FAO werkt mee
aan
ecologische
ramp in Afrika
Gibraltarezen denken verschillend
over opheffen van hun isolement
Ondanks meer voedsel meer hongerlijders
Breidel dwingt Zuidafrikaanse pers tot zelfcensuur
ABINET
ïgaan Welzi
en jaar uitj
Perzisc
2e Kerstdag»
Platte
leven!
Meubelfabriel
Oisterwijk
DINSDAG 24 DECEMBER 1985
ACHTERGROND
Snel ingrijpen
Waterolifant
Vraatzucht
WANTROUWEN TEGEN DE SPANJAARDEN NOG NIET OVER
jfiDAG 24 DECEMBER 19
UNKMAN LEGT H00F1
OISTERWLH
HULST
ZWARE EETKAMER-
ENSALONTAPIJTEN
T5 PAGINA 2
WETENSCHAPPELIJKE onderzoekers van de
Rijksuniversiteit in Leiden voorspellen dat de
visstand in verreweg het grootste gedeelte van
het Victoriameer in Afrika binnen twee jaar ge
heel uitgestorven zal zijn. Zij hebben ontdekt
dat een door de wereldvoedselorganisatie FAO
uitgezette roofvis - de Nijlbaars - alle andere
soorten vrijwel hebben uitgeroeid. Bij gebrek
een voedsel eten zij nu elkaar op.
Dr. C. Barel van het Zoölogisch Laboratorium van de
universiteit, leider van het onderzoekproject, spreekt van
een ecologische ramp van ongekende omvang. Het drama
heeft naar zijn mening ernstige gevolgen voor de voed
selvoorziening van de plaatselijke bevolking in de omrin
gende landen Tanzania, Kenia en Uganda. De mensen
klagen nu al steen en been over hun inmiddels vrijwel
uitgeputte voedselbron. De roofvis zelf, waarvan er nu
miljoenen exemplaren in het meer rondzwemmen, is
praktisch niet bruikbaar.
De internationale organisatie voor het behoud van de
natuur IUCN (International Union for the Conservation
of Nature) in het Zwitserse Gland zal de regeringen van
de landen (o.a. Malawi), die de Nijlbaars eveneens willen
uitzetten, aanraden hun plannen te laten varen. Australië
heeft inmiddels laten weten naar aanleiding van de re
sultaten van het Leidse onderzoek van hun voornemen af
te zien.
Er zal naar de mening van dr. Barel snel ingegrepen
moeten worden. Het ministerie van buitenlandse zaken
heeft de Leidse onderzoekgroep, die al zeven jaar in het
betrokken gebied werkzaam is, een bedrag van 2,5 mil
joen gulden toegezegd om hun werk voort te zetten en
naar een oplossing te zoeken.
De FAO had de vis, die een gewicht van 150 kilogram
kan bereiken en daarom de olifant van het water wordt
genoemd, 25 jaar geleden in het Victoriameer uitgezet om
de plaatselijke bevolking van een nieuwe bron van voed
zame eiwitten te voorzien.
Aanvankelijk leek dit een goed idee. Maar in de prak
tijk is deze stap uitgelopen op een nachtmerrie voor de
Afrikaanse bevolking. De mensen eten de Nijlbaars nau
welijks, omdat deze veel te vet is. De vis moet worden ge
rookt om hem voor consumptie geschikt te maken. Een
groot probleem is echter dat er een groot gebrek aan
stookhout is. De bossen bevatten weliswaar nog voorra
den, maar deze zouden binnen korte tijd praktisch ver
dwijnen als op grote schaal vis gerookt zou gaan worden.
Een andere reden waarom de plaatselijke bevolking
geen Nijlbaars vangt, is dat de visnetten onder het ge
wicht van de waterolifant bezwijken. Bovendien brengt
deze vissoort op de markt weinig of niets op.
