sluit seizoen
vol records af
Licht eens een Olifant 'n pootje.
Le Corbusier groot inspirator
Uniek
José H
zoekt h
JOHN CLEESE IN BRITSE POLITIEK
AVRO wijzigt tv-programma: reportage Toon ingelast
Sky Channel brengt
Disney-kerstparade
DONDERDAG 5 DECEMBER 1985 T2
HAARLEMSE EXPOSITIE BELICHT INVLOED IN NEDERLAND
jnONPERDAG 5 DEC
ZEEUWS C
Tweemaal
Cees
Brandt in
het Zuidland
URBANUS
Van onze rtv-redactie
De Nederlandse toernee zit er
voor de Belgische entertainer
Urbanus bijna op. Vrijdag 20
december geeft hij zijn 206-dc
en laatste voorstelling in ons
land. Al deze voorstellingen
waren ruim van te voren uit
verkocht en dat betekent dat
Urbanus meer dan 150.000 be
zoekers naar het theater trok,
een gigantische hoeveelheid
voor een buitenlandse artiest.
Dit monsteraantal is door
zijn manager, Buro Pinkpop
in Geleen, inmiddels al door
gegeven voor een notering in
het Guinnes Book of Records.
Op 20 december haalt Urba
nus nog een ander (eigen) re
cord. Hij geeft dan namelijk
zijn 12de voorstelling in één
theater, te weten het POC in
Kindhoven. Andere toppers
waren de steden Tilburg (10),
Breda (10), Rotterdam (7),
Venray (7), Maastricht (6) en
Den Haag (6). Urbanus stond
bovendien drie dagen in Carré
in Amsterdam.
Het succes van deze toernee
heeft ook zijn weerslag op an
dere terreinen. Zo kreeg Urba
nus goud voor de verkoop van
meer dan 50.000 exemplaren
van de LP 'Is er toevallig een
Urbanus in de zaal?'. De ver
zamelaar 'Urbanus' Plezant
ste' is eveneens hard op weg
naar een goudstatus.
Televisie
Maandagavond 6 januari
zal Urbanus op de Neder-
Urbanus: in het Guinnes Book of Records?- foto archief de stem
lamdse tv verschijnen voor de
Vara. In samenwerking met
ID-tv Amsterdam is de afgelo
pen zomer op locatie gefilmd
voor een programma met de
titel 'Hebben Jullie Mijn
Filmpjes Al Gezien?'. Met
nieuwe gags en sketches heeft
Urbanus een montage ge
maakt van zijn oude filmpjes
die destijds door de Belgische
tv met veel succes zijn uitge
zonden en waarvan enkele
werden bekroond in Mon-
treux.
Inmiddels is ook een nieuwe
LP van Urbanus verschenen
onder de titel 'Donders en
Bliksems'. Daarop staan alle
maal nieuwe liedjes die de
theaterbezoekers echter be
kend in de oren zullen klinken,
zoals 'Lichtgevend Doosje',
'Hazelnote Oogjes' en 'Lieve
Loemoemba'. De hoes is gete
kend door Urbanus zelf. De
Nederlandse zangeres Fay
Lovski zorgt voor de achter
grondvocalen. Het nummer
'Put Your Lips Around My
Shoulders' is op single uit
gebracht.
Onder voorbehoud zal Ur
banus terugkeren op de Ne
derlandse planken in septem
ber 1987. Tot dan is de artiest
te bewonderen in zijn eigen
land, België.
LONDEN (AP) - De Britse acteur John Cleese gaat voor de so
ciaaldemocraten (SDP) een uitzending verzorgen in de zendtijd
voor politieke partijen. De centrum-linkse partij wil met behulp
van de bijdrage van Cleese het beeld van de partij enigszins op
vijzelen.
Cleese, bekend van onder andere Monty Python's Flying Cir
cus, heeft van de SDP de vrije hand gekregen om een 10 minuten
durend programma te vullen.
In de uitzending kondigt Cleese aan dat hij 'tamelijk briljant
langdradig' zal zijn en herinnert hij zijn publiek er aan dat op de
andere kanalen mogelijk een sportprogramma aan de gang is.
