Braziliaans voetbal in verval
TWEE EX-PSVERS ONTEVREDEN BIJ HYUNDAI
'Met lijkt bier soms sen concentratiiekamp'
I
Landsbergen en Jung Moo Huh
willen terug naar Nederland
EREND
GOED JS
CLUBS HEBBEN ENORME SCHULDEN
Kettingreactie
Lege aanblik
augustijn
makelaardij
b.v.
Mexico
Klappen
'Ikke trainer'
Elleboog
Preuts
Pingelen
irv-~ï5*
ZATERDAG 2 NOVEMBER 1985
T49
)f 01670-66650
ILAARDU BM
ndaal
gen
RIO DE JANEIRO (AFP) - Het Mara-
cana-stadion gesloten, Zico en Socrates op
krukken, de grote clubs gebukt onder
schulden, en Pele niet meer dan een kof-
fiemerk: ziedaar het Braziliaanse voetbal
in doodsstrijd, zeven maanden voor het
begin van de eindronde van het wereld
kampioenschap in Mexico.
Het rijk van koning voetbal in Brazilië is in op
schudding. Met een razende pers, die keer op keer
de huidige crisis toeschrijft aan de bestuurders,
aan de gewelddadigheden op het veld en aan de
supersalarissen van de vedetten, gemiddeld 24.000
gulden per maand in een land waar het minimum
salaris maandelijks niet uitkomt boven de 135
gulden.
De 135 miljoen 'trainers' van de nationale équi
pe, zoals de Braziliaanse inwoners in de volks
mond worden genoemd, eisen luidkeels beleids
ombuigingen in het Braziliaanse voetbal en roe
pen tegelijkertijd weemoedig herinneringen op
aan vroegere idolen, zoals Mane Garrincha, de
pingelaar op de rechtervleugel met de kromme
benen, de zwarte diamant Leonidas en Edson
Arantes Di Nascimento, op 16-jarige leeftijd om
gedoopt in Pele.
het 'beloofde land' van Europa op sportgebied en
opvolgers waren er in het onmetelijke Brazi
liaanse voetbalrijk niet te vinden.
.goudzoeker.
Het verval van het Braziliaanse voetbal wordt
gekenmerkt door het feit, dat het Maracana-sta-
dion de poorten vaak gesloten houdt. De grootste
voetbaltempel ter wereld vertoont tegenwoordig
zondags vaak een lege aanblik. Gevolg van een
fout van de competitieleider en van de enorme
Socrates
daling van de publieke interesse. De laatste drie
competitiewedstrijden in het stadion, dat 200.000
toeschouwers kan bevatten, trokken gezamenlijk
niet meer dan 8.000 toeschouwers.
De crisis in het Braziliaanse voetbal werd inge
luid na het eindtoernooi om het wereldkampioen
schap van 1982 in Spanje. De vedetten werden
goudzoekers, die in Italië koffers vol lires konden
verdienen. Zico, Falcao, Socrates, Cerezo, Junior,
de kern van het nationale elftal verdween naar
De uittocht had een kettingreactie tot gevolg.
Vermindering van het aantal toeschouwers, oplo
pende schulden, achterstallige uitbetaling spe
lerssalarissen. Botafogo, de oude club van Gar
rincha, loopt drie maanden achter. Internacional
keert al twee jaar geen dertiende maand meer uit
en de gezamenlijke schuld van deze twee clubs en
Santos, de vroegere vereniging van Pele, bedraagt
al meer dan drie miljoen gulden. Ondanks die be
labberde situatie werden de exorbitante salaris
sen van de spelers gehandhaafd. De acteurs op de
groene grasmat wensten niets in te leveren in een
economie met een enorm inflatiepercentage, een
sterke bezuinigingsdrift van overheidswege en
veel armoede.
Het geweld op het veld nam de laatste jaren toe.
Zico werd er na zijn luid bejubelde terugkeer uit
Italië het slachtoffer van. De nog altijd beste spe
ler van het land werd tijdens een competitiewed
strijd bruut aangepakt. Zijn knie ging in het gips
en de vedette huppelt op krukken rond.
