Nel
derland (VBN) aangesloten
veilingen hebben vorig jaa)
een omzet behaald van 3,3 mill
jard gulden. Dat is ruim negerj
irocent meer dan in 1984.
Ondanks die stijging is uil
n publikatie van het Land-f
ouw Economisch Instituu
LEI) onlangs gebleken dat il
de snijbloementeelt minde!
'inst wordt gemaakt. Da
:omt omdat de prijzen nie
zijn verhoogd terwijl de kos]
ten voor de telers zijn gest
gen. De potplanten gingen w<|
in prijs omhoog.
Door Louis van de Geijn
„IK ZAL het erg mis
sen", geeft
prof. R.D.E. (Ootje) Oxe-
naar toe. Met het ver
schijnen van, zijn ont
werp van het bankbiljet
van ƒ250 komt een eind
aan twintig jaar samen
werking met De Neder -
landsche Bank. De
'vuurtoren' is het sluit
stuk van de serie van ze
ven Oxenaars. Alleen
als er toch nog een
briefje van ƒ500 komt,
zal hij misschien nog
eens terugkomen als
geldontwerper.
„Enig", vindt Oxenaar het
feit dat zijn kunstwerkjes in
een zo grote oplage van hand
tot hand gaan: met de 50 mil
joen briefjes van ƒ250 er bij
zijn er nu ruim 400 miljoen
bankbiljetten naar zijn ont
werp in omloop. „Bijna nie
mand weet het, maar ik ben
de bekendste kunstenaar van
Nederland".
Het ontwerpen van papier
geld stelt naast artistieke ook
vele technische eisen. Nama
kers worden steeds knapper.
Het eerste Nederlandse
bankbiljet werd nog per
soonlijk stuk voor stuk on
dertekend door vier heren
van de Nederlandsche Bank
en de waarde werd er met
een pen opgezet Zo telde het
biljet nog drie andere ken
merken van echtheid. Maar
de eerste falsificaten lieten
niet lang op zich wachten.
In het tijdvak-Oxenaar, in
1965 begonnen met het vijfje,
is het aantal kenmerken van
DE biljetten van honderd
gulden met het portret van de
zeeheld
Michiel Adriaensz. de Ruyter
verliezen op 23 april
aanstaande hun geldigheid als
wettig betaalmiddel. Biljetten
van dit type kunnen dan alleen
nog bij De Nederlandsche
Bank worden ingewisseld,
maar dan moet de bezitter wel
kunnen aantonen dat het zijn
eigendom is.
Van de betreffende biljetten
waren in november, toen De
Nederlandsche Bank de
intrekking ervan bekend
maakte, nog circa 10 miljoen
in omloop, met een
gezamenlijke waarde van f 1
miljard, in het verleden is
gebleken dat 0,8% van de
biljetten die uit de roulatie
worden genomen, nooit meer
boven water komen.
Het De Ruyter-biljet is vanaf
1977 vervangen door de 'snip'
omdat er op grote schaal
goede vervalsingen in omloop
kwamen. Van de f 29 miljard
die als papiergeld omgaat,
bestaat bijna de hei ft uit
honderdjes. Dat maakt het
geldverkeer nogal kwetsbaar.
Dat is één van de redenen om
een biljet van f 250 uit te
geven.
-v- 1
V
*r
j-'
Mt...
echtheid opgevoerd. Zowel
aan het papier (Van Houtum
Palm in Ugchelen) als aan de
druktechniek (Joh. Enschedé
in Haarlem) worden zeer
hoge eisen gesteld. Het biljet
van 250 telt twintig echt-
heidskenmerken, drie meer
dan de 'zonnebloem', het
briefje van 50 dat in 1982 in
omloop kwam.
Voor het publiek springen
er vier in het oog: het water
merk (een duinkonijn), de
voelbare opdruk op de voor
kant, het figuurtje dat bij te
genlicht een scholekster
blijkt te vormen en de minia
tuurlettertjes die desondanks
leesbaar zijn. Meer kenmer
ken heeft weinig zin. Uit on
derzoek blijkt dat bijna nie
mand meer dan vier eigen
aardigheden van een bank
biljet zo maar weet te noe
men.
Een modern bankbiljet
wordt ook in betaalautoma
ten gebruikt en bevat dus een
aantal technische kenmerken
die door een machine gelezen
kunnen worden. Verder zijn
er ook snufjes die bijvoor
beeld kassiers helpen bij
twijfel: de afbeelding van
een konijntje op een groen
De vuurtoren, het ontwerp
dat genade vond.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
veld, dat eerstonder rood
plastic goed zichtbaar is; de
nauwkeurige afmeting van
160 x 76 mm, die niet meer
dan 2 mm mag afwijken; het
oplichten van enkele papier
vezeltjes onder ultraviolet
licht.