In het Victoriameer, dat twee keer zo groot is als Ne
derland, bevonden zich voorheen ongeveer driehonderd
vissoorten, waarvan enkele alleen in dit meer voorkwa
men. De Nijlbaars heeft deze vissen, die voor de Afri
kaanse bevolking een waardevolle inkomstenbron bete
kenden, praktisch allemaal verzwolgen.
Er duikt nog een ander probleem op, dat een bedreiging
voor de volksgezondheid betekent. Een van de door de
Nijlbaars gegeten vissoorten hield tot nu toe de versprei
ding van de voor mensen dodelijke ziekte Bilharzia (bot-
worm) tegen, door het eten van de waterslak, die de ge
vaarlijke virus draagt.
Nu er voor de gulzige waterolifant bijna niets meer te
eten is, begint de Nijlbaars aan het oppeuzelen van soort
genoten. Op die manier roeit deze vissoort zichzelf uit, al
dus de projectleider.
De Leidse onderzoekers hebben geconstateerd dat in
het deel van het Victoriameer, dat tot Kenia behoort, al
bijna geen vis meer voorkomt. Het zal niet meer dan een
paar jaar duren voordat ook de rest van het meer aan de
vraatzucht van de Nijlbaars ten prooi is gevallen, die dan
zelf evenmin overlevingskansen heeft.
De natuur wordt verder uit zijn evenwicht gebracht
doordat allerlei kleinere diersoorten, zoals slakken, zich
ongestoord kunnen vermenigvuldigen. Vroeger werden
zij verorberd door de oorspronkelijke kleinere vissoorten.
De Nijlbaars heeft er geen belangstelling voor. Op den
duur zullen overmatig grote hoeveelheden van dit soort
levende organismen ontstaan. Wat de gevolgen daarvan
zijn staat nog niet vast.
(ANP/AFP)
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,06 per kwartaal of 264,45 per jaar
Bi] automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8 30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
RanlfrolfltiPQ"
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
TIEN maanden nadat
Spanje de blokkade van
Gibraltar heeft opgehe
ven, beginnen de inwo
ners van de Britse kolo
nie hun gevoel van op
gesloten zijn te verlie
zen. Maar politieke
waarnemers op de rots
menen dat de Gibralta-
rezen hun wantrouwen
jegens de Spanjaarden
nog niet kwijt zijn.
Graag rijden zij van Gi
braltar naar Spanje of wo
nen ze zelfs aan de Spaanse
kant van de grens om te ont
snappen aan de verveling in
de kleine enclave waar bijna
alle 27.000 inwoners elkaar
kennen. Ook waarderen ze
het, nieuwe gezichten te zien
of te profiteren van de gro
tere bedrijvigheid die voort
vloeit uit de toename van het
aantal bezoekers.
Maar tezelfdertijd koeste
ren zij de achterdocht dat
het toegenomen contact tot
een versmelting zal leiden
die zal uitlopen op een inte
gratie in Spanje, ook al heeft
Londen herhaaldelijk de ga
rantie gegeven dat het de
kolonie niet zal afstaan te
gen de zin van de bewoners
ervan.
De opening van de grens
in februari nadat Groot-
Brittannië akkoord was ge
gaan met de Spaanse wens
de soevereiniteit over de
strategische rots te bespre
ken, heeft het leven van de
Gibraltarezen ingrijpend
veranderd.
In de 16 jaar dat de grens
hermetische gesloten was,
bestond het belangrijkste
amusement in een autotocht
over de steile weg die over de
rots loopt. „Jongens volston
den er mee tegen de rots op
te rijden, hun vriendin
zwanger te maken en te
trouwen", aldus de journa
list Dominque Searle.
Uit rancune hebben ver
scheidene jonge Gibraltare
zen het vertikt de grens te
passeren sinds die weer open
is, zegt premier Sir Joshua
Hassan. „De jonge generatie
staat vijandiger tegenover
Spanje dan de oude. Een
jonge man zei me onlangs
dat Spanje hem in zijn jeugd
beroofd had van de kwaliteit
van het bestaan".
