even
UITBLAZEN!
Volledige tekst van de kruisvluchtwapen-brief
NAVO niet tevreden met resterende kerntaken
'Nederland denkt te klein'
Oorlog baj
in speelgo
Van Thijn
aanval op
ERNST VAN EEGHEN (65), KOOPMAN EN KREMLIN-INTIMUS:
De winter
kan komen
DE STEM COM
Niet het juiste
JD1BTEI
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1985
ACHTERGROND
Verstopt
Telegram
Optimistisch
ZATERDAG 2 NOVEMBI
Kortingen tot 40
Han Lammers
eerste man
in Flevoland
DE WINTER komt
dichterbij. Stap voor
stap bijna. Het lezen
van de krant, 's-morgens
op bed in de (nog) onver
warmde slaapkamer wordt
af en toe een wat huiverige
bezigheid. Na het eerste
katern kruip ik even terug
onder de dekens. 'Om
schouders te wannen'
WIM KOCK
mijn
leg ik
mijn vrouw uit als ze me toeval
lig daarbij betrapt. Sommige
mensen hebben het eerst koude
voeten. Bij mij koelen altijd de
bovenarmen het eerst af wan
neer het kil wordt in huis. Een
onbehaaglijk gevoel geeft dat.
Een pullover helpt niet want
daar zitten geen mouwen aan.
Een trui is weer te warm. De
oplossing is een loshangend
wollen vest. Regelmatige be
zoekers van ons huis kunnen
mij er wel mee uittekenen. Ik
weet veel van vesten. De aller
beste zijn de dubbelgebreide
van Kilspindie uit Schotland.
Hangen lekker zwaar op de
schouders. Na een half jaar rui
ken ze nog steeds een beetje
naar schaap.
De eerste rijp op de auto
hebben we ook gehad. De zon
had de voorruit en de portierra
men al schoongesmolten. Al
leen de achterruit had nog een
dikke laag, maar die was zacht
geworden en de ruitewisser
trok er met gemak een fraaie,
heldere boog in. Nog een week
of twee en de ochtendzon komt
niet meer boven de huizen aan
de overkant uit en dan zal ik
m'n ruiten zelf moeten schoon-
krabben.
Afgelopen maandag hadden
de mensen 's morgens op straat
dat ineengedokene, alsof ze
zich zo klein mogelijk wilden
maken. 'Het is guur vanmor
gen', zei de postman opgewekt.
Ik besloot m'n nieuwe sjaal om
te doen. Ik heb vroeger veel last
gehad van keelontstekingen.
De voorlaatste keer zo erg dat
ik werd opgenomen in de zie
kenboeg van de vliegbasis
Gilze-Rijen. Ik was nog in
dienst en zat toevallig thuis met
verlof. In de ziekenboeg móest
ik brood met harde korsten
eten 'om de keel open te hou
den'. Zachte heelmeesters
maakten toen nog stinkende
wonden. „Als je beter bent zul
len je amandelen eruit moe
ten", zei de vlieger-arts. „Ja
wel" zei ik, „maar dat mag ik
toch zeker wel aan de marine
overlaten?"
„Ik zal een briefje meegeven
voor de marine-arts", zei de
dokter.
De marine-arts in Den Hel
der bekeek mijn keel, liet me
tot kokhalzens toe 'aaah' zeg
gen en concludeerde dat een
operatie onzin zou zijn. Ik heb
nog één keer keelontsteking ge
had en toevallig was het weer
vakantie. „Neem maar een cog
nacje voor het slapen", advi
seerde de dokter. Sindsdien heb
ik nooit meer (even afkloppen)
keelontsteking gehad.
M'n nieuwe sjaal kocht ik
vorige maand in Engeland. Ik
zag hem in Chester liggen, in de
etalage van Dunn Co, een
zaak die ik eigenlijk een beetje
boers van assortiment vind.
Veel Harris-tweed, maar dan
niet van de snit die de gentle
men siert bij zijn veldvermaak,
maar het soort flodderige en
toch ietwat stijve jasjes dat boe
ren aantrekken op marktdagen.
Het RAF-kleurig dessin van
de sjaal was onweerstaanbaar,
maar wat de doorslag gaf was
de hoop dat het er een zou zijn
dat je niet tegelijk in elke mo
dezaak in Nederland vindt. Vo
rig jaar had ik zoiets aan de
hand. Een mooie, modieuze,
warme, royale sjaal. Van m'n
vrouw gekregen met Sin
terklaas. Na een tijdje kwam ik
steeds meer mensen tegen met
zo'n zelfde sjaal. Dat vond ik
niet leuk. Alleen mensen die
Burberry-sjaals dragen schijnen
dit niet vervelend te vinden.
