Vele partijen voor verkiezingen
van burgemeesters in Brazilië
RMS verdeelde politiek in '51
Ariël Sharon leeft met schandalen
Koopwoning
rondom ton
bonaf
even..L
UITBLAZEN
oewinds
Marilyn en
de Kennedy's
JDEBTÜM-
DlBTUM
■ACHTERGROND1
HISTORICI SCHETSEN TIJDGEEST MOLUKSE PROCLAMATIE
\i
VERNIEUWING IN BOUW:
Kieslijst
D'66 klaar
Schiphol
zwaarder
bewaakt
WILD-\
WINTERTi
SCHIETEN
PLAYMi
o6Z A
VRIJDAG 15 NOVEMBER 1985
PAGINAI -VRIJDAG 15 NOV
Excellentie, zie wie zich achter u scharen!
ÜELASTING1
WIM KOCK
TOEN ik in een be
spreking van het
boek Goddess van de
Amerikaanse journalist
Anthony Summers las dat
er weer van alles werd ge
suggereerd, maar niets
aangetoond, kon ik opge
lucht ademen en me ont
slagen achten van de plicht de
honderden bladzijden na te
pluizen op een onweerlegbaar
stukje bewijs, hoe klein ook,
van de schuld der Kennedy's.
Verhalen over filmsterren
hebben me toch al nooit zo
aangesproken. Mijn meest fa
voriete filmster is Doris Day
geweest. Toen er jaren geleden
op de krant dan ook een boek
arriveerde dat een biografie
over mijn geliefde blondje van
hiernaast - zo werd haar
charme destijds gekarakteri
seerd - beweerde te zijn, vroeg
ik meteen aan de hoofdredac
teur of ik het mocht bespreken.
Alleen al Doris' foto op de om
slag, die natuurlijk van dertig
jaar geleden was, uit de tijd van
Tea for two en On Moonlight
Bay (ik heb die film pas gele
den op de tv nog eens terugge
zien: vreselijk) deed me titsen
van verlangen om het boek
open te slaan. Maar ik moest
eerst nog een stukje voor de
krant van de andere dag afma
ken.
Het werd, wat wielerjouma-
listen noemen: een deceptie. Ik
haalde zelfs het einde van het
eerste hoofdstuk niet. En dat
begon toch zo veelbelovend
met vast te stellen dat Doris
ongelukkig was. Of het slecht
geschreven was, erbarmelijk
vertaald of allebei heb ik na zo
weinig pagina's niet kunnen
uitmaken, het was in elk geval
hoogst oninteressant. Er heeft
nooit een bespreking van in de
krant gestaan.
Marilyn Monroe is natuur
lijk andere koek, al was het al
leen maar vanwege haar tragi
sche dood en haar nu al jaren
veronderstelde, maar wederom
niet bewezen gescharrel met de
Kennedy's. Ik heb er nooit zo
in geloofd dat er iets grondig
verkeerd zat met de dood van
Marilyn en dat de Kennedy's
daar iets mee te maken hadden.
De Kennedy-broers - John F.
vooral mogen vrouwenver
sierders zijn geweest, dómme
jongens waren zij zeker niet en
Marilyn mag in meerdere op
zichten het soort vrouw zijn ge
weest bij wie misschien zelfs
een Kennedy graag een nachte
lijk bezoekje aflegde; zij was bij
reputatie niet het type dat een
vermoeide staatsman uitkiest
voor het onthullen van vertrou
welijkheden. Zoiets hebben de
beroeps-luistervinken ook
nooit op hun bandjes weten
vast te leggen. Alleen 'het ge
kraak van het bed', zoals een
van hen uitlegde.
Dat laatste gebeurde dan in
een van de rommeligste tv-do-
cumentaires die de BBC (nota
bene!) ooit kan hebben ge
maakt en waarvoor Veronica
tot ergernis van velen een afle
vering van Magnum het sneuve
len. Mijn eigen onwil kennende
(wij van tegen of rond de 50
hebben toch allemaal iets met
de Kennedy's gehad) lette ik
vooral op de reacties van mijn
meer onbevangen kijkende
mmininnnun
zoon. Hij moest nog geboren
worden toen John Kennedy
werd vermoord en heeft dus
niet zo'n boodschap aan hem.
