6Een kwestie van mentaliteitsverandering9
WA ON
Hongaren erkennen bestaan werklozen
„Als de gai
hier binnei
ik een schii
NIEUWE INDUSTRIESTATEN Z.O.-AZIË IN VOETSPOOR JAPAN
NEDERLANDSE EXPORT NAAR HE T VERRE OOSTEN
DONDERDAG 14 NOVEMBER 1985
FINANCIEN/ECONOMIE1
afNE indrukwekkende economische prestaties
van Hong Kong, Taiwan, Zuid-Korea en Sin
gapore leverden hen de bijnaam van de vier
draken op.
SCHOOLVERLATERS ZONDER BAAN
IEUWSOVERZICHT DODCDI
irrrnnnnn economie
Europees protest tegen plannen Unilever
Oostenrijkse wijn stuk duurder
'Belastingfraude mag, steunfraude niet'
DONDERDAG 14N
Zwitsers sparen nog steeds het meest
Campagne FNV tegen 'wegwerpbanen'
Toekomst Springer-imperium verzekerd
DE SCHRIK ZE
BH DELHAIZE
Kringloopbedrijven in opmars
Zuid-Afrika: Toch geen traangas in mij» Jfeanto0rh^DaSkeS
Omzetdaling
Dit jaar al honderd banken in VS failliel jGeen frank
T47
door Frank van Ooijen
'VOOR een land dat zo af
hankelijk is van handel met
het buitenland is de huidige
ontwikkeling in de regio van
de Stille Oceaan van groot
belang. Nederland moet een
goede positie zien te berei
ken op de groeimarkten van
de toekomst en zich niet uit
sluitend richten op de weinig
groeiende Europese afzetge
bieden. De bedrijven moeten
intensiever samenwerken en
de overheid moet via het ge
ven van voorlichting en on
dersteuning het aanboren
van nieuwe markten stimu
leren'.
Deze aanbeveling staat
centraal in het eerder dit
jaar verschenen rapport van
de Sociaal-Economische
Raad (SER) 'Nederland in de
wereldeconomie; perspectie
ven en mogelijkheden'. De
oproep van de SER lijkt niet
aan dovemansoren gericht.
Er wordt door bedrijfsleven
en overheid hard gewerkt
aan de promotie van het Ne
derlands produkt in het
Verre Oosten.
Zo is dit voorjaar een
grote Nederlandse land
bouwtentoonstelling in de
Chinese Volksrepubliek ge
organiseerd. Alleen al in de
maand september reisden
drie delegaties van parle
mentariërs, ondernemers en
topambtenaren naar Azië.
Eltraco-directeur Van de Leur (rechts) en bedrijfs
leider De Rooij. - foto marcel bekken
Staatssecretaris Ploeg
(Landbouw) is maar net te
rug uit Zuid-Korea en de
Brabantse Commissaris van
de Koningin, van Agt, uit
Hong Kong en China.
De handel van Nederland
met Taiwan, Hong Kong,
Singapore, Korea en de Chi
nese Volksrepubliek zit de
eerste helft van 1985, met een
groei van 50 procent ten op
zichte van dezelfde periode
vorig jaar, flink in de lift. In
1984 voerden we voor bijna
drie miljard gulden uit naar
deze landen. Ondanks de
grote afstanden en de moor
dende concurrentie van de
Verenigde Staten en Japan
lijkt de Nederlandse export
positie in de nieuwe indus
trielanden redelijk goed.
Nadere informatie bij ver
schillende bedrijven in Bra
bant leert, dat niet alleen
multinationale ondernemin
gen als Philips nauwe han
delscontacten onderhouden
met het Verre Oosten. De
machinefabriek 'Breda', de
zuivelproducenten DMV
Campina en Menken Land
bouw, snoepwarenfabrikant
van Melle en kunststofpro
ducent Synthese blijken al
lemaal de weg naar Zuid-
-Oost Azië gevonden te heb
ben. Hun export naar dit
deel van de wereld is welis
waar bescheiden, maar de
meeste ondernemingen zien
flinke groeimogelijkheden.
