UITBLAZEN
Op weg naar een voortgezet snipperonderwijs
D'66 dwingt VVD tot
aanvaarding compromis
KUNi
even
OOK DE LYCEUMNOTA ZAL DE PROBLEMEN NIET OPLOSSEN
Wij willen full speed vooruit'
Groei va
Dubbeldikke
kerstnummers
VRIJDAG 20 DECEMBER 1985
ACHTERGROND
EUTHANASIE-KWESTIE VERDEELT DE COALITIE
FICH IS VERWIJTEN OVER DEENSE OBSTRUCTIE BEU:
den haag - s]
Verenigde Statel
kruisvluchtwapei
N A VO-procedur{
toch overgaan tc
vanaf Woensdrec
Kamercommiss
bezoeken Brusd
Bij B&0"Re
nu standaards, bi
OVERHEID HEE1
Bij B&0 "Ree
Ju standaards, bei
Beocenter T
SOMS trekt het blinde
lot de dingen recht.
In dezelfde week
waarin oud-minister H.
Vredeling per Haagse Post
tegen (onder vele anderen)
prins Bernhard fulmineert,
verschijnt Elseviers Maga
zine met een interview met
de prins én een enquête naar
diens populariteit. Trouwens:
Vredeling zelf laat zich ook van
een heel andere kant zien - als
een man die kippevel krijgt bij
het luisteren naar muziek - in
Vrij Nederlanddat hem als
Bach-fanaat interviewde.
Vredeüng beweert in de HP
- zoals nu iedere Nederlander,
ook zonder dat blad gelezen te
hebben, wel zal weten - dat de
prins 'uniformgeir is. Toevallig
gaat het gesprek dat Elseviers
met de prins heeft ook even
over uniformen. Prins Bern
hard wil in elk geval in uniform
begraven worden. Dat zegt hij
met precies zoveel woorden. In
het afgelopen jaar van de be
vrijdingsherdenkingen (die de
prins uiteindelijk wegens ziekte
niet kon bijwonen) werd hem
herhaaldelijk gevraagd of hij in
uniform kon komen. De prins
daarover:
„Ja, men heeft vaak geïnfor
meerd of dat nou niet kón.
Daar zijn veel misverstanden
over. Kijk, ik ben als voormalig
opperofficier die met eervol
ontslag en met een rustig gewe
ten uit de dienst is gegaan,
steeds gerechtigd dat uniform
te dragen, maar ik heb destijds
zelf aan de minister-president
voorgesteld dat ik het dragen
van het uniform met hem zou
overleggen, ter vermijding van
politieke verwikkelingen. De
heer Van Agt heeft er indertijd
als minister-president geen be
zwaar tegen gemaakt, en het
ook verdedigd, dat ik in ma
rine-uniform de begrafenis heb
bijgewoond van admiraal lord
Louis Mountbatten. Als zich
soortgeüjke evenementen op
nieuw voordoen, zou ik mis
schien het uniform wéér aan
trekken."
Boter bij de vis dus. Dat be
doel ik met het blinde lot dat
de zaken rechtzet. Geen reactie
want Bernhard, Vredeling, El
seviers en HP wisten geen van
allen van elkaar wat ze aan het
zeggen en doen waren, maar
toch een onmiddellijk ant
woord op een aantijging.
Het uniform van prins
Bernhard is het uiterlijk teken
van de sterke en emotionele
banden die de prins sinds de
donkerste dagen van de tweede
wereldoorlog met de krijgs
macht heeft. Verreweg de
meeste Nederlanders (80 pro
cent) zullen dat begrijpen want
zij zijn, büjkens de enquête,
niet vergeten wat de prins voor
de bevrijding van het land heeft
gedaan. Zelfs van de jongeren
onder de 35 jaar is 41 procent
goed op de hoogte van de rol
die prins Bernhard in de oorlog
heeft gespeeld.
Op zijn beurt weet de prins
de Nederlandse jongeren te
waarderen: „Ik durf nu met
volle overtuiging te zeggen,
waarover ik tien jaar geleden
geaarzeld zou hebben: Zou Ne
derland onverhoopt weer in een
WIMKOCK
situatie komen te verkeren als
onze generatie in de jaren '30
en '40 heeft meegemaakt, dan
zou de jeugd van nü fel in ver
zet komen en geen fractie ac
cepteren van de onvoorstelbare
gebeurtenissen die de oudere
generaties overkomen zijn."