Oxenaar heeft het uiterste
van de drukker gevergd door
in letters van 0,2 mm een
strofe uit het gedicht 'Kust
land' van J. Slauerhoff op de
vuurtoren af te beelden. Voor
Het duinkonijn dat als
watermerk fungeert
- FOTO ARCHIEF DE STEM
mensen met minder scherpe
ogen volgt hier de tekst:
„De golven slaan in woesten
dans,
De wolken stormen langs de
zon
En breken op den horizon,
De vuurtoren staat in 't ge
klots,
Fier op zijn eenzaamheid,
zijn rots,
Alsof de zware stalen trans
Zich zonder hem niet welven
kon."
Oxenaar heeft bij enkele
van zijn biljetten een per
soonlijk grapje ingebouwd.
Het' briefje van duizend be
vat zijn vingerafdruk. Op de
trans van het klassieke ge
bouw in het hart van hel
briefje van vijf is met een
goede loep zijn roepnaam
'Ootje' te ontwaren. Op een
band onder het lichthuis van
de vuurtoren op het briefje
van ƒ250 heeft hij de naam
van zijn kleindochter Han
nah afgedrukt.
Op het biljet van ƒ250 is
paars de overheersende
kleur. Oxenaar is altijd voor
duidelijker, heldere kleuren
geweest. Het monopoly-geld
trof hem altijd als duidelijk
en functioneel. Vandaar zij»
keus voor groen (ƒ5), blauw
10), rood 25), geel 501
bruin 100) en blauwgroen
1000).
De eerste Oxenaar-ont-
werpen vertonen nog df
beeltenis van beroemde va
derlanders. De laatste drie
biljetten hebben andere the
ma's gekregen, die voor het
grote publiek meer herken
baar zijn: de snip, de zonne
bloem en nu dus de vuurto
ren. Wie weet immers dat op
het vijfje Vondel staat, op het
tienfje Frans Hals, Jan Pie-
tersz. Sweelinck op het biljet
van 25 en Baruch d'Espi-
noza op dat van 1000 (nu
weet u het dus wel).
De vuurtoren was overi
gens niet de eerste keus van
Oxenaar. Hij vond - als het
toch een gebouw moest wor
den - het Schröder-huis in
Utrecht het mooist. Maar dit
Rietveld-ontwerp was niet
kleurig genoeg. Een bezwaar
dat tegen het vuurtoren-ont
werp zeker niet kan worden
ingebracht. Overtuig uzel
bij bank of postkantoor. Het
kost 250.
VOERDEN (ANP) - Pierri
Iruls, de huidige vice-voorzit
er van de Dienstenbond FNV
leeft zich beschikbaar gestell
roor het voorzitterschap val
lijn bond.
Bruis is door het bestuu
'an de bond bereid gevondej
tn de voorzittersvacature oi
te vullen die is ontstaan doe
:t opstappen van Freek The]
asson. Ook het bestuurders
irps van de bond onded
unt de kandidatuur val
iruls, zo heeft een woordvoer)
r van de Dienstenbond FF
ieegedeeld.
Thoraasson trad begin da
mber af als voorzitter omda
ij van het bondscongres nia
door hem gewenste meen
rheid van 75 procent vol
n herverkiezing kreeg. Zij|
ftreden is voor een groot de
%t gevolg van verdeeldhel
JE strenge winter van begiri
irijsverhoging met drie cent
ling van de Nederlandse g|
lemiddeld 235 gulden (excJ
luari j.l. is er voor gezinnen!
jevoerd, ditmaal van twee cf
iet huidige, grimmige weert
aar nog hoger zal uitvallen,
pef voor grootverbruikers is
Dat de een - in een tijd va
»ng meer moet betalen en i
jet feit, dat het grootverbri
lenne van Economische Z.
ttookolie en de gasprijs voq
Huisbrandolie. Qe vereniging
Is grootafnemers beschoul
«t dubbelsporig koppelingsl
fesultaat. P
Van Aardenne heeft, zoal!
ie, zoals de gasbedrijven, J
'ante maatregel' aanmerkt
_3el indruk als een schot ha
luuriijk niet gezegd, dat we b
■pn laten gaan. Juist omdat
ie sterk gestegen stookkos!
astenverzwaring, die sociaa
De gasprijsverhoging is
mrijnend duidelijk maakt
sen flauw benul hebben
SIT|alle beurzen.
ie AOW moeten zien rond t
lozen en gastarbeiders, stuc
w. pa?r honderd gulden n
tussen het bestaansminimui
Het wordt de hoogste tii
T'hut in stelling wordt aebra