Cleese, lid van de SDP en de aan haar gelieerde Liberalen, wil
overigens met zijn bijdrage niet als 'huisartiest' van de partij
bestempeld worden.
(ADVERTENTIE)
Nogevenopdebeen
blijven, makkers.
Dan lichten we
morgen een Olifant
'n pootje.
UTRECHT (ANP) - De AVRO heeft het tv-programma voor Ne
derland 2 voor vanavond drastisch veranderd. 'Opsporing ver
zocht' komt te vervallen, volgens de AVRO omdat de politie niet
voldoende zaken heeft kunnen aandragen, die kijkers op het
goede spoor zouden kunnen zetten.
Om 21.35 uur is nu een actuele reportage te zien over het werk
van politic-infiltranten uit naar aanleiding van het besluit van
minister Korthals Altcs van justitie om infiltratie in de crimi
nele wereld als opsporingsmethode onder bepaalde voorwaat.|
den toe te staan.
Verder heeft de AVRO-televisie in het programma "t Is nlt||
de bedoeling te verwijten - het zijn gewoon de blote feiten' (Ne(l
2,20.50 uur) de volledige conference van Toon Hermans over sig.l
terklaas opgenomen. Voorts zijn er in een trein opnamen ge.|
maakt van mensen die op het laatste moment nog hun s
terklaasgedichten maken en komen er sneldichters aan
woord die in diverse warenhuizen hun diensten aan het publie)|
aanbieden.
Van onze rtv-redactie
Sky Channel zal op eerste
kerstdag voor een Europese
primeur zorgen en recht
streeks vanuit Florida de
kerst-parade van Walt Disney
uitzenden. De reportage van
ABC-telcvisic wordt overge
nomen door Sky Channel, het
Britse satelliet-station dat in
grote delen van ons land via
de kabel is te zien en duurt
van vier tot half zes.
'Walt Disney World's Very
Merry Christmas Parade', zo
als de happening officiéél heet,
wordt gepresenteerd door
Joan Lunden, in de Verenigde
Staten bekend door het pro
gramma 'Good morning Ame
rica'.
In de spectaculaire parade -
die al een traditie van dertig
jaar heeft - lopen driehonderd
Disney-medewerkers mee,
plus 42 muziekbands en dans
groepen, waaronder The Gloc
kenspiel Girls en The Silly
Reindeer Dancing Christ
mas Trees.
Al de bekende figuren uit de
Disney-tekenfilmstal zullen te
zien zijn, zoals Minnie en Mic
key Mouse, Donald Duck, Plu
to, Goofy, Assepoester,
Sneeuwwitje en dus ook de ze
ven dwergen, Peter Pan, Ro
bin Hood en Dumbo de vlie
gende olifant, die aan de kop
zal lopen van een complete
circus-show. De parade zal
met het oog op de tv-uitzen-
ding ingaan op de kerst-tradi
ties in alle delen van de we
reld.
Door Jan Bik
Om Le Corbusier kun je niet
heen. In elk boek, elke publl-
katie over de architectuur van
deze eeuw kom je hem tegen.
Deze Franse, van origine
Zwitserse kunstenaar, als
Charles Edouard Jeanneret
geboren in La-Chaux-de-
Fonds in 1887, verdronken bij
Roquebrune in de zomer van
1965, heeft een schat achterge
laten.
Bouwwerken op de eerste
plaats, maar ook ontwerpen,
schetsen, studies, vertogen,
theorieën. En schilderijen, te
keningen, sculpturen, tapijten,
meubelen. Hij was een veelzij
dig man, die als schilder be
gon, maar zich in zijn leven
vooral met de architectuur zou
bezig houden. In samenhang
daarmee ontwierp hij ook
meubelen, tapijten, ramen.
Voor de tentoonstelling 'Le
Corbusier en Nederland' kon
het Documentatiecentrum
voor de Bouwkunst vooreerst
putten uit zijn eigen archief.