De prins staat bij de meeste
Nederlanders nog steeds in een
goed blaadje. Niet minder dan
62 procent van alle Nederlan
ders van boven de 45 gunt de
prins een huldiging als hij vol
gend jaar 75 wordt en nog al
tijd de helft van alle Nederlan
ders.
Dit voorjaar is de prins 'da
nig onder het mes geweest' (het
was de 28ste narcose van zijn
leven, waarvan hij 'in totaal
drie jaar' in ziekenhuizen lag),
maar Elseviers constateert dat
hij er weer puik uitziet: „min
der oud dan het mêg zijn nu hij
de 75 nadert, is zijn voorkomen
milder, gemoedelijker en wijzer
geworden: een fraai geëtste kop
die een even fraai stuk photo-
graphie d'arl zou opleveren, in
kleur zowel als zwart-wit."
Wie de HP of Elseviers mis
loopt kan de komende vrije da
gen volop tijd doden met de
dubbeldikke nummers van de
andere bladen. Alle opiniebla
den moeten twee weken mee.
Pas in week 1 van 1986 ven
schijnen de volgende nummers.
Vrij Nederland staat vol
lange verhalen. Een schrijnende
reportage over de wijze waarop
de sociale rechercheurs achter
de kleine man en vrouw aanzit
ten en een heel lang, maar
boeiend interview met Hans
van Mierlo. De bijlage bevat
een portret van onze ambas
sade in Cairo en in de boeken
bijlage vertellen allerlei be
kende Nederlanders van welke
boeken ze in in 1985 het meest
hebben genoten.
De Tijd pakt 'ook fors uit.
Een goede sfeerreportage uit
drankzuchtig Helsinki ('dron
kenschap is de enige zin van
drinken') en een kerstverhaal
van Anton Koolhaas. De Ne
derlands/Turkse schrijver Halil
Gür beschrijft hoe hij zijn loop
baan begon als schoonmaker
bij Het Parool. Verder friemelt
de redactie aan de 'losse eind
jes' van 1985. Wat staat Klaas
de Jonge, dr. J de Vries (RSV)
en André van der Louw te
wachten. Het meest verras
sende 'losse eind' is dat de boe
ren nog steeds de prijs van de
superheffing niet hebben be
taald. Met andere woorden: de
inkomens van de rundveeboe
ren stegen behoorlijk, ondanks
de superheffing.van de bije
Turk waar tien jaar geleden de
détente werd uitgeroepen.
Zeer de moeite waard - tot
slot - lijkt mij het kerstnummer
van DE GROENE, dat de blik
naar binnen richt en door een
haag van dikke vraagtekens een
Nieuw? Volwassen? Nederland
meent te zien schemeren.
IIIIIII1IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIF=
T5 PAGINA 2 I VRIJDAG 20 Dl
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementsprijzen, bij vooruitbetaling te voldoen:
23,60 per maand; 68,06 per kwartaal of 264,45 per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje®076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Frans van Mourik
OP weg naar een voort
gezet snipperonderwijs.
Dat zou de conclusie
kunnen zijn na jaren
lang hannesen met wet
ten, plannen en beleids
voornemens voor het
voortgezet onderwijs.
Het beleid werd inge
kleurd al naar gelang de
kleur van de zittende kabi
netten en dat leverde door de
compromis-politiek een
schilderij op met veel optisch
bedrog. Zo bleef er van de
Mammoetwet, die een door
zichtiger systeem en betere
verbindingen wilde, weinig
over. Het beest is vakkundig
uitgebeend.
Staatssecretaris Ginjaar-
Maas voegde deze week en
nieuwe tint toe aan het al
veel te bonte onderwijsschil-
derij. Ze stuurde haar 'ly-
ceumnota' naar de Tweede
Kamer. Daarin is het toe
komstig beleid vastgelegd
voor het voorbereidend hoger
onderwijs.
Die nota bevat de volgende
kernpunten:
Integratie van havo en
vwo tot een nieuwe zesjarige
opleiding (lyceum) met een
breed vierde leerjaar. Het
gymnasium blijft bestaan.