Terwijl ze als haringen in
een ton zaten maar geen mo
gelijkheid hadden huizen te
bouwen op het stuk grond
van maar 5,8 vierkante kilo
meter, gaven de Gibraltare
zen hun geld uit aan grote
auto's die bumper aan bum
per door de nauwe straten
kropen en waarmee ze maar
zelden hard konden rijden.
Searle's vader John behoort
tot de ongeveer 700 inwoners
van de rots die een huis in
Spanje hebben gekocht sinds
de grens weer open is. Hij
reist nu als forens op en neer
naar zijn werk op de rots.
„De huizen in Gibraltar
zijn even duur als in het cen
trum van Londen", aldus
Searle, die hoofdredacteur is
van de enige krant van Gi
braltar, de Gibraltar Chro
nicle. „Voor 120.000 gulden
kun je kiezen tussen een
twee-kamerflat hier en een
huis met een tuin in Span
je".
Het aantal toeristen dat
Gibraltar bezoekt is sinds
februari tot twee miljoen ge
stegen. Gedurende de blok
kade kreeg de rots per jaar
gemiddeld 150.000 bezoekers
te verwerken, zo blijkt uit
een rapport van de Gibralta-
rese regering. Ze gaven on
geveer 85 miljoen gulden uit
in de anderhalve km lange
winkelstraat, waardoor de
omzet met 15 procent steeg
en 300 400 mensen extra
aan de slag konden.
De Spanjaarden kopen in
Gibraltar fototoestellen, ra
dio's en goedkope kleding -
kleine artikelen waarmee ze
niet gesnapt worden door de
precies controlerende
Spaanse douane - en be
schouwen het wisselen van
de wacht bij de ambtswo
ning van de gouverneur als
een bezienswaardigheid.
Deze plechtigheid geldt als
net zo statig als die bij Buc
kingham Palace in Londen,
al is het plein zo klein dat de
menigte heen en weer moet
lopen. „Als Londen te duur
is, is dit haast net zo goed",
aldus een Spanjaard.
Advocaat J. Triay, die
zonder succes aan de verkie
zingen heeft meegedaan met
een programma waarin hij
autonomie voor Gibraltar
bepleitte, meent dat de grens
met Spanje over 10 jaar fei
telijk verdwenen zal zijn als
gevolg van de toenemende
contacten en de toetreding
van Spanje tot de Europese
Gemeenschap per 1 januari
1986. „We missen de kans om
nu met Spanje te praten, ter
wijl het zich voor harmoni
satie heeft uitgesproken".
Spanje wil Gibraltar te
rugkrijgen door middel van
een gezamenlijk bestuur
over de rots met Londen of
een huurovereenkomst. Ver
der wijst Madrid er op dat de
structuur van autonome re
gionale regeringen een keur
van mogelijkheden biedt
voor het toekomstige be
stuur over Gibraltar.
Maar de oppositionele So
cialistische Labour Party
(die 7 van de 15 zetels in het
parlement bezet tegen 8 voor
de regerende Labour Party),
die er op rekent de verkie
zingen van 1988 te winnen,
bepleit zelfbeschikking en
een op maat gesneden onaf
hankelijkheid voor de Britse
kolonie. „Wij willen Gibral
tarezen zijn, geen Britse of
Spaanse kolonie, maar ook
geen autonoom gebied onder
Brits of Spaans gezag", aldus
woordvoerder Juan Carlos
Perez.
De 70-jarige premier Sir
Joshua is voorstander van
de status quo." „Waarom
moet ik beslissen over de
toekomst van toekomstige
generaties", vraagt hij zich
af.
Eén van de weinig punten
waar Groot-Brittannië en
Spanje het bij periodiek bi
lateraal overleg tot dusver
over eens geworden zijn,
vormt juist een groot pro
bleem voor zijn regering: het
betalen van overheidspen-
sioen aan Spanjaarden die
op de rots werkten voordat
de grens gesloten werd.