Het verwierf daarnaast mate
riaal in bruikleen uit het par
ticulier bezit van Nederlandse
architecten en kreeg belang
rijke steun van de Fondation
Le Corbusier, het archief dat
na de dood van de architect in
Parijs werd gevestigd.
Er is veel te melden over
deze architect en zijn invloed
in de Nederlanden. Dat speci
fieke onderwerp was nog niet
eerder aan de orde geweest.
Wel werden er in Amsterdam
in 1947 en in Den Haag in 1958
tentoonstellingen aan de
meester gewijd.
Recent
Het is verleidelijk om op
deze expositie in het Haar
lemse Frans Hals Museum aan
het eind te beginnen. Daar
komt de actualiteit aan de or
de. Jonge Nederlandse archi
tecten van dit moment vinden
in het werk van Le Corbusier
immers ruimschoots aankno
pingspunten. Daar worden
verscheidene voorbeelden van
gegeven.
Jo Coenens aansprekende
ontwerp voor het Raadhuis in
Delft is te zien, waarin over
eenkomsten zichtbaar zijn met
Le Corbusiers Palais de l'As-
semblée in Chandigarth, de
nieuwe hoofdstad van de Pun
jab.
Dan is er het plan van het
Bureau OMA van Rem Kool
haas voor de bouw van een
Danstheater in Scheveningen,
waaruit belangstelling voor
Le Corbusiers constructivisme
blijkt, neergelegd in het ont
werp voor een Sowjet-paleis.
En, derde voorbeeld, het bu
reau Mecanoo uit Delft liet bij
zijn plan voor de bouw van
een studentenflat aan het
Kruisplein in Rotterdam in de
dakopbouw een overeenkomst
zien met die van Le Corbusiers
Villa Savoy te Poissy bij Pa
rijs. Daarnaast, ook uit de Ne
derlandse 'kasbah'-architec-
tuur (Piet Blom) spreekt in
vloed van de Franse architect.
Le Corbusier.
- foto archief de stem
Er Is een twee jaar omvattende manifestatie aan de gang om de cul|
turele Invloed van Frankrijk In de Nederlanden duidelijk aan het llcl
te brengen. Dat gebeurt onder het motto 'La France aux Pays-Bas j
Het initiatief voor de manifestatie werd genomen door het Ne
lands Theater Instituut en het Holland Festival. En veel Instelling»)
haken in.
Een van die Instellingen Is het Nederlands Documentatlecenlnii
voor de Bouwkunst, gevestigd In Amsterdam. Mensen van dit t
langrijke Instituut, dat de basis Is voor een toekomstig Nederland
Architectuur Museum, hebben een bijdrage willen leveren. Zij het
ben zich Intensief bezig gehouden met de Invloed, die de grot
Franse architect Le Corbusier In Nederland heeft gehad en i
steeds heeft.
Het resultaat van hun werk Is nu In Haarlem te zien, op de tentoi
stelling 'Le Corbusier en Nederland', die zal voortduren tot en n
12 januari. Het Frans Hals Museum heeft hiermee een attractie)
tentoonstelling binnengehaald, die veel publiek belooft te trekken.
Zij is geopend van maandag tot en met zaterdag van 11.001)
17.00 uur, op zondag van 13.00 tot 17.00 uur, en gesloten op i
Kerstdag en Nieuwjaarsdag. Bij Uitgeverij Kwadraat In Utrecht Is»
begeleidend boek verschenen, met dezelfde titel als de exposllhj
Het werd geschreven door R. Mens, B. Lootsma en J. Bosman.
Eveneens tegen het einde
van de tentoonstelling wordt
de vraag opgeworpen: De Bijl
mermeer een Le Corbusier-
stad? Niet zo'n gekke vraag,
want deze architect maakte
naam met ontwerpen voor
nieuwe steden met veel hoog
bouw. Het antwoord luidt:
Nee. Voor de ruimtelijke va
riaties, die Le Corbusier in
zijn tot voorbeeld dienende
plannen had gelegd, was hier
zeker geen plaats, zo betogen
de samenstellers van de expo
sitie. Wat overbleef, was
slechts een zeshoekig raster
met grote woongebouwen. En
illustratief is een tekening van
een stukje Bijlmer, 'de droom
van een openbaar leven, dat
nooit zou komen'.