Tot het vierde leerjaar
worden toegelaten leerlingen
uit het derde jaar havo-vwo,
leerlingen met een mavo-di
ploma en leerlingen uit het
voortgezet basisonderwijs
(VBaO) ofwel de onttakelde
middenschool.
In het vierde leerjaar zijn
er tien potentiële examen
vakken en daarvan blijven er
bij het examen acht over.
In de vijfde en zes klas zijn
er drie stromen (A,B of C),
respectievelijk de talen, de
natuurwetenschappelij ke
vakken en de maatschappij-
wetenschappelijke vakken.
De A-stroom bevat Neder
lands, twee moderne talen,
wiskunde, een maatschappij
vak en voor het gymnasium
Grieks en Latijn. De B-
stroom omvat Nederlands,
één moderne taal, twee na
tuurwetenschappelijke vak
ken, een maatschappijvak en
voor het gymnasium Grieks
en Latijn, de C-stroom ten
slotte kent Nederlands, twee
moderne talen, een maat
schappijvak, economie A of B
en voor het gymnasium La
tijn of Grieks.
Het gymnasium leidt al
leen op voor het wetenschap
pelijk onderwijs, het lyceum
leidt op voor zowel het hoger
beroeps- als het wetenschap
pelijk onderwijs.
Wat de staatssecretaris nu
op tafel legt is opnieuw, hoe
kan het ook anders, een com
promis. Toen ze in juli van
dit jaar een eerste versie van
de nota produceerde barstte
de kritiek los. Onder meer de
Onderwijsraad was vernieti
gend in zijn oordeel. De cri
tici verweten de staatssecre
taris onder meer dat ze een
veel te hoge drempel opwierp
voor de mavo-leerlingen.
Volgens mevrouw Ginjaar is
ze daaraan tegemoet geko
men, maar er zit een addertje
onder het gras. Want door
gaan na de mavo kan alleen
als je het goede vakkenpak
ket voor de goede stroom
hebt. En hoe je vanuit het
VBaO richting lyceum kan
laat ze in het midden.
Er zouden in ieder geval
per 1 april volgende jaar 25
Staatssecretaris Ginjaar-Maas
van de lyceumnota
zoveelste versie
- FOTO ANP
scholen worden aangewezen
die mogen gaan experimen
teren met het lyceum. Ze
zouden er in augustus mee
mogen beginnen en een jaar
later zouden de eerste lyceïs-
ten kunnen starten. Vrome
wensen, maar of ze vervuld
worden valt nog te bezien. In
de eerste plaats moet de Ka
mer zich nog uitspreken over
de plannen die nog steeds
geen genade vinden in de
ogen van de onderwijsorga
nisaties. In de tweede plaats
moeten de experimenten
worden gebaseerd op de pas
enkele maanden geleden in
gediende Ontwikkelingswet
Voortgezet Onderwijs. En die
wet zal zeker niet voor 1 april
worden behandeld.
Wat er dus in feite op tafel
ligt, is de zoveelste snipper
van het voortgezet onderwijs.
En dat is symptomatisch
voor de beleidslijn die de af
gelopen jaren is gevolgd. Er
waren al zo'n twaalf versies
van de lyceumnota voordat
deze in juli voor de eerste
maal werd ingediend. De
staatssecretaris had moeten
wachten echter tot haar
'chef', minister Deetman, uit
gedacht was over het VBaO,
ofwel de middenschool. Maar
het feit dat de minister zijn
plannen voor die 'midden
school' op tafel legde bete
kende in feite nog niets, want
de discussie over dat onder
werp sleept zich na vijftien
jaar modderen nog steeds
voort.
Er is bijvoorbeeld nog
steeds geen duidelijkheid
over het aantal experimen
ten met de middenschool.
CDA'er Hermes diende daar,
zoals iedereen zich nog wel
herinnert, ooit een motie over
in. Hij wilde er een stuk of
dertig. Dat tot groot onge
noegen van coalitiepartner
WD, die maar een paar ex
perimenten wilde en nog lie
ver helemaal geen. Maar bij
de behandeling van de on
derwijsbegroting vorige
maand stelde de heer Hermes
tijdens een interruptiede
bat e met PvdA'er Konings
vast dat 'de tijd voorbij is om
de motie nog uit te voeren'.