Deze maatregel kost jaar
lijks 28 miljoen gulden, wat
neerkomt op 12 procent van
de begroting van Gibraltar.
De overeenkomst heeft tot
tandengeknars geleid bij de
3.500 Marokkanen die voor
de Spanjaarden in de plaats
zijn gekomen maar geen
aanspraak kunnen maken
op sociale uitkeringen.
VOOR het eerst in vier
decennia is er relatief
sprake van een vermin
dering van het aantal
mensen dat honger
lijdt, aldus de Voedsel-
en Landbouworganisa
tie van de Verenigde
Naties (FAO) die haar
Vij f de W ereldvoedsel-
onderzoek publiceerde.
Als gevolg van de snelle
groei van de wereldbe
volking neemt het wer
kelijke aantal honger
lijders echter nog steeds
toe.
Edouard Saouma, de di
recteur-generaal van de
FAO, verklaarde ter gele
genheid van de publicatie
van het rapport dat er teke
nen zijn die wijzen op een
ommekeer. Hij voegde hier
echter onmiddellijk aan toe
dat de verbetering, die het
gevolg is van een toename
van de hoeveelheid voedsel
per hoofd van de wereldbe
volking, slechts bestaat op
papier. In werkelijkheid
neemt het aantal mensen
dat aan ondervoeding lijdt,
nog dagelijks toe, vooral op
het Afrikaanse continent.
Saouma concludeerde dan
ook dat het rapport, dat on
derzoek doet naar de proble
men van ondervoeding als
mede naar die van onvolle
dige voeding - tekorten aan
bepaalde essentiële voe
dingsstoffen - geen redenen
geeft voor tevredenheid. Hij
wees erop dat, zoals wordt
geillustreerd door de hui
dige Afrikaanse voedselcri-
sis, wijd verbreide onvolle
dige voeding maar al te
gauw kan verkeren in wer
kelijke hongersnood en
sterfte op grote schaal.
In het onderzoek zijn twee
methoden gebruikt om on
dervoeding vast te stellen,
waarbij verschillende nor
men worden gehanteerd ten
aanzien van de hoeveelheid
voedsel die het menselijk li
chaam nodig heeft om naar
behoren te functioneren. Op
grond van beide onder
zoeksmethoden werd gecon
stateerd dat er in een pe
riode van drie jaar aan het
einde van de jaren zeventig
in vergelijking met een
zelfde periode eind jaren
zestig sprake is van een ver
mindering met 4 tot 5 pro
cent van het in absolute zin
gestegen aantal mensen dat
honger lijdt.
Volgens de lagere norm
waren in de periode 1979-81
tenminste 335 miljoen men
sen in de ontwikkelingswe
reld ondervoed, een toename
van 10 miljoen in vergelij
king met 1969-71. Verhou
dingsgewijs daalde het aan
tal mensen dat aan honger
leed, echter van 19 procent
tot 15 procent.
Volgens de hogere norm
waren eind jaren zeventig
tenminste 494 miljoen men
sen ondervoed, een toename
van 22 miljoen mensen ge
durende het decennium.
Niettemin daalde het aantal
percentagewijs van 28 pro
cent naar 23 procent van de
onderzochte bevolkings
groep.
Het rapport zegt dat, als
gevolg van een toename van
de hoeveelheid voedsel per
wereldbewoner met 12 pro
cent, 75 ontwikkelingslan
den - met een totale bevol
king van bijna drie miljard
mensen - een lichte verbete
ring in hun voedselsituatie
hebben ervaren. In het rap
port worden landen met een
centrale planeconomie, zoals
China, niet tot de ontwikke
lingslanden gerekend.