Boodschap
Nederlandse architecten
hielden en houden zich diep
gaand met het werk van Le
Corbusier bezig. De expositie
tracht duidelijk te maken, hoe
deze architect in die positie
kwam. „Het ligt hieraan", al
dus de samenstellers, „dat Le
Corbusier zich in één klap,
zonder waarschuwing of aar
zeling, presenteerde als een
moderne architect, die zijn
boodschap op niet mis te ver
stane, soms extreme wijze uit
droeg. Wat hij ook ontwierp,
van stoel tot stad, het was een
consequent overwogen, in pro
pagandistische termen gesteld
antwoord op de vragen van de
twintigste eeuw."
Le Corbusier had een groot
talent om zijn ideeën uit te
dragen. Hij was immers een,
man van het woord, een
'homme de lettres', zoals op
zijn identiteitsbewijs als be
roep wordt vermeld. Hij had
ook een eigen tijdschrift, 'L'E-
sprit Nouveau'.
utopische plannen verwerkt
als oplossing voor het woning
vraagstuk. „Stel u voor, de
vrijstaande gebouwen in par
ken geplaatst", schreef archi
tect Duiker.
Le Corbusier heeft veel in
vloed gehad op de massa-wo-
ningbouw. Merkelbach merkte
daarover op, in 1934: „Zonder
deze enkeling zou men nim
mer tot het massaproduct ge
komen zijn." Toch zou zijn
prefab-huis 'Citrohan' uit 1922
in Frankrijk weinig succes
hebben.
De Franse architect zag het
woongebouw als een woonma
chine, die zoveel mogelijk vrij
heid moet laten en de natuur
zo weinig mogelijk moet scha
den. Vandaar ook zijn ontwer
pen voor woongebouwen op
palen en met een groot dakter
ras voor gemeenschappelij k
gebruik. Hij voerde ook een
maateenheid in, gebaseerd is
op afmetingen, functies en li
chaamsverhoudingen van de
mens. Hij paste die ideeën ge
zamenlijk toe bij zijn be
roemde 'Unité d'habitation' in
Marseille. Die bouw op palen
heeft ook in Nederland grote
navolging gevonden, zoals op
de tentoonstelling wordt aan
getoond.
Arskerk in Haarlem van t
Holt, de Annakerk in Maal
tricht van T. Boosten, de Paaf
kerk in Amstelveen van J. b
ron van Asbeck, de Thomaj
kerk in Amsterdam van I
Sijmons.
En Le Corbusiers ontwef
voor Carpenters Center
Cambridge in de Verenigl
Staten, 'een mandoline in 1
architectuur', wordt geëxptj
seerd in samenhang met f
ontwerpen van G. Holt enj
Bijvoet voor de schouwburg^
in Nijmegen en Tilburg.
De Stijl
Inspirator
Wijdeveld
Werk van veel Nederlandse
architecten wordt op deze in
structieve en plezierig inge
richte tentoonstelling met Le
Corbusier in verband ge
bracht. De torens uit diens
plannen worden door Wijde
veld en Duiker in hun eigen,
Le Corbusier was buitenge
woon inspirerend.In 'Het
Nieuwe Bouwen Internatio
naal', verschenen bij de gelijk
namige expositie in 1983, is ar
chitectuurhistoricus drs. Auke
van der Woud daarover vol
strekt duidelijk: „Van meet af
aan is hij de natuurlijke en
onbetwiste leider en inspirator
geweest van de moderne ar
chitecten in Frankrijk en van
velen daarbuiten."
Zijn beroemde, in expres
sieve stijl gebouwde kapel in
Ronchamps, een doos met de
vorm van een sculptuur, bij
voorbeeld, heeft tot de ver
beelding gewerkt van vele col
lega's. Daarin realiseerde Le
Corbusier zijn ideaal van de
vrije gevel.