Dat zelfs de kleintjes een
^oede kans maken op de
Aziatische markt bewijst de
Bredase firma Eltraco. Wie
verwacht nu dat een fabri
kant van luxe badartikelen
met maar twintig medewer
kers in vaste dienst naar
Singapore en Hong Kong ex
porteert?
Eltraco-directeur Van de
Leur, zojuist teruggekeerd
uit het Verre Oosten: „We
exporteren veel binnen
West-Europa, maar sinds
we vorig jaar op een inter
nationale beurs merkten dat
ons produkt ook interessant
is voor de Aziatische consu
ment, voeren we nu ook naar
Singapore en Hong Kong uit.
Deze landen kunnen weer
als springplank dienen naar
andere markten. Zo zijn we
ook bezig met Taiwan, maar
allerlei importbeperkende
maatregelen daar maken het
er niet eenvoudiger op.
Plaatselijke contacten zijn in
de handel met de nieuwe in
dustrielanden goud waard.
Dat betekent natuurlijk wel
dat je regelmatig je koffers
moet pakken om de goede
verstandhouding met de af
nemers blijvend te maken".
Steun en toeverlaat bij de
export naar verre markten
is de Kamer van Koophan
del. De heer van Hassel, ex
portconsulent van de Bre
dase Kamer: „In nauwe sa
menwerking met de export-
bevorderings- en voorlich
tingsdienst van Economische
Zaken geven we bedrijven
de nodige informatie over
alle zaken waarmee je reke
ning moet houden bij de uit
voer naar landen als Taiwan
en Singapore. We stellen hen
tevens op de hoogte van lan
delijke acties zoals de grote
Nederlandse landbouwten
toonstelling in China van dit
jaar, waaraan bedrijven deel
kunnen nemen".
„Onze dienstverlening ,is
vooral gericht op het mid
den- en kleinbedrijf, want
de 'grote jongens' beschik
ken meestal over hun eigen
exportafdelingen, kennis
van zaken en ruime contac
ten. De grotere bedrijven
overtreffen de kleinere wel
iswaar in exportwaarde".
„Tegenover de verkoop
van een fabriek voor kleu
rentelevisies door Philips
aan China van 300 miljoen
gulden, moet je natuurlijk
heel wat kleinere broeders
uit midden- en kleinbedrijf
stellen om dat bedrag te eve
naren. Maar vergeet niet dat
in de laatste groep relatief
meer werkgelegenheid
steekt dan bij het veelal ge
automatiseerd grootbedrijf.
En daarom is het zoeken van
nieuwe markten voor het
Nederlands bedrijfsleven zo
belangrijk. Daar moeten we
onze schouders onder zetten.
We proberen ook toe te wer
ken naar een grotere samen
werking tussen bedrijven
waardoor zij hun positie op
de vreemde markten kunnen
verbeteren. Dat is nogal een
probleem omdat een Neder
lander graag als solist op
treedt".
Volgens adjunct-direc
teur Abbink van Van Melle
moet er meer aan promotie
en reclame gedaan worden
in Zuid-Oost Azië. „We
moeten eerst eens onze men
taliteit veranderen in Ne
derland. De tijd isvoorbij
dat we de orders in onze
handen gedrukt krijgen.
Willen wp een kans maken
tegen de keiharde Ameri
kaanse en Japanse concur
rentie dan moeten we met
ons produkt op pad gaan.
Plaatselijke contacten op de
groeimarkten, méér reclame
en vooral een mentaliteits
verandering. Daar komt het
op aan. Het Nederlands pro
dukt ligt door een hoge kwa
liteit goed in de markt, maar
je moet er wel wat voor over
hebben om het ergens af te
zetten".
Opmars van de S ier draken'
4
door Vrank van Ooijen
Waar de wereldeconomie in de laatste tien jaar ge
troffen werd door een olie- en schuldencrisis en stag
natie, bereikten de nieuwe industrielanden in Zuid-
-Oost Azië een economische groei, die driemaal hoger
was dan die in West—Europa.