Niettemin, ondanks de be
trekkelijke vooruitgang
mondiaal gezien, lijkt er
sprake te zijn van een
groeiende kloof tussen de
rijke en de arme naties. In
de ontwikkelde gebieden,
zoals de Verenigde Staten en
West-Europa, bedraagt de
gemiddelde dagelijkse voed-
selconsumptie thans 3.390
calorieën per persoon en
neemt het verschijnsel cor
pulentie toe.
Tegelijkertijd is in 26 ont
wikkelingslanden in Afrika,
Latijns-Amerika en Azië
sprake van een daling van
de voedselconsumptie per
hoofd van de bevolking, in
enkele gevallen tot beneden
de 1.800 calorieën per dag.
Afrika, dat is geteisterd door
droogte en hongersnood, re
gistreerde de grootste toe
name van het aantal onder
voede mensen.
Volgens de hógere norm
(van de hoeveelheid voedsel-
energie die het menselijk li
chaam behoeft om redelijk
te kunnen functioneren) wa
ren er in Afrika in 1979-81 in
totaal 99 miljoen ondervoede
mensen, in vergelijking met
81 miljoen tien jaar daar
voor. Verhoudingsgewijs
daalde het aantal onder
voede Afrikanen als gevolg
van de bevolkingsgroei van
29 naar 26 procent.
Op grond van dezelfde be
rekeningen steeg het aantal
mensen dat aan honger lijdt
in het Verre Oosten van 303
tot 313 miljoen, terwijl het
aantal ondervoeden percen
tagewijs daalde van 31 naar
25.
In Latijns-Amerika wa
ren in de periode 1979-81 in
totaal 56 miljoen mensen on
dervoed, vergeleken met 53
miljoen een decennium
daarvoor. Niettemin daalde
het aantal percentagegewijs
van 19 naar 16.
Het Nabije Oosten was
het enige grote geografische
gebied dat werd onderzocht,
waar sprake is van een alge
mene daling van het aantal
hongerlijders. Terwijl dit
aantal eind jaren zestig nog
34 miljoen bedroeg, was het
eind jaren zeventig 25 mil
joen. Verhoudingsgewijs
Er is meer voedsel in
Afrika, maar er zijn ook
meer mensen die honger
lijden. - FOTO AP
daalde het aantal ondervoe
den van 22 naar 12 procent.
In het kader van het on
derzoek zijn in de periode
van 1973 tot 1983 onder meer
de gevolgen van ondervoe
ding onderzocht op kinde
ren, zoals hun geboortege
wicht, en op vrouwen, die
veelal aan bloedarmoede lij
den.
In Azië is nog het meest
sprake van het verschijnsel
onvolledige voeding. Vie
renvijftig procent van de
kinderen onder de vijf jaar
was kleiner dan normaal.
Achtenvijftig procent van de
Aziatische vrouwen had
bloedarmoede.
Suggesties voor bestrij
ding van de honger variëren
van opvoering van de voed-
selproduktie en voedselsub
sidies, tot beter onderwijs,
betere voorlichting op voed-
selgebied en ontwikkeling
van de landbouw.
(AP)
DE drastische beperkin
gen die de Zuidafri
kaanse regering vorige
maand oplegde aan de
pers hebben de bericht
geving naar het buiten
land sterk ingeperkt. De
gevolgen voor de pers in
Zuid-Afrika zelf lopen
minder in het oog, maar
zijn niet minder ingrij
pend.
De persbreidel is in twee
fasen ingevoerd. Bij de af
kondiging van de noodtoe
stand, in juli, kreeg de plaat
selijke pers van het hoofd
van de politie, generaal Jo-
han Coetzee, te horen dat hij
nog een scala aan maatrege
len in reserve had als de pers
niet vrijwillig meer zelfbe
heersing aan de dag zou leg
gen. Op 2 november verbood
de regering televisie-opna
men en foto's van de onrust
in zwarte wijken. Journalis
ten werd de toegang tot on
rust-gebieden ontzegd.