Kwestie van: klasse ontmoet
klasse denk ik. Sneu voor ze dat
de Burberry-ruit met zoveel
energie wordt nagemaakt.
Vrouwen vinden het een
ramp wanneer ze een andere
vrouw ontmoeten met precies
hetzelfde aan. Van mannen
wordt verondersteld dat ze zich
daar niets van aantrekken.
Minstens 20 jaar geleden kwam
ik aan een diner terecht naast
een wethouder van Breda. We
hadden allebei precies hetzelfde
kostuum aan. Donkergrijs met
een lichte krijtstreep. Het onbe
hagen was wederzijds. Later,
nadat iemand anders aan tafel
er een grapje over had gemaakt,
raakten we er over aan de praat
en toen bleek dat beide cos-
tuums uit dezelfde modezaak
kwamen. Daar waren we alle1
bei kwaad om want die zaak
adverteerde met exclusieve kle
ding.
Vanmorgen bleek de winter
weer een stapje dichterbij en
trok ik voor het eerst m'n win-
terjack aan. Ook in Engeland
gekocht, maar dit keer niet van
wege zijn (verhoopte) Britse ex
clusiviteit. Het is trouwens
Made in Finland en dat vond ik
bij aankoop wel zo plezierig. In
Finland weten ze, van winters.
Je zou met recht kunnen zeggen
dat het een impuls-aankoop
was. Het was vrijdag 4 januari,
de dag waarop Nederland was
overvallen door de eerste kou
degolf van de vorige winter. 10
graden vorst in Vüssingen en
een pak sneeuw. Ik bevond me
in Canterbury met geen andere
overkleding dan een dunne re
genjas en ik vernikkelde al twee
dagen van de kou. In Engeland
was op dat moment nog geen
sneeuw gevallen, maar de lucht
was er al wel zwanger van.
Ineens stond ik voor Marks
Spencer. „Ik ga iets warms
kopen", zei ik tegen een collega
die bij me was. Ik had geluk:
het wintergoed was in de uit
verkoop. 'Hoe staat het?', vToeg
ik de collega. 'Een beetje bulky1,
antwoordde hij. Maar het was
vederlicht en warm en het
kwam uit Finland.
Buiten, in de bijtende
sneeuwkou, schurkte ik me be
haaglijk in mijn nieuwe aan
winst. Laat maar komen de
winter.
Illlllllllimillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllir
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Postadres: Postbus 363,4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres. Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; f 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
f 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje® 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties® 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA 2
DEN HAAG (ANP) - De volle
dige inhoud van de brief van
de minister-president en de
ministers van Defensie en van
Buitenlandse Zaken aan de
Tweede Kamer over het
plaatsingsbesluit kruisvlucht-
wapens luidt als volgt:
's-Gravenhage, 1 november 1985.
Onder verwijzing naar de brief
aan de Tweede Kamer van 1 juni
1984 over het besluit met toelichting
inzake kruisvluchtwapens en de
Nederlandse nucleaire taken mogen
U hierbij de conclusies worden aan
geboden, die de Ministerraad heden
in overeenstemming met het 1 juni-
besluit heeft getrokken.
Bij het besluit van 1 juni 1984 is
vastgesteld dat Nederland de nog
steeds openstaande beslissing over
de eventuele plaatsing van 48 kruis
vluchtwapens zo goed mogelijk zou
moeten gebruiken om een omme
keer te bewerkstelligen in de sedert
1977 geconstateerde voortdurende
opbouw in de Sovjet-Unie van het
arsenaal van SS-20 raketten. De re
gering heeft zich daarbij laten lei
den door de stellige overtuiging dat
eerst alle mogelijkheden voor een
wapenbeheersingsoplossing onder
zocht dienden te worden, alvorens
zij tot plaatsing van 48 kruisvlucht
wapens in Nederland zou besluiten,
zoals voorzien in het NAVO-dub-
belbesluit van december 1979.
Nederland ging tevens een ver
plichting aan zijn aandeel te aan
vaarden in een wapenbeheersingso-
vereenkomst tussen de Verenigde
Staten en de Sovjet-Unie die hand
having van een aantal middel-
lange-afstandswapens zou inhou
den. Met dit besluit wilde de rege
ring immers tevens duidelijk ma
ken dat Nederland zich van het
bondgenootschappelijk streven om
een adequaat antwoord te geven op
de dreiging van de SS-20-raketten,
niet afzijdig wilde houden.
