UITBLAZEN
Vliegtuigkapingen worden bloediger
Suriname: Terug naar af
INKOl
even.
Museu
teleur^
over B
Het gas-
monopolie
Kamer
subsidie
thuiszoi
WIMKOCK
DINSDAG 26 NOVEMBER 1985
ACHTERGROND
ONDERHANDELEN OF GEWELD GEBRUIKENONMOGELIJKEKEUZE
VVD
slaat
terug
Haags
hoogstandje
Per saldo
Antwoord
Agenda
DINSDAG 26 N
Geen invo<
Indiase
babyhoofdj
Hein Slui
krijgt
wijn-prijs
ALS EEN koopman,
uit overwegingen van
concurrentie of om
welke reden dan ook, een
paar jaar heeft nagelaten
de gestegen grondstoffen-
kosten door te berekenen
in de prijs van zijn koop
waar, dan heeft hij dat re
latieve verlies maar zelf te ne
men. Hij kan, wanneer op de
grondstofstoffenmarkt de rust
is weergekeerd en de prijzen
zelfs dalen, niet bij zijn klanten
aankomen met de smoes: 'ja
hoor eens, toen de grondstof-
fenprijzen stegen heb ik u te
weinig berekend. Nu dalen
mijn kosten weliswaar, maar ik
wil wat van mijn toen geleden
verliezen terugverdienen. Mijn
produkt wordt dus alsnog
duurder.'
Alleen als de koopman mo
nopolist is - maar dat zijn de
meeste kooplieden niet - zou
hij kunnen proberen een derge
lijk kunstje te flikken. Sukses is
daarbij niet verzekerd, omdat
zijn klanten, tot het uiterste ge
tergd, zeer vindingrijk kunnen
zijn bij het zoeken naar alterna
tieven voor zijn produkt.
Sukses is alleen verzekerd
als de koopman, behalve mono
polist, tevens de baas is in het
land. Als bovendien zijn koop
waar bestaat uit een produkt
dat echt niémand kan missen
en waarvoor geen redelijke al
ternatieven tegen aanvaardbare
kosten te vinden zijn, dan kan
de klant hoog en laag springen,
maar hij betaalt.
Zo'n monopolist, tevens
baas in het land, is premier
Lubbers en zijn produkt is
aardgas, ooit begroet als ge
meenschappelijk bezit, maar in
de loop der jaren veranderd in
een molensteen om de nek van
iedere Nederlander of Neder
landse die een huishouding
heeft te voeren. De redenering
van koopman Lubbers is er een
die een kandidaat voor het
middenstandsdiploma prompt
zou doen zakken met een dus
danige plof dat hij zich nooit
meer zou durven melden voor
een herexamen. „De verhoging
is nodig" zo redeneert Lubbers,
„omdat de afgelopen jaren de
gasprijs voor consumenten veel
minder is gestegen dan die voor
grootverbruikers. Nu de gas
prijs daalt kunnen daar voorlo
pig alleen de grootverbruikers
van profiteren."
Waar heeft Lubbers het
over? Op de eerste plaats over
de afgelopen jaren. Hoeveel ja
ren bedoelt hij daarmee? De ja
ren '80? In 1980 bedroeg vol
gens mijn gasrekening de prijs
per kubieke meter (m3) resp.
29,03 en 32,03 ct. Dit jaar be
droeg de prijs per m3 55,65 ct.
De tweede oliecrisis manifes
teerde zich op de afrekeningen
van 1981 en 1982 met prijsstij
gingen van resp. bijna 8 en 7 ct.
In 1981 werd bovendien de ca
lorische waardetoeslag bedacht.
Wat dat is weet ik me niet te
herinneren, maar ik kan zien
dat die later weer in de m3-prijs
werd verwerkt. De heffing
luchtverontreiniging zit er sinds
1979 ook in. Dat de monopolist
nooit genoeg heeft wordt aar
dig gedemonstreerd door de 4
procent omzetbelasting die we
over die heffing moesten beta
len. Ook in 1983, 1984 en 1985
steeg de gasprijs, nog fors,
uiminuiminnul
maar niet meer zo spectaculair
als in de nadagen van de S
tweede oliecrisis.