Met Zico beweegt ook clubmakker Socrates
zich op krukken voort. De bij Fiorentina in spor
tief opzicht geflopte middenvelder -financieel
kwam hij niets tekort- brak tijdens de training
van zijn nieuwe club Flamengo zijn kuitbeen. De
dokter en aanvoerder van het nationale elftal, dat
via opwekkende prestaties in Mexico het voetbal
in eigen land weer nieuw leven moet inblazen,
moet zijn eerste wedstrijd voor Flamengo nog
spelen.
Zico, nog altijd een van de toppers in het Braziliaans voetbal.
FOTO ANP.
igen op ca. 400 m2 grond, in I
ng beg. gr.: hal, woonkamer!
i, keuken 9.7 m2 met fraaie I
age 18.4 m2. 1e verd.: over-1
15.4, 15.6, 7.2 m2, luxe bad-1
iche, wastafel, 2e toilet. 2e
pel, berging, ruimte voor 2 sl.
dubbelglas, c.v., gas, water, I
antenne. Koopsom v.a.
endlik 90.
dubbele garage, verwarmd
intoor met eigen keuken en
i2 grond. Ind. b.gr.: hal, bad
er, woonkeuken met fraaie in-
lers, portaal met wc, berging
badkamer. Verd.: geheel be-
rel geschikt voor dubbele be-1
;v, gas, water en elektra. Di-1
tr aantrekkelijke prijs,
alaan 7.
nder-een-kapwoning met ga-1
Ind. b.gr.: hal met wc door-
oer en open haard, open keu-
hting, vrijst. garage. 1e verd..
at bad en 2e wc, 3 sl. kamers
ote zolderkamer, berging met
aai aangelegde tuin. Voorzien
lektra. Vraagprijs 169.000,-1
lenlaan 132.
oning met vrijstaande berging
1978. Ind. b.gr.: hal met wc,
;m, open keuken met eetbar,
srd.: overloop, badkamer met
kamers. 2e verd vaste trap,
ging met cv-kachel en boiler
water en elektra. Vraagprijs
m 130.
luis met blijvend vrij uitzicht
1 m2 eigen grond 200 rrf
ier jaar. Vrijstaande berging.
c, open keuken met eetbar, j
t parketvloer. 1e verd.: over-
ad, wastafel en 2e toilet, 3 sl.
:e trap, geheel bevloerde vlie-
i sl. kamer. Voorzien van cv,
<oopsom n.o.t.k.
at 23.
rinkelpand met ruime woning,
edrijfsopp. b.gr. 171 m2. Zeer
om, winkel, atelier, werkplaats
ruime woonkamer, woorkeu-
rote zitkamer, studeerkamer, 2
he, bergkast. 2e verd.: orer-
amers. Voorzien van cv, cas,
gprijs 195.000,-k.k.
oei 9.
onhuis met garage, slechts 3
reg 17, op 353 m2 eigen gri
en trap, woonkamer 900x45)
n open haard, open keuken
rging, garage. Verd.: overloop
r met bad, wastafel en 2e toi-
van parket. Mooie tuin. Voor-
vater en elektra. Vraagprijs
gustalaan 5.
ngalow met vrijstaande garage
ond. Ind.: hal, berging, grote
lizen vloer en openhaardparty,
noderne inrichting, badkamer
kamers. Met achtertun op
becue en terras op Z. Vooizien
en elektra. Vraaganjs
t sl
bet
ater
Van onze sportredactie
SEOEL - Delfts blauwe borden, een boter
ham met kaas en een taartje bij het lekkere
bakkie koffie. Het zijn Nederlandse ver
worvenheden waar je normaal gesproken
achteloos en schouderophalend aan voorbij
gaat. Ach ja, de kneuterigheid van het Hol
landse binnenhuisje.
Maar kom dezelfde clichés van laaglandse gezel
ligheid tegen op een afstand van achttien uur vlie
gen van Amsterdam en ze krijgen opeens een
merkwaardig aureool.