Voor de plaatselijke pers
kwamen deze nieuwe beper
kingen bij de meer dan 100 al
bestaande wettelijke bepa
lingen, die grenzen stellen
aan de berichtgeving binnen
Zuid-Afrika. Het zenuwach
tige gevoel bij die Zuidafri
kanen, die menen onvol
doende informatie te krijgen
over wat in hun eigen land
gaande is, is alleen maar
sterker geworden. De rege
ring verdedigde de persbrei
del als een middel om het ge
weld in te dammen, dat zou
worden gestimuleerd door de
aanwezigheid van de media.
Maar sinds de afkondiging
van de nieuwe maatregelen
is het geweld alleen maar
toegenomen. Het Instituut
voor de Betrekkingen tussen
de Rassen meldde 69 slacht
offers van het geweld in sep
tember, 85 in oktober en 99 in
november.
Sinds de persbreidel is het geweld alleen maar toege
nomen. - FOTO AP
De meeste aandacht gaat
doorgaans uit naar het con
flict tussen de buitenlandse
pers en de regering. Zo zijn
de afgelopen twee weken
journalisten aangevallen die
verslag wilden doen van een
begrafenis in de zwarte
woonwijk Mamelodi; twee
cameramannen zijn opge
pakt en in staat van beschul
diging gesteld toen ze opna
men wilden maken in Mout-
se, een plattelandsgebied dat
zich verzet tegen inlijving bij
het thuisland Kwandebele;
twee tv-ploegen kregen op
dracht zich de komende twee
maanden niet meer te verto
nen in de niet-blanke wijken
van de westelijke Kaappro
vincie.
Bij de schietpartij van no
vember in Mamelodi, die uit
eindelijk tot een massabe
grafenis van 12 mensen leid
de, was geen televisie aanwe
zig. De politie gaf aanvanke
lijk foutieve inlichtingen en
meldde slechts twee doden.
Maar journalisten die zelf
proberen ter plaatse meer
accurate informatie te ver
garen, stuiten op ernstige
problemen. Zeker zes ver
slaggevers en fotografen zijn
gearresteerd; een verslagge
ver in Kaapstad, Pippa
Green, wacht strafvervol
ging wegens openbare ge
weldpleging; de hoofdredac
teur van de Cape Times,
Tony Heard, is aangeklaagd
wegens de publikatie van een
interview met ANC-leider
Oliver Tambo; journalisten
die zich verzetten tegen de
groeiende neiging tot zelf
censuur bij hun eigen krant,
riskeren overplaatsing of
ontslag nu de druk op de
kranten toeneemt.
Volgens de voormalige
hoofdredacteur van de opge
heven Rand Daily Mail, Rex
Gibson, nu adjunct-hoofdre
dacteur van The Star, is het
veel moeilijker geworden
nieuws en informatie te ver
garen. „Ooggetuigen die
vroeger wel als informant of
tipgever wilden optreden,
worden nu geintimideerd, zo
wel door leger en politie als
door plaatselijke activisten
in de wijk." Die opvatting
wordt onderschreven door de
zwarte verslaggevers Sefako
Nyaka en Sofi Tema, die ge
makkelijker toegang hebben
tot het nieuws in de zwarte
wijken dan blanke collega's,
maar die niettemin nu min
der te horen krijgen van hun
plaatselijke tipgevers.
„Wetsovertreding is niet
zozeer het probleem, maar
het verzamelen van de fei
ten," meent Gibson. „Ook al
zouden ze we de wet trotse
ren, dat zou ons nauwelijks
een adequater beeld van de
toestand in het land opleve
ren."
Gibson merkte op dat de
regering misbruik maakt
van de nu openlijk toege
paste censuur. Onlangs trot
seerde The Star een bevel
van de politie om geen foto's
te brengen van een oproerige
menigte die zich verdrong
voor een winkel in het cen
trum van Johannesburg,
waar uitverkoop werd ge
houden. Volgens Gibson had
de politie niet het recht dat
bevel te geven. „De dagelij ke
politie-communiqué's zijn
altijd karig met informatie,
maar vaak ook onjuist en al
tijd onvolledig".