Minister Deetman wilde dat
niet en de heer Hermes legt
zich daarbij neer. Hij hoopt
een en ander te kunnen rege
len via de wet op het VBaO.
En dus blijft het onder
wijsgebouw gammel. Want
er liggen nu wel tekeningen
voor de diverse onderdelen
van de constructie, maar de
beleidsmakers in Den Haag
hebben helaas de verbin
dingsstukken vergeten. Er is
geen duidelijkheid over hoe
de nieuwe basisschool, para
depaardje van staatssecreta
ris Van Leijenhorst aan gaat
sluiten op het voortgezet on
derwijs. Duidelijk is alleen
dat de middelen te krap zijn
om van die basisschool echt
iets te maken. Er is evenmin
duidelijk hoe de eerste drie
leerjaren van het voortgezet
onderwijs aan moeten sluiten
op de laatste drie. Ook de ly
ceumnota lost die problemen
niet op. Want die regelt wel
in hoge mate de bovenbouw,
maar hoe die op de onder
bouw rust blijft in het vage.
En dat staat nog los van de
andere groeiende problemen
in dat onderwijs zoals de te
ruglopende werkgelegenheid,
de fusie-operaties, de niet tij -
dige vervanging van zieke le
raren en de slechte outillage.
De samenstelling van de
kabinetten gedurende de
laatste dertien jaar is in hoge
mate debet aan de zigzag-
koers in het onderwijsbeleid.
In 1978 begonnen PvdA en
CDA tamelijk enthousiast
aan het in de steigers zetten
van een nieuw onderwijsys-
teem. De bewindslieden Van
Kemenade, Veerman en De
Jong brachten de contouren
nota uit met als doel vernieu
wing qua inhoud en vorm. In
1978 trad een CDA-VVD-ka-
binet aan en de bewindslie
den Pais en De Jong zetten
alles op een laag pitje. In 1982
waren CDA en PvdA weer
aan de beurt en pakten Van
Kemenade en Deetman de
draad weer op met de nota
voor het voortgezet basison
derwijs. Maar toen het hui
dige kabinet aan de slag ging
was het weer afgelopen. Mi
nister Deetman, die in z'n
hart waarschijnlijk altijd
dicht bij de ideeën van Van
Kemenade is gebleven, moest
weer volop rekening gaan
houden met de WD-onder-
wijsfilosofie, belichaamd
door zijn staatssecretaris
Ginjaar-Maas.
Wat overblijft is een on
derwijsbeleid dat steeds weer
wordt opgeofferd aan de po
litieke filosofie en dat vooral
wordt gekenmerkt door de
knopen die niet worden door
gehakt. Op gezette tijden
krijgen scholen te horen dat
het bestaande stelsel niet
deugt en worden er plannen,
vaak slechts concepten, ge
produceerd voor een nieuw.
En steeds blijkt dan weer dat
de politiek er niet uit komt.
Maar de scholen worden wel
geacht gewoon door te gaan
met lesgeven alsof er niks
aan de hand is. Dat zullen ze
ook na deze lyceumnota
maar moeten blijven doen.
Door Pieter Eggen
DE DRUK op het kabi
net om in het kerstreces
alsnog een regeling te
maken voor de weerbar
stige en tere kwestie van
de euthanasie is sinds
deze week extra ver
groot. De kans evenwel
dat het kabinet door
deze vergroting van de
druk ook tot een verge
lijk komt lijkt juist weer
kleiner geworden.
Verantwoordelijk voor de
gang van zaken is het D'66-
initiatiefwetsvoorstel van
Wessel-Tuinstra. Verleden
jaar na de indiening mocht
het nog rekenen op de warme
sympathie van zowel PvdA
als VVD. Wel werd steevast
van die kant gezegd dat ook
het rapport van de in 1982 al
geïnstalleerde Staatscom
missie moest worden afge
wacht.
Het weerhield de Kamer
fracties niet de schriftelijke
wisseling van stukken over
het D'66-voorstel voort te
zetten. In de zomer van dit
jaar kwam de Staatscommis
sie dan eindelijk met zijn
voorstel. Kort gezegd komt
dat neer op strafbaarstelling
van euthanasie tenzij aan
een aantal voorwaarden van
zorgvuldigheid is voldaan.