Het valt niet mee de gasre- Ij
keningen te lezen. Zeker niet 1
voor een rekenleek als ik. Er E
zijn verbruiksjaren bij waarin
wel drie verschillende m3-prij- 1
zen zijn gehanteerd. Verder E
wordt net uitzicht sterk belem-
merd door veranderingen in het
vast recht-larief. Vooral 1980 E
was een gek jaar. De gasprijs
steeg met 3 ct. Het vastrechtta- E
rief ging omlaag van 57 naar 48 S
gulden, maar de omzetbelasting
(zo heette de BTW toen nog al- E
tijd op de rekeningen van het E
gasbedrijf) ging van 4 naar 18
procent.
Die BTW - nu al 10 procent E
- is een bijzonder vemeukera-
tieve factor geworden als de 1
Tweede kamer over de gasprijs
praat. En ook die andere toe-
slagen, heffingen en het vast- §j
recht vertroebelen het beeld. E
Als Lubbers het heeft over een
prijsverhoging van 2 ct. moet u
niet geloven dat het voor u
daarmee is bekeken. Er is een E
simpele manier om vast te stel-
len hoeveel het aardgas u wer-
kelijk kost. Gewoon het bedrag
van de eindnota delen door het E
daarop ook aangegeven ver- E
bruik. Dan krijg je een m3-prijs
waarin alles - BTW, vastrecht, e
calorische waarde toeslag, hef-
fing luchtverontreining - is in- E
begrepen. Het vastrecht heeft
natuurlijk een variabel effect.
Stookt u heel zuinig dan betaalt E
u meer vastrecht per m3 dan
wanneer uw verouderde cv-ke-
tel een deel van de warmte
rechtstreeks de lucht inblaast. E
In het - verbruiksjaar E
1976/77 betaalde ik, alles inbe-
grepen, 27 ct. per m3 aardgas.
Het nu juist afgelopen ver-
bruiksjaar was dat 66 ct. Dat is E
dus bijna anderhalf keer zoveel S
of tegen de 150 procent!. Dat is
zelfs voor een periode van ne- E
gen jaar heel wat.
Wat zegt het mij als consu-
ment dat de tarieven voor de 3
grootverbruikers nog sterker E
zijn gestegen? Als premier Lub- E
bers in de put springt hoef ik
dat niet ook te doen wel? Bo- e
vendien hebben wij ook die E
sterke tariefsstijgingen voor de E
grootverbruikers grotendeels
betaald omdat ze die - als e
goede kooplieden - hebben E
doorberekend in de prijs van E
hun diensten en produkten. E
Dat liedje hebben we tot verve- E
lens toe gehoord: wegens de ge- E
stegen energiekosten.
Ik denk dat, met mij, veel e
mensen doof zullen zijn voor E
het 'argument' van Lubbers,
maar sinds die aardgasbel in
Slochteren is gevonden hangen e
we eraan als machteloze zuige-
lingen aan een borst. Gewoon e
betalen dus en geduldig af-
wachten tot we tandjes hebben E
en eens gevoelig bijten kunnen.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes,
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal,
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
P,ostadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, f 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag-van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21,30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek, 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA 2
Van onze redactie buitenland
DE kaping van de Egyp
tische Boeing-737, die
zondagavond op Malta
eindigde in een bloed
bad, waarbij 57 passa
giers omkwamen en 26
werden gewond, duidt
op een nieuwe en bloe
dige escalatie in het ver
schijnsel vliegtuigka
ping. De 'Egyptische Be-
vrij dingsorganisatie',
eiste daar de verant
woordelijkheid voor op,
nadat 'Egyptische Revo
lutie dat eerder had ge
daan. 'Egyptische Revo
lutie' claimde al het
doodschieten van een Is
raëlische diplomaat in
Cairo.
De Amerikaanse regering
was het eens met die geweld
dadige Egyptische bevrij
dingsactie. De Washington
Post schreef op gezag van een
Amerikaanse regeringsfunc
tionaris dat de VS zelf inge
grepen zouden hebben als Li
bië zich ermee bemoeid zou
hebben. Libië werd door de
Amerikanen (en de Britten)
namelijk beschuldigd van
betrokkenheid bij de kaping
hoewel dat land zich volgens
het Russisch persbureau
Tass heeft gedistantieerd van
de 'misdadige kaping'.
Volgens Egypte zou een
van de kapers nog in leven
zijn en uitgeleverd moeten
worden, maar volgens Malta
zijn alle vijf kapers gedood.
