Etten-Leurs gezin ging stiekem ondergronds
ZATERDAG 30 NOVEMBER 1985
LIJKE APPARATEN
Lariks
Veertig ton
ATOUR
rfkado
AAS
If Centrum
schenken
172-1668
in al uw wensen
Siegmund heeft niet kost wat kost ge
probeerd zijn ondergrondse woning en
timmerwerkplaats verborgen te houden.
„Ik heb het niet aan de grote klok gehan
gen, maar toen de gemeente verscheen
interesseerde me dat niet meer".
Frank Siegmund vindt zijn bouwwerk
'landschappelijk mooi en energiezuinig'.
Dat ze daar bij de gemeente Etten-Leur
iets anders over denken, doet hem wei
nig.
Frank Siegmund aan het werk in
zijn omstreden houtzagerij:
Waarom krijgt iemand die het mi
lieu vervuilt wel een hinderwet-ver
gunning en ik voor m'n houtzagerijtje
niet?"
II ET huis kostte tien mille en
een jaar zweet, is binnen nergens
hoger dan 2 meter en zelfs in de
strengste winter stook je het warm
met een halve kruiwagen hout per
dag. Op het dak ligt naar schatting
150 ton aarde en van buiten üjkt het
bouwsel eerder een kuilgras-berg
dan een woning met honderd
vierkante meter vloer, belegd met
plavuizen en eiken planken. Een
bericht uit het paradijs van een
meubelmaker die op een dag
besloot dat alle ambtenaren met
hun voorschriften de hik konden
krijgen en zijn eigen ondergrondse
woning bouwde.
Door Harry Lindelauf
„DIT IS een plek die ik helemaal
zelf heb gebouwd. Ik heb het pre
cies kunnen doen zoals ik het wilde.
Daar is door niemand aan ge
schaafd, ook door bouw- en woning
toezicht niet. En dat is meer dan de
meeste mensen van hun woning
kunnen zeggen. Als die in hun huis
trekken dan is 't al klaar."
In 1979 bouwde Frank Siegmund aan
de rand van het historische Liesbos tus
sen Breda en Etten-Leur zelf een huis.
En de enige regels die hij daarbij accep
teerde waren die van het materiaal waar
hij mee aan de slag ging. Bouwvergun
ningen. bouwverordening, het kon hem
allemaal gestolen worden. Het werkstuk
dat hij afleverde werd een van de uitzon-
derlijkste woningen die Nederland kent
en bleef zes jaar onopgemerkt.
„Ik wilde hier een 30 meter hoge mo
len bouwen. Het hout had ik al liggen
maar toen de eigenaar van de grond
overleed, bleken zijn erven weinig voor
dat plan te voelen".
Frank Siegmund had er toen op die
plek al zes jaar biologisch-dynamisch tui
nieren op zitten en was inmiddels begon
nen brood te bakken voor macrobioti
sche winkels in de omgeving.
„De oven stond in de boerderij hier
naast maar 's nachts gaf die nog zoveel
warmte af dat het in mijn slaapkamer, op
de zolder boven de oven, niet te harden
was. Ik had een loonwerker opdracht ge
geven om een vijver te graven waar bo
men konden uitwateren die ik van
Staatsbosbeheer had gekocht. Een week
voordat die man kwam besloot ik ineens
zo'n ondergrondse woning te bouwen."
Voordat de loonwerker met zijn graaf
machines verscheen om de 1000 kuub
grond voor de vijver te verzetten, stond
de eerste kamer van het huis. Siegmund
wilde de vereiste bouwvergunning omzei
len door laag te bouwen. Voor alle con
structies hoger dan 1,50 meter was een
vergunning nodig, dus dacht de Etten-
Leurenaar, dan bouw ik gewoon niet ho
ger. Zonder echt diep te graven ('daar is
het hier te nat voor') ging hij aan de slag.
De steunpilaren (Manks, dat gebruik ik
ook om scheepsmasten te maken') rusten
op betonnen klossen van een meter dik.
