Hijf-van-m'n-lijf-huis Zeeland blijft open
Beurs
voor
smalle
beurzen
Isaac Beeckman ontdekt
als groot natuurkundige
WATERSTAAT WIL ONDERZOEK UITSTOOT BEDRIJVEN
Zorgen Kamer over
scheepvaart
Kanaal Zuid Beveland
HET WEER
'Illegaal'
S5-** -
DONDERDAG
7 NOVEMBER 1985
Meest droog
mANKS PLANNEN MINISTER BRINKMAN
BIJ KOMST VASTE BRUGGEN
aardevolle
fooimachine
uitgebrand
Adressenboekj e
Zeeland en de
Derde Wereld
Forumavond over
homoseksualiteit
en gemeentepolitiek
17e-EEUWSE ZEEUW BLIJKT GRONDLEGGER MOLECUULTHEORIE
Vitrine
Dagboek
Weer in Europa
Nieuwe zeesleper
bergingsbedrijf
op Westerschelde
^GTNA ZEELAND 1
V7 t>eW'
Van een onzer
verslaggeefsters
IjUDDELBURG - Het Blijf-
Ttn-m'n-lijf-hiiis in Zeeland
J zijn poorten niet sluiten.
[Verschillende gelijksoortige
gevluchtsoorden in Neder-
,md hebben wel gedreigd met
liloiting, als protest tegen de
plannen van WVC-minister
[Brinkman, die het komende
)tr de financiering van deze
ppvangcentra voor thuis mis-
Bandelde vrouwen via provin
ce en gemeente wil laten lo-
pe woordvoerster van het
eeuwse tehuis, Marjan
toaak maar geen melding
van de plaats, uit veiligheids
oogpunt voor de vrouwen en
laat mijn achternaam maar
weg'), zegt het evenmin eens te
zijn met het plan maar niet te
willen sluiten.
„Het is het enige vluchtoord
voor mishandelde vrouwen in
Zeeland. En het is geen pro
vinciale of gemeentelijke aan
gelegenheid. Vrouwen die hun
huis ontvluchten zitten over
het hele land verspreid", licht
zij het standpunt toe, „Boven
dien dringen wij er al jaren bij
het ministerie op aan dat een
onderzoek naar aard en om
vang van de mishandelde
vrouwen-problematiek, drin
gend en noodzakelijk is". Op
den duur zou het aantal tehui
zen steeds omvangrijker wor
den volgens Marjan, omdat
men geen idee heeft hoe dit
probleem uit de samenleving
terug te dringen.
De regering wil geen onder
zoek doen, en vanuit dit stan-
punt vindt Maijan de voorge
nomen decentralisatie een on
bezonnen daad. De strijd die
de Zeeuwse afdeling al ge
ruime tijd met het ministerie
voert is er een waarin het as
pect emancipatie van de
vrouw een grote rol in speelt.
„Meestal komt het geweld
voort uit de onderdrukking
van de vrouw", weet de hulp
verleenster.
Het Zeeuws tehuis bestaat
11 jaar en draait voornamelijk
op vrijwilligsters die, volgens
Marjan, uiterst zorgvuldig ge
selecteerd zijn. Zij wijzen de
mishandelde vrouwen de weg
naar instanties en geven des
gevraagd advies. De stappen
die de vrouw in haar persoon
lijk leven zou moeten' nemen
worden aan haar zelf overge
laten omdat dit heel moeilijk
door een buitenstaander aan
gegeven kan worden.
Op dit moment verblijven
zeven vrouwen met hun kin
deren in het opvangcentrum,
meestal met behoud van uit
kering, waarvan in het eigen
onderhoud moet worden voor
zien en een deel afgedragen
dient te worden voor de huur
van het huis. Subsidie wordt
ontvangen voor de inrichting
en personeelskosten.
Als 18 november de Tweede
Kamer de nota Opvangvoor
zieningen behandelt, hangt
volgens Marjan het zwaard
van Damocles boven het
hoofd. Want als de plannen
van minister Brinkman door
gaan, kunnen in de toekomst
provincie en gemeente bepalen
wat er met het geld gebeurt.