De Staatcommissie ont
wierp het kernbegrip 'uit
zichtloze noodsituatie' als ab
solute voorwaarde voor het
toestaan van euthanasie. Een
klein deel van de commissie
vond dat daarenboven 'het
overlijden aanstaande' moet
zijn. En een nog kleiner deel
van de commissie, waaron
der de protestantse ethicus
prof. Klijn, vond dat eutha
nasie helemaal niet mag, om
dat dat in strijd is met de
christelijke doctrine.
Die laatste opvatting
leidde in het rapport tot een
omvangrijk minderheids
standpunt, dat alleen in pagi
na's van een gelijk gewicht
was als de opvatting van de
meerderheid. Voor het CDA
kwam dat minderheids
standpunt als een geschenk.
„De CDA-fractie kan zich het
beste vinden in het minder
heidsstandpunt van de
Staatscommissie", liet de
CDA-woordvoerder Borg
man bij die gelegenheid vin
den.
Hoe zeer het CDA zich op
de waterlinie van dit stand
punt had teruggetrokken,
bleek wel tijdens de alge
mene politieke beschouwin
gen in oktober. In het kabinet
bleek men de grootste moeite
te hebben om tot een compro
mis te komen tussen de libe
rale wensen (de huidige
stand van de rechtspraak in
een wet vastleggen) en de
christen-democratische wor
steling met de kwestie. Pre
mier Lubbers (geen echte te
genstander van een regeling,
maar natuurlijk toch ook
CDA-politicus) moest na
aandrang vanuit de CDA-
fractie bij de Tweede Kamer
wat extra bedenktijd afpin
gelen.
Het kabinet zou proberen
alsnog tot overeenstemming
te komen. Intussen ontwik
kelde er zich in de top van de
WD een merkwaardig soort
gevoeligheid voor de CDA-
bezwaren. WD-minister
Korthals Altes (mét Brink
man de meest betrokken
vakminister in deze zaak) gaf
zijn partij de opdracht om
het CDA niet op de tenen te
trappen. Het parool heette
ineens: de zaak mag geen
verkiezingsonderwerp wor
den, de VVD kan met dit on
derwerp geen verkiezingen
voeren.
Wat daar ook van zij: de
nieuwe gevoeligheid ver
taalde zich in een plotseling
zeer sterke twijfel aan de
noodzaak van wetgeving
langs de lijnen die in het
D'66-initiatief waren aange
geven. In het voorlaatste
schriftelijke rondje stukken
wisselen nam de WD opval
lend veel harde standpunten
in. Zo moesten tal van defini
ties (onder meer over de 'uit
zichtloze situatie') en garan
ties voor toezicht en hulpver
lening worden aangepast op
de manier zoals de Staats
commissie had aangegeven.
Deze week diende D'66-
Kamerlid Wessel-Tuinstra
de WD van passende re
pliek. Overgenomen werden
de gevraagde definities en
ook de principiële bezwaren
tegen het kunnen euthanase
ren van comapatiënten
(waartoe de Staatscommissie
wél had geadviseerd, maar
waar in de politiek geen
voorstanders voor te vinden
zijn).
In twee opzichten heeft
Wessel-Tuinstra de Staats
commissie niet gevolgd,
maar wel helderheid gescha
pen. Het ene gaat over het
toezicht. In de regeling die
Wessel voorstaat zal de arts
die euthanasie pleegt dat op
de doodsverklaring melden.
Een formulier dat globale in
formatie geeft gaat naar de
gemeentelijke lijkschouwer,
die dat doorspeelt naar de
Officier van Justitie. Die kan
dan eventueel besluiten tot
het instellen van een onder
zoek. Deze regeling is helder
der dan die door de Staats
commissie is voorgesteld en
heeft het voordeel niet over
dreven veel extra papieren
molens in beweging te zetten.
Een ander punt is dat vol
gens Wessel-Tuinstra wel
een arts (in overleg) besluit
tot een euthanasie, maar dat
het niet per se de arts hoeft te
zijn die het besluit ook uit
voert. Dat zou ook een ver
pleegkundige kunnen zijn, of
een naaste van de verzoeker
om levensbeëindiging. Tegen
dit voorstel bestaat politiek
nog enig bezwaar.
