'Ham en Hoppa'
in Voerstreek
Slaven bestaan
nog steeds!
Prefab Sprout: Muziek is
belangrijker dan de groep
DOCUMENTAIRE OVER 'ONZE
6Hier en Nu' filmde kastelozen in India
DINSDAG 10 DECEMBER 1985
T2 PAGINA GIDS 1
VPRO-KINDERSERIE OP WOENSDAGMIDDAG
Giro
100200
Uw steun geeft mensen nieuwe kansen.
Stempels
Ramp
Beschermer
Manipuleren
DINSDAG 10 DECEI
NEDERLAND 2
Suske en Wiske
Appie Happie
er
„Ik heb dit vak gekozenomdat ik
mijn emoties in het dagelijks leven
niet kwi j t kon"
Kitty Courbols, actrice
Hartverwarmend portret
van missionaris in Chili
Door Jan Koesen
HILVERSUM - De KRO besluit haar serie
'Zestig jaar lief en leed' met een zeer sym
pathiek portret van een Brabantse missio
naris in Chili. Wie nu eens echt wil weten,
zonder dogma en fanfare, wat ontwikke
lingswerk moet zijn, moet zondag 15 decem
ber 'Onze Toon in Chili' aanzetten.
Hier komt een eenvoudig, goed mens aan het
woord die, in zijn eigen woorden, begon 'als een be
tweter', en die nu, een kwart eeuw later, een lief
desverklaring afsteekt over zijn parochianen. „Ik
heb van die mensen geleerd om te leven".
Toon van Kessel, 50, is af
komstig uit Boekei, het Bra
bantse dorp dat talloze mis
sionarissen heeft voortge
bracht. Nog steeds onder
houdt Boekei innige relaties
met zijn missionarissen. De
dorpelingen hebben in die
tijd voor een miljoen bijeen
vergaard voor hun priesters
ver over zee, produceren een
tijdschrift 'Uit onze knollen
tuin' genaamd en houden al
les bij.
'Onze Toon'is de middelste
zoon uit een gezin van tien
kinderen. Zijn vader was
een kleine boer. Als Van
Kessel naar zijn missie in
Chili vertrekt, is hij nog vol-
gestampt met koloniale
ideeën van zieltjes redden en
de westerse welvaart bren
gen. Toon begint gewoon te
werken zoals hij op de boer
derij heeft geleerd. Hij is
niet alleen priester, maar
ook boer, varkenshouder,
auto-monteur en bouwer.
Als pastoor bedient hij 37
kerkjes op verschillende
eilanden in het fjordenge-
bied van Chili, helemaal on
derin Zuid Amerika. Van
die kerken heeft hij de helft
met eigen hand gebouwd.
De camera volgt hem naar
zijn werk. Toon praat rustig
en honderduit.
Hij heeft
geen kapsones, is politiek
ongeschoold, maar komt uit
eigen ervaring tot de door
Rome versmade bevrij
dingstheologie.
Hij heeft
zich niet boven de mensen
gesteld, maar is tussen hen
gaan staan.
Toon van Kessel, missionaris in Chili, hier gefotografeerd met programmamaakster
Mar ga Kerklaan. - fotokro
Het resultaat is hartver
warmend.
De documentaire,
gemaakt door Marga Kerk
laan, is niet alleen een ge
noegen voor katholieken,
maar ook voor socialisten,
communisten, noem maar
op. Geen kindje Jezus, maar
de ploeg. Geen onfeilbaar
heid, maar tjoeken met een
bootje en kletsen met een
dorp. Geen moeilijke tracta-
ten, maar een eenvoudige
mensenliefde met conse
quenties en al. Toon is, in
zijn missie-arbeid, moder
ner geworden dan zijn ge
boorteplaats Boekei waar
het oude Roomse leven nog
hoog in de vaandels staat.
Iedereen die precies weet te
vertellen hoe het met de
Derde Wereld moet, wordt
hierbij uitgenodigd zijn oor
bij Toon te luisteren te leg
gen.