Met het in het 1 juni-besluit ver
vatte appèl aan de Sovjet-Unie, be
oogde Nederland binnen het kader
van het bondgenootschappelijk vei
ligheidsbeleid een eigen impuls te
geven tot wapenbeheersing. Dit ap
pèl kwam in concrete neer op de be
reidheid van Nederland om op 1 no
vember 1985 van plaatsing van 48
kruisvluchtwapens af te zien indien
het aantal van 378 SS-20 raketten
waarover de Sovjet-Unie op 1 juni
1984 beschikte, niet verder zou wor
den opgevoerd danwel zou worden
teruggebracht naar dat niveau.
In vervolg daarop zou door mid
del van onderhandelingen tussen de
Verenigde Staten en de Sovjet-Unie
de noodzakelijke veiliger en meer
evenwichtige situatie tussen Oost
en West kunnen worden bereikt
waarvoor een verdergaande ver
mindering nodig is.
Na de Kamerdebatten op 12 en 13
juni 1984 heeft de regering de Sov
jet-Unie schriftelijk van het besluit
in kennis gesteld en dit toegelicht.
De minister van Buitenlandse Za
ken heeft vervolgens bij een viertal
gelegenheden, met name tijdens
zijn bezoek aan Moskou in april van
dit jaar, zijn Sovjetrussische colle
ga's, zowel de heer Gromyko als de
heer Sjevardnadze, de betekenis
van het 1 juni-besluit en de uit
drukkelijke wens van de regering
om langs de daarin aangegeven weg
tot wapenbeheersing en verminde
ring te komen uitvoerig uiteengezet.
Hij heeft het Nederlandse appèl te
vens ter kennis gebracht van an
dere Oosteuropese ambtgenoten zo
wel in Oosteuropese hoofdsteden
als ook in Den Haag.
De minister-president heeft zich
in een briefwisseling gericht tot de
Sovjetrussische partijleider Gor-
batsjov met een indringend verzoek
om aan het wapenbeheersingsappel
van de regering gehoor te geven.
De regering heeft uit de vorige
week ontvangen brief van partijlei
der Gorbatsjov tot haar teleurstel
ling moeten constateren dat de Sov
jet-Unie niet bereid is gebleken aan
ons streven naar wapenbeheersing
en wapenvermindering zoals dat in
het 1 juni-besluit tot uitdrukking
kwam, te voldoen. Zoals ook blijkt
uit bondgenootschappelijke gege
vens, welke zijn gebaseerd op de
meest recente informatie die door
de Verenigde Staten is verstrekt, is
het aantal SS-20 raketten thans ho
ger dan 378. In Uw Kamer is tijdens
de algemene politieke beschouwin
gen uitvoerig stilgestaan bij de
wens van sommige leden, om in het
licht van de recente aankondiging
door de Sovjet-Unie met betrekking
tot het aantal zich in het Europese
deel van de Sovjet-Unie bevindende
SS-20 raketten en de aanstaande
bijeenkomst tussen de Ameri
kaanse president en de Sovjetrussi
sche leider Gorbatsjov de uiteinde
lijke beslissing over plaatsing van
kruisvluchtwapens in Nederland
andermaal uit te stellen.
In dat debat en tijdens het debat
over de boodschap van de Sovjet-
Unie van 30 oktober is van de zijde
van de regering uiteengezet dat uit
stel van een beslissing afbreuk zou
doen aan de geloofwaardigheid van
het Nederlandse beleid en de be
trouwbaarheid van Nederland als
NAVO partner. Ook naar de Sovjet-
Unie toe zou uitstel een verkeerd
signaal betekenen. De Sovjet-Unie
zou verder uitstel kunnen opvatten
als een teken dat de kansen nog niet
zijn verkeken om zonder onderhan
delingen tot een eenzijdige reductie
aan Westelijke zijde te komen.
Ook bij de aanstaande topconfe
rentie tussen partijleider Gorbats
jov en president Reagan zou een
Nederlands uitstel door de Sovjet-
Unie kunnen worden uitgelegd als
een verzwakking van de Westelijke
positie en als een teken van ver
deeldheid binnen de Westelijke we
reld. Hier komt bij dat de datum
van 1 november 1985 niet willekeu
rig was gekozen doch het laatst mo
gelijke tijdstip markeerde tot waar
een beslissing tot plaatsing door
Nederland nog kon worden uitge
steld, gegeven de wenselijkheid
binnen de uiterste grens van het
NAVO plaatsingsschema te blijven.
In deze situatie is geen verandering
gekomen; de beschikbare tijd is
verbruikt.
De regering heeft het voornemen
de nucleaire taken, die thans met de
Orion en met de F-16 worden uitge
voerd, af te stoten. Dit wordt, reke
ning houdend met militair-techni
sche omstandigheden, in de tijd ge
synchroniseerd met de daadwerke
lijke stationering van kruisvlucht
wapens in Nederland.