Bij het horen van de namen
Hong Kong en Taiwan wordt
nog vaak gedacht aan goed
kope en inferieure massapro
ductie van blikken speelgoed,
uurwerken en kunststof huis-
houdartikelen. Maar dit beeld
voldoet allang niet meer aan
de realiteit. De vier draken
hebben hun eeonomie sterk
uitgebreid en gemoderniseerd.
De speelgoedfabrieken hebben
plaatsgemaakt voor electroni
cafabrieken, scheepswerven,
banken, verzekeringen en
autofabrieken.
Wat stelt Singapore, Tai
wan, Korea en Hong Kong nu
in staat om een economisch
wonder te verrichten in een
wereld waarin Afrika niet
eens zichzelf kan voeden, de
Latijnsamerikaanse economie
lamgelegd is door de kolossale
schuldenlast en de westerse
industrielanden worstelen met
een hoge werkloosheid en
dreigende handelsoorlogen?
Deze vraag en die hoe de
Europese Gemeenschap het
best kan inspelen op de
groeiende markten van deze
landen, stonden centraal op
een onlangs in Brussel gehou
den congres, ondermeer door
de Tilburgse Hogeschool geor
ganiseerd.
Twintig jaar geleden waren
de stadstaten Singapore en
Hong Kong nog eenvoudige
havenplaatsen. Nu zijn het
moderne industrieële minista-
ten met vorig jaar een econo
mische groei van zo'n acht
procent. Ter vergelijking: de
Nederlandse economie groeide
in 1984 met twee procent.
Singapore beschikt niet al
leen over een uitgebreide toe
ristenindustrie maar ook over
een haven die een vergelijking
met Rotterdam goed kan door
staan. Hong Kong is één van
de belangrijkste exporteurs in
de wereld van kleding en tex
tiel. Naast Tokio is deze Britse
kroonkolonie hét financieel
centrum van het Verre Oosten.
De groeiende export van elec-
tronica geeft aan dat de mo
dernisering van de industrie
doorgaat.
Het Bruto Nationaal Pro
dukt van Taiwan nam vorig
jaar met maar liefst elf pro
cent toe. Taiwan en Zuid-Ko
rea waren in het begin van de
jaren zestig niet meer dan
eenvoudige landbouwecono
mieën zonder industrie van
enige betekenis. Scheepswer
ven, staal- en autofabrieken
en een uitgebreide lichte indu
strie vormen het tastbaar be
wijs van een totaal veran
derde situatie.
De snelle industriële ont
wikkeling van de vier is des te
opmerkelijker als men zich
realiseert dat ze, net als Japan
overigens, nauwelijks over
eigen grondstoffen beschik
ken. Tegenover de noodzake
lijke import van grondstoffen
stellen Taiwan, Hong Kong,
Korea en Singapore weliswaar
een enorme export.
Hier ligt voor een deel het
geheim van hun economische
groei. Door het gunstig inves
teringsklimaat en de lage lo
nen trokken zij vele onderne
mingen uit de industrielanden
aan, die hun produktie vooral
richtten op de westerse thuis
markten. Om niet geheel van
buitenlandse investeerders af
hankelijk te zijn, startten de
vier landen hun eigen indu
strie die ook afgestemd werd
op de export naar de Ver
enigde Staten, Japan en West-
-Europa.
Met de uit export verkregen
deviezen werd een basisindus
trie gestart, moderne techno
logie aangekocht, het onder
wijs verbeterd en een infra
structuur opgebouwd. Kort
om, er werd onder toezicht van
de overheid een basis gelegd
waarop een zelfstandige en le
vensvatbare ontwikkeling
mogelijk was. De toverfor
mule heet exportgeleide in
dustrialisering.
De sprekers op het Brus
selse congres waren het er
Hong Kong. De speelgoedfabriek heeft plaatsgemaakt voor electronicafabrieken,
scheepswerven en banken.