Door Jan Koesen
HILVERSUM - Vandaag, 10 december, de dag
van de Rechten van de Mens, zendt Hier en Nu
een eigen reportage van Cees Labeur uit over
de kastelozen in India.
100 miljoen van de mensenzee uit India lei
den een vertrapt bestaan. Zij hebben geen so
ciale stand, geen kaste. Volgens het Hin
doeïsme hebben zij in een vorig leven slecht
geleefd en moeten ze nu voor straf een ellendig
nieuw leven leiden. Door de eeuwen heen zijn
deze kastelozen misbruikt. Het zijn in feite sla
ven. Ze worden uitgebuit door een klein
groepje rijke hereboeren, ware Shylocks.
Ook ellendig is het lot van de oorspronke
lijke bewoners van India, de stammen. Ook zij
vallen buiten het kastestelsel en mogen alleen
sappelen op de onvruchtbaarste grond. India
telt 70 miljoen van deze ongelukkigen. Hun ar
moe is schrijnend, hun vooruitzichten nihil.
In de deelstaat Andra Pradesh is echter deze
mensonwaardige situatie met succes doorbro
ken, notabene door iemand uit de hoogste kas
te, de anthropoloog Madavan. Hij is de sterke
man achter de Aware, de stille revolutie tegen
het kastestelsel. Aware is er in geslaagd om
zich met succes te verzetten tegen de uitbui
ting. Madavan zelf is al 5 maal het slachtoffer
van een aanslag geweest. Hij zal ongetwijfeld
niet lang meer leven, zijn noodlot lijkt onaf
wendbaar. De kastelozen, die deze man niet
eens mogen aanraken, zien in Madavan een
Messias, een Heiland. Hij is mateloos populair.
Samensteller Labeur vertelt zijn relaas door
de kastelozen zelf aan het woord te laten. Vol
gens Labeur zijn de wetten van India op zich
heel humaan, ze worden alleen door de elite
met voeten getreden.
Madavan zelf tot de hoogste kaste van
India behorend, heeft zich het lot aangetrok
ken van de armsten van zijn gigantisch land.
Hij wordt door hen als een heiland geëerd.
INIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllimillllllllllllllllllHIHIIIIIIIIIi
Van onze RTV-redactie
GEDURENDE bijna twee we
ken heeft de VPRO in Voeren
en omstreken opnamen ge
maakt voor de nieuwe kinder
serie 'Ham en Hoppa'. Het zijn
korte fimpjes van telkens tien
minuten over een clownesk
duo dat als bohémiens door de
wereld trekt. De uitzending is
elke woensdagmiddag om
17.15 uur (Nederland 3).
Hoewel het senario voor
deze serie speciaal voor televi
sie werd geschreven, is het
geïnspireerd op de theater-
voorstelling rond dezelfde fi
guren. De acteurs Genio de
Groot en Harry Piekema
brengen die in schouwburgen
en circustenten. Zelf beschrij
ven ze hun creaties als volgt:
„We laten de mensen genieten
van twee zwervers, Ham en
Hoppa die volslagen idioot
(ADVERTENTIE)
Kijk vanavond om
21.45 uur op Ned. 1
naar Hier en Nu.
zijn, maar toch, ondanks al
hun fysieke en mentale gebre
ken, fantastische levenskun
stenaars blijken te zijn. Bo
vendien trakteren ze iedereen,
te pas en onpas, op harstochte
lij ke muziek en zang."
Het duo brengt een avond
vullend programma op de
planken. Van die voorstelling
bestaat ook een versie voor
kinderen.
De televisiebewerking staat
los van wat ze op de planken
brengen. Maar het blijft na
tuurlijk wel dezelfde nonsens-
humor. Regisseur Frank Hal-
sema kreeg een budget van de
VPRO om zes afleveringen te
maken van elk tien minuten.
De buitenopenamen werden
in de Voerstreek gemaakt.
Want daar is volgens de pro
grammamakers nog het 'gave
landelijke karakter' dat, door
tijdeloosheid er van, het ideale
kader vormde voor de avontu
ren van de twee zwervers.