Uitgaand van de maten 2 meter en 50
centimeter, want Siegmund had 750
steenwolplaten in die afmeting liggen,
ging hij zonder tekening aan de slag. De
steenwolplaten vormen twee-dik de zij
wanden en drie-dik het dak. Dat is bo
vendien afgewerkt met glasvlies versterkt
bitumen en daarop kwam pakweg een
meter grond. Waar het technisch moge
lijk was maakte aannemer Frank kleine
raampjes, waarbij hij vanwege de licht
opbrengst vooral in het dak ramen aan
bracht. Op de betonnen vloer kwamen
oud-Hollandse plavuizen en eiken plan
ken.
Het ziet er allemaal oerdegelijk uit.
„Een mijningenieur die hier ooit kwam,
zei me dat zulke dikke stammen zelfs in
de mijn niet werden gebruikt. Ik denk
dat zo'n stam (verticaal red.) wel veertig
ton kan hebben."
Last van vocht heeft Siegmund niet in
zijn ingegraven huis maar om op zeker te
spelen, monteerde hij in zijn nobbyka-
mer, waar de modelspoorbaan staat, een
forse ventilator. „Maar die hoeft alleen
aan als er binnen veel wordt gerookt."
De ondergrondse woning bestaat uit
el. 01172-2101
Frank Siegmund met vriendin Marja en
dochtertje Joy: „We schermen ons bewust af.
Tegen de conditionering.
werken
ovenier
ier
Frank Siegmund voor zijn 'holwoning':
„Ik zou hier dolgraag willen blijven wonen
en werken. Maar als de gemeente nee blijft
zeggen, ben ik verplicht te vertrekken. Ik
ben niet iemand die zich verzet als de bull
dozers komen".
- FOTO'S DE STEM/BEN STEFFEN
een entree (met ligbad), zitkamer, hobby-
ruimte, keuken, eethoek en slaapkamer.
Alle ruimten liggen 'geschakeld' zoals
dat in het makelaarsjargon heet. Dankzij
de dakramen is het binnen verba
zingwekkend licht. Stroom krijgt de ille
gale bouwer uit zijn vroegere onderko
men ernaast en daar haalt hij ook eens in
de twee weken het drinkwater waarmee
hij een tank op het dak vult. Stoken is
nauwelijks nodig, al staan er drie houtka
chels en een klein 'duveltje', ook houtge-
stookt, dat een heuse boiler verwarmt.
„Met een mand hout stook ik daarmee in
drie kwartier 100 liter kokend water",
vertelt Siegmund. Hij vindt zijn bouw
werk 'landschappelijk mooi en energie
zuinig'. Dat ze daar bij de gemeente Et
ten-Leur iets anders over denken, doet
hem weinig. „Die gemeente is in wezen
een soort papa en mama die controleren
hoe je speelt. En naar grote mensenbe
grippen is dit een uit de hand gelopen
jongensdroom. Ik accepteer best dat er
regels zijn, in het verkeer bijvoorbeeld,
maar soms twijfel ik aan het nut van die
regels. En als je ziet wat Greenpeace
voor schitterend werk doet, en die vech-
narij maakt de eisen zó dat er niks meer
te doen is als je niet veel geld hebt. Tja,
en op een dag heb ik gewoon gezegd: ik
ga onder de grond, dat ontdekken ze
toch nooit".
Een besluit dat een soort va bancjue-
houding vraagt, maar zegt Frank Sieg
mund, mensen moeten durven te doen
wat ze willen. Op een steunpilaar houdt
een punaise een vers van Bhagwan vast.
De goeroe roept de mensen op tot ver
trouwen in eigen kunnen, zeg maar
'mens durf te leven'. De 39-jarige meu
belmaker is het daar roerend mee eens.
plaats-
maand,
:nte ge-
ijgen ter
eraard),
ten toch tegen overheden, dan heb ik niet
zo'n vertrouwen in 'overheid'. Want
waarom krijgt iemand die het milieu ver
vuilt wel een hinderwet-vergunning en ik
voor m'n houtzagerijtje niet? De ambte