De kapel wordt op de ten
toonstelling in Haarlem in
verband gebracht met Neder
landse kerken, de Pastoor van
Le Corbusier op zijn beul
heeft ook goed naar het wef
van anderen gekeken. Zo
hij in Parijs een tentoonstt|
ling van de Nederlandse gre
'De Stijl'. Hij bekeek daar li
ontwerp van de atelierwoni
in Meudon, die Theo v|
Doesburg voor zichzelf boi4
de, en wijzigde daarna ingr|
pend het ontwerp van
Villa La Roche.
Le Corbusier heeft slei
één Nederlandse opdracht?
ver gehad, Philips. De arcij
tect werd aangezocht om I)
Philips-paviljoen op de
reldtentoonstelling in Bru.
in 1958 te ontwerpen. De fat*
kant heeft een fraai model
het tentvormige pavolj^
voor de tentoonstelling
Haarlem afgestaan.
'Le Corbusier en Nederla«|
is een architectuur-tentoo
stelling van formaat, waai
vele aspecten van het
van Le Corbusier en zijn H
loed in Nederland worden t]
licht.
De bewondering voor
werk was overigens zeker
algemeen. Hij ondervond
veel kritiek. Een bewonder)!
was in ieder geval de arehitj
W. van Tijen, als we lezen'
hij zei over 'L'Unité d'habi|
tion' in Marseille:
prachtige, mannelijke,
rechte bouwkunst." Maar j
J. Oud was niet zo weg van!
werk van Le Corbusier.
navolging van de kapel
Ronchamps door veel ar)
tecten werd door Oud afi
daan als 'Het carnaval der
chitecten'.
Niek de Groot.
ZONDAG VINDT in
Concertzaal te Middel
een uniek concert
Het gaat om een gcco
neerd optreden van
Zeeuws Orkest onder
ding van Louis Stotiji
het Zeeuws Jeugd O:
met als dirigent Mal
Mcys. Dit concert word
geven in het kader vai
Internationaal Muziel
en het Jongerenjaar.
Ook werken er twee j
dige solisten mee aar
dubbel-concert, de 17-j.
pianiste Marianne Boe
Niek de Groot (24) op coi
bas.
Voor de pauze brengl
Jeugdorkest een progra
met balletmuziek van
try, een pastorale van
hoven en de 8ste Slav
Dans van Dvorak.
IN VERBAND met
terklaas dit weekeinde f
films en voorstellingen
het Zuidlandtheater.
gende week woensdag
Cees Brandt tweemaal
sent met speciale toneel
voeringen.
's Middags vanaf 15.00
is Brandt actief voor de
deren met het stuk K<
Baba en de Tijdror
Keetje krijgt de opdrach
op een wonderklok te
sen. Als de klok stil kon
staan, dan staat plots<
alles stil en moeten alle
deren voorgoed in het t
ter blijven.
Eindredactie: Henk Po;
CLINGE - „Als een sch
rij geen sfeer heeft da
het geen kunstwerk i
een product", verklaart
Heirbaut. Deze Hu
schilderes houdt momei
een eerste solo-expo
Dat gebeurt in Ga
Esprit te Clinge, waar
werk tot 15 januari te zi»
José Heirbaut prol
haar gevoelens te verpal
in sferen. Ze schildert b
steeds vrouwelijke modi
in een omgeving waar k
vorm, lijnen en ritme
harmonie moeten zoi
..Mijn werk", zegt ze, „i
steeds in één toon zijn o
bouwd, niets mag st<
Daarom gebruik
klodders verf en
schreeuwende kleuren.
een speciale glans of
Probeer ik optimaal
sfeer uit te drukken"
bruikt bij voorkeur
omdat ze daar vrijer
kan gaan.
José Heirbaut is
docente verbonden
Zeeuws Instituut
Kunstzinnige Vormin
Hulst. De expositie
overzicht van haar
afgelopen jaren
vrouwenfiguren
TOll F»n onn l_ii
of t
Zd
olie
me<
als
aan
geef'
wer)
beh
ook n
tc„ g en, ook n
n en een kinderportre
u„e*fen zijn grijs-blauw
t een hang naar pe