- foto ap
over eens dat de grote over
heidsbemoeienis ook een grote
factor van betekenis vormt
achter het Aziatisch 'Wirt-
schaftswunder'. Singapore
spant wat het overheidsingrij
pen betreft de kroon. Hong
Kong kent meer economische
vrijheid. Twee van de vier
landen kennen een democra
tisch stelsel, zij het met een
autoritaire inslag, de andere
twee kunnen worden gekwali
ficeerd als autoritaire regimes.
Dat zorgt daar in ieder geval
voor politieke stabiliteit en
maatschappelijke rust. En dat
zijn natuurlijk uiterst belang
rijke investeringsvoorwaar-
den.
Een strakke wetgeving op
het gebied van de arbeidsver
houdingen voorkomt arbeids
onrust. Bovendien onderhoudt
de overheid nauwe banden
met de vakbonden en schrijft
hij de hoogte van de lonen
voor.
Allerlei protectionistische
maatregelen beschermen de
eigen jonge industrie tegen
concurrentie van goedkope
buitenlandse produkten. De
staat heeft verder een stu
rende rol in het proces van
technologische vernieuwing.
Het economisch succes van de
vier 'draken' lijkt tegen de
verwachting in, eerder het re
sultaat te zijn van staatskapi-
talisme dan van de vrije
markteconomie.
Volgens de Koreaanse ge
leerde dr.Song Hoorn Kil, ligt
de basis voor de sociale orde
en de enorme arbeidspresta
ties in Zuid-Oost Azië in het
wijdverbreide Confucianisme,
dat sterk de nadruk legt op
harmonie en eenheid, gedra
gen door een sterk leiderschap
en discipline. De Chinese wijs
geer Confucius, die 500 jaar
voor onze jaartelling leefde,
dacht dat de mens alleen kon
leven binnen een stelsel van
strakke gezagsverhoudingen.
Plichtsbesef, gehoorzaamheid
en trouw maken dus deel uit
van het Aziatisch erfgoed en
verklaren het verschil in ar
beidsmoraal tussen de Wes
terse en Oosterse werknemer.
Tot slot is het opvallend dat
in Singapore, Taiwan en Hong'
Kong de economie bepaald
wordt door de Chinezen. De
voorzichtige conclusie lijkt ge
rechtvaardigd dat de Chinezen
een uiterst nijver volk met een
goede handelsgeest zijn, aan
wie de ontwikkeling van deze
landen grotendeels te danken
is. Misschien is dit een indica
tie voor het enorme economi
sche potentieel dat de Volksre
publiek China bij een verdere
liberalisatie van de economie
kan vrijmaken.
De vertegenwoordigers van
universiteiten, bedrijfsleven,
overheden en internationale
organisaties bogen zich op hét
Brussels congres tevens over
de vraag hoe Europa profijt
kan trekken van de veelbelo
vende economische ontwikke
lingen van de vier landen. Er
mag dit jaar dan enige terug
gang te bespeuren zijn in de
economische groei als gevolg
van de verminderde afzetmo
gelijkheden op de Ameri
kaanse markt, maar er wordt
door niemand getwijfeld aan
de goede vooruitzichten van
'de vier'.
Zij zullen zeker hun voor
deel kunnen doen met de 'open
deur-politiek' en de moderni
sering van de economie van de
Chinese Volksrepubliek. Hong
Kong zou in de nabije toe
komst als technologisch, fi
nancieel en dienstencentrum
kunnen fungeren voor de
Volksrepubliek. En het is al
lang geen geheim meer dat
zelfs aartsvijand Taiwan pro
fiteert van dat nieuwe beleid.
Via de Britse kroonkolonie
vindt immers een groot deel
van de Taiwanese export zijn
weg naar de communistische
buur.