Verder is hij ridderlijk van in
borst genoeg om het op te ne
men voor een arme, misbruikte
vrouw. Maar hij keek al net zo
ongelovig naar de snelle opeen
volging van bizarre getuigenis
sen als ik.
De makers van de docu
mentaire waren Britse journa
listen, maar zij hadden zich ge
baseerd op Summers' boek. De
getuigen herinnerden zich van
dik twintig jaar geleden de
meest merkwaardige details,
onbetekenend op zich, maar
wonderwel passend in het pa
troon dat de vragenstellers nu
al twintig jaar weven: er is iets
met de dood van Marilyn en de
Kennedy's kunnen daar wel
eens wat mee te maken hebben
gehad. Een buurvrouw, de huis
houdster, professionele gluur
ders en luistervinken, de zoon
van de tuinman van de buur
vrouw, de dochter van de psy
chiater van Marilyn, politie
mannen die twintig jaar gele
den moeten hebben zitten sla
pen, de buurman van Peter
Lawford en diens lichtelijk ran
cuneus overkomende wedu
we. de getuigen volgden el
kaar zo snel op, afgewisseld
met oude journaal- en filmbeel
den, dat er af en toe geen touw
aan vast te knopen was.
Van onbevangenheid geen
sprake natuurlijk. Twintig jaar
lang zijn ze blootgesteld ge
weest aan hearsay - van horen
zeggen; aan suggestieve vragen.
Tientallen artikelen en boeken
hebben ze erover gelezen; er
eindeloos over gepraat met an
dere 'betrokkenen'. Wat is bij
zulke getuigenissen, afgelegd na
zoveel tijd, nog oorspronkelijke
herinnering en wat heeft zich in
de loop der jaren ongemerkt
van buitenaf in die herinnering
genesteld?
Ze weten allemaal wat de
ondervragers willen: aanwijzin
gen dat Marilyn werd ver
moord, liefst door Robert Ken
nedy zelf en zij zijn ook maar
mensen en interpreteren hun
vergeelde waarnemingen braaf
die richting uit. Geen rook zon
der vuur, denkt de lezer, kijker
of luisteraar.
Voor degenen die altijd al
hebben willen denken dat de
Kennedy's - in feite alle 'hoge
heren' van de wereld - voor
geen cent deugden stijgt er ge
noeg rook op om de verdenking
levend te houden en de tijd tot
de volgende onthulling te over
bruggen. Zij die onderhand wel
eens bewijzen willen zien halen
opnieuw de schouders op.
Wie koopt er eigenlijk wat
voor dit soort 'informatie'? Het
antwoord is simpel: zij die haar
'verkopen aan het altijd naar
sensatie hongerende pubhek.
De Mythe van Marilyn zal nog
jaren brood op vele planken
brengen.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
RankrplatiPR'
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
ALS democratie bete
kent: het recht om poli
tieke partijen op te rich
ten, dan groeit de poli
tieke vrijheid in Brazilië
gestaag.
Sinds het militaire bewind
in maart aftrad, zijn tiental
len partijen opgericht en an
dere staan op de wachtlijst
voor legalisering. Voor de
burgemeestersverkiezingen,
die vandaag in de grote Bra
ziliaanse steden worden ge
houden, hebben zich kandi
daten van 30 formaties laten
inschrijven.
De vermenigvuldiging van
politieke partijen heeft ech
ter geleid tot verwarring,
niet alleen door het aantal,
maar ook door de op elkaar
lijkende namen. Slechts de
vijf grote partijen, de enige
die tijdens de laatste fase van
het militaire bewind moch
ten opereren, hebben nog
herkenbare initialen. Maar
verder is het moeilijk om uit
de initialenbrei wijzer te
worden. Zo noemen zes par
tijen zich democratisch, rich
ten vijf formaties zich tot de
arbeiders en gebruiken er
drie het woord liberaal. Er is
een PRT en een PTR, een
Braziliaanse Communisti
sche Partij en een Commu
nistische Partij van Brazilië.