In de laatste 15 jaar zijn
.honderden kapingen uitge
voerd waarbij de inzittenden
werden bedreigd met de
dood. Als tegenmaatregel
hebben veel landen anti-ka-
pingseenheden opgericht,
naar het voorbeeld van de
Britse Special Air Services
(SAS) en de Westduitse
GSG9-eenheid, of veilig
heidsagenten aan boord ge
nomen, zoals de Verenigde
Staten en Iran. Er werd voor
hen speciaal wapentuig ont
wikkeld, zoals flits- of be-
dwelmingsgranaten die
vliegtuigkapers gedurende
enkele vitale seconden moe
ten uitschakelen.
Maar in plaats van geweld
leidden eerder onderhande
lingen er meestal toe dat ka
pers in groepjes gijzelaars en
dat in een race tegen de klok
lieten gaan terwijl zij zich
uiteindelijk overgaven of
asiel bedongen. De kaping
van de Boeing 737 van Egyp-
tair, die zaterdagavond be
gon toen het toestel op weg
was van Athene naar Cairo,
was evenwel niet de eerste
die in een bloedbad eindigde
en waarbij zoveel slachtof
fers vielen.
In oktober 1977 maakte een
uit West-Duitsland overge
vlogen GSG9-eenheid op de
luchthaven van de Somali
sche hoofdstad Mogadicio
een einde aan een kaping van
een Lufthansa-toestel nadat
de kapers de piloot hadden
doodgeschoten en zijn lijk uit
het vliegtuig hadden gegooid.
Alle 86 gijzelaars werden bij
de door twee SAS-agenten
begeleide actie bevrijd ter
wijl drie van de vier kapers
de dood vonden.
Een van de meest gedurfde
bevrijdingsacties vond in juli
1976 plaats toen een Israë
lisch commando in het ge
heim naar de Ugandese
luchthaven Entebbe werd ge
vlogen waar het een acht da
gen eerder gekaapt Frans
vliegtuig bestormde. De actie
kostte aan vier burgers, de
leider van de Israëlische een
heid, en de kapers het leven.
De overige 104 gijzelaars
kwamen vrij.
In andere gevallen omsin
gelden elitetroepen de ge
kaapte vliegtuigen maar
werden ze veelal als uiterste
redmiddel gebruikt. Angst
voor het leven van de passa
giers mocht er een vuurge
vecht uitbreken of mochten
zij de woede van de kapers
opwekken gaf daarbij de
doorslag. Dat ligt kennelijk
anders als de kapers geweld
gebruiken, zoals op Malta
waarbij kennelijk een gedode
en zeven gewonde en ge
boeide passagiers uit het toe
stel werden gegooid.
In 1978 bestormden 75
Egyptische commando's een
gekaapt .vliegtuig van Cy
prus Airways nadat de Cy
prische autoriteiten hadden
onderhandeld over de over
gave van de kapers. Bij een
vuurgevecht met de Grieks-
Cyprische nationale garde
kwamen 15 Egyptische com
mando's om het leven. Een
van de spectaculairste red
dingsacties die mislukte da
teert uit april 1980 toen een
Amerikaanse elite-eenheid
Delta Force probeerde in Te
heran gegijzelde Amerika
nen te bevrijden.
Verscheidene militairen
vonden de dood toen een heli
kopter in botsing kwam met
een transportvliegtuig.
In maart 1981 werden alle
44 gijzelaars van een Indone
sisch vliegtuig op de luchtha
ven van Bangkok bevrijd
door een Indonesische com
mando-eenheid. Vijf kapers -
moslim-extremisten - wer
den daarbij gedood. Iraanse
veiligheidsagenten over
meesterden vorig jaar een
gekaapt Kuweits vliegtuig op
de luchthaven van Teheran
en bevrijdden negen gijze
laars. Vier maanden daar
voor bevrijdde een Venezo
laanse eenheid de gijzelaars
van een twee dagen eerder
gekaapt vliegtuig.
Gewapende grondacties
zijn lang niet altijd mogelijk.
Het kapingsdrama met het
TWA- vliegtuig, dat in juni jl,
gedwongen werden naar Bei-
rut te vliegen, werd via on
derhandelingen opgelost
hoewel een Amerikaans in
zittende werd gedood. De
Amerikaanse autoeriteiten
weken echter niet terug voor
het gebruik van geweld na de
kaping, vorige maand, van
het Italiaanse cruiseschip
Achille Lauro. Amerikaanse
gevechtsvliegtuigen onder
schepten het Egyptische toe
stel met aan boord de kapers.