„De provincie is ons goed ge
zind", zegt Marjan, „maar dit
is een landelijke aangelegen
heid die door het rijk moet
worden aangepakt".
Strijd tegen eadmium
MIDDELBURG - Het Zeeuws provinciebe
stuur moet de verspreiding van het milieuge
vaarlijke cadmium terugdringen, althans
waar dit technisch en praktisch mogelijk is.
bat schrijft Provinciale Waterstaat in een rapport
fcver de cadmiumproblematiek in Zeeland.
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG - De Tweede Kamer maakt zich zorgen over de be
vaarbaarheid van het Kanaal door Zuid Beveland, als deze
vaarweg bij de verbreding wordt uitgerust met vaste in plaats
van met beweegbare bruggen. Dat blijkt uit de schriftelijke
voorbereiding van het achttiende Voortgangsrapport Ooster-
scheldewerken.
De Kamercommissie voor
Verkeer en Waterstaat, die
over het voortgangsrapport
wellicht nog vóór het Kerstre
ces een mondeling overleg
heeft met minister Smit-
Kroes, wil weten of over deze
plannen overleg is gevoerd
met België en met organisaties
uit de binnenvaart en sleep-
vaart. Omdat ook het Schelde-
Rijnkanaal vaste bruggen
heeft, zouden bokken en an
dere hoge vaartuigen hele
maal niet meer 'binnendoor'
kunnen. In dat verband ver
wijst de Kamercommissie ook
naar de bezwaren die de pro
vincie Zeeland al tegen de ver
vanging van de nu beweeg
bare Vlakebruggen (autoweg
en spoor) en Postbrug door
vaste bruggen
voerd.
heeft aange-
J De cadmium-belasting van
lie lucht is in hoofdzaak af
komstig van industriële proce-
Viitstoot. Hoechst-Vlissingen
Iswat dat betreft tot nu toe de
nige grote bron, maar ook an-
[iere bedrijven en het buiten-
md dragen bij tot de ver
breiding van cadmium.
Behalve bij Hoechst dat de
uitstoot van cadmium-
|erbindingen schat op 300 kilo
i jaar, acht men ook nader
hderzoek nodig bij de cokes-
(abriek ACZC Sluiskil en bij
Total-raffinaderij in het
lloegebied.
I liet gebruik van cadmium-
pattende grondstoffen in de
eeuwse industrie, zo consta-
eert Provinciale Waterstaat,
|iaanzienlijk en ligt landelijk
zien ook boven het gemid-
Maar een groot deel van
je! ingevoerde cadmium ver-
fat de provincie weer via de
plukten. De procesuitstoot
fan cadmium zou niet afwij-
EDORP - Tijdens werk-
bunheden op een perceel
udbouwgrond aan de Dek-
fersweg is maandagavond een
pltlofrooimachine gedeelte-
Jijt uitgebrand. Door getuigen
pd een grote steekvlam
[•aargenomen, waarna de ma-
ine in brand vloog.
[De machine, eigendom van
fctloonbedrijf R. uit Middel-
|arnis, is uniek in Zeeland en
fertegenwoordigt een waarde
l'aa 500.000 gulden.
ken van het landelijk gemid
delde.
Cadmium komt ook voor in
de grondstoffen van de Zuid-
Chemie in Sas van Gent, Dow-
Chemical in Terneuzen,
groenvoerdrogerij Timmer
man te Kortgene en - in de
toekomst - de PZEM-kolen-
centrale te Borssele. Bij deze
bedrijven zou uitstoot echter
niet tot nauwelijks plaatsvin
den. Bij OVET in Terneuzen
verdwijnt cadmium via een
ringsloot in het kanaal Gent-
Terneuzen. Daar zullen maat
regelen worden getroffen,
waaronder afdamming van de
ringsloot.
De cadmiumbelasting van
het water is in Zeeland toege
spitst op de Westerschelde,
waar het deels bezinkt, deels
wordt afgevoerd naar de
Noordzee. Terugdringing hier
noemt men een taak voor
Rij kswaterstaat.