De kracht van de oude en
nieuwe partijen wordt op de
proef gesteld. Verwacht
wordt dat zich daarbij ook de
tendensen zullen aftekenen
voor de parlementsverkie
zingen van volgend jaar, al
dus politieke waarnemers in
Brazilië.
De verkiezingen, de eerste
sinds de Nieuwe Republiek
aan de macht is, vinden
plaats in de hoofdsteden van
de 23 deelstaten' van het
grootste Latijnsamerikaanse
land en in de steden die wor
den beschouwd als nationale
veiligheidszones, in totaal 200
van de ongeveer 4000 ge
meenten.
De burgemeesters
in de overige gemeenten
werden in 1982 gekozen, sa
men met de gemeenteraads
leden, leden van de deel
staat-parlementen, gouver
neurs van de deelstaten, le
den van het Huis van Afge
vaardigden en een gedeelte
van de Senaat
In de grote steden zullen 18
miljoen kiezers hun stem uit
brengen, onder wie 65.000
analfabeten. Deze laatsten,
die deel uitmaken van een
enorme groep in Brazilië -
naar uiteenlopende schattin
gen zijn er 20 a 40 procent
analfabeten op een bevolking
van 135 miljoen - zijn de af
gelopen weken het doelwit
geweest van regionale humo
risten. Om te kunnen stem
men moeten de kiezers ten
minste de nummers kunnen
lezen die voor de namen van
de kandidaten op de lijsten
staan. In Rio alleen zijn dat
er echter al 20 en in Sao
Paulo 13.
De campagne wordt voorts
gekenmerkt door de manier
waarop de kandidaten te
werk gaan, wat veelal neer
komt op het doen van voor
andere partijen beledigende
uitspraken. De meeste kandi
daten stellen zich slechts zelf
voor, waarbij de naam van
hun partij achterwege wordt
ge'aten. „Ik heet Aaron
Steinbruck. Ik ben de opstel
ler van de wet voor de 13e
maand", zo herhaalt een
kandidaat in Rio onvermoei
baar. Heitor Furtado, die in
Rio campagne voert voor de
voormalige partij van de mi
litairen die vandaag de dag
vrijwel niets meer voorstelt,
durft er nauwelijks voor uit
te komen voor welke forma
tie hij kandidaat staat.
Sommige deskundigen zien
de spontane oprichting van
allerlei partijen als een ge
volg van de opheffing van
het verbod dat onder de mili
taire dictatuur op de vor
ming van politieke groepe
ringen rustte. Maar de op
komst van al deze nieuwe
partijen reflecteert ook de
traditionele zwakte van de
Braziliaanse politieke bewe
gingen, zo wordt anderzijds
opgemerkt.
Al vóór de coup waarbij de
militairen in 1964 aan de
macht kwamen, werden par
tijen gevormd op basis van
regionale belangen of rond
charismatische figuren, eer
der dan op grond van ideolo
gische overtuiging. Zij ver
toonden zelden interne de
mocratische structuren en de
kandidaten werden eerder
achter de schermen gekozen
dan op partij conventies.
Onder het militaire be
wind werden twee partijen
toegestaan: de regeringsge
zinde Arena-partij en de ge
matigde oppositionele Brazi
liaanse Democratische Be
weging (MDB). Later, toen
het land zich in het begin van
de jaren '80 begon op te ma
ken voor een terugkeer naar
democratie, werden deze
twee partijen omgedoopt in
respectievelijk de Democra
tische Sociale Partij (PDS) en
de PMDB (Partij van de Bra
ziliaanse Democratische Be
weging). Ook mochten toen
drie nieuwe partijen een
kandidaat naar voren schui
ven voor indirecte presi
dentsverkiezingen: de Partij
van de Arbeiders (PT) geleid
door vakbondsleider Lula, de
Sociaal-Democratische Par
tij (PDT) van Leonel Brizola
en de Partij van de Arbeid
(PTB).