In sommige gevallen wa
ren de kapers voor geen rede
vatbaar. Twee vliegtuigka
pingen eindigden onder nog
steeds mysterieuze omstan
digheden. In september 1974
bracht een enkele kaper van
een toestel van Air Vietnam
naar wordt aangenomen
twee handgranaten tot ont
ploffing hetgeen 71 mensen
het leven kostte. En in de
cember 1977 vonden 100 men
sen de dood toen een Malay-
sisch vliegtuig tijdens een
vermoedelijke kaping in zee
stortte.
Door Pieter-Jan Dekkers
PRECIES tien jaar na
de onafhankelijk op 25
november 1975 heeft de
Surinaamse militaire
machthebber Desi Bou-
terse een akkoord geslo
ten met de 'oude' poli
tieke leiders Arron en
Lachmon.
Daarmee heeft Bouterse
eieren voor z'n geld gekozen.
Vóór april 1987 moet er een
nieuwe grondwet zijn opge
steld en vóór die datum moe
ten tevens algemene verkie
zingen worden gehouden.
Verkiezingen waaraan de
oude politieke partijen mo
gen meedoen.
Suriname is dus terug bij
af. Vijf jaar burgerbewind
gevolgd voor vijf jaar mili
taire dictatuur hebben aan
getoond dat Suriname eigen
lijk geen raad wist met de in
1975 onder het kabinet-Den
Uyl verleende onafhanke
lijkheid. Vijf jaar burgerbe
wind tijdens welke de oude
praktijken van bevoordeling,
vriendjespolitiek, corruptie
en rassentegenstellingen
hoogtij vierden. En vijf jaar
militair bewind met als ge
volg een lege schatkist, een
aan de grond gelopen econo
mie en de schande van poli
tieke moorden.
Bouterse is, zeggen insi
ders, pragmaticus genoeg om
na vijf jaar aan de macht te
zijn geweest tot de conclusie
te komen dat het zonder de
oude garde blijkbaar niet
kan. Dat het ook zonder de
Nederlandse 'gouden hand
druk' van 3,5 miljard gulden
niet kan en dat de opgebla
zen betrekkingen met andere
'revolutionaire' staten als
Cuba en Libië Suriname
slechts windeieren hebben
gelegd.
Tien verloren j aren dus.
'Één volk, één natie, één
bestemming', schalde het op
25 november 1975 door het
stadion van Paramaribo. Het
was kort na middernacht. De
Nederlandse vlag was ge
streken, die van de nieuwe
republiek gehesen. En de
hoofdrolspelers, tot vlak
vóór de onafhankelijkheid
nog felle tegenstanders, vie
len elkaar om de nek: pre
mier Arron, oppositieleider
Lachmon en de Nederlandse
premier Den Uyl.
Suriname stond op eigen
benen na 308 jaar kolonie
van Nederland te zijn ge
weest. Een land met een
zwakke economie, waarvan
ruim eenderde van de bevol
king z'n heil had gezocht in
de Amsterdamse Bijlmer
meer. Want wat in de jaren
vóór de onafhankelijkheid
dan wel latent aan de opper
vlakte aanwezig was maar
zich zelden manifesteerde,
werd in de maanden vooraf
gaand aan de 25ste november
de grootste bedreiging voor
een harmonieuze toekomst:
de smeltkroes van rassen.
Vooral de Javanen en de
Hindoestanen vreesden dat
ze na de onafhankelijkheid
zouden worden overheerst
door de Creolen. Die angst
zorgde ervoor dat er in een
half jaar tijd 35.000 Surina-
mers hun toevlucht in Ne
derland zochten. En op het
moment dat de Nederlandse
vlag in Paramaribo werd ge
streken en het standbeeld
van koningin Wilhelmina
onopvallend van de sokkel
was gestoten, stonden nog
ruim 8.000 Surinamers op de
passagierslijsten van de
KLM.