De cadmiumbelasting van
cultuurgrond wordt aanzien
lijk genoemd, maar zou niet
afwijken van het landelijk ge
middelde. Het gebruik van
kunstmest en dierlijke mest is
één van de hoofdoorzaken.
Cadmium is één van de mi
lieugevaarlijke stoffen, waar
aan van het rijk bij voorrang
aandacht moet worden be
steed. Eén van de redenen is
dat deze stof de eigenschap
heeft zich op te hopen in het
menselijk lichaam en andere
levende organismen. De gevol
gen kunnen zijn: nierbescha
diging, hart- en vaatziekten,
bloedarmoede en ontkalking
van botten. Cadmium leidt
verder tot vergiftigingsver
schijnselen wanneer het in te
grote hoeveelheden wordt in
geademd.
HULST - De mijnheer met
de trapauto hoeft niet bang
te zijn. „Vorige keer hadden
we er ook zo een. Die was
meteen weg. Daar stormen
ze gewoon op af'. Woensdag
14.00 uur. Houtenkwartier
Hulst. De laatste mogelijk
heid om speelgoed aan te
brengen voor de beurs van 's
avonds.
Eerder die dag kwam de
eerste lading spelletjes, puz
zels en rolschaatsen binnen.
Even na tweeën vormt zich
opnieuw een lange rij voor
het tafeltje van Marian Ben-
jaminsen, die met nog een
paar vrijwilligsters het
speelgoed registreert.
In de rij worden al zaken
gedaan. Een meisje valt op
een poppenwagen van een
mevrouw achter haar. Het
moet drie rijksdaalders kos
ten. Het poppenwagentje
haalt de inschrijftafel niet.
„Hoeveel kunnen we vra
gen voor zo'n boekje", wordt
hardop gedacht. „In de
Hema liggen ze toch wel
voor een gulden of acht. Drie
gulden. Of is dat teveel. Doe
maar twee gulden". En dan
die rolschaatsen. „Die moe
ten toch wel twee tientjes
opbrengen".
Het speelgoed wordt gekeurd en ingeschreven.
Speelgoedbeurs. Beurs
voor smalle beurzen. Een
tijdsverschijnsel. In Terneu
zen wordt het al jaren ge
daan. Zeven jaar geleden
waaide het idee over naar
Hulst. De drempel in het
eerste jaar was hoog. Omdat
nog teveel mensen er zich
voor schaamden de twee
hands rotzooi van de buur
vrouw te kopen?. Een beetje
wel. Ineke Schutz beaamt
dat. Maar er zit al behoorlijk
wat sleet op die schaamtege
voelens.
„Het is echt niet zo dat
hier enkel maar de laagstbe
taalden komen, of mensen
met een uitkering. Er komt
een doorsnee van de bevol
king. Het is gewoon fijn om
nog iets terug te krijgen
voor goed speelgoed dat je
anders weg moet geven of
gooien. Daarbij komt dat
hier goede spulletjes ver
kocht worden. De echt mooie
spullen worden gebruikt als
Sinterklaascadeautje. De
rest als tussendoortje".
Een vierde van de op
brengst, drie vierde is voor
de eigenaar, is bestemd voor
een goed doel. „Altijd voor
kinderen", zegt Marian.
Over de prijs wordt men het
altijd eens. „Dat gebeurt in
overleg met de eigenaar
maar we weten zoetjesaan
wat de mensen ervoor willen
geven. We hebben de vol
gende dag bij de uitbetaling
nog nooit ontevreden men
sen gehad.
De meesten hebben wel de
instelling 'alles wat ik er
voor krijg is meegenomen',
vertelt Ineke. „En het groeit
elk jaar. Als we ermee zou
den stoppen stellen we een
heleboel mensen teleur".
- FOTO WIM KOOYMAN
Lijkt de speelgoedbeurs
op het eerste gezicht concur
rentievervalsend voor.. de
plaatselijk middenstand, in
de praktijk valt dit mee. De
gemiddelde bruto-opbrengst
is niet meer dan 1000 gulden.
Eigenaar J. Mannaert van
een grote speelgoedzaak in
Hulst zit er dan ook niet mee
in de maag.
