«Hl
Fokker 100
Frans Swarttouw kreeg gelijk
m
Big chief
Veel geleerd
Goedkoopste
:ri
\rbeidstijdverkorti
ZATERDAG 16 NOVEMBER 1985
CTpa'
Goed twee jaar geleden ging
het erg slecht met Fokker, de enige
Nederlandse vliegtuigindustrie. De
gezamenlijke plannen van Fokker
en het Amerikaanse McDonnell
Douglasconcern voor de productie
van het nieuwe vliegtuig MDF-100
(aanvankelijk ten doop gehouden
als F-29) lagen in de prullenbak,
omdat de vliegtuigmaatschappijen
als gevolg van de wereldwijde
recessie geen interesse hadden in
het kopen van dat nieuwe, grote
vliegtuig. Fokker reageerde op die
tegenvaller met een 'afslanking',
hetgeen 1400 arbeidsplaatsen
kostte. Ongeveer 700 werknemers
werden ontslagen.
Door Bas Augustijn
MOMENTEEL wordt over die cri
sisperiode bij Fokker niet meer ge
sproken. De ellende is vergeten.
Fokker gaat het op dit moment uit
stekend. Dat dankzij de twee
nieuwe toestellen, de Fokker 50 en
de Fokker 100, waarvoor in de mon
diale vliegerswereld een enorme be
langstelling bestaat.
Beide toestellen zijn nog in aanbouw.
Eind van dit jaar gaat de eerste Fokker
50 de lucht in en medio volgend jaar
krijgt de eerste Fokker 100 zijn lucht
doop. Ondanks het feit dat beide toestel
len nog niet in de 'showroom' staan,
heeft Fokker al 76 toestellen verkocht
(38 Fokker 50's en 38 Fokker 100's) en
opties genoteerd voor de levering van
nogeens 43 vliegtuigen (12 Fokker 50's
en 31 Fokker 100's).
Het gaat daarbij om forse bedragen.
Immers, voor een Fokker 50 zonder al te
veel poespas moet zo'n zeven miljoen
dollar worden neergeteld en een Fokker'
100 komt al gauw op vijftien a zestien
miljoen dollar. Met een dergeüjke order
portefeuille en nog tal van geïnteres
seerde klanten op de stoep, ziet de toe
komst voor Fokker er weer zonnig uit.
Vandaar ook dat het bedrijf weer veel
nieuw personeel is gaan aannemen. Eind
dit jaar verwacht men weer op het oude
peil van 10.000 werknemers te zijn. En in
de komende drie a vier jaar denkt Fok
ker het aantal personeelsleden verder uit
te breiden tot 11.500.
Om al die monden te voeden en ook
de kapitaalverschaffers tevreden te stel
len, moet er hard worden gewerkt. Frans
Swarttouw, voorzitter van de raad van
bestuur, is daarom zelf voortdurend in
touw in de verkoop- en presentatieruimte
van Fokker op Schiphol. Daar worden
de klanten ontvangen en rondgeleid. De
belangrijkste kopers worden door Swart
touw zelf 'bewerkt'. Volgens Gert
Knook, voorlichter van Fokker, is het
niét zo verwonderlijk dat de 'baas' zoveel
bij de verkoop wordt ingeschakeld. De
grote klanten willen immers het liefst za
ken doen met de 'big chief.
Dat het Fokker op dit moment voor
de wind zou gaan had overigens Swart
touw twee jaar geleden, in de tijd van de
donkere wolken boven het bedrijf, al
voorspeld. Hij was er toen van overtuigd
dat Fokker het zou redden, dat het be
drijf meer dan voldoende veerkracht had
om de problemen van dat moment te bo
ven te komen. Vandaar dat hij zich 'rot'
zei te schamen voor het feit dat veel
trouwe medewerkers de laan uit moesten
en daardoor heel wat know-how uit het
bedrijf verdween. „We weten zeker dat
we deze mensen over twee jaar weer no
dig hebben", zei Swarttouw toen letter
lijk.