Vorig jaar, in de laaste
maanden van het militaire
bewind, viel deze politieke
structuur uiteen. Een belang
rijk deel van de regeringsge
zinde PDS splitste zich af in
een nieuwe partij, het Libe
rale Front (PFL). Deze factie
steunde op haar beurt de
presidentskandidaat van de
grootste oppositiepartij
PMDB, Tancredo Neves.
Neves werd met ruime
meerderheid door het kies
college gekozen als president,
maar overleed nog voor hij
zijn ambt kon aanvaarden.
Toen José Sarney als gevolg
daarvan president werd, be
gon ook de regeringscoalitie
van PMDB en PFL scheuren
te vertonen. Ruzies tussen en
binnen de twee partijen had
den tot gevolg dat een deel
van de linkervleugel van
PMDB zich in toenemende
mate aftekende als een apart
blok. Populistische en con
servatieve fracties binnen de
partij spreken zich steeds va
ker uit tegen partijvoorzitter
Ulisses Guimaraes, die te
vens voorzitter van de Ka
mer van Afgevaardigden is,
omdat hij te radicaal zou
zijn.
Ook in de huidige verkie
zingscampagne is deze ten
dens merkbaar. Doordat het
Liberale Front óf eigen kan
didaten heeft voorgesteld, óf
tegenstanders van de PMDB
in verscheidene steden I
steunt, zijn de spanningen
binnen de coalitie verder toe.
genomen. Zo geniet de
rechtse voormalige president
Janio Quadros in Sao Pau]0
steun van het Liberale Front
en voert hij campagne tegen
de PMDB-kandidaat Fer-
nando Henrique Cardoso, de
leider van de regeringverte,
genwoordiging in de Senaat.
„Een nederlaag voor Cardosó
zou de positie van de rege
ring in de Senaat aanzienlijk
verzwakken", aldus verluidt
in regeringskringen.
Van de campagnes kan in
ieder geval gezegd worden
dat zij op kleurrijke manier
verlopen. De kandidaten ma.
ken van alle mogelijke mid.
delen gebruik om het publiek
te bereiken. Zo speelt muziek
een belangrijke rol en begin-
nen sommige kandidaten
zingend ieder televisieuit-
zending waar zijn hun toe
spraken mogen houden. An
deren benutten de novellas,
de bekende Braziliaanse tele
visieseries die over de hele
wereld worden verkocht. I
communistische kandidaat in j
Sao Paulo voert zo een origi-
nele verkiezingescampagne
in een novella in zeven afle-
veringen, waar de politicus
zelfs zijn dienstbode weett
overtuigen om op hem te j
stemmen.
Maar ondanks alle poli-1
tieke machten waarover de
kandidaten zeggen te zullen
beschikken als zij worden
gekozen, ligt de reële macht
bij de gouverneurs van de
deelstaten en niet bij de bur
gemeesters.
(ANP)
Door Hans Kuitert
De Zuidmolukse kwestie
die in de jaren zeventig
een dramatisch hoogte
punt bereikte met een
aantal gijzelingsacties,
is de resultante van een
scherpe politieke ver
deeldheid in de eerste
zes na-oorlogse jaren.
Van een nuchtere benade
ring, was zeker na de soeve
reiniteitsoverdracht aan In
donesië in 1949 geen sprake
en het is niet overdreven te
stellen dat de komst van
12.000 Zuid-Molukkers naar
Nederland in 1951 nooit had
plaatsgevonden als de oor
deelsvorming en het politiek
handelen niet door de-Tijd
geest waren bedoezeldJ-
Dit constateren dr. Doeko
Bosscher en drs. Berteke
Waaldijk in hun gisteren ge
publiceerde boek 'Ambon,
schuld en eer'. De beide aan
de Rijksuniversiteit van
Groningen verbonden histo
rici hebben zich verdiept in
de politieke bewegingen die
voorafgingen aan en plaats
hadden tijdens de proclama
tie van de Republik Maluku
Selatan (RMS).