„Voor mij is het niet
merkbaar. Aan de andere
kant is het zonde. Mensen
die naar een speelgoedbeurs
gaan zijn meestal uit op
koopjes. De prijzen in de
handel zijn al zo veel ge
daald dat er in alle speel
goedwinkels voor weinig
geld al hele leuke dingen te
koop zijn. Maar ik zal ze ze
ker niet tegenwerken. Ik
wens ze veel succes. Anders
is het zonde van de moeite".
MIDDELBURG - In Zeeland
zijn minstens vijftig organisa
ties en groepen actief op het
terrein van ontwikkelingssa
menwerking met de Derde
Wereld. Dat blijkt uit een
adressenboekje, dat is samen
gesteld door het Centrum voor
Ontwikkelingssamenwerking
Zeeland (COS).
Behalve aan de betrokken
organisaties en groepen wordt
het boekje toegezonden aan
gemeenten, bibliotheken, een
aantal andere Zeeuwse orga
nisaties en belangstellenden.
Het boekje vermeldt niet al
leen de adressen, maar in het
kort ook gegevens over de be
trokken organisaties en groe
pen.
De adreslijst is bedoeld als
hulpmiddel voor mensen die
zich interesseren voor de
Derde Wereld en sluit aan op
een landelijke adreslijst. Een
deel van de opgesomde groe
peringen zal zich op zaterdag
14 december gezamenlijk pre
senteren op een provinciale
bijeenkomst.
Het boekje is verkrijgbaar
bij het COS-Zeeland, Dam 47
te Middelburg, telefoon 01180-
25347.
SAS VAN GENT - Maandag
18 november om 20.00 uur
houdt het COC Zeeuwsch-
Vlaanderen een forumavond
over 'homoseksualiteit en ge
meentepolitiek'. Het beleid
van de gemeente, volgens de
afdeling, kan invloed hebben
op tal van zaken, die voor een
homoseksueel van belang zijn,
zoals personeelsbeleid, huis
vesting, onderwijs, politie en
subsidieverstrekking aan ho
mogroepen.
Een forum, bestaande uit
vertegenwoordigers van VVD,
CDA, PvdA, D'66 en klein
Links, krijgt een aantal vragen
over deze zaken voorgelegd.
Als forumleider treedt een
journalist op, verbonden aan
een in de regio verschijnend
dagblad, dus bekend met de
plaatselijke politiek. De fo
rumavond wordt gehouden in
De Speye, Wilhelminalaan 1 te
Sas van Gent.
het dagboek van Isaac Beeckman bevat tal van cu-
neuze theorieën en opvattingen. Zo komt er ook een
''iets in voor die laat zien hoe een microscoop ge-
7la'ct zou kunnen worden, in dié tijd een instrument
nog moest worden 'uitgevonden'. Woordvoerder
ees Hamann van de Zeeuwse Bibliotheek laat er trots
en afdruk van zien.
FOTO JAAP WOLTERBEEK
Van een onzer
verslaggevers
MIDDELBURG - De
Zeeuwse 'all-round-weten-
scbapper' Isaac Beeckman,
in 1588 geboren te Middel
burg, heeft zich als natuur
filosoof, kunnen meten met
de grootsen van zijn tijd.
Dat blijkt uit diepgaand on
derzoek, dat de afgelopen
jaren in wetenschapskrin
gen is verricht. De belang
rijkste bron is Beeckmans
eigen dagboek, dat bijna
honderd jaar geleden voor
50 cent in handen kwam van
de Provinciale, thans
Zeeuwse Bibliotheek.
Het dagboek, dat uit drie
lijvige delen bestaat, werd
tijdens de Tweede Wereld
oorlog zwaar beschadigd.
Het is inmiddels gerestau
reerd. De recente ontdek
kingen hebben het manus
cript, dat al door schimmel
was aangetast, tot het kost
baarste bezit van de biblio
theek gemaakt. Deskundi
gen schatten de waarde er
van op zo'n 100.000 gulden.
De marktprijs hoopt men
nooit te weten te komen,
want men zou het dagboek
niet graag verkopen.