In het hartje van de mil
joenenstad Seoel zijn in elk
geval twee huiskamers waar
je dat thuisgevoel even kan
koesteren. Bij de profvoet
baller Rob Landsbergen, die
zijn tweede contractjaar bij
de ploeg van auto-, scheeps-
en bouwgigant Hyundai
volmaakt. En op een steen
worp afstand van diens flat
bij Jung Moo Huh, de Kore
aanse clubgenoot van
Landsbergen en diens
'maatje' sinds ze samen bij
PSV Eindhoven voetbalden.
Ze hebben meer gemeen dan
dat. Ze willen alle twee het
Koreaanse voetballeven dol
graag weer ruilen voor dat
in Nederland.
ons aanwezige vraag, zoiken
met wat grond,
of verkopen, vraag dan vrijilij-
Kantooradres:
Kade 22,4731 KS Oudenbacn
Tel. 01652-2476
Bizar
De serie Delftsblauwe
borden prijkt op de piano bij
de familie Huh; man, vrouw
en twee dochtertjes. Hij, een
met zijn halflange sluike
haar zeer aardig ogende
dertiger; zij, een Koreaanse
schoonheid die bij de Korean
Broadcasting System een
tv-programma presenteert
en op de radio een eigen plaj
tenuurtje heeft.
De boterham met kaas en
het slagroomgebakje (ge
kocht bij een van de grote,
zeer Westerse hotels) wordt
genuttigd bij Rob en Desiree
Landsbergen. Daar komen
dt verhalen los over Korea
e» het voetbal. Een beetje
bzarre verhalen voor wie
naar een tikkie is ingevoerd
h het Hollandse huishouden
v.n koning voetbal. Geen
'"rhalen van mislukking,
'ant Huh is gekozen tot de
Ppulairste voetballer van
tn land, terwijl de Braban-
dr Landsbergen nota bene
o tweede plaats achter hem
halde.
De naam van Huh doet
onderen, die van Lands-
ïrgen iets kleinere, maar
ïn moet je hem eerst verta-
n tot „Len-se-ber-ken",
ant zo spreken de Korea-
I en hem uit. Onder de Kore-
tnse voetballers heet
andsbergen trouwens
j ortweg op z'n Nederlands
-ange', een via Huh uit
I mdhoven naar Seoel geëx-
orteerde bijnaam die de
I rabander daar met zijn
I 'ngte van 1,97 m tussen zijn
1 tukken kleinere voetbal-
Iroeders meer dan waar
maakt.
lallelujah
Rob Landsbergen: „Je
fuct je geen voorstelling
naken van het voetbal hier.
Ve spelen een competitie
met zes profteams en twee
amateurteams. Die competi
tie wordt niet in uit- en
thuiswedstrijden gespeeld,
maar de clubs reizen met
zijn allen naar een bepaald
stadion en daar worden een
serie wedstrijden gespeeld.
Vaak vele honderden kilo
meters ver. De week daarna
gaat het naar een ander sta
dion, zodat je twee, drie we
ken van huis bent. We sla
pen dan in hotels. Vroeger
kwam mijn vrouw Desiree
wel eens overvliegen vanuit
Seoel, maar nu we Yoram
hebben, ons zoontje van acht
maanden, gaat dat niet
meer. De clubs hebben geen
enkele inkomsten uit die
wedstrijden. De opbrengst
van de kaartverkoop gaat
naar de Koreaanse voetbal
bond. De clubs moeten al
leen maar dokken. Het zijn
vaak teams die industrie-gi
ganten vertegenwoordigen,
zoals Hyundai, waar ik voor
speel, en de concurrent Dae
woo, die ook auto's maakt.
Winnen we van Daewoo
dan krijgen we zo duizend
gulden extra premie. Je
wordt trouwens altijd 'cash'
na de wedstrijd betaald. Je
hebt gespeeld en je gaat je
geld halen. Nooit een pro
bleem. In de competitie
speelt een team dat 'Hallelu-
jah' heet; een christelijk, re
ligieus team, waarvan de
spelers de wedstrijd altijd
met een gebed op het veld
beginnen. Dat herhalen ze
als ze een doelpunt gemaakt
hebben".