Swarttouw blijkt een goede goede
waarzegger te zijn. Overigens liet zijn
glazen bol hem wel in de steek met het F-
29, ofwel het MDF-100-project. Na ne
gen maanden samenwerking met
McDonnell Douglas kapte Fokker met
het project waarin het Nederlandse be
drijf al ruim 120 miljoen gulden had ge
stopt. De honderd Fokkermensen, inge-
é#*£v.
DE FOKKER 50 is een schroefturbine-verkeersvliegtuig voor het vervoer van vijftig passagiers over korte afstanden. Het
voortstuwingssysteem bestaat uit twee Pratt and Whitney PW124-turbopropmotoren met zesbladige propellers van
Dowty Rotol.
Fokker heeft voor dit toestel al koopcontracten getekend met: Ansett Transport Industries uit Australië 15, DLT (ver
want aan Lufthansa) 6 (en 6 in optie), Busy Bee uit Noorwegen 4, Corsair uit Washington 7, Maersk Air uit Denemar
ken 4 (en 4 in optie), Austrian Airlines 2 (en 2 in optie).
Eind volgend jaar worden de eerste toestellen geleverd aan Ansett. De Australische luchtvaartmaatschappij besteld
vijftien stuks. Binnenkort wordt de eerste vlucht met het prototype gemaakt.
Fokker vliegt weer
boven de horizon
DE FOKKER 100 is een modern straalvliegtuig bedoeld voor het vervoer van circa honderd passagiers over ken,
middellange afstanden. Voor de voortstuwing zorgen twee Rolls-Royce Tay-motoren met elk een stuwkracht van ZlJ
lbs.
De kopers van de Fokker 100 tot nu toe: Swissair 8 (en 6 in optie), KLM 10 (en 5 optie) en USAir in Pittsburgh
20 optie). De eerste Fokker 100 wordt in 1987 afgeleverd. Met het bouwen van het eerste prototype is men op Schiil
bezig. In juni ofjuli volgend jaar volgt de proefvlucht. Dat op dit model USAir staat houdt verband met het feit In
Amerikaanse bedrijf voor de modernisering van de vloot de Fokker 100 heeft uitgekozen. USAir is van plan om ta
Fokker 100's ter waarde van 1,2 miljard gulden te kopen.
Frans Swarttouw. De grote klanten doen het liefst zaken met deze 'big chief van Fokker.
- foto anp
27's (de Friendschip) en F-28's (de Fel
lowship) worden vooral gebruikt op de
kortere afstanden.
De Fokker 50 en Fokker 100 worden
in feite de opvolgers van respectievelijk
de F-27 en de F-28, de twee 'oude ge
trouwen' waaraan Fokker 'goud' heeft
verdiend. In dertig jaar tijd heeft Fokker
778 F'27's verkocht aan in totaal 166
maatschappijen in 63 landen. En van de
F'28 zijn er in zeventien jaar 236 ge
maakt voor in totaal 57 maatschappijen
in 37 landen.
Medio volgend jaar stopt Fokker met
de produktie van de F'27 en eind dit jaar
wordt een besluit genomen over het stop
pen met de F'28. Beide toestellen hebben
hun best gedaan voor Fokker en zijn in
technisch opzicht verouderd. Ze voldoen
ook niet meer aan de nieuwe eisen, die
binnen enkele jaren aan een vliegtuig
worden gesteld wat betreft geluidsover
last. „Dergelijke eisen worden het eerst
ingevoerd in de Verenigde Staten en
West-Europa. Afrika en Zuid-Amerika
komen waarschijnlijk in dat opzicht la
ter", merkt Knook op.
zet voor het MDF-100-project, werden
teruggeroepen uit Californië.
„Maar die 120 miljoen is voor ons niet
louter een verliespost geweest", zegt
voorlichter Knook. „We hebben veel ge
leerd uit de samenwerking met McDon
nell Douglas. De resultaten van een hoop
research uit die tijd vind je terug in onze
nieuwe vliegtuigen. We hebben boven
dien een betere kijk gekregen op de Ame
rikaanse vliegtuigmarkt. Het is besüst
geen weggegooid geld geweest".