Daarbij hebben zij de
meest geprofileerde stromin
gen onderzocht: de toenma
lige Anti Revolutionaire Par
tij, de Partij van de Arbeid
en de steunpilaar van Mo
lukse sympathie, de Stichting
door de Eeuwen Trouw.
De ARP was een studie
waard omdat deze partij zich
op het standpunt stelde dat
de Molukkers het recht had
den de onafhankelijkheid uit
te roepen, maar als sterk le
galistische politieke stroming
niet zo ver gingen dat zij de
soevereiniteit van Indonesië
inruilden voor een formele
erkenning van de RMS.
De PvdA distantiëerde
zich van meet af aan van het
Molukse streven en van enige
steun aan de RMS is nooit
sprake geweest. De socialis
ten wilden een goede relatie
met de nieuwe machthebbers
in Indonesië niet op het spel
zetten, iets dat ook de KVP
niet wilde.
Uitvoerig wordt ook inge
gaan op de rol van de Stich
ting door de Eeuwen Trouw,
de bonte maatschappelijke
beweging die al meteen na
het uitroepen van de Indone
sische republiek in 1945 pleit
bezorger was voor het zelfbe
schikkingsrecht van de di
verse Indische minderheden.
Na de soevereiniteitsover
dracht in 1949 zette de stich
ting zich blijvend in voor het
Molukse ideaal. Drie eeuwen
trouw aan Oranje en de
driekleur konden en kunnen
in de ogen van de stichting
niet worden weggepoetst.
Het touwtrekken om de
4000 Ambonezen die in 1950
op Java op demobilisatie uit
het opgeheven Koninklijk
Nederlands Indisch Leger
(KNIL) wachtten, is het dra
matisch dieptepunt van de
partijpolitieke strijd in het
Nederlandse parlement. Bos
scher en Waaldijk spreken
daarbij niet zozeer een oor
deel uit over de schuldvraag,
zij constateren op basis van
de historische feiten.
Zoals zij ook constateren
dat geen enkele Nederlandse
regering ooit de RMS voe
dingsbodem heeft gegeven.
De diverse Nederlandse
regeringen tussen 1945 en
1950 gingen ervan uit dat de
Indische archipel bevolkt
werd door tal van volkeren
en culturen, die alleen in een
federaal staatsverband hun
eigenheid konden bewaren.
Dat dit niet stoelde op de rea
liteit, drong in Nederland
eigenlijk pas goed door toen
in 1950 de Indonesische een
heidsstaat op basis van een
duidelijke volkswil in de eer
der ontstane deelstaten ont
stond.
Lang heeft Nederland
moeite gedaan het zelfbe
schikkingsrecht van tal van
Indische minderheden te re
gelen. Op de Ronde Tafel
Conferentie in 1949 in Den
Haag speelde met name dat
aspect van de soevereini
teitsoverdracht een hoofdrol.
Mede onder druk van de Ver
enigde Naties moest Neder
land bakzeil halen en rolde er -
een onbevredigende, prak
tisch nutteloze, regeling van
de onderhandelingstafel.
Nederland bleef ook na de
soevereiniteitsoverdracht
loyaal tegenover de prille
staat Indonesië en smoorde
in 1950 kort na elkaar de coup
van Westerling op West-
Java en de coup van Andi
Azis op Celebes in de kiem.
Iets dat talloze Nederlanders
de regering niet in dank af
namen.
Dat lag niet anders met de
proclamatie van de RMS op
25 april 1950. Een proclamatie
die voortvloeide uit de drei
gende opheffing van de deel
staat Oost-Indonesië. Neder
land kon de revolte niet
voorkomen. Na een felle
strijd werden de Molukken
door Indonesië bezet in
augustus 1950.