De vier nieuwe industrie
landen liggen overigens in een
regio, het zogeheten Pacific
Basin, waar de handei de laat
ste jaren enorm toegenomen
is. In het gebied van de Stille
Oceaan dat begrensd wordt
door Australië, de Ameri
kaanse westkust en Zuid-
Oost Azië bedroeg de onder
linge handel vorig jaar maar
liefst 175 miljard dollar. En
dat is 45 miljard dollar méér
dan de transatlantische han
del tussen de VS en Europa.
Volgens een Taiwanese pro
fessor vindt er op dit moment
een verschuiving van de han
dels- en produktiestromen in
de wereld plaats van het At
lantisch naar het Pacifisch ge
bied die wijst op het econo
misch, politiek en cultureel
verval van Europa. Misschien
schildert hij de toekomst van
het 'oude continent' wat al te
somber af, maar de economi
sche statistieken geven in
ieder geval duidelijk aan dat
het aandeel van West-Europa
in de handel met de Stille Oce
aanregio sterk terugloopt.
Nederland en de partners in
de Europese Gemeenschap lij
ken de boot te missen op een
enorme groeimarkt met 65
miljoen consumenten. De
Aziatische en Europese des
kundigen zijn het eens over de
noodzaak om handel en inves
teringen tussen West-Europa
en de vier industrielanden uit
te breiden. Op deze wijze kan
Europa haar exportmarkten
veiligstellen en kunnen Tai
wan, Hong Kong, Korea en
Singapore hun economische
afhankelijkheid van Japan en
de Verenigde Staten vermin
deren. Europese overheden en
bedrijfsleven moeten de han
den ineenslaan en het gezicht
naar het Oosten wenden.
BOEDAPEST (RTR) - Honga
rije geeft toe dat door het eco
nomische hervormingspro
gramma een toenemend aan
tal mensen in het land zonder
werk is komen te zitten. Tot
nu toe heeft de regering in
Boedapest altijd tegengespro
ken dat het werkloosheidspro
bleem ook in Hongarije be
staat.
Hongarije is al geruime tijd
bezig met een economisch her
vormingsprogramma dat on
der andere voorziet in een li
beraler beleid ten aanzien van
de bedrijven en in een decen
tralisatie van de beslissings
bevoegdheden.
Op die manier hoopt Boeda
pest de economie opener te
maken voor de krachten van
vraag en aanbod en hoopt de
regering tevens de uitgaven
aan subsidies te verminderen.
In een officiële verklaring
van het persbureau MTI er
kent de regering dat het in be
paalde bedrijfstakken en in
bepaalde beroepen 'steeds
moeilijker wordt om een baan
te vinden'. Eerder sprak een
aantal westerse landen al zijn
bezorgdheid uit over de ver
slechterende werkgelegen
heidssituatie in Hongarije.
Hoewel de regering in Boe
dapest die bezorgdheid nu
lijkt te delen, ziet zij zich ge
plaatst voor een moeilijk di
lemma. Zo moet de regering
kiezen tussen het instandhou
den van de verborgen werk
loosheid of het via het hervor
mingsprogramma verminde
ren hiervan, waardoor de offi
ciële werkloosheid stijgt. 'Aan
de ene kant worden bedrijven
aangemoedigd om het perso
neelsbeleid te versoepelen,
terwijl de verborgen werk
loosheid binnen de bedrijven
aan de andere kant de econo
mische ontwikkeling belem
mert en bovendien moreel
schadelijk is', aldus de verkla
ring.
'Bovendien', voegt het pers
bureau er aan toe, 'blijkt het
overplaatsen van werknemers
van vleugellamme bedrijven
naar efficiënter ondernemin
gen moeilijk uit te voeren'.
In het bericht maakt MTI
bekend dat 3.000 van de in to
taal 122.000 jongeren die zich
dit jaar op de arbeidsmarkt
hebben aangemeld, nog steeds
geen baan hebben gevonden.
Opmerkelijk genoeg wordt er
aan toegevoegd dat naar 'som
migen' menen het aantal jonge
werklozen in werkelijkheid
zelfs twee- tot driemaal zo
groot is als deze cijfers aange
ven. Het gebeurt uiterst zelden
dat het Hongaarse persbureau
vraagtekens zet bij de officiële
regeringsgegevens.