Dat klinkt dan nog alle
maal best aardig. Landsber
gen: „Ik heb het 't eerste sei
zoen ook heel erg naar mijn
zin gehad. De eerste helft
van dat seizen was ik voor
stopper, de tweede helft
spits. Bij PSV had ik op
beide plekken gespeeld. Dit
seizoen is het allemaal veel
minder. Ik heb een operatie
aan m'n knie gehad (slijm
beursontsteking) waardoor
ik lang uitgeschakeld ben
geweest. Ik heb maar zeven
wedstrijden voor Hyundai
gespeeld. Jung Moo Huh
heeft er de hele competitie
trouwens maar vier voor
Hyundai achter de rug. Hij
speelt in het nationale elftal
en dat gaat voor. De club
heeft daar niets in te vertel
len. Hoeft alleen maar het
salaris door te betalen. En
aangezien Zuid-Korea
straks tegen Japan een be
slissing moet forceren wie
naar Mexico gaat, traint dat
nationale elftal verschrik-
Het grote ongenoegen van Rob Landsbergen en Jung Moo Huh ligt in de Koreaanse training. „De trainers hebben hier
geen enkele opleiding. We hebben twee ondertrainers die zelf geen gat in een pak boter kunnen schieten". - foto binnenhof
kelijk veel en speelt het veel
wedstrijden. Huh heeft er
geloof ik al meer dan twee
honderd interlands opzitten.
Hoeveel Nederlandse voet
ballers kunnen dat zeggen?
Het resultaat in de competi
tie is dat Hyundai op de
vierde plaats geëindigd is.
Het eerste jaar was de pu
blieke belangstelling ontzet
tend groot. We speelden voor
volle stadions. Nu zitten er
hoord. Het is öf urenlang
looptrainingen tot je het ge
voel hebt dat je in opleiding
bent voor de marathon, óf
het is stilstaan, luisteren en
oefeningen doen. De trainers
hebben hier geen enkele op
leiding. We hebben twee as
sistent-trainers die zelf geen
gat in een pak boter kunnen
schieten. Meneer Moon, de
hoofdtrainer, is ooit een be
kende voetballer geweest,
maar dat is heel lang gele
hoefden te proberen. „No,
no, no", was het meteen,
„this not Lange style, this
Korean style". Ik ben zelfs
een keer van een training
weggestuurd. Nou, dat is me
in Nederland nog nooit
overkomen. Wanneer we
thuis spelen, moet en zal je
twee dagen voor de wed
strijd in het spelershome
naast het stadion slapen.
Heel vervelend als je op een
half uur afstand van het
nog maar een man of acht
duizend op de tribune".
En dan komen we einde
lijk aan het Grote Ongenoe
gen van Landsbergen en
Huh: de trainingsmethoden
in Korea. Nu is in Nederland
de trainer ook vaak de man
die „het altijd gedaan heeft,
dus dat is niets nieuws on
der de zon. „Wacht even",
zegt Landsbergen, „ik wil
nog wel eens zien welke Ne
derlandse voetballer dat
hier verdraagt. We trainen
vijf tot zes dagen per week.
Tweeënhalf uur 's ochtends,
drie uur 's middags. Van een
partijtje heeft onze trainer,
meneer Moon, nog nooit ge-
den, toen het Koreaanse
voetbal nog op een veel lager
pitje stond. En die trainin
gen zijn onzettend streng.
Hebben we een wedstrijd
verloren, dan volgen er
zware straftrainingen en ik
heb zelfs meegemaakt dat
we na zo'n verlies in een
kring bij elkaar moesten ko
men en de trainer de spelers
de huid begon vol te schel
den. Tot mijn verbazing be
gon hij zelfs de een na de an
der een aantal taekwondo-
klappen uit te delen. Je zag
de spelers als kegels omval
len. En geen commentaar,
want Koreanen zijn ontzet
tend gedisciplineerd. De wil
van de trainer is wet. Ze
doen hun mond niet open. Ik
heb onmiddellijk geprotes
teerd dat ze dat niet bij mij
stadion woont. En je krijgt
op je donder als je er tien
minuten te laat binnenkomt,
't Is net een concentratie
kamp".