DE POPMUZIEK heeft
vaak veel weg van een dol
gedraaide industrie. Wil je
iets bereiken, dan zul je je
aan de voorgeprogram
meerde regels moeten hou
den, zo lijkt het. Het gros
van de groepen gaat dan ook
gebukt onder de dictatuur
van de hits en de machine
rie, die dat hitapparaat op
gang moet brengen en
draaiende houden.
De artistieke vrijheid, die
een paar decennia geleden
de popmuziek nog in staat
stelde de kinderschoenen te
ontgroeien, is ver te zoeken.
Er worden groepen gemaakt
en in veel gevallen snel ver
sleten. Wie niet meer in het
plaatje past, heeft afgedaan.
Marketing is in veel geval
len belangrijker geworden
dan de muziek zelf.
Toch zijn er groepen, die
hun integriteit weten te be
waren en die wars van
trends en dwars tegen de
verdrukking in de artistieke
vrijheid nemen om hun mu
ziek het best tot hun recht te
laten komen. Uitgesproken
voorbeeld daarvan is het
Engelse Prefab Sprout. In
een tijd dat de Britse pop
werd geteisterd door veel
uiterlijk vertoon en weg-
werpmuziek, kwam die
band voor de dag met een
aantal singles en de elpee
'Swoon' waarop uiterst ver
zorgde muziek stond. De
composities van voorman
Paddy McAloon (klemtoon
op laatste lettergreep) wa
ren bovendien van een 'klas
siek' niveau.
Prefab Sprout was en is
behoorlijk eigenwijs. Een
staaltje daarvan is de ma
nier waarop de groep een
nieuwe elpee heeft opgeno
men. Terwijl de muziekpers
en radio- zenders nog steeds
niet uitgesproken waren
over de kwaliteit van de
tweede elpee 'Steve
McQueen' en er bij de pla
tenmaatschappij al mensen
bezig waren met een zorg
vuldige carrièreplanning,
ging de groep stiekem de
studio in om een nieuwe
plaat op te nemen. Alleen de
hoogste baas bij de betrok
ken platenfirma was op de
hoogte en hij had zoveel ver
trouwen in de band, dat hij
Prefab Sprout zijn gang liet
gaan. Dus is er over een paar
maanden een" nieuwe elpee
in de winkel.
Afgelopen zondag was
Prefab Sprout in Nederland
voor een (uitstekend) con
cert in Utrecht. Bij die gele
genheid werd gepraat met
Martin McAloon, broer van
Paddy en bassist in de groep.
Paddy zelf liet verstek gaan
omdat hij wegens stempro
blemen tot aan het concert
zijn mond stijf dicht wilde
houden.
Hoe komen jullie erbij om
ineens een plaat op te ne
men?
Martin McAloon:
„Waarom niet. Je moet je
niet te veel aan de platenin
dustrie conformeren, die
hangt tenslotte alleen maar
van hits aan elkaar. Wij re
deneerden zo van: 'vorig
jaar hebben we 'Steve
McQeen' gemaakt, maar dit
jaar hebben we niets vastge
legd. We hebben alleen maar
promotie- en een concerttoer
gedaan. Als we zo doorgaan
is 1985 straks niets anders
dan een verzameling stem
pels in ons paspoort.' Op een
vrijdagavond kregen we het
idee om de plaat te maken, 's
Maandagochtends waren we
in de studio te repeteren en
12 dagen later was de elpee
klaar. Het is een goede elpee
geworden, heel anders dan
'Steve McQueen'. Voor die
plaat koos producer Thomas
Dolby de songs en hij heeft
er een bepaalde sfeer in ge
legd. Nu wilden vooral spon
taan klinken, een beetje
onze live-sfeer benaderen.
We hebben bewust niet met
een producer van een mil
joen per uur gewerkt, omdat
zo'n man niet begrepen zou
hebben wat we met een
plaat willen. Het is immers
geen plaat met mogelijke
hits er op, maar een plaat
die onze sfeer van dat mo
ment uitademt. Een produ
cer zou dat gevoel niet kun
nen pakken."
„Door op deze manier een
plaat te maken, hebben we
ook de druk een beetje weg
gehaald. 'Steve McQueen' is
een knappe plaat en dat
schept verwachtingen voor
volgende platen. Je kunt het
vergelijken met de Beatles.