In mei 1975, vlak voordat
Den Uyl naar Suriname toog
om de onderhandelingen met
Arron af te sluiten, werd Pa
ramaribo door rassenrellen
en brandstichtingen geteis
terd. HiriBoestanen tegen
over Creolen, waarbij de eer
sten langs de kant moesten
staan omdat Arron weigerde
hen in zijn kabinet op te ne
men: De Surinaamse onaf
hankelijkheid moest het
werk worden van hem, Ar
ron, de opvolger van de on
sterfelijke Jopie Pengel.
Het debat in de Neder
landse Tweede Kamer over
de onafhankelijkheid, waar
aan alle partijen in Suri
name deelnamen, was de
laatste opflikkering van ver
zet van de kant van Hindoes
tanen en Javanen. Het was,
in Nederlandse ogen, een
smakelijk debat, dat wel.
Een 'tropische' verrassing
die het doorgaans statisch
optreden van Nederlandse
parlementariërs deed ver
bleken.
Maar het liet wel een nare
smaak achter. 'Ave Den Uyl,
de stervenden groeten u' riep
VHP'er Mungra pathetisch
uit. En de Javaan Soma-
hardjo herinnerde de Neder
landse parlementariërs aan
de betekenis die men in Suri
name aan de uil hecht: 'Een
spookvogel, die de dood aan
kondigt'. Met dank aan Den
Uyl.
Uiteindelijk werden de
Surinaamse tegenstanders
van onafhankelijkheid
'vriendschappelijk' geman
geld door links en rechts in
de Tweede Kamer en togen
de hoofdrolspelers huis
waarts naar Paramaribo,
waar het debat nog eens
dunnetjes in de Surinaamse
Staten werd overgedaan.
Premier Arron had eerder
door het 'overlopen' van twee
aanhangers de meerderheid
verloren maar geen nood, te
genstanders werden politiek
'gemasseerd' en toekomstige
hoge baantjes werden als
zoete broodjes verhandeld.
De afloop is bekend. Op
Desi Bouterse pra.gmatik.us genoeg om te beseffen
dat hij het niet zonder de oude garde kan redden
- foto anp
eigen benen met een gouden
handdruk van 3,5 miljard
gulden, ontwikkelingsgeld
dat in de bodemloze putten
van grootscheepse prestige
objecten verdween of in de
zakken van de regerende
kliek. Corruptie. De 'Bijl
mer-express.
Dan 25 februari 1980. Wat
aanvankelijk als een ordi
naire centenkwestie tussen
de regering en mokkende be
roepsmilitairen was begon
nen mondde uit in een heuse
Surinaamse 'revolutie'. On
der leiding van sergeant Desi
Bouterse werden de oude
machthebbers aan de kant
gezet en schaarde Suriname
zich in de Zuidamerikaanse
traditie: staatsgrepen en en
tal van pogingen daartoe.
Toch is de coup van Bou
terse in eerste instantie door
leidende Nederlandse en Su
rinaamse politici 'vergoei-
lijkt'. Een coup kon natuur
lijk niet door de beugel, maar
het corrupte regime van de
oude machthebbers ook niet.
Bovendien bleef president
Ferrier staatshoofd.
Maar al enkele maanden
na zijn coup zette Bouterse
dat laatste 'ornament' van de
oude elite aan de kant en
mocht de arts Chin a Sen het
proberen. Daarna was het
een komen en gaan van poli
tici die zich eerst bekeerden
tot de revolutie van Bouter
se, om vervolgens in onge
nade te vallen: Chin a Sen
('Je kunt een land als Suri
name niet lang met de punt
van een Uzi regeren'), 'Snelle
Henkie' Herrenberg, Alibux,
Haakmat, Neij horst, en vele
anderen.
Pogingen van Bouterse om
via het inschakelen van
linkse splinterpartijen (Palu)
toch enige binding te krijgen
met de basis mislukten. Po
gingen om zijn regime ten
val te brengen eveneens.
'Martelaren' genoeg, daar in
Suriname: Rambocus, Hawk,
vakbondsleider Daal, Orms-
kerk (een Nederlander), Wij-
nands. En dan natuurlijk het
absolute dieptepunt van de
dicatuur: de 8 december
moorden op 15 politieke te
genstanders in 1982.
Dat was voor de Neder
landse regering de druppel
die de bekende emmer deed
overlopen: Den Haag staakte
de betaling van ontwikke
lingsgeld. Met revolutionair
elan heeft Bouterse gepro
beerd dat weg te wuiven: Su
riname was immers niet af
hankelijk van die 'kolonis
ten'. Maar twee jaar later zit
de Surinaamse economie
volledig aan de grond, is de
schatkist tot op de bodem
leeg en heerst er sociale on
rust.