Tijdens de revolutie waren
veel Molukkers op Java,
waar zij op demobilisatie
wachtten. Een sterke RMS-
lobby in Nederland, gesteund
door conservatieve (politieke)
krachten leidde onbedoeld
tot de overkomst van 12.000
Ambonezen. Eind 1950 en be
gin 1951 kwamen er gerech
telijke uitspraken die de Mo
lukkers in het gelijk stelden.
Zij hoeven zich niet te laten
demobiliseren in gebieden
van de eenheidsstaat en
moesten terug worden ge
bracht naar Ambon. Maar
Indonesië weigerde dat laat
ste. Er ontstond een impasse.
In februari 1951 kwamen
zij naar Nederland om daar
alsnog op schrijnend onzorg
vuldige manier te worden
Een spotprent in het linkse blad 'De Vlam' in 1951.
Drees had zijn Indonesische ambtgenoot een 'brief op po
ten' geschreven over de Molukse onafhankelijkheids-1
strijd zonder de RMS-gedachte te steunen. Premier Drees
vroeg om een vreedzame oplossing, maar zijn ambtge-
noot Natsir lachtte hem vierkant uit.
gedemobiliseerd en in kam
pen te worden onderge
bracht.
De verdienste van dit naar
de schrijvers erkennen on
volledige boek is vooral u
het een beeld geeft van de
tijdgeest, van de Nederlandse
politiek in de late j aren veer
tig.
NA achtereenvolgens te
zijn afgeschilderd als
laf, slappeling en abso
lute cynicus heeft de Is
raëlische premier, Si
mon Peres, besloten zich
niet meer te laten bele
digen door generaal
Ariël Sharon, namens
het Likoed-blok minis
ter van Handel en Indu
strie in de Israëlische re
gering van nationale
eenheid. Deze keer be
sloot de premier om hem
te ontslaan.
Sharon, die al omstreden
was als generaal en minister
van Defensie, hield het afge
lopen jaar zijn reputatie op
met botte verklaringen, ge
richt tegen de regering van
nationale eenheid en vooral
aan het adres van premier
Peres. De 57-jarige succes
volle generaal der parachu
tisten en oorlogsheld, veroor
zaakte begin augustus in Is
raël nog een hevige rel toen
hij opriep tot voortijdige
aanvallen op bases van de
Palestijnse bevrijdingsorga
nisatie PLO in Jordanië, dat
sinds lang Palestijnse aan-
slagen op Israëlisch grondge
bied vanaf Jordaans grond
gebied heeft weten te voor
komen. Tijdens Peres' bezoek
aan de Verenigde Naties in
oktober, beschuldigde Sha
ron de premier ervan de re
gering te negeren door vre
desvoorstellen te doen die
niet waren aanvaard door
het kabinet.
Na de terugkeer
van de premier zei Sharon
dat Israël alle contacten met
Jordanië afhankelijk moet
stellen van het sluiten van de
PLO-kantoren in Amman en
de besprekingen met Egypte
van verontschuldigingen
voor een schietpartij in de Si-
naï waarbij zeven Israëlische
toeristen omkwamen.
Het witharige zwaarge
wicht Sharon is al lang de
„enfant terrible" van de Is
raëlische politiek. Nadat hij
verscheidene weken in de
Verenigde Staten zijn - ver
loren - smaadproces tegen
Time had bijgewoond, keerde
de volgens eigen zeggen „mo
rele overwinnaar" terug om
zijn oorlog te beginnen tegen
Ariël Sharon.
Peres en een strijd om de
macht met Likoed-leider
Shamir. De val van de rege
ring van nationale eenheid,
leider worden van de Likoed
en aan de macht komen;
Sharon verhulde zijn ambi
ties niet. Om het tot premier
te brengen zijn volgens hem
„tamenlijk veel manieren en
trucs, politiek gezien recht
matig".
Twee weken geleden
opende Sharon het offensief
tegen de leider van de Arbei
derspartij, die bereid lijkt
een territoriaal compromis
aan te gaan in ruil voor vrede
met de arabische landen.