MTI maakte verder bekend
dat vooral de mensen die net
hun diploma van de middel
bare school hebben gehaald,
moeite hebben om aan de slag
te komen. Vooral de meisjes
worden hierdoor getroffen,
omdat zij zeventig procent van
deze groep uitmaken.
Per honderd schoolverlaters
zouden er slechts 46 vacatures
bestaan. Aan het eind van de
zomer stonden ongeveer 58.000
vacatures geregistreerd. Er
zou vooral een tekort bestaan
aan ongeschoolde arbeiders.
UTRECHT (ANP) - De Europese vakbonden gaan de komenjj
maanden een campagne voeren tegen Unilever om dat concejl
te dwingen om op internationaal niveau met de vakbewegj),!
om de tafel te gaan zitten over de werkgelegenheid. Tot nu til
houdt het concern vast aan zijn 'verdeel en heers-strategie',.1
weigert volgens de FNV halsstarrig werkgelegenheidsover|el
met de vakbeweging. Volgens de vakbonden heeft het tot nu ijl
door Unilever gevoerde beleid een forse afbraak van de werkte
legenheid in Europa tot gevolg gehad. In de jaren 1978 tot
daalde het aantal werknemers bij Unilever in Europa vaj
172.000 naar 134.000. Dat werkgelegenheidsverlies dreigt zichqJ
de komende jaren voort te zetten, vrezen de bonden. In F
land verdwenen sinds '78 bij Unilever 5.000 van de 15.0001
Grote klappen vielen er bij de vleesgroep, de diepvriessec
(Iglo) en in de chemie. Sinds 1970 is er bij Unilever een ontwikt,,
ling aan de gang waarbij nevenactiviteiten worden afgestaj
en hoofdactiviteiten voor een deel worden verplaatst naar t
Afrika (lage lonen) en Noord-Amerika.
WENEN (RTR) - Vooral als gevolg van de slechte oogst zullen^
prijzen voor Oostenrijkse wijnen fors verhoogd worden. Dewi
kelprijs voor wijnen van de laagste kwaliteit zal rond de der
schilling (4,82 gulden) komen te liggen, bijna drie keer zohc,
als de laagste prijs dit jaar. Ook de wijnen van betere kwalijj
worden duurder. De prijsverhogingen betekenen een nieuwete
genvaller voor de consumenten en producenten van Oosten
rijkse wijn. Eerder dit jaar werd de export van Oostenrijk
wijn stopgezet en werden miljoenen liters wijn vernietigd nada
ontdekt werd dat vele grote wijnproducenten in het land 4
schadelijke chemische stof glycol aan hun wijn hadden toe;
voegd als goedkope zoetstof. Meer dan zestig wijnboeren werd
gearresteerd. Ze zullen mogelijk worden gestraft.
LONDEN (AP) - Één op de drie Britse volwassenen vindt het on
geoorloofd om belasting te ontduiken, maar als het gaat®
steunfraude of het oplichten van werkgevers vinden twee van j
drie Britten dat kwalijk. Van de jongeren van 15 tot 24 jaar vir
51 procent het fout om zwart te werken met een uitkering, fe
wijl dat percentage onder de 65-plussers op 84 ligt. Slechts ij
procent van de jongeren vindt het kwalijk gedeeltelijk zwarttj
werken, terwijl dat percentage ook bij de 65-plussers laag Ij
op 49 procent. 72 procent van de ondervraagden vindt het ni
geoorloofd produkten van het werk mee te nemen zonder tel*
talen.
Kal
GENEVE (UPI) - Voor het twaalfde achtereenvolgende j;,
staat Zwitserland bovenaan de ranglijst wat betreft de spaary
Per hoofd van de bevolking staat er in dat land 13.006 dollar 0
spaar- en depositorekeningen. Japan staat - met grote achte
stand - op de tweede plaats met 9.763 dollar, gevolgd doon
Verenigde Staten met 7.337 dollar per man/vrouw, De vieri
plaats wordt ingenomen door België met 7.302 dollar per hooi
van de bevolking, Singapore vijfde met 6.416 dollar en
Duitsland zesde met 6.379 dollar.