Het experiment van Bou
terse met de nationale volks
beweging, het instellen van
een volksmilitie (Cubanen),
het lonken naar extreem
linkse regimes, het heeft hem
allemaal niet mogen baten.
In juli van dit jaar deed hij
een eerste voorzichtige po
ging toenadering te zoeken
tot de oude machthebbers
van voor de revolutie: oud
premier Arron en oud-oppo
sitieleider Lachmon. Daarna
raakte de 'dialoog' in een
stroomversnelling en giste
ren, tien jaar na de onafhan
kelijkheid, werd een akkoord
beklonken.
Bouterse is voor de be
langrijkste eis van de oude
politici - verkiezingen - door
de knieën gegaan en heeft
ook op andere terreinen heel
wat water in de revolutio
naire wijn moeten doen. Na
tuurlijk, Bouterse ontkent
dat hij terugwil naar de si
tuatie van vóór de staats
greep en er zullen weinig Su
rinamers zijn die het wat dat
betreft niet met hem eens
zullen zijn.
Hij blijft ook na de verkie
zingen een politieke machts
factor. Mogelijk lonkt zelfs
het presidentiële paleis.
Maar door het weer in huis
halen van de oude politieke
strukturen erkent Bouterse
dat zijn volksbeweging is
mislukt.
De toekomst zal uitwijzen
of de terugkeer naar oude
politieke strukturen wel het
gewenste resultaat zal heb
ben. In ieder geval krijgen de
oude politici een herkansing
en kunnen ze zich serieus
gaan bezighouden met wat
ze na 25 november 1975 had
den moeten doen: Suriname
werkelijk onafhankelijk ma
ken.
EVEN waren ze er bij de
WD écht ondersteboven
van: Lubbers, behalve pre
mier ook nog beoogd lijst
trekker van het CDA, die
daar aan het slot van een
drukke dag (volkspetition
nement, CDA-partijraad) zo
maar uit de losse pols ver
klaarde dat de komende
verkiezingsstrijd alleen tus
sen hem en Den Uyl zou
gaan.
Aan liberale zijde viel een
langdurige stilte, en in me
nig periodiek verschenen
cartoons met een zeer duide
lijke, gemeenschappelijke
ondertoon: WD-leider Nij-
pels zou in het titanenge
vecht tussen de twee zwaar
gewichten van de sociaal- en
de christen-democratie
compleet worden vermor
zeld.
Pas toen 'het orakel van
Ljouwert', Hans Wiegel, zich
in de strijd mengde, kwam
er een begin van een ant
woord: als Lubbers dan al zo
op de man wilde spelen, en
zo nadrukkelijk weigerde
het kabinetsbeleid tot inzet
van de verkiezingen te ma
ken, kon dat alleen maar be
tekenen dat de WD op dat
beleid zeer veel invloed had
gehad.
En zoals dat hoort werkt
hoofdredactrice Reny Dijk
man in Vrijheid en Demo
cratie voor de achterban die
gedachte keurig verder uit.
Want had Lubbers als mi
nister van Economische Za
ken in het kabinet-Den Uyl
niet con amore meegewerkt
aan een desastreus econo
misch beleid? Had hij
daarna niet als CDA-frac-
tieleider tal van gaten ge
schoten in het herstelbeleid
van het kabinet Van Agt/
Wiegel? En was hij niet pas
tot inkeer gekomen onder
druk van de WD-ministers
in zijn eigen kabinet?
Dat Lubbers zijn eigen
ministers en die van de WD
op 1 november, nationale ra-
kettendag, ook nog eens
links probeerde te passeren
door vier van de zes be
staande kerntaken af te sto
ten en alsnog een privé-mis-
sie naar Moskou te overwe
gen, heeft Dijkman verder
ter adstructie van haar
boodschap - als het erop
aankomt is het CDA niet
écht te vertrouwen - niet no
dig.
En nu maar afwachten
wanneer Nijpels dat weer
eens hardop roept.
„IK wantrouw mensen die
zich opofferen; ik geloof
daar niet in. Hongerstakers -
dat vind ik walgelijk. Ik
kom er zelfs niet aan toe om
zulke lieden te bezoeken."