Die Amerikaanse markt is voor Fok
ker in de toekomst erg belangrijk. „Daar
zit vijftig procent van de luchtvaart en
daar treffen we ook de groei in de lucht
vaart aan. Er is daar een zeer dicht lucht
net en er komen nog steeds nieuwe üjnen
bij", verklaart Knook.
Inmiddels wordt aan de andere kant
van de Atlantische Oceaan al aardig wat
met Fokker-vliegtuigen gevlogen. De F-
De nieuwe Fokker 50 en Fokker 100
voldoen volgens hem uiteraard wel aan
die eisen en hebben in technologisch op
zicht en qua verbruik, comfort en onder
houd nog tal van andere voordelen bo
ven de F'27 en F'28. Knook meent dat
Fokker met de nieuwe toestellen uitste
kend in staat is tegen andere fabrieken
van kleine en middelgrote toestellen te
concurreren. „Als men kijkt naar de kos
ten per mijl is de Fokker 100 het goed
koopste type in zijn klasse ter wereld. Als
i—
"ilj
Y
ïXv:
Personeel van Fokker bezig met de bouw van een Fokker 50. Typerend voor dit toestel is
de zesbladige propeller. - foto's fokker
er vijftig van de honderd stoelen zijn be
zet, dan heeft men de vluchtkosten eruit.
Alles boven de vijftig passagiers is
winst".
De belangstelling voor de Fokker 50
komt vooral uit de klantenkring van de
F'27. De vroegere kopers van de F'28
zijn met name geïnteresseerd in de Fok
ker 100. „De loyaliteit van onze klanten
kring heeft ons verrast", merkt Knook in
verband hiermee op.
Overigens is de wereldrecessie, die de
nekslag betekende voor de F-29/MDF-
100, eigenlijk een belangrijke oorzaak
van de wereldwijde interesse, die Fokker
nu krijgt voor zijn nieuwe toestellen. Tij
dens de recessie werden namelijk veel
aankopen uitgesteld. Nu gaan de zaken
weer beter, is er vertrouwen in een eco
nomische opleving en wordt er weer ge
kocht. Zelfs meer dan voorheen, want er
is bij tal van luchtvaartbedrijven een ach
terstand wat vervanging van vliegtuigen
en uitbreiding van de luchtvloot betreft.
Geschat wordt dat in de klassen, waarin
Fokker opereert, tot medio 1990 be
hoefte is aan een 800 tot 900 nieuwe
vliegtuigen. En Fokker rekent daarvan
zo'n vijfentwintig a dertig procent in de
wacht te slepen.
De verkoopstaf van Fokker is onder
leiding van baas Swarttouw daarmee
druk bezig. De zaken gaan op dit mo
ment weliswaar goed, maar er moeten
toch nog heel wat meer vliegtuigen wor
den verkocht om de ontwikkelingskosten
van de Fokker 50 en Fokker 100 goed te
maken. Fokker schat daarvoor zo'n vijf a
zeven jaar nodig te hebben. Dat betekent
dat voor het bereiken van het zoge
naamde 'break-even point' (het moment
dat de kosten zijn terugverdiend), van
beide typen tussen de 150 en 250 toestel
len verkocht moeten zijn. 'Het break
even point kunnen we op dit moment
nog niet goed bepalen. Onder meer is dal
afhankelijk van de dollarkoers en de ren
testand", merkt Knook op.
bb
j
I
K "01
j
ATERDAG 16NOVEMBE
itet leek zo'n mooi middel in d
rijd tegen de massale
jrkloosheid. Alle werkenden e
aar uurtjes per week minder er
,]e werklozen zouden weer aan
l kunnen. Met alle voordelen
o0r de economie, want wat is b
)0f de binnenlandse besteding
s iedereen geld heeft om uit te
;ven?
Ret mocht met zo zijn. De eer
inde naar een 38-urige werkwe
»rd met pijn en moeite gehaak
'erknemers hadden er geld voc
„eleverd om tot hun verbijster
yen dat geen nieuwe mensen
Ljen aangetrokken, maar dat
■veel aan mensen nu eenvoudig
0 worden weggewerkt.