Die maakten met 'Sgt Pep
per' een perfecte plaat, waar
ze tijden aan gewerkt had
den. Daarna kwam Bob Dy
lan met 'Nashville skyline'
en die plaat liet horen, dat je
ook met veel minder poespas
een perfecte plaat kon ma
ken. De Beatles hebben daar
lering uit getrokken. 'Let it
be' werd een plaat, die je in
hedendaagse termen bijna
als 'garagerock' zou kunnen
omschrijven. De plaat was
spontaner, veel minder ge-
polijst. Je moet als groep va
riëren. Anders wordt een
nieuwe elpee, zoals Prince
dat zo treffend zei, de 'vorige
elpee part two'. Als deze
nieuwe elpee niet was ge
lukt, dan hadden we hem
gewoon als demo bewaard."
Prefab Sprout is een
groep, die het moet hebben
van de kwaliteit en niet van
plotseling hitsucces. Dat is
een lange weg, maar op den
duur werpt hij zijn vruchten
af. Dat kwaliteit werkt, valt
te zien aan het feit dat de
single 'When love breaks
down' nu in de Engelse hit
parade staat. Daarvoor was
het nodig dat de plaat tot
drie keer toe op single uitge
bracht werd. Nu is er het
succes en via dat succes de
interessse in de elpees 'Steve
McQueen' en 'Swoon'.
„De kwaliteit, dat is wat
ik tof vind aan deze groep.
Paddy en ik zijn al lang met
muziek bezig, vanaf het be
gin van de jaren '70 al. Het
probleem was dat we in het
begin niet wisten hoe we het
in een vorm moesten gieten,
hoe we platen moesten ma
ken. Bovendien hadden we
geen geld. Een publiek moet
je opbouwen. Michael Jack
son verkoopt 40 miljoen pla
ten, dus weet ik dat 40 mil
joen mensen naar platen
luisteren. Als je 10.000 elpees
verkoopt en iemand vertelt
je dat dat goed is, dan zeg
gen wij 'goed, maar goed
voor onbekende groepen'.
Als je 10.000 platen verkoopt
dan moet je er ook 20.000
kunnen verkopen of 40 mil
joen. Het punt is dat mensen
de kans moeten krijgen je
muziek te horen."
Prefab Sprout: „Het feit dat we bas, gitaar, drums en keyboards in de band hebben,
betekent nog niet dat die instrumenten in een song te horen moeten zijn." - fotocbs
Martin McAloon ziet Pre
fab Sprout groeien ondanks
het muzikale klimaat in En
geland. Van de muziekpers
daar heeft hij geen hoge pet
op.
„De Britse poppers is echt
een ramp. In het buitenland
wordt niet gelet op triviale
feiten, maar in Engeland ze
op kleren, trends, en allerlei
andere bijkomstigheden. In
het buitenland wordt de
lengte van je haar en je leef
tijd niet relevant geacht
voor je muziek. In de Britse
pers wel. Wij vallen buiten
die onzin. We zijn onszelf en
de pers heeft het daar moei
lijk mee. Die pers heeft trou
wens geen enkele invloed,
men bereikt maar een paar
miljoen mensen. De Engelse
muziekpers is een kliekje en
hooguit als je totaat onbe
kend bent, heb je er iets aan
als ze over je schrijven."
De muziek van Prefab
Sprout is rijk en gevarieerd.
Je kunt veel over de muziek
zeggen, maar hij valt niet in
een hokje te stoppen.
„Het is niet zo dat we als
groep in de muziek zoveel
mogelijk terrein willen be
strijken, maar onze Paddy
schrijft nummers en daar
zoeken we de beste vorm
voor. Als een song alleen
met viool kan, dan moet dat
met viool. Het feit dat we
bas, gitaar, drums en key
boards in de band hebben,
betekent nog niet dat die in
strumenten in een song te
horen moeten zijn. Een song
moet zo goed mogelijk over
komen. Als we niet zulke
goede nummers hadden,
zouden we zomaar een
groepje zijn."