(KKN-voorzitster Sienie
Strikwerda)
UITERLIJK viel er aan de
vragen weinig op.
Of het waar was dat Fi
nanciën een nieuw blad op
de markt wilde brengen, Fi
nanciën Magazine genaamd.
Of het klopte dat de Cen-
Wöltgens
da...
...propagan-
trale Directie Voorlichting
van het ministerie de hoofd
redactie van dat blad zou
gaan voeren.
En of het correct was dat
de productie zou worden
uitbesteed aan Bridge Spon
sored Media, dochter van het
Bridge Adviesbureau voor
Sales Promotion in Amster
dam.
Maar achter dit stukje
parlementaire arbeid van de
Limburgse afgevaardige
Wöltgens (PvdA) schuilen
toch diepere bedoelingen.
Het Bridge-concern is na
melijk een nieuwe onderne
ming van Charl Schwietert,
de oud-Journaal-redacteur,
die na zijn benoeming tot di
recteur Voorlichting van Fi
nanciën (de toenmalige
CDA-minister Van der Stee
dacht daarmee een partijge
noot binnen te halen) voor
de WD staatssecretaris van
Defensie werd; een ambt dat
hij na enkele dagen weer
moest neerleggen toen bleek
dat hij zich ten onrechte
voor luitenant en doctoran
dus had uitgegeven, terwijl
over de echtheid van zijn
zwemdiploma nog steeds
twijfel bestaat.
De PvdA is het al jaren
een doorh in het oog hoe 's
lands financiën door het
CDA worden beheerst. Dat
Ruding daar minister moest
worden, na Van der Stee,
was al niet Wöltgens' eerste
keus.
Maar ook de verkopers
van 's mans beleid, de
woordvoerders (Hillen, De
Savornin Lohman), lijken
bij voorkeur uit christen
democratische kring te wor
den gerecruteerd. „En nu,"
aldus Wöltgens, „wordt dus
die Schwietert er weer met
de haren bij gesleept."
Volgens de financieel
woordvoerder van de PvdA
is er niks op tegen dat een
minister zijn beleid probeert
te verkopen, maar dreigt het
voorlichtingsbeleid bij Fi
nanciën in regelrechte poli
tieke propaganda te ontaar
den. „En dat is on-Neder-
lands. Als je daar conse
quent in wil zijn, houdt dat
uiteindelijk in dat de ambte
naren gebonden worden aan
de persoon van de minister.
En dan zouden ze, zoals dat
in andere landen wel ge
bruikelijk is, mét de minis
ter moeten vertrekken."
Wöltgens - „die man re
gisseert één lofzang op zijn
eigen beleid" - is mede tot
zijn vragen gekomen omdat
Financiën al twee bladen
heeft, Finesse en het vooral
voor middelbare scholieren
bedoelde Per Saldo, waarin
Ruding op kosten van de be
lastingbetaler laat uitleggen
hoe goed zijn matigingsbe-
leid uitpakt.
Als daar nu ook Financiën
Magazine nog bijkomt,
wordt het in ieder geval
Wöltgens, per saldo, toch
wat teveel.
„JA, hij heeft nog even ge
dreigd dat hij me helemaal
niet zou antwoorden, maar
dat kon natuurlijk absoluut
niet. En achteraf kan ik al
leen maar vaststellen dat er
aan mijn inbreng juist heel
veel aandacht is besteed."
Brinkman: ...pissig...
Flip Buurmeijer, wel
zij nsspecialist van de PvdA,
is enkele dagen na dato dus
nog best te spreken over de
manier waarop minister
Brinkman (WVC) en staats
secretaris Van der Reijden
(idem) vorige week zijn in
breng over hun begroting
tegemoet traden.
Dat leek even anders,
want aanvankelijk voelde
Brinkman, ooit een jong en
veelbelovend topambtenaar,
zich door de PvdA-woord-
voerder zodanig aangeval
len, dat hij alleen op grond
van zijn beschadigde ego een
motie van Buurmeijer ver
oordeelde, en hem dus bo
vendien achter het gordijn
nog het bovenvermelde
dreigement toebeet.