Maar de overgebleven be
denkingen waren in politiek
opzicht van te weinig ge
wicht om nog langer dwars
te liggen. Met name de WD
is daardoor in een lastig par
ket gekomen. Uitgerekend
deze week schreef premier
Lubbers in een brief aan de
Kamer dat het kabinet zal
proberen vóór de Kamer eind
volgende maand terugkeert
van reces overeenstemming
in het kabinet te bereiken.
De WD-ministers staan
ten volle achter die poging,
maar de fractie heeft - om
het liberale gezicht niet te
verliezen - toch moeten kie
zen voor het D'66-voorstel.
Deze week is, om de politieke
druk wat te verhogen, bo
vendien afgesproken dat het
voorstel van Wessel-Tuin
stra in principe in februari
op de agenda zal prijken van
de Tweede Kamer. Afhande
ling vóór de Kamerverkie
zingen zou daarmee een feit
zijn, zeer tegen de zin van het
CDA.
De enige mogelijkheid om
dit nu nog tegen te gaan is
voor het CDA alsnog een
compromis in het kabinet te
bereiken. Maar gelet op de
voortgang die inmiddels met
het D'66-voorstel is gemaakt
lijkt dat nauwelijks meer een
reële mogelijkheid. En de
laatste mogelijkheid die het
CDA nog rest is de weg van
de bij na-obstructie.
Als de Kamer met het
wetsvoorstel heeft inge
stemd, zal het kabinet (lees
de ministers van WVC en
Justitie) nog een 'contra
seign' moeten geven. De wet
schrijft immers voor dat
wetten van de Kroon (kabi
net en staatshoofd) af komen.
De CDA-ministers kunnen
dan nog weigeren him hand
tekening te zetten. Dat is
weinig chique, maar het zou
de zaak van de euthanasie
wél over de verkiezingen
heen tillen. Daarmee zou
wetgeving weer een tijdlang
zijn uitgesteld. Of daardoor
het levenseinde op verzoek
ook uit de politieke discussie
is gehaald, is weer een ander
verhaal.
Door Frans Boogaard
„JA, wij horen binnen
de EG bij de zoge
naamde niet-Europese
landen. Maar zal ik je
eens wat zeggen? Er zijn
binnen de hele EG geen
lidstaten te vinden die zó
trouw alle besluiten uit
voeren als juist Enge
land, Denemarken en
Griekenland."
Glunderend: „Ga maar na:
in 1982 zijn er bij het Euro
pese Hof van Justitie 92 za
ken aangemeld. Topscoorder,
met de helft van het aantal
zaken: Italië. Tweede en
derde plaats: België en Ne
derland! Iedereen mag kan
keren op de Denen, maar te
recht is het niet. Wij doen
wat we beloven, alleen: wij
maken niet van die big spee
ches."
Ove Fich (36), Deens socia
listenleider in het Europarle
ment, ergert zich groen en
geel aan alle verhalen over
de anti-communautaire op
stelling van het ruim 5,1-mil-
joen inwoners tellende ko
ninkrijkje aan de noordelijke
EG-grens.
Een paar weken terug
stonden de kranten er weer
vol van: de Folketing, het
Deense parlement, weigerde
instemming met de door de
Italiaan Spinelli zo vurig be
pleite uitbreiding van de be
voegdheden van het Euro
parlement. Dreigde op die
manier het laatste restje
glans aan de Europese raad
van Luxemburg te ontne
men.
Fich: „En dan krijg je die
foute beeldvorming weer.
Menigeen weet niet eens dat
in het Deense parlement een
duidelijke meerderheid be
staat ten gunste van de Euro
pese samenwerking. Alleen is
er een even duidelijke meer
derheid tégen een andere or
ganisatie van de Gemeen
schap. Wij willen geen ver
andering in de onderlinge
machtsverhoudingen tussen
Raad, parlement en Commis
sie. Het Deense parlement
zou daar overigens slechts
toe kunnen besluiten na een
referendum, waarbij - ik ben
daarvan overtuigd - 90 van
het Deense volk tegen zou
zijn.
Waarom? Omdat een
Europese Unie onze natio
nale belangen zou gaan over
heersen. En ik voeg eraan
toe: omdat het helemaal niet
nodig is."