„In Holland training ook
zwaar, maar goed", zegt
Jung Moo Huh wat later in
zijn flat met een kamer vol
PSV-trofeeën. Hij spreekt
nog altijd een beetje Neder
lands, net genoeg voor de
meest essentiële communi
catie. En komen we er niet
uit, dan is Landsbergen een
meester in het vertalen van
een ingewikkelde zin tot net
die "vier woordjes die in
Huh's Hollandse vocabu
laire voorkomen. Alleen het
nationale elftal van Korea
heeft een goeie trainer, vindt
Huh. „Maar verder niet
leuk. Erg moeilijk voor Lan
ge", zegt hij. Hij wil daarom
zelf ook bij Hyundai weg: of
naar een andere Koreaanse
club, maar dat is niet zo ge
makkelijk als een club een
'claim' op je heeft en je zo
populair bent als hij.
Of, en dat liever, terug
naar Nederland. „Ikke voor
trainer leren en nog beetje
spelen. Ikke al oud", lacht
Huh. Hij is 31, of 32, daar ko
men we niet helemaal uit,
want Koreanen beginnen bij
hun geboorte al bij 1 te tel
len. Huh wil in Nederland,
en als dat niet kan over de
grens in Duitsland of België,
een trainerscursus volgen,
daarbij blijven voetballen
en met een diploma op zak
naar Korea teruggaan. Dit
maal zou hij dan in zijn
eentje Europa 'doen', om de
loopbaan van zijn echtge
note en de scholing van zijn
oudste dochtertje niet in de
weg te staan.
Huh speelde drie seizoe
nen bij PSV, veelal als wis
selspeler op het middenveld.
Een van zijn opvallendste
daden was het schaduwen
van Cruyff, die nogal geër
gerd bleek door de terriër
achtige manier waarop Huh
zijn taak vervulde. Een elle
boog van de meester in het
gezicht van Huh was het re
sultaat van een van die con
frontaties. Bij Huh thuis
zien we op de video nog eens
hoe hij tegen de vlakte ging
en een moment buiten wes
ten raakte. Huh haalt zijn
schouders erover op. „Ik
Cruyff niet aanraken". Zijn
tijd in Nederland moet toch
niet al te gemakkelijk ge
weest zijn. Contact was nau
welijks mogelijk, hij bleef
een vreemde eend in de bijt
en voetbalvolgers weten zich
te herinneren hoe Willem
van Hanegem zijn ogen nog
eens in een spleet heeft ge
trokken tegen Huh. Een
trotse Koreaan vindt zoiets
heel wat erger dan de Hol
lander die 'kaaskop' naar
het hoofd geslingerd krijgt.
Voor de contacten die ze
hadden, blijven Huh en zijn
vrouw dankbaar. Naar Ne
derland krijgen we een aan
tal pakjes mee voor de vroe
gere buren van de Huh's, bij
wie mevrouw Huh iets van
de Nederlandse manier van
koken leerde en Huh zelf
zijn financiële administratie
kwijt kon. Huh vertelt dat
hij in Nederland heel wat
minder aan de bal was dan
in Korea, maar dat hij er
veel opgestoken heeft. „Ik
technische voetballer. Maar
in Nederland geleerd snel
passes te geven. In Korea
voetballers pas kijken als ze
de bal hebben. In Nederland
eerder kijken", omschrijft
hij een van de verschillen
tussen het voetbal in zijn
land en bij ons. „Als ik sa
menspelen met Lange, goed.
Anders moeilijk voor Lan
ge".
Landsbergen wil eventu
eel nog wel naar een ander
Koreaans team, maar in zijn
hart hoopt hij op een terug
keer naar Nederland. In de
cember loopt zijn contract
af. „Ik ben hier niet voor het
avontuur naar toe gegaan",
zegt Landsbergen. „Ik kreeg
een goeie aanbieding, nadat
ik hier met PSV een vriend
schappelijke wedstrijd had
gespeeld. Huh zal daar best
voorspraak bij hebben ge
pleegd. Ik ga je niet vertel
len hoeveel ik verdien, maar
het is heel wat meer dan in
Nederland. En we hebben
twee jaar goed gespaard.