Voor John Allen, landelijk
coordinator van de journalis-
tenbond SASJ, is het angst-
aanjagendste dat 'we niet
weten in welke mate de in
formatiestroom wordt on
derbroken. De doorsnee-bur
ger van dit land kan niet
overzien wat hij te weten
komt, en wat hij niet te we
ten komt. Zelfs voor degenen
die er voortdurend mee bezig
zijn, is het moeilijk te beoor
delen wat ze wel en niet te
weten komen.'
In Port Elizabeth, in de
oostelijke Kaapprovincie, is
de Eastern Province Herald
bekneld geraakt tussen het
geweld en het verzet in het
gebied. De politie meent dat
de krant teveel begrip op
brengt voor de grieven van
de zwarte gemeenschap. De
politie heeft verslaggeefster
Juliette Saunders en hoofd
redacteur Koos Viviers in
staat van beschuldiging ge
steld op grond van een nooit
eerder toegepast wetsartikel,
dat absurde voorzorgsmaat
regelen verlangt van journa
listen die een verhaal over
een politie-optreden willen
natrekken.
Onder druk van de politie
heeft de krant de berichtge
ving over de onrust sterk in
geperkt. Een van de verslag
gevers, Jo-Ann Bekker, die
volgens de politie sympa
thiek stond tegenover het
Verenigd Democratisch
Front (UDF), werd ontslagen.
In Durban hebben drie lei
dende politieke verslagge
vers van de Daily News ont
slag genomen, uit protest te
gen het weglaten van nieuws
uit de krant. Het blad Ilanga
in Durban, dat in de Zulu-
taal verschijnt, kreeg te ma
ken met een zitstaking van
het hele personeel, dat met
die actie onder meer protes
teerde tegen het achterhou
den van nieuws.
Gibson geeft toe dat de
druk een remmende werking
heeft op hoofdredacties,
maar zeker twee andere
kranten in Johannesburg
bieden weerstand. Percy Qo-
boza, hoofdredacteur van
City Press, een weekblad met
een grote oplage onder zwar
ten, gaf zijn mensen onder
het motto publish and be
damned opdracht de cen-
suurvoorschriften te nege
ren. Vorige week bracht het
blad een foto'van een bran
dende vrachtwagen in Sowe-
to.
Anton Harber, lid van de
redactieraad van de Weekly
Mail, een weekblad dat is op
gezet door ex-redacteuren
van de Rand Daily Mail,
meent dat met de nodige in
spanning en inventiviteit nog
wel aan informatie is te ko
men. „De beperkingen zijn
maar de ene helft van het
probleem. De andere helft is
de vraag of de pers in staat
en bereid is de wet te trotse
ren en nieuwe wegen kan
vinden om informatie te
brengen."
Andere journalisten zien
echter tal van valkuilen op
deze weg. Ook als de infor
matie wordt verkregen, is
publikatie ervan nog onder
hevig aan de stringente be
palingen van de politiewet en
de defensiewet. Zij vrezen
dat de regering met de zaak
tegen de Eastern Province
Herald een voorbeeld heeft
willen stellen.
De Zuidafrikaanse staats
omroep, met een monopolie
op het televisienieuws en op
bijna al het radionieuws,
heeft zelfs de pretentie laten
vallen dat ze de berichtge
ving over de gebeurtenissen
verzorgt. „Het is nu alleen
nog maar propaganda, ze
brengen opzettelijk een grove
verdraaiing van de gebeurte
nissen", meent Gibson.