Door Pieter Eggen
en Lidy Nicolasen
DE SFEER rond de arbeidst
korting is grimmigern gewon
voorjaar gingen werknemers
industrie nog de straat op om
urige werkweek op te eisi
slechts 10 van de bedrijven
die 36 uur er. In andere be<
werden studies aangekondigc
die ingelaste pauze lijken de
nemers gevoeliger te zijn gev
voor de met de geldbuidel
lende werkgevers.
Want werkgevers hebben een 1
dood aan het collectief verkorten
werkweek. „Organisatorisch
niet", is hun bezwaar. Zij zocht
toevlucht in het aanbieden van ov
deeltijdbanen, allerhande losvast
tracten of - in het ergste geval -
ting van de bedrijfstijd, als de au
sering de atv al niet had ingehaald
Al met al leverde het toch w
Vraag is alleen: wat is er met de
tijdverkorting gebeurd?
„Kennelijk zijn de werkgevi
schrokken van al die verhalen ov
mene arbeidstijdverkorting. Je zie
nogal vaak gekozen is voor oplo
die niet best zijn. In een groot aai
drijven is met de verkorting van di
week tot 38 uur ook de bedrijfs
kort. Dat is de gemakkelijkste op
Het nadeel van die keuze is dat
werken geen banen oplevert en de
in verhouding eerder duurder
Daarmee hebben de werkgevers
zichzelf'.
Mr. F. Kruse, directeur-genera
de Arbeidsvoorziening van het mi
van Sociale Zaken, vindt dat het b
leven de eerste ronde van de atv
kortzichtige en simpele manier de
omgedraaid.
Zijn toelichting: „We hebben
len van de economische recepti
slikt, maar de genezing is uitgeble
de laatste vier jaar zijn de lonen
spectaculaire wijze gematigd, is d
fors gedaald, is de inflatie het lat
heel Europa, zijn de winsten flinl
gen, is het overschot op de betal
lans gigantisch gegroeid. Kort ei
alles wat nodig is voor economis
stel is gebeurd. En wat zien we, ei
meer werk gekomen, omdat de
vers niet investeren. De moed of
ontbreekt hen".
In feite zegt Kruse dat door
aan ondernemerschap men in Nei
niet is toegekomen om aan de
toenemende vraag naar werk te v
Wat hem betreft: „Arbeidstijdver
Een kijkje in het interieur van de Fokker 50. Een model daarvan is ingericht in de verkoopruimte van Fokker te Amsterdam.
Tal van nieuwe snuf es en een vergaande automatisering treft men aan in de cockpit van de Fokker 100.
Sluipenderwijs is dit ja
Pe sigaret de grootste 'ladykille]
Pt Verenigde Staten geworden,
foor het eerst sterven in Ameri
ju meer vrouwen aan longkank
|an aan borstkanker. Daarnaas
pn een steeds groter percentag
jan dodelijke hart- en vaatziekt
jij vrouwen aan de sigaret wore
yogeschreven. De 'American
pneer Society' heeft deze week
'en alarmerend rapport voorspt
lat hierdoor binnen afzienbare
[e Amerikaanse vrouw gemidde
f et meer ouder zal worden dan
lemiddelde man. De zes jaar
yagere leeftijdsverwachting die
f°uw thans nog mag koesteren
ptterlijk in rook aan het opgaar
Van onze correspondent in Washi
Mare De Koninck
»WIE ROOKT als een m
sterven als een man", waai
de Amerikaanse Kanker Ver
met name de vrouwelijke jei
intussen belangrijk meer sig
rookt dan de jongens. Rokei
voor vrouwen nog extra ge
geacht, vanwege de verhoog
co's van miskramen en - als t
de pil wordt gebruikt - hartzi
Kankerbestrijders in de VS v
eministische en andere vrouwe:
saties dat ze passief blijven tegei
S A?re' a's vrouwenvijand numr
«Als je ziet waarover vrouwen
worden als het over gezondheids
êaat, dan is die ellende te verw;
n vergehjking met alle dood en a
rouwen zichzelf aandoen dooi
en aldus Dr. Estelle Ramey,
'V-leraar aan de vermaarde