Martin McAloon is de
broer van de grote man in de
groep. Heeft hij moeite om
op het tweede plan te opere
ren?
„Totaal niet. Ik beschouw
het als mijn werk om mijn
broer te beschermen. Ik
schrijf geen songs, omdat hij
ze beter schrijft. Het is bij
Prefab Sporut niet zo dat
per se iedereen zijn nummer
op de plaat moet hebben.
Onze Paddy is veruit de
beste daarin. Ik ben vereerd
om op die platen te kunnen
spelen. Ik heb me als doel
gesteld de mensen af te hou
den. Ik kan dat doen om dat
ik maar een gewoon groeps-
lid ben. ik kan mensen voor
hun bek slaan als ze lastig
worden. Paddy zou dat niet
kunnen maken. Paddy is
mijn oudere broer, maar ik
ben zijn grote broer. Hij is
soms makkelijk te beïnvloe
den. Ik hou die invloeden te
gen. Dat mensen daar om
soms kwaad worden, laat
me koud. Ik heb een dikke
huid."
Ik kan me voorstellen, dat
als je al zolang met je broer
samenspeelt, dat je precies
weet hoe hij denkt, wat hij
wil. Hecht Paddy waarde
aan jouw oordeel over zijn
nummers?
„Nee, hij laat me niet oor
delen. Hij heeft zijn eigen
maatstaven.We denken wel
hetzelfde, maar soms
schrijft-ie precies dat wat ik
liever voor me hou. Hij ver
woordt soms gevoelens of
gedachten, die ik me zelf nog
niet gerealiseerd had. We
hangen sterk aan elkaar. Als
hij verder op zit te praten,
dan weet ik waar hij het
over heeft, Of wat hij denkt.
Dat is wederzijds. We heb
ben een code onderling. Veel
dingen hoeven niet eens ge
zegd te worden."
Er zijn mensen, die Prefab
Sprout verwijten, dat de
muziek te clever is, te mooi
gemaakt.
„Wij houden ervan als
muziek spnannend is. Soms
zijn we te avontuurlijk als
je het terughoort, schrik je
wel eens. Maar we maken
het niet met opzet ingewik
keld. We maken wel eens
fouten. Aan de andere kant
is het zo dat dingemn, die
voor ons vanzelfprekend
zijn, voor andere mensen ge
compliceerd zijn. We doen
wat we zelf goed vinden. Je
kunt niet iedereen een ple
zier doen. Ik geloof dat in de
popmuziek veel te weinig
mensen hun verbeelding ge
bruiken."
Prefab Sprout gaat als
groep onconventioneel te
werk. Alles Ijkt mogelijk.
„Niemand doet dat nog te
genwoordig. Iedereen is con
servatief, bang voor de pla
tenmaatschappij. De meeste
artiesten durven geen risico
te nemen. Maar je moet doen
wat je wilt doen. Je kunt
heel goed werken met een
platenfirma. Je moet die
mensen laten denken dat het
hun idee is. Je moet dat een
beetje manipuleren. Bands
die zeggen dat ze gemanipu
leerd worden zijn stom. Het
staat immers in het platen
contract, dat de platenmaat
schappij je platen wil verko
pen en exploiteren. Als je
dat niet wilt, dan moet je
niet tekenen. Wij hebben
ook wel conflicten met de
platenbazen, maar niets dat
niet op te lossen valt. Aan de
top zitten redelijke mensen,
waarmee goed te praten
valt. Lager zitten bangerik
ken, waar je maar niet mee
in discussie moet gaan. Fir
ma's zijn niet gezichtsloos.
Het is geen machinerie. Je
kunt ze voor jou laten wer
ken. We zijn als groep niet
gefixeerd op een punt, dat
we moeten bereiken. We ne
men onze tijd en doen het
goed, op den duur geeft dat
meer bevrediging. Dat
werkt ook beter. De kans om
terug te vallen is minder
groot. Je hebt een stevige
basis."
Het is misschien een groot
P*P
f PR
▲AR
EINDREDACTIE WIM VAN LEEST
woord, maar je zou de mu
ziek van Prefab Sprout
kunst kunnen noemen.