Als om dat te ondersteu
nen, leidde radionieuws
dienst het bericht over het
jaarlijkse rapport van het
Internationaal Pers Instituut
in met een verklaring van
een regeringswoordvoerder,
die de deugden van de pers-
breidel aanprees met de op
merking dat 'men er niet op
kon vertrouwen dat buiten
landse journalisten zelf te
rughoudendheid zouden op
brengen'. Vervolgens werd
uit het IPI-rapport alleen de
passage vermeld over dub
bele maatstaven bij de be
richtgeving over terrorisme.
Een groot deel van het IPI-
verslag is gewijd aan de
sterk verslechterde persvrij
heid in Zuid-Afrika.
„Als het doek al niet is ge
vallen over de informatie in
Zuid-Afrika, dan hangt er in
ieder gevallen een dichte
mist omheen", stelt Gibson.
(ANP)
een onzer verslagge
vers
geningen
automobilist
|t op een platte-
Isweg vijf maal
r kans op een on-
8I dan op andere
of" die conclusie
lt het Instituut
r cultuurtechniek
Waterhuishouding
W) van de Directie
idbouwkundig
lerzoek in Wage-
Ln. Het ICW
rde het onderzoek
in samenwerking
de Stichting We-
ichappelijk On-
derzoek Verkef
ligheid.
Het plattelan
gennet vormt i
totale lengte
42.000 km ve
weg meer dan
cent van de
weglengte bui
bebouwde kom.
Vooral het
'eenzijdige' on
len is opvallenc
Met 40 procen
men deze de
tabal
Van onze Haagse reda
;N HAAG - De tabaksin
en reclamevoorschriften s
eten leggen. Gebeurt dat n
atssecretarissen Van der R
idheid) en Van Zeil (Econ
afregelen nemen.
lat staat in de toelichting op het
gebruik van tabak, dat de bewi
ir de Tweede Kamer hebben ges
i de industrie op de tabaksreck
at vel te mager, schrijven de bev
jj willen een reclamever
in sport-, jeugd- en om
bladen. De reclame in
chriften en in de bioscoop
rerder worden beperkt. Op
o en televisie mag al geen
ime gemaakt worden,
e beperkingen houden on-
meer in dat tabakspro-
ten alleen nog tegen een
trale achtergrond mogen
den getoond. Er mag bij-
:beeld geen relatie meer
den gelegd tussen per-
dij ke vrijheid en roken. De
wetsteki
strenge
mogelijk
Verde
rookverl
bare geb
zen en i
voorgest
voor de
kenen di
ten won
tra kosti
in de vor
kenfondi
den door
Van onze Haagse redactie
HAAG - De Welzijnswet
as op 1 januari 1987 en
een jaar eerder van
iht worden. Minister
ikman (Welzijn) heeft dat
Veede Kamer geschreven,
ij omschrijft het uitstel als
mer. Brinkman heeft
ds geprobeerd de welzijns-
in 1986 ingevoerd te krij-
heeft telkens gesteld dat
datum de laatste gelegen-
is om het overgeven van
idieregelingen van rijk
r provincie samen te kun-
laten vallen met die op een
si andere beleidsterrei-
°°r het uitstel leek dat
hevelen in gevaar te ko-
maar de bewindsman
schrijft
waarin
korter
1989 woi
gesubsid
niet me
het rijk 1
turn krij
de vier
met geld
theken, i
werk en
betaald i
Brinkn
weten va
met teri
Hij heeft
het uitst
schrijft d
de gemee:
de gelege
voor te bf
van ingan
(ADVERTENTIES)
Ook op 2e Kerstdag ben
welkom op onze sfeervo
Heusdensebaan 65,
geopend van 10.00 tot 17.00 uu
Absdaalseweg 1, geopend van
Toonaangevend in eiken.
IN DIVERSE DESSINS
i 300x200 2450 nu voor 1495.-
4 200X140 1450 nu voor 850.-
160x95 650.- nu voor 395.-
- 130x65 330.- nu voor
Uw vet
voor
be/eggin