Net als Sir Henry Plumb,
de Britse Conservatievenlei
der (zie deze krant van giste
ren), is Fich van oordeel dat
niet Engeland, Denemarken
en Griekenland het voor
naamste struikelblok zijn op
de weg naar een verdere
Europese integratie, maar de
nationale regeringen van alle
tien de lidstaten. „Als je tot
op het bot gaat heb je geen
Europese Unie nodig, maar
politieke wil. Het is makke
lijk om, zoals de Bondsrepu
bliek doet, aan de lopende
band te roepen over een be
tere EG-samenwerking,
maar tegelijk elke stap in die
richting te blokkeren. De af
stand tussen woord en daad
wordt dan wel erg groot. De
nationale regeringen zouden
nu al veel meer kunnen doen,
PER 1 januari neemt Nederland voor een periode van zes maan
den het voorzitterschap over van de dan tot twaalf lidstaten uitge
breide Europese Gemeenschap.
Maanden waarin veel moet gebeuren, want de Europese pro
blemen stapelen zich al net zo snel op als de landbouwover
schotten: de werkloosheid, de stagnerende samenwerking, het
falend milieubeleid, om maar eens een paar onderwerpen te noe
men.
Wat wil en kan Nederland eraan doen? Hoe coöperatief zijn
notoire dwarsliggers als Engeland, Griekenland en Denemarken?
En welke zaken moeten nu het eerst worden aangepakt?
Vanuit Straatsburg geeft, aan de vooravond van het Neder
landse voorzitterschap, een aantal Euro-parlementariërs zijn oor
deel.
VANDAAG DE TWEEDE AFLEVERING
DE EERSTE VERSCHEEN OP 19 DECEMBER
Giannakou: poli
tiek forum
- FOTO ARCHIEF DE STEM
simpelweg door de bestaande
mogelijkheden beter te be
nutten. Wat ons betreft ge
beurt dat full speed, ondanks
het feit dat we zeker niet op
alle terreinen een eenduidig
beleid willen.
We zouden dan op een aan
tal punten ook onze eigen na
tionale standards moeten
verlagen, bijvoorbeeld op het
gebied van milieu en ar
beidsomstandigheden. Voor
beeldje: In Denemarken
wordt geen bier en frisdrank
in blik meer verkocht, en
wordt al het glas recycled.
Om ons milieu helemaal van
blik te vrijwaren, hebben we
op een bepaald moment de
invoer van blikdrank verbo
den. En wat gebeurt er nu?
De Europese Commissie stapt
naar het Hof van Justitie om
dit besluit aan te vechten.
Nee, een uitspraak is er nog
niet, maar alleen de stap zegt
Fich: geen big
speeches
- FOTO ARCHIEF DE STEM
mij al genoeg."
Hoewel ook Griekenland
binnen de EG nog steeds tot
de top-drie van anti-Europe-
aanse lidstaten behoort, lijkt
de Europese gezindheid in
deze nog jonge republiek toch
toe te nemen.
Marietta Gianakkou,
christen-democratisch lid
van het Europarlement: „De
socialisten hebben bij de ver
kiezingen van 1981 een felle
anti-Europese campagne ge
voerd. Kónden dat doen om
dat ze de totale controle over
de tv hadden en over veel
kranten. Maar nu hebben ze
zelf toch ook behoefte aan
een politiek forum in het
westen en zijn ze zelfs bereid
het principe van de gemeen
schappelijke markt te accep
teren. Dat is ongeveer de po
sitie die wij hadden."
Giannakou, die bij 84
van de Grieken een duidelijk
pro-Europese gezindheid
veronderstelt, ziet van bui
tenaf wel bedreigingen: te
genover historisch bepaalde
factoren als een gezamen
lijke Europese beschaving,
intensieve handel en een psy
chologische oriëntatie op het
westen staan de toetreding
van Spanje en Portugal, die
een andere verdeling van de
EG-middelen voor het Mid
dellandse Zee-gebied tot ge
volg kan hebben, en de pro
blemen die premier Papan-
dreou heeft genad toen de
EG-bijdrage aan zijn natio
nale vijfjarenplan voor de
ontwikkeling van Grieken
land aanzienlijk lager bleek
dan hij het Griekse volk had
verteld.