De regering acht het niet verant
woord de nucleaire taken, die thans
worden uitgevoerd met de Lance en
de 8 inch Howitzer af te stoten of te
reduceren. In de voorwaartse ver
dediging speelt de nucleaire artille
rie een zodanige rol dat een ade
quate Nederlandse bijdrage daarin
niet kan worden gemist. In het ka
der van de uitvoering van het zoge
noemde Montebello-besluit
waarin onder andere tot een aan
zienlijke reductie van het aantal
kernladingen voor wapens voor de
kortere en korte afstand werd be
sloten - worden maatregelen voor
gesteld die nodig zijn om met het
sterk verminderd aantal ladingen
in deze categorie een effectieve bij
drage aan de afschrikking te kun
nen blijven leveren.
De door SACEUR uitgewerkte
voorstellen zijn thans in studie. Het
is de verwachting dat over deze
voorstellen medio 1986 besluitvor
ming zal moeten plaats hebben. De
regering is van mening dat met het
aanvaarden van de statiohering
van 48 kruisvluchtwapens op Ne
derlands grondgebied en met het
handhaven en ook in de toekomst
adequaat uitvoeren van twee nu
cleaire taken - te weten de artillerie
voor korte afstand en de Lance -
een evenwichtige bijdrage wordt
geleverd aan de nucleaire afschrik
king van de NAVO. Zij is voorne
mens in de consultatieprocedure
met de bondgenoten tevens het be
leidsvoornemen aan de orde te stel
len van een extra inspanning op
conventioneel terrein. Daarbij
wordt gedacht aan een intensive
ring van de luchtverdediging. De
middelen die daarvoor nodig zijn,
zullen prioriteit krijgen binnen de
voor de komende jaren geldende
meerj arenramingen.
De regering heeft in het licht van
bovenstaande samenhangende be
sluitvorming de minister van Bui
tenlandse Zaken gemachtigd om bij
briefwisseling een overeenkomst
aan te gaan met de Verenigde Sta
ten inzake de plaatsing van 48
kruisvluchtweapens op Nederlands
grondgebied. Onmiddellijk na on
dertekening van deze overeenkomst
op 4 november a.s. zal de tekst daar
van aan de Staten-Generaal wor
den toegezonden.
Het vorenstaande impliceert dat
bouwkundige en infrastructurele
voorzieningen zullen moeten wor
den gerealiseerd op de vliegbasis in
de gemeente Woensdrecht. Uit het
gevoerde overleg over de realise
ring van de benodigde voorzienin
gen is gebleken dat Gedeputeerde
Staten van Noord-Brabant van me
ning zijn dat onderhavige zaak tot
de competentie van de Rijksover
heid behoort, maar dat het college
loyaal uitvoering zal geven aan be
sluiten van de Rijksoverheid ter za
ke.
Bij motie van 27 september 1983
heeft de gemeenteraad van Woens
drecht, Burgemeester en Wethou
ders opdracht gegeven alle voorbe
reidende en verdere werkzaamhe
den die verband houden met het
plaatsen van kruisvluchtwapens tot
nader order te staken.
Burgemeester en Wethouders
hebben ons meegedeeld aan deze
motie gevolg te geven. De normale
weg van de vergunningverlening op
gemeentelijk niveau zal derhalve
niet kunnen worden bewandeld.
Daarom acht de regering het nood
zakelijk gebruik te maken van de
mogelijkheden die de wet in een
dergelijk geval biedt.
Overeenkomstig de uitgebrachte
adviezen van de Rijksplanologische
Commissie zal de realisering van de
benodigde voorzieningen worden
bevorderd met toepassing van arti
kel 66, tweede lid, van de Wet op de
Ruimtelijke Ordening en artikel
102, tweede lid, van de Woningwet.
De regering zal de betrokken lagere
overheden van deze beslissing in
kennis stellen en hun de gelegen
heid bieden binnen drie weken hun
mening ter zake kenbaar te maken.
Overeenkomstig het 1 juni-besluit
zal de aanbestedingsprocedure
thans aanvangen en zal pas worden
overgegaan tot gunning en bouw na
parlementaire goedkeuring van de
overeenkomst.
Het wetsvoorstel tot goedkeuring
van de overeenkomst zal nadat de
Raad van State daarover advies
heeft uitgebracht zo spoedig moge
lijk bij de Tweede Kamer worden
ingediend. De regering heeft tevens
de Permanente Vertegenwoordiger
bij de NAVO instructie gegeven de
consultatieprocedure met de bond
genoten over de kerntaken onver
wijld aan te vangen. Aan de hand
van de resultaten daarvan zal een
definitieve beslissing over de kern
taken worden genomen.