Het was al langer bekend
dat Beeckman kind aan huis
was bij zijn beroemde tijd
genoot Descartes. Nieuw is
dat deze grondlegger van
het mechanische wereld
beeld gebruik moet hebben
gemaakt van door Beeck
man ontwikkelde denkbeel
den. Beeckman schetste in
september 1960 in zijn dag
boek een even revolutio
naire als eenvoudige theorie
over de opbouw van stoffen.
Zijn denkbeelden daarover
blijken model te hebben ge
staan voor de hedendaagse
kijk op het atoom als bouw
steentje van het molecuul.
De Zeeuwse Bibliotheek
heeft de dagboek-delen in
middels trots ter inzage ge
legd in een vitrine. Erom
heen is een tentoonstellinkje
ingericht rond de molecuul
theorie van Beeckman, die
gezien kan worden als de
oudste sinds de klassieke
oudheid. Belangstellenden
kunnen er tot 18 november
naar gaan kijken.
De ontdekking van de zeer
vroege formulering van een
molecuultheorie door
Beeckman is het resultaat
van promotie-onderzoek,
verricht door de Amstel-
veense scheikundeleraar H.
Kubbinga. Hij promoveerde
er eind 1983 mee in Parijs. In
wetenschapskringen noemt
men het merkwaardig dat
Beeckman's theorie zo lang
aan de aandacht heeft kun
nen ontsnappen. Het dag
boek werd in 1905 als van
Beeckman geïdentificeerd
door de Vlissingse biologie
leraar C. de Waard jr. Onder
zijn redactie werd het ge
schrift, dat de jaren 1604 tot
1634 omvat, in vier delen uit
gegeven.
Maar de eerste diep
gaande studie van Beeck
man's persoon, leven en op
vattingen verscheen pas in
1983 toen K. van Berkel pro
moveerde op het proef
schrift 'Isaac Beeckman en
de mechanisering van het
wereldbeeld'. Opvallend ge
noeg echter ontsnapte de
molecuultheorie daarbij aan
zijn aandacht.
Vrijwel alles dat over
Beeckman bekend is, komt
uit diens dagboek. Zijn
ouders kwamen uit Brabant,
maar vluchtten naar Mid
delburg, waar Isaac geboren
werd. Met zijn ouders
woonde hij achtereenvol
gens aan de Beestenmarkt
en de Varkensmarkt van de
Zeeuwse hoofdstad. Vader
Beeckman lag met de Mid
delburgse dominees over
hoop, zijn zoon ging daarom
niet in Middelburg, maar in
Arnemuiden en later in
Veere naar de Latijnse
school. In Leiden studeerde
de jonge Isaac theologie ter
wijl hij zich voornamelijk
door zelfstudie de natuur
wetenschappen eigen maak
te.
In het dagboek is ook
Beeckman's tekening van
een microscoop te zien, de
oudste afbeelding van zo'n
instrument. Ook de oudste
systematische weerswaar-
nemingen, onder andere ge
daan te Zierikzee, zijn er in
vastgelegd. Daarvoor heeft
het KNMI al belangstelling
getoond. Het boek is groten
deels in het Latijn geschre
ven, maar er komen ook
frans- en nederlandstalige
fragmenten in voor. Volgens
de molecuul-theorie van
Beeckman bestaan stoffen
uit onderling vrijwel iden
tieke deeltjes, die hij 'homo-
genea physica' noemt. Zoals
een troep hazewindhonden
uit hazewindhondindivi-
duen bestaat, zo bestaat vol
gens Beeckman een hoeveel
heid water bijvoorbeeld uit
waterindividuen. Beeckman
nam aan dat zijn 'homoge-
nea' ?ijn opgebouwd uit vier
soorten atomen: aarde, wa
ter, lucht en vuur.
Vandaag zwaar bewolkt tot be
trokken maar meestal droog bij
maximum temperaturen van
10 graden, min. temp. 5 gr.
Er waait een matige noordwes
ten- tot westenwind.
De vooruitzichten voor vrij
dag: betrokken en regenachtig
maar vrij zacht. Zaterdag en
zondag zwaar bewolkt, winde
rig en geleidelijk frisser weer
met regen en buien en storm
op zee. Vanaf maandag wordt
een weersverbetering ver
wacht.