„Ik denk niet in termen
van kunst. Waar ik vandaan
kom, in Newcastle, wordt
niet over kunst gesproken.
De mensen zijn, of liever
waren, daar mijnwerker.
Wij zijn daar buiten
beentjes, zachte jongens.
Wat ik wel weet is dat we
goed zijn. Ik geloof in wat
onze Paddy schrijft. Als we
nu geen succes zouden heb
ben, zou ik met bandjes van
Paddy de platenmaatschap
pijen af gaan. Omdat het zo
goed is, hou je het ook vol
denk ik."
Wat gaat er met Prefab
Sprout gebeuren?
„We hebben geen grote
plannen, We willen gewoon
zoveel mogelijk mensen zien
te bereiken. We doen het
niet omwille van het succes,
maar als het succes er is
plukken we ervan. We zijn
onze eigen baas. We forceren
niets. Er zijn veel mensen en
plaatsen, die we nog moeten
bereiken, veel manieren om
je geld uit te geven."
De agenda voor de komende
weken ziet er als volgt uit:
Sting, 21 december in Arnhem
(Rijnhal) en 22 december in Genk
(Limburghal)
Marc Almond and the Willing Sin
ners, 10 december in Amsterdam
(Meervaart)
Scientists, 13 december in Goes ('t
Beest) en 19 december in Breda
(PARA)
Paco da Lucia, 14 december in Den
Haag (Congresgeboifw)
3 Musthapas 3, 21 december
Goes ('t Beest) en 22 december in
Rotterdam (Lantaren)
Peter Green, 19 december in Am
sterdam (Melkweg)
Jeffrey Lee Pierce, 22 december in
Utrecht (Tivoli)
AC/DC, 26 januari in Amsterdam
(Edenhal)
p9.12]
Snuiters
b<
Hoewel er over seks al
hoorlijk veel gepraat Is
de televisie, doet het jong<
renprogramma 'Snuiter
het ook nog eens vanavom
Hoe is de seksuele voorliet
ting thuis, op school en or
der vrienden en vriendir
nen? Cees Grimbergen prat
hierover met jongeren in c
studio. Ervaringen en emc
tics bij de eerste keer vrijt
worden besproken en ook c
vraag, hoe men voorlichtir
over voorbehoedmiddelc
krijgt. Uit een onderzoek
namelijk gebleken, dat
procent van de jongeren
eerste keer geen deugdeliji
anti-conceptiemiddelen gi
bruiken.
20.00
Horizon
In de loop der jaren hee
Noorwegen een groot aanti
van zijn bekende houte
kerkjes, de zogenaamc
stavkirche, verloren zie
gaan. Om nog iets van i
Noorse historie te behoude
worden de laatste stavkii
che nauwlettend in het oo
gehouden. Een kerk, waari
boktorren lustig hun vraal
zucht botvierden, werd i
plastic verpakt, waarna me
fosgeengas binnen in hi
omhulsel spoot. De schad)
lijke insecten werden a
deze manier vernietigd. Hc
dit in zijn werk ging, kur
nen we vanavond in 'Hor
zon' zien. Verder besteedt
rubriek aandacht aan ee
boek voor kinderen, waari
de illustraties met behul
van vloeibare kristalle
veranderen.
20.55
Panoramiek
Willy Brandt bevindt zie
deze week in Warschau oi
het door hem in 1970 geslc
ten verzoeningsverdrag m<
Polen te herdenken. Na f
'Westpolitik' van bondskar
selier Adenauer zag zijn 0(
volger Willy Brandt vijftie
jaar geleden kans de betrel
kingen tussen Polen e
West-Duitsland te normali
seren. Deze 'Ostpolitik' wer
daarna door Helmut
Schmidt verder doorgetrok
ken, maar Schmidts opvo!
ger Helmut Kohl, de huidg
bondskanselier, heeft
blijk van gegeven ook ar
dere inzichten te huldigei
Daarentegen is de oppositie
De Bee Gees in 'Frank E
gas' (Duitsland 2, 23.40 uur