Beoogd wordt deze te doen sa
menvallen met de indiening van de
ontwerp-goedkeuringswet bij de
Staten-Generaal.
De regering wil hierbij nog eens
uitdrukkelijk verklaren dat met dit
besluit geen einde is gekomen aan
haar onverminderd streven naar
wapenbeheersing en wapenvermin
dering, doch dat zij zich, geleid door
het alom in Nederland en daarbui
ten levende verlangen naar veilig
heid en vrede, in bondgenootschap
pelijk verband met kracht voor de
totstandkoming van een wapenbe-
heersingsovereenkomst tussen Oost
en West zal blijven inzetten. In
overeenstemming hiermee kan in
dat geval, zoals in de overeenkomst
met de Verenigde Staten is vermeld,
ook het aantal in Nederland te
plaatsen of geplaatste kruisvlucht
wapens worden aangepast.
W.g. De minister-president, mi
nister van Algemene Zaken, Drs.
R.F.M. Lubbers, de minister van
Buitenlandse Zaken, Mr. H. van den
Broek, de minister van Defensie,
Mr. J. de Ruiter.
Door Aad Jongbloed
DE NEDERLANDSE regering begint
voor het afstoten van haar kerntaken
nu aan een consultatieperiode met de
NAVO, die op verzoek van Defensie
minister Job de Ruiter op 1 december
afgesloten zal zijn. Het moment voor
het afstoten van kerntaken kon voor
de NAVO niet ongelukkiger gekozen
zijn, want het bondgenootschap zit
midden in een periode van afbouw
van het aantal kernwapens, dat ook
een herschikking noodzakelijk maakt.
Zodra een van de lidstaten besluit kernta
ken af te stoten, houdt dat vrijwel zeker in
dat andere NAVO-landen daarmee opgeza
deld worden. Bovendien komt het afstoten
van de kerntaak van de Orion (marine) en
van de F-16 (luchtmacht) strategisch gezien
hard aan bij de NAVO. Met de atoommijnen
en de Nike/Hercules, die Nederland kwijt
wil, heeft de NAVO veel minder moeite.
In oktober 1983 viel het zgn.Montabello-be-
sluit, waarbij de NAVO het aantal kernkop
pen met 1400 zou terugbrengen tot 4600. De
operatie zou in 1988 voltooid moeten zijn, ge
lijktijdig ongeveer met het plaatsen van de
kruisraketten in Nederland. Vrijwel onmid
dellijk viel te beluisteren dat de 350 atoom-
mijnen (ADM-Atomic Demolition Munitions)
onder de terug te trekken wapens zouden
vallen, omdat de effectiviteit ervan in geen
enkele verhouding staat tot de fall out, die
het gevolg is van de ontploffing.
Ook de Nike/Hercules luchtdoelraket, be
horend tot de luchtverdedigingsgordel van de
NAVO in West-Duitsland met een W31 kern
kop - explosieve kracht van 1 tot 20 kiloton -,
heeft zijn tijd gehad. Door de vaste opstelling
is de Nike zeer kwetsbaar en het systeem is
verouderd. Vliegtuigen van het Warschau-
pakt zijn inmiddels in staat zo laag en snel te
vliegen, dat zij de luchtverdedigingsradar en
de luchtdoelraketten zullen ontwijken. De
Nike zal daarom vervangen worden door de
conventionele, meer up to date Patriot.
Anders ligt het met de Lance-raket met
een bereik van 110 kilometer. Daarmee kan
de Lance het tweede, wellicht derde echelon
van de aanvallende troepen bereiken en de
opmars schaden door het eerste, aanvallende
echelon af te snijden van versterkingen. De
NAVO wil kost wat kost de Lance behouden.
Vandaar dat de Lance geen rol speelde in de
politieke discussie binnen de regering.
De F-16, waarvan Nederland er 36 heeft,
kan worden uitgerust met de B43 kernbom
(explosieve kracht 1000 kiloton) en met de B61
kernbom (kracht van 100 tot 500 ton). De
kerntaak van de F-16 zou overbodig zijn, in
dien de kruisraketten geinstalleerd zijn,
maar het bereik van de kruisraket is minder
- de F-16 kan worden bijgetankt - en de F-16
kan in oorlogstijd bij herhaling gebruikt
worden, terwijl de kruisraket na lancering
als verloren mag worden beschouwd.
Militair technisch gezien wil de NAVO dat
Nederland de kerntaak van de F-16 behoudt.