Sharon beschuldigde Peres
van geheime beraadslagin
gen achter de rug van het Li-
koed-blok. Het was ook Sha
ron, gesteund door vice-pre
mier David Levy, die Peres
in het debat opriep openlijk
af te stappen van het idee
van een internationaal forum
voor vredesonderhandelin
gen. Yitzhak Shamir, leider
van de Likoed, wist slechts
met moeite zijn fractie achter
de premier te krijgen.
Sharon, een erkend mili
tair meester-strateeg,
maakte aanvankelijk naam
als tankcommandant en
richtte in de jaren vijftig het
Israëlische regiment para
troepen op. In de Yom-Kip-
puroorlog van 1973 leidde hij
zijn troepen over het Suez-
kanaal Egypte binnen. Maar
hij bracht het niet tot staf
chef van de IDF, de Israëli
sche strijdkrachten.
Na de verrassende verkie
zingsoverwinning van de Li
koed in 1977 werd Sharon mi
nister van Landbouw. Hij
voerde een krachtig beleid
voor uitbreiding van de
joodse nederzettingen in be
zet gebied.
Sharon werd in 1981 be
noemd tot minister van De
fensie in de regering van Me-
nachem Begin. In die functie
zette hij de invasie in Liba
non, in juni 1982, op. Twee
befaamde Israëlische journa
listen hebben geschreven dat
de generaal het kabinet-Be-1
gin met een „stille coup" ver
leidde tot het Libanese avon- f
tuur en zijn plannen verhul
de.
„Koning Arik", zoals zijn I
aanhangers hem noemen, f
werd in februari 1983 Êc' I
dwongen ontslag te nemen I
nadat de commissie-Kahw
die de massamoord door Li-1
banese christenen op Pales-1
tij nen in de kampen Sabraen
Chatila bij Beiroet onder-1
zocht, hem indirect verant-|
woordelijk stelde voor het I
bloedbad. Sharon eiste later
in een aanklacht wi
smaad tegen het Ameri-1
kaanse weekblad Time 1®I
miljoen gulden schadever-l
goeding, omdat het schres
dat hij de massamoord op d"
Palestijnen had beraamd ter I
vergelding van de moord «PI
de Libanese Falangistis* I
leider Beshir Gemayel. B'l
jury in New York vond he' I
artikel beledigend en onjuist I
maar achtte opzet niet bew£; I
zen, waardoor Time m®' I
hoefde worden veroordeelt
(AFP/UPI/DPA)
Door Rinze Brandsma
AANNEMERS en archi
tecten houden voorlopig
nog wel werk: er blijft
een gretige vraag naar
koopwoningen, ondanks
een minder rooskleurige
economie. De markt van
nieuwbouw-koopwo-
ningen is echter dras
tisch veranderd. Kopen
willen de mensen nog
wel en graag, maar dan
vooral rondom een ton.
Zoals de bouwwereld
dat noemt: de stich-
tingskosten staan onder
hoge druk.
Aannemers die willen bou
wen en architecten die willen
ontwerpen, zullen het van
hun deskundigheid en spits
vondigheid moeten hebben.
Hun woning(ontwerp)en zul
len vernieuwend moeten zijn,
willen ze kopers interesseren.
Lage stookkosten, lage
bouwkosten. Nog veel te wei
nig bouwers hebben oog voor
die innovatie' in goedkope
koopwoningen.
Dat is eind deze maand de
boodschap op een symposium
over 'De lage lasten koopwo-
ning', dat het Bouwcentrum
in Rotterdam op woensdag 27
november organiseert.
De mensen moeten zich
echter niet blind staren op de
koopprijzen, die momenteel
zeer gunstig zijn. Rentevoet,
hypotheekvorm, subsidies,
energiekosten en onder-
houdslasten: op al die punten
is de koopmarkt nu aantrek
kelijk of wordt met het jaar
aantrekkelijker. Maar ook
toekomstige waarde en ver
koopmogelijkheden zijn voor
de koper van nu van belang.