AMSTERDAM (ANP) - Onder het motto 'FNV-vrouwen km
ken voor kwaliteitscontracten' gaan de FNV-vrouwen de kt
mende maanden een campagne voeren tegen 'wegwerpbani:1
Bedoeld worden de afroepcontracten, variabele en tijdelijk
contracten, thuiswerk en dergelijke. Dergelijke flexibele werk
vormen betekenen vaak weinig rechten en slechte arbeidsvoor
waarden, waarvan vooral vrouwen de dupe worden, aldus 1
FNV-vrouwen. De campagne begon begin deze maand met«
tribunaal, waar de werkgevers in het beklaagdenbankje werda
gezet. Tot en met mei volgend jaar volgen daarna regionaleatl
viteiten, die aan de vooravond van de verkiezingen zullen lil
monden in een landelijke slotmanifestatie. Dan zal aanpolilii
en aan vakbondsbestuurders een eisenpakket worden gepreset
teerd dat paal en perk moet stellen aan flexibele banen. Werkji
vers komen steeds meer met contracten die er op zijn gerichti
het werk zo goedkoop mogelijk wordt gemaakt. Op die mai
wordt een scheiding gemaakt tussen de vaste werknemers Vi
een bedrijf en de oproep- en invalkrachten die veel mindere a
beidsvoorwaarden krijgen.
WEST-BERLIJN (DPA) - Het
testament van de onlangs op
73-jarige leeftijd overleden
Westduitse uitgever Axel
Springer waarborgt het voort
bestaan van de grootste kran
tenuitgeverij in Europa voor
de komende dertig jaar. Bij de
opening van de laatste-wils-
beschikking werd bekend dat
het totale vermogen van de
uitgever in dienst van zijn le
venswerk wordt gesteld en tot
aan het jaar 2015 niet onder de
erfgenamen verdeeld mag
worden. Tot Springers nagela
ten vermogen behoort 26,1
procent van het aandelenpak
ket van Axel Springer Verlag
AG in West-Berlijn. Bij
Springer Verlag verschijnen
kranten en tijdschriften met
een totale oplage van 20 mil
joen exemplaren. Daaronder
1 Sjaron kon nog lachen toer]
Likoedleider Sjamir verliet.
zijn
het grootste d
Europa, 'Bild' (oplage 5,3 miljoen) en het radio- en televisiepj
grammablad 'Hörzu', met 3,3 miljoen exemplaren per
grootste tijdschrift in Europa.
UTRECHT (ANP) - Kringloopbedrijven zijn een serie"®»
van onze economie aan het worden. Het gaat daarbij wet|
liefde werk oud papier, maar om op moderne leest gescWl
loonvormende bedrijven. In Overijssel is het kringloopbaMl
leven al het verst ontwikkeld. Er zijn daar in vier plaatse»!
van dergelijke bedrijven die compleet met winkel volop drasj
Wanneer een dergelijke ontwikkeling ook in de rest yanNw
land goed op gang wil komen, zijn niet alleen professionele1!
dewerkers nodig, maar moeten zij ook beschikken over J
doende scholing. Er is een landelijke Stichting Bedrijfsvoo"!
ting Kringloopbedrijven in het leven geroepen die de j<W|
drijf stak zal stimuleren. De Stichting gaat scholing verzorge»!
het gebied van bedrijfsvoering en technieken, begeleiden Ml
opstelling van een ondernemersplan en helpen bij zaken a l
ganisatievorm, belastingen, huisvesting en administratie 1
wacht dat de kringloopbedrijvigheid zo'n 4500 banen zal ei
ren' I 'en uitgenodigd
Van een onzer
verslaggevers
HASSELT Winkelmei:
als een auto knetterend v|
De weinige klanten in de
Delhaize-supermarkt aan
de Luikersteenweg in Has
selt doen stil hun inkopen.