De Orion, waarvan Nederland er 13 heeft,is
met zijn bereik van 2500 kilometer en uitge
rust met de B57 (kern)dieptebom, een gelief
koosd wapen van de marine, omdat dit wa
pen de Nederlandse marine de mogelijkheid
geeft om in de NAVO op atomair gebied te
blijven meepraten. De vraag bij de Orion is
het effect: weegt het eventueel uitschakelen
van een Russische onderzeeboot op tegen het
overschrijden van de atoomdrempel en ver
grootje met een gering succes niet de kans op
vergelding met atoomwapens
De Nederlandse artillerie beschikt over 1
batterij (8) stuks 203 mm Houwitsers, die be
horen tot de gevechtsveldwapens. Bij een ge
wapend conflict wordt de batterij overge
bracht van 't Harde naar het Nederlandse
NAVO-vak in het noorden van West-Duits
land om de operatiesvan het Eerste Leger
korps te ondersteunen. De Houwitser zit zo
'ingebakken' in het gehele verdedigingsstel
sel dat aan afschaffing niet te denken valt.
De 6 Nederlandse kerntaken vormen onder
deel van 'het plaatje' waarmee generaal Ber
nard Rogers, opperbevelhebber van de NA-
VO-troepen in Europa, nog langs de deuren
van de regeringsleiders moet.
Het is duidelijk dat tijdens de consultatie
periode grote druk op Nederland wordt uit
geoefend ook de Orion- en F-16-tjken te
handhaven. Die druk behoort tot hst poli
tieke spel, want de NAVO-partners weten
dat ze een prijs moeten betalen voo- het
plaatsen van de 48 kruisraketten in NeJer-
land. En dat betekent dat, als de internaio-
nale situatie zich niet wijzigt, Nederlanain
1988 begint met de plaatsing van 48 kruisn-
ketten, terwijl tegelijkertijd 4 andere kernta
ken verdwijnen.
Door A lex Ruiten beek
ERNST van Eeghen wil
niet dat de kruisraket
ten geplaatst worden.
Ernst van Eeghen pro
beert bruggen te bou
wen tussen Moskou en
Den Haag. Ernst van
Eeghen is echter actie
voerder noch ambassa
deur. Hij is koopman,
telg uit een oud patri
ciërsgeslacht. Maar
vooral is hij bezorgd
over alles wat met de
bewapening misgaat en
geïrriteerd door de kan
sen die de Nederlandse
diplomatie laat liggen.
Vijftien jaar geleden
kwam hij voor het eerst in
Moskou, als lid van het presi
dium van het Conference of
European Churches. Hij
kwam er niet alleen om te
vergaderen, maar ook om
contacten te leggen met mili
tairen en politici. „We leven
met de Sovjet-Unie in een
voortdurende conflictsitua
tie. Morgen kunnen we el-
kaars kinderen vernietigen,
maar weten weinig van el
kaar. Die overkill is het be
langrijkste vraagstuk van de
eeuw. Dat houdt mij en
iedere willekeurige voorbij
ganger bezig."
Betrouwbare bronnen be
vestigen dat Van Eeghen
geen commercieel belang
heeft bij zijn contacten met
Moskou, zoals veel wordt ge
suggereerd. 'Den Haag', dat
hem niet erg serieus neemt,
Zo rustig als het is op zijn prachtige kantoor aan de
Keizersgracht in Amsterdam, zo stormachtig ver
loopt de week voor de 65-jarige Ernst van Eeghen,
koopman in van alles en nog wat, oprichter van de
Berkenrode-conferentie en intimus van het Kremlin.
Hij is de man van het telegram uit Moskou, dat niet
het telegram bleek te zijn dat hij verwachtte. Hij is de
man die probeert Nederland te bewegen van plaat
sing af te zien, maar de regering gelijk geeft dat zij
wel plaatst. Hij is ook de man die ingang heeft bij
hooggeplaatste Sovjets, maar stellig beweert: „Ik
ben geen diplomaat." Kortom, een on-Nederlandse
verschijning in deze rumoerige dagen.
mag graag wijzen op zijn
hang naar publiciteit. „Pu
bliciteit heeft vaak geen nut,"
zegt hij. „Ik ben wel geïnte
resseerd in alles wat met be
wapening te maken heeft.
Van mijn moeders kant ben
ik bij wijze van spreken met
militarisme opgegroeid."
Om (vooral) militaire re
denen is hij ook tegen de
kruisraketten. „Als je geen
onafhankelijke kernmacht
hebt die vrij is voor een first
strike van de Sovjets, moetje
niet meedoen met dit spel
letje- Dat hebben de Joint
Chiefs of Staff van de VS zelf
gezegd. Het is een politiek
verrotte zaak geweest van
mensen die geen verstand
hebben van militaire zaken."