Volgens Giannakou is Pa-
pandreou op zijn minst te en
thousiast geweest bij de pre
sentatie van zijn plan, dat in
'84 wel uitgebreid door Com
missie en Raad werd bespro
ken, nadat eerder tweehon
derd EG-ambtenaren zich in
Griekenland persoonlijk van
de problemen op de hoogte
stelden.
Deze macro-excursie
leidde tot de opstelling van
een aanvullend steunpro
gramma (buiten het geïnte
greerde programma voor het
Middellandse Zeegebied om)
voor verbetering van de in
frastructuur van de land
bouw (bijvoorbeeld irrigatie),
voor milieumaatregelen en
voor het opzetten van vor-
mings- en opleidingscentra
in de stedelijke gebieden.
Giannakou: „Voor de so- I
cialisten, die voorheen vanuit
hun marxistische instelling
tegen de gemeenschappelijke
markt aanschopten, was het
al wat inconsequent zó prat
te gaan op die EG-steun. En
nu die tegenvalt zal vroeg of
laat het Griekse volk de re
kening gepresenteerd krij
gen. Onze taak is precies uit
te leggen wie er fout zat, zo
dat deze tegenvaller geen in
vloed heeft op de houding
van het Griekse volk tegen-1
over de Gemeenschap."
De Griekse christen-de-
mocrate gaat er niet vanuit
dat het Nederlandse voorzit
terschap Griekenland nog I
extra geld in het laatje I
brengt; wel hoopt zij dat
haar land wordt ontzien.
PEN HAAG (ANP)
rfn zijn van harte v
Nederland, maar well
waarde dat zij voor
feiten mogen worden
als bun mededaders".;
0it heeft de lands
mr J.L. de Wijckersll
xegd in een kort gedirl
Haag van de hoofdvel
in de Heineken-ont
zaak, Cor van H. en V
tegen de intrekking
Nederlandse verzoe
Frankrijk om hun uitll
De raadsman van f
mr M. Moszkowicz sr.J
dat welkom een mia
V:
Varl
Deze vraag wer
CDA en D66 opnieuv
ding van de behande
De PvdA wijst op h{
schil van mening tu
derland en de VS over i
leg van het begrip NAV^
gens de PvdA beschoq
VS zijn eigen belang
van de NAVO. „De VS 1
een ruimere opvatting: J
val van een massale aan
de VS, zullen de kruisra
van Woensdrecht bij
van vergelding opstijgel
der dat de NAVO of
land daar iets over te
hebben", zei defensie-zeJ
De Vries van de PvdA gij
ter toelichting.
Het CDA heeft nog
of de overeenkomst metl
Van onze Haagse redact:
DEN HAAG - Drie
mercommissies (De
sie, Buitenlandse Z
en Grondwetszaken)
len begin volgend j,
het NAVO-hoofdkwi
tier in Brussel bezoe
voor gesprekken met
perbevelhebber Rog
generaal De Jager en
secretaris-generaal
Carrington.
Hiertoe besloten
commissies na de bes
sing van de NAVO-r;
om NAVO-functiona
sen niet voor hoorzit.
gen van parlementen
parlementaire comiss
te laten verschijnen.
NAVO toonde zich ber
wel vertegenwoordig
van nationale parleme
ten te ontvangen in Bm
sel. De drie kamercor
missies zullen het bezo<
aan Brussel gebruik
om meer aan de weet
komen over NAVO-pr
cedures die vooraf ga;
aan de inzet van (n
cleaire) wapens.
(AD
Van onze Haagse redactie
ÖEN HAAG - De tijd var
grote fabrieken waar prod
worden gemaakt 1
voorbij. Het werkvloer is v
Plaatst naar kleine, illeg
bedrijfjes en naar de gew
huiskamer.
Die conclusie trok Eu
Parlementariër len van t
Heuvel gisteren bij de presi
wve van het boek 'Made
Heaven, vrouwen en de int
ationale arbeidsverdelii
et boek werd uitgegei
oor de Evert Vermeer Stic
'tg en het eerste exemplt
g'ng naar minister De Koni
ocale Zaken en Werkge
getjheid).
J?» E>e Koning heeft
overheid geen antwoord op
- (ADV
■89 OUDENBOSCH Mark