Voor wie zich wil oriënte
ren op het gebied van koop
woningen tussen 90 en 130.000
biedt het Bouwcentrum in
Rotterdam (pal tegenover
Centraal Stationl ze
maand bovend.' .„po
sitie, die loopt tot 30 novem-
ber' Er zijn projecten in uit
voering en ontwerp te zien,
met bij elkaar 70 typen wo
ningen. De grootte van deze
koopwoningen in de sociale
woningbouw ligt tussen 250
en 310 m3, met woonkamer
en drie slaapkamers. Wonin
gen met hoge isolatiegraad
en voorzien van energie
arme verwarming (en warWj
teterugwinning) zijn, zo 1""
de tentoonstelling zien,
heel zeldzaam.
Fraai voor l
beeld daarvan is het zojjfr|
naamde Spaarhuis, zoals®'!
in een bouwstroom in Hu®"
(N-H) verrijst. Het g
bruik in zo'n modern rijtl®'
huis is 850 m3 per jaar.
Een groot aantal vatl,'.|
geëxposeerde, beschei®I
koopwoningen 'rond de t°" I
(die prijs is inclusief gr<® I
bouwkosten en andere Ir'
ten) wordt door de aanïJ
mers al voor hooguit I
opgetrokken.
Van onze Haagse redactie
p£N HAAG - De
mee
gisteren
deze
pi-.-i
bejd van de Tweede K
u jl voorkomen dat de
van mijn Lijf-huizen ii
derland hun deuren sh
Ook staatssecretaris
peyne van de Coppelio
ciale Zaken en Work
genheid) zei u
betreuren als
voor lichamelijk
jelde vrouwen verdwiji
,Ik hoop van harte ds
wérk gewoon doori
Maar de toekomst vo<
Blijf-huizen ligt in ha
van minister Brinl
(WVC) en zijn staatssec
rjS Van der Reijden
meerderheid van de k
Werk
fa
op
mis
Van onze Haagse redactie
DEN HAAG - Senator - ei
oogd lijsttrekker - Van M
staat op de eerste plaats
de definitieve kieslijst
D'66, vóór de Tweede-Kai
leden Groenman en Engw
Amsterdams wethouder V
lensperger en het huidige
merlid Nypels.
De zogenaamde 'int
verkiezing' in D'66 heeft
welijks afwijkingen van
advies van het hoofdbes
opgeleverd: alleen staat
kamerlid Bakker nu op pl
veertien, terwijl hij eerst
was genoemd bij de voork
kandidaten. Paul Wessels
Gennep is daardoor
plaats vijftien opgeschovei
Na Nypels staan op de z<
tot en met de negende pl
Eisma (voormalig lid Euro
parlement), Tommei (Twe
Kamerlid), Kohnstamm
kamerlid en nu partij voo:
ter) en Nuis (ex-lid Twi
Kamer en nu Eerste-Kan
lid).
DEN HAAG De bewal
I van Schiphol wordt
scherpt. De Nationale Ve
heidscommissie Burgerlu
vaart heeft laten weten d:
extra beveiligingsmaatreg
op en rond het vliegveld 1
nodig zijn, zo bleek gistere
I Den Haag tijdens een vei
dering over de politie.
(AH
Playmobil voor veel
speelplezier. Nu kei
uit veel verschillend
sets voor een bijna
onmogelijke prijs.
Van onze Haagse redactie
HAAG - Staatssecrel
onrng (Financiën) heeft
ren als antwoord op een
.actie van de Tweede Ka
belastinginspecties
vacht gegeven onmidde
stoppen met het verzei
k. n de formulieren vooi
hél1116 ^eeverdieners ten
van de maandeli
oetoverheveling.
o,,1^ Tweede Kamer is kw
Int. 'ng, omdat hij voor
ord op het kamerdi
nerr de kleine tweever
de ai begonnen was
rj. fonische uitvoering
br,,^et: De kamer verwijt
VonrK laksheid bij
tien, bereiding van (in to
nieuwe belastingwe