Van Eeghen kreeg gaande
weg meer ingang bij Sovjets
die in en rond de Kremïin-
top vertoeven. Hij voelde zich
niet geremd door de officiële
diplomatie, omdat die „ver
stopt was. Alle grote Navo-
landen hebben uitgebreide
bilaterale betrekkingen met
de Sovjet-Unie. Maar Neder
land denkt te klein, wordt
opgeslorpt in de Navo. Dat
heeft mij geërgerd. De
grootte van het land doet er
niet toe. Voor de Sovjets is
bovendien elk land klein."
Hij viel goed bij de Sovjets
die hij ontmoette. „Het blijft
raden, maar volgens mij vin
den ze het interessant als ze
een kerel tegenkomen met
wie ze goed kunnen praten.
Dat betekent niet dat je ze
naar de mond moet praten.
Ik ben gewend me vrij scherp
uit te drukken en dat stellen
ze op prijs. Je moet wel be
leefd blijven en verstand van
militaire zaken hebben. Dan
ga je van hand tot hand."
Maar waarom een Neder-
Ernst van Eeghen.
lander? „Ze begrijpen veel
niet van Nederland, zoals het
verschijnsel krakers. Maar ze
hebben een bepaald respect
voor ons. Vanwege het eco
nomische bestel. We zijn een
land dat meetelt: produktivi-
teit, harde gulden en veel ex
port."
Afgelopen week was Van
Eeghen voor de derde keer in
oktober in Moskou. Om een
laatste poging te doen de
misvattingen over het 1-
juni-besluit weg te nemen,
zoals hij zelf zegt. Zijn blik in
de keuken van het Kremlin:
„Van Nederlandse, zijde is
geen enkele poging gedaan
het bespreekbaar te maken.
Maar er waren wel lichtpun-
- FOTO ANEFO
ten. De Russen waren geïrri
teerd, omdat wij ons be
moeien met hun verdediging
in het oosten. 'Jullie hebben
daar helemaal geen koloniën
meer', zeiden ze verbaasd. Ik
heb uitgelegd dat de SS-20's
die in het oosten staan opge
steld, vanwege de mobiliteit
voor ons wel van belang zijn.
Bij de besprekingen van de
afgelopen week was de ge
hele Kremlin-top betrokken.
Ik heb een memorandum ge
maakt waarin ik de Neder
landse situatie uitleg en ik
kreeg mijn zin. Het Kremlin
zou een telegram sturen met
het aanbod zestig SS-20's te
ontmantelen, waarbij ook de
raketten in Aziatisch-Rus-
land meegeteld worden bij
het totale aantal. Er werd mij
toegevoegd dat dit een histo
rische beslissing was, omdat
Moskou voor het eerst meer
zou inleveren dan het zou te
rugkrijgen. Het diende te
vens als gebaar voor Genève,
als bewijs dat de Sovjet-Unie
toch flexibel was.
Ik vertrok niet beter we
tende dan dat dit telegram
verstuurd zou worden. Maar
kennelijk hebben de 'havi
ken' gewonnen, want het te
legram spreekt toch weer al
leen over Europees-Rusland.
Het klinkt gek uit mijn
mond, maar dan heeft Lub
bers gelijk dat hij plaatst. Ik
trek me dit persoonlijk aan,
maar ben niet aangeslagen."
Teleurgesteld maar niet
aangeslagen. Van Eeghen
blijft optimistisch. Eén no
vember mag een historische
datum zijn, fataal voor de te
genstanders voor plaatsing
hoeft het niet te zijn. „Er is
namelijk een overeenkomst
tussen beide telegrammen.
Namelijk dat de Sovjets wil
len praten. En dat is iets an
ders dan Van den Broek al
tijd heeft gezegd. De uitein
delijke plaatsing is pas in
1988 en tot die tijd willen de
Sovjets praten.
De Nederlandse diplomatie
moet nu een actief beleid
gaan voeren om een aantal
'haviken' om te krijgen, zodat
er de volgende keer wel ge
noeg mensen in de top zijn
die de ruil willen plegen.
Mede gezien de ontwikkelin
gen in Genève zie ik voor
eind volgend jaar Nederland
en de Sovjet-Unie alsnog tot
een akkoord komen."
Van Eeghen zal zijn ge
sprekken met de Sovjets niet
staken. Ook niet na de te
leurstelling van deze week
„Ik heb toch niets verloren?