Amsterdamzwaar bew.8 gr
Eindhovenlicht bew.10 gr
Vlissingenlicht bew.9 gr
Aberdeenhalf bew5 gr
Athenezwaar bew.20 gr
Barcelona.zwaar bew.20 gr
Berlijnlicht bew.7 gr
Boedapest.onbewolkt11 gr
Bordeauxregen15 gr
Brussellicht bew.8 gr
Dublinregen10 gr
Frankfortlicht bew.8 gr
Genèvehalf bew.9 gr
Helsinkizwaar bew.6 gr
Innsbruckhalf bew.11 gr
Klagenfurtonbewolkt15 gr
Kopenhagen., zwaar bew7 gr
Lissabonzwaar bew.21 gr
Locarnoonbewolkt17 gr
Londenhalf bew.11 gr
Luxemburglicht bew.6 gr
Madridhalf bew.22 gr
Malagahalf bew.28 gr
Mallorcahalf bew.25 gr
Maltazwaar bew.24 gr
Moskouzwaar bew.
Münchenlicht bew.7 gr
Nicelicht bew.20 gr
Osloregen6 gr
Parijslicht bew.10 gr
Praaglicht bew.5 gr
Romeonbewolkt22 gr
Splitlicht bew.19 gr
Stockholmregenbui7 gr
Warschaulicht bew.9 gr
Wenenonbewolkt11 gr
Zurichlicht bew.7 gr
Casa Blanca.licht bew25 gr
Istanbul.zwaar bew.18 gr
Van onze correspondent
HANSWEERT - Het sleep- en
bergingsbedrijf L. Polderman
uit Hansweert heeft deze week
een nieuwe sleepboot aange
kocht. Het betreft de zeesleper
Roompot, 119 brt, met een mo
torvermogen van 1060 pk. De
sleepboot is afkomstig uit de
publieke verkoping van het
bergingsbedrijf M. van der
Marei BV uit Viane te Ouwer-
kerk.
Het bergingsbedrijf Polder
man gaat de 26 meter lange
sleepboot, die een trekkracht
heeft van 21 ton, inzetten bij
sleep- en bergingswerkzaam
heden op de Ooster- en Wes
terschelde. Het is nog niet be
kend waar de sleepboot op de
Westerschelde gestationeerd
zal worden. De Roompot vaart
nu nog onder de vlag van Hon
duras, maar zal binnen korte
tijd onder Nederlandse vlag
worden gebracht.
Door de aankoop van deze
zeesleper wordt de vloot van
het bergingsbedrijf aanzien
lijk uitgebreid en kan men nu
ook assistentie verlenen aan in
moeilijkheden verkerende
zeeschepen. De overige sjeep-
bootmaatschappijen die op de
Westerschelde werkzaam zijn
volgen de uitbreiding van de
vloot van de sleepdienst Pol
derman met grote belangstel
ling. Bij de publieke verkoop
van de sleepboten en bokken
van de firma Van der Marei
bleek dat de firma Kerkhoven
uit Zwijndrecht al het overige
varend materiaal heeft opge
kocht.
Vervolg van pagina 1
De burgemeester was echter al
op de hoogte en volgende week
heeft hij een gesprek met de
eigenaar. Van de Ree vroeg de
burgemeester of het niet mo
gelijk was de eigenaar te
dwingen, indien hij de dijk
weer heeft laten afgraven, al
les in de oude staat te herstel
len. „Hij is tenslotte twee jaar
geleden gewaarschuwd", zei
ze.
Volgens Spijkerboer is dat
een moeilijke zaak. „Dan moet
je met politiedwang werken
en daar houden we in zulke
gevallen niet zo van. We kun
nen de politie niet overal ach
teraan laten gaan". „Gewoon
vriendelijk verzoeken helpt
echt meestal ook niet", ant
woordde Van de Ree.
„Misschien moeten we zelf
maar de dijk herstellen op
kosten van de gemeenschap",
zei de burgemeester. Geen van
de commissieleden reageerde
echter op deze uitspraak.