Dus wat dat betreft mogen
we absoluut niet klagen. Ik
ben ook niet zo'n moeilijk
mens, ik pas me makkelijk
aan. Maar hoe moeilijk het
hier is, kun je zien aan een
Duitse voetballer van MSV
Duisburg, die hier een
proefcontract van een half
jaar had. Hij wilde na een
maand al weg. Mijn mana
ger heeft contacten met Hel
mond Sport, maar het liefste
zou ik bij een club als PSV
komen. Ik ben hier absoluut
niet achteruit gegaan. In 't
eerste seizoen hier kon ik zo
weer mee bij PSV. Na die
knie-operatie heb ik te wei
nig wedstrijden gespeeld.
Dus nu zal ik even moeten
bijspijkeren".
Die operatie liet hij zelf in
een Koreaans ziekgnhuis
verrichten. Anders haa hij
nog met die knie rondgelo
pen. Want de medische ver
zorging bij de clubs is slecht.
De verzorgers kunnen alleen
een beetje masseren, maar
verder moet je zelf maar bij
artsen te rade gaan. „Ik ben
ook eerst ziekenhuizen gaan
inspecteren. In het eerste
zag ik roestige bedden, dat
leek me niks. Elders heb ik
voor alle zekerheid maar
een apart kamertje bedon
gen. Ze wilden er meteen
een bed voor mijn vrouw
neerzetten. Dat is hier ge
woon, dat vrouwen hun man
naar het ziekenhuis verge
zellen. Vrouwen gaan mee
om hun mannen te wassen
en te verzorgen. Koreaanse
verpleegsters zijn daar te
preuts voor".
We gaan met Rob Lands
bergen langs het gloed
nieuwe Olympisch Stadion,
waar het nationale team van
Korea aan het trainen is. De
'Lange' wordt begroet door
spelers en trainer en gaat
met het team op de foto alsof
hij er al jaren bij hoort. Even
later staan we op het oefen-
veld van Hyundai. Een kei
harde, kale vlakte. „Kun je
je voorstellen dat ze hier
slechte keepers hebben?",
zegt Landsbergen. De foto
graaf roept wat Koreaanse
jongetjes die staan te kijken
het veld op. Aangezien het
clubhuis dicht is (het is een
nationale feestdag) gaat een
van de knulletjes op zijn
brommer thuis een bal halen
en er wordt wat gepingeld.
De 'Lange' lijkt nog langer
tussen de Koreaanljes. Het
moet een komisch gezicht
zijn die hoekige lange Hol
lander, tussen de water-
vlugge voetballerljes van
Korea te zien schuiven. Dat
is het al wanneer we met
hem inkopen gaan doen in
een van de populairste win
kelstraten van Seoel, I Tae
Won. 'Len-se-ber-ken' kent
de techniek, weet hoe je
moet afdingen en houdt met
een eigen brouwsel van een
paar woorden Engels en een
paar woorden Koreaans hele
gesprekken met de winke
liers. We verdienen dank zij
zijn bekende verschijning
bij het inkopen van perfect
nagemaakte Westerse
merkkleding ettelijke dui
zenden Wons.
In de auto terug, rijdt hij
met doodsverachting, even
hard toeterend als de Korea
nen, door de chaos van het
verkeer in de miljoenenstad.
Al zal hij in Nederland niet
de top halen, nooit zo popu
lair worden als in Zuid-Ko-
rea, hij wil echt terug. „Ik
heb het hier wel gezien". Hij
heeft al Koreaanse voetbal
collega's die zijn witte inte
rieur willen overnemen. Zo
definitief is het. In Korea
kennen ze geen transfer
sommen, dus het moet niet
al te moeilijk zijn om in Ne
derland aan de slag te ko
men. „Ze kunnen me goed
koop hebben", bromt Lands
bergen. Misschien koopt hij
volgend seizoen de kaas al
weer op de hoek van de
straat. En Huh? De familie
Huh zal dan in elk geval een
vaste leverancier hebben
voor de hagelslag die ze an
ders maar met mondjesmaat
uit Nederland krijgen.