De gezichten zijn uit
drukkingsloos. Er wordt
niet gelachen, geen luid
keelse grappen gemaakt.
Bij het rek met huishoud-
artikelen fluistert een
vrouw tegen een man
..Toch zeg ik u Armand,
alleen de doodstraf kan
daar iets aan te doen'.
De sfeer na de bloedige
overval zaterdagavond op
de Delhaizewinkel in Aalst
is somber, ondanks de ont
spannende achtergrond
muziek van Klaus Wun-
derlich.
«Ik ben er niet meer ge
rust op om 's avonds tegen
sluitingstijd nog inkopen
te doen", peinst een oudere
dame: „Ik kom liever 's
morgens en het eerste wat
ik doe is naar mogelijke
vluchtwegen kijken. Die
houd ik goed in de gaten, je
Weet maar nooit".
In het hoofdkantoor van
Delhaize-supermarkten
n Brussel heerst topdruk-
zijn goed gekend
lm land. Het publiek
mt graag naar onze win-
«us. Maar nu staat al vast
at de overvallen dat
i h§° flink hebben aange
sp Mensen zuilen weg
hujven. Dat merkten we
tl., yr,0fSere overvallen en
j za' het niet anders zijn.
feendeel, we
vrezen
,een nog forsere om-
tetdahng", zegt algemeen
^MonteISdlreCteUr Pierr6
Om de koppen bij elkaar
en he (eerste)
«Bde op een rijtje te zet-
van j1Jn de bedrijfsleiders
fen verschillende filia-
JOHANNESBURG (RTR) - Het traangassysteem dat de®
Afrikaanse mijnbouwmaatschappij Anglo-American
haar goudmijncomplexen had laten installeren om
zwarte arbeiders de kop in te drukken, is weggehaald,
het concern is het systeem overbodig omdat het slechts
in 1975, is gebruikt. Men had tot het aanbrengen van he
besloten na ernstige rellen tussen mijnwerkers van w
lende stammen, waarbij in 1974 en 1975 verscheidene mil
kers om het leven kwamen en aanzienlijke schade werda
richt. Volgens het concern is het niet waar dat zich opk W
gementen van de mijnwerkers traangasinstallaties bevm»
Ihloet in
reHöjj
m
1 hetsy'l
IWepv de lo°P va« deze
I Plaatsvinden.
ldirAa„rbii aanwezig is ook
Ide h r Jo Janssen van
iPerm ?eltse Delhaize-su-
Iztol kt' °P de deur van
kiui, ®nt00r, waar ook de
ter m!taat' hangt een pos-
icr mot
bet ie®!, ee" tekening van
safe 'nterieur van een
WASHINGTON (RTR) - Er zijn in de VS tot nu toe
honderd banken failliet gegaan. Daarmee is het aan»1
sluitingen dit jaar op het hoogste niveau sinds de crisis
jaren dertig gekomen. De faillissementen zijn vooral 1
zaakt door de verliezen die de banken moeten boeken OP
gen in de landbouw-, energie- en onroerendgoedsector. v
digen hebben al gewaarschuwd dat een nieuwe verlag®®
olieprijs en het weer opdoemen van problemen met in'
nale leningen ook een aantal grotere banken in de Prc®
brengen. Volgens een van de directeuren van de IndeP
Bankers Association of America zijn de honderd bankej1 a
failliet zijn gegaan slechts het topje van de ijsberg,
duizend banken op de lijst van probleemgevallen.
«n'hëil 'S bedoeld om Po-
lijk te t gangsters duide-
maken dat hier gene
iet sJï? halen valt. AI
«n jL, m he safe, zit in
V p„Jpbaamcle 'baby-sa-
tessiaf klein kluisje van
5* staal- Om die te
tedie zij n twee sleutels
pt, r?n sleutel hebben
een heeft de bewa-