Ik heb juist gewonnen, want
nu willen er tenminste een
aantal mensen praten. Met
deze dingen moet je geduld
hebben."
DEN HAAG (ANP) - Burgen
Amsterdam heeft zijn aanval 1
schap van zijn partijgenoot Dei
Van Thijn neemt in een verkl
zijn uitlatingen dat „Den Uyl t
hij die doet in een boek over d
maand het licht ziet.
Van Thijn merkt op dat zijnl
lijsttrekkerschap 'gedateerd
sprekken ten behoeve van het i
den, dus voordat Den Uyl te kfl
meer de PvdA-kar te willen trJ
Van Thijn (binnenlandse zj
Agt/Den Uyl) zegt Den Uyl
te steunen".
Van een onzer uerslj
ALMELO Volgende week
in de speelgoedwereld. Tv
thans samen 40 procent van
ben, komen met kortingen va
De twee combinaties, Blok-
ker-Miro-Bart Smit en Hobo-
faam (Intertoys en Marskra
mer) beheersen de markt. Bo
vendien bezit Blokker sinds
kort éénderde van het aande
lenpakket van Hobofaam.
De prijspolitiek van die
twee groepen kan tot bepaalde
hoogte worden gevolgd door
V&D, Bijenkorf en inkoop
combinaties maar betekent
voor veel kleine speciaalzaken
verlies van hun zelfstandig
heid. Ze gaan kopje onder of ze
laten zich tegen een redelijke
vergoeding opslokken door
Blokker en Hobofaam. Htm
enige kracht is het brengen
van kwaliteit en het bieden
van service, aldus secretaris
G. Franssen van de Algemene
Nederlandse Vereniging van
DEN HAAG (ANP) - Het kabi
net heeft vrijdag de huidige
burgemeester van Almere,
J.C.J. Lammers, voorgedragen
als Commissaris van de Ko
ningin in de nieuwe provincie
Flevoland.
Lammers (54) werd in 1976
benoemd tot landdrost van de
Zuidelijke IJsselmeerpolders,
de bestuurlijke voorloper van
de nieuwe provincie Flevo
land.
Ruim \ier uur heeft het Kabinet gist
in Dei Haag geaccrediteerde amb
tenlandse journalisten laten wacht
dan niet plaatsen van 48 Amerika
Wqênsdrecht. Na al die spanning
ter-president Lubbers min of meer
is het er, zoals verwacht, over eens
Seten worden; Nederland blijft be
voor de door Lubbers en het C
idere Nederlandse kerntaken i
'aarin de WD zich vinden kan: ee
lenoten over het afstoten op ter
'oor de Koninklijke Marine (de Ori
/vliegtuigen) en de Koninklijke Luch
J Maandag reeds zal met Amerika d
den, waarin het plaatsingsbesluit i
i del nog wel een maand voordat di
/goedkeuringswet aan het parleme
kan nog van alles gebeuren: een ui
beeld om toch nog eens te komen
afspraken tijdens de topontmoeting
deze maand in Genève. Als iedere
kan Woensdrecht in 1988 nog st
Als.
Waarom heeft het, zal menigee
duurd voordat het Kabinet gistere
sing kon komen? Het antwoord op
dat het CDA van het plaatsingsbe-
om meteen een aantal andere kern
koppeling wil de WD echter niet w
'en zich tegenover Lubbers ook w
veel tijd gaan zitten in het zoeken n,
"ik heeft het CDA daarbij een veer
afstoten van andere Nederlandse
daarover met de Navo-bondgenote
Keek iedereen gisteren in spanni
ders zijn dingen gebeurd, die het
'angrijkste daarvan is de voorbere
9erlijke ongehoorzaamheid. Het i
Pensioneerde FNV-bestuurder Co
bitter van het aanbevelingscomité
Jen. Als hij zijn zin krijgt, staan Ne
wachten. De leiding van het Ko
:|et niets in zo'n actie. De vredesb
pater terecht kunnen komen waari
uKN stelt zich op het standpunt da
lnen uit te spreken. En dat is correct
De parlementaire democratie fun
'en alle fouten aan die het doen
®n. Tot nu toe hebben de wester
Jysteem kunnen ontwikkelen dat e
'e bescherming en eerbiediging
Iers. Daarom moeten we, ondan'
!lin op ons democratisch bestel, d
leaccepteerd moeten worden inza
Jerheidsbesluiten. Zulke spelregels
ïeerd worden. Wie zich democraat
jan het parlement alleen wenst te a
-®n komen met het eigen standpu
'"archie. Burgerlijke ongehoorzaa
I "chting van de samenleving, is ni
«sieren tegen het plaatsingsbesluit