Buurmeijer: „Wat hem
nou precies zo kwaad heeft
gemaakt weet ik niet, maar
het bleef een hele vreemde
situatie, eigeniyk de hele
week. Die motie waar hij
eerst zo buitengewoon pissig
over deed, heb ik namelijk
later in overleg met het CDA
iets aangepast, en toen was
Brinkman gedwongen hem
over te nemen."
Maar evenmin is het uit
gesloten dat Brinkman zich
ook wat aangesproken
voelde door Buurmeijers
analyse van zijn beleid. Die
kwam er kort gezegd op
neer dat er niks uit zijn vin
gers komt, hij intern de za
ken 'niet in de richel heeft'
en WVC feitelijk het enige
departement is waar de
PvdA kan 'meeregeren'.
Buurmeijer, toegeeflijk:
„Dat heb ik inderdaad een
beetje op zijn conto ge
bracht, maar ik sta daar ook
achter. Brinkman doet wei
nig meer dan besluiten van
kabinet en Kamer uitvoeren,
hij denkt niet echt na over
zijn beleid."
Of Buurmeijer echt nage
dacht heeft over wat nu de
meest diplomatieke manier
was om de minister hierop
te attenderen, mag overi
gens ook worden betwijfeld.
Hij citeerde de poëet Rutger
Kopland, met de tekst: „Geef
mij geen antwoord, maar
stel mij slechts vragen."
De culturele waarde ont
ging Brinkman ten enen
male: hij maakte er slechte
uit op dat Buurmeijer zijn
plaats wilde innemen.
Buurmeijer: „En dat was
mij nu net weer te min om
op te reageren."
DE Tweede Kamer behan
delt deze week de begrotin
gen van Volkshuisvesting en
Ruimtelijke Ordening, van
Onderwijs en Wetenschap
pen en van Antilliaanse Za
ken. Donderdagmiddag in-
terpelleert het lid Van Es
(PSP) minister Korthals Al-
tes (Justitie) over de verzor
ging van arrestanten, mede
naar aanleiding van de dood
van een Amsterdamse kra
ker in een politiecel.
De Eerste Kamer houdt
vandaag en morgen haar al
gemene beschouwingen.
EINDREDACTIE:
FRANS BOOGAARD
DEN HAAG (ANP)
ter De Ruiter
beeft geen redene
veronderstellen da
terse landen elk<
1.500 hoofdjes invo
Indiase zuigelingei
hoeve van wetensc
onderzoek naar de
van chemische w<
hersencellen.
De Ruiter heeft
Pv
Van onze Haagse rei
DEN HAAG - De Tw
mer wil dat het kab
een standpunt geeft o
vies om thuishulp vo
nen met een gehandi
financieel mogelijk
Er ligt momenteel e<
van de Ziekenfondsr;
Raad voor de Volk
heid.
De Tweede Kam
gisteren de opvattin;
een kamerbreed
motie, dat er niet ee
perimenteerd moet
maar dat gelijk ov
zou moeten worden
ciering.
Staatssecretaris
Reijden (Volksge;
was nogal huiverig
langen van de kamer
reren. Hij wil eerst d
viesorganen hier
over praten. Een
kan dan nog wel eer
zich laten wachten.
Van een onzi
verslaggever
BREDA - Stem
Hein Sluijter heef
temationale joun
prijs gewonnen.
Gisteren kreeg i
Florence van de
minister van lanc
het Italiaanse Tosk
Bonifazi, bericht
voor zijn twee artik
Toskaanse wijn
prijs voor buitenlar
bladjournalisten w
kend. De j aarlij k:
vraag die het minis
schrijft, is wereld
zijn ook aparte pri;
Italiaanse journal
voor tijdschrift
en tv-journalisten.
De winnende
hebben in De Stem
van zaterdag 1
1984 en maandag
Van o1
DEN HAAG - Minis te;
°ver voor de Nederlan
Wan een warrig musur
Dat heeft de voorzi,
Sing, Overduin, gisten
png nam voorafgaan
'andse museumbeleid
^n beter beleid gevraa
In een reactie op de
de Vereniging het ve
van de regering voor
Wordt in geld.
De Vereniging vindt
deel van de Nederlan
Sroot aantal musea in
beid van andere depai
Dverduim
Hij doelde daarbij op
siteiten, het Postmusei
bhgmuseum (Financië
He Vereniging is bo>
turen meer geld moet<
pr te ondersteunen.
orantwoordelij khedei
ervolgens geen geld v
an de Nederlandse Mi
