m/v KACT1AP0B KAPnOB HOE DE PROVOCATEUR' WERELDKAMPIOEN WORDT ni€ue kleintje intie zij dat doorlo- bij postgiro, in aflossen*, n de financiële dijk maximum ouw twee zou ia! 66 maanden, mevrouw één. ïnd krediet ca. ^nxf300v rsoonlijke leningH sgestuurd. U kunt :e informatie? Bel ters zijn van I Afgang A5 an het jeugdig i en hun jonge (en navenante formule. Van touw zijn voor ;lijk Nederland nst) ziet onze siaste /room, ten dele e-eenheid com- Vaarbij ook cij- ur voor wie uit ng en verkoop- 25 en 30 jaar Ingels overweg t volgt de ken- fase afgesloten c :*,r 3. tie/OAWS 076-236882E36882 ZATERDAG 2 NOVEMBER PTC STEM socrtC 1985 T19 Anatoli Karpov is een wat schuchtere man. Maar ook hij kan lachen en plezier hebben. Jan Rennings: „Karpov is absoluut geen saaie piet". foto de stem Hoofdscheidsrechter Vladas Mikenas start de tweede tweekamp. Mikenas verving de Joegoslaaf Gligoric die afgehaakt had omdat Kasparov hem niet meer aan het bord wilde zien. - toto de stem. Impulsiviteit wint het van degelijkheid A Door Romain van Damme en Pieter Eggen I BREDA/MOSKOU - Precies halverwege de schaaktweekamp tussen wereldkampioen Karpov en zijn uitdager Kasparov ging het I fout. Karpov, die op het schaakbord maar zelden uit- I glijdt, schoot een bok van formaat. In het middenspel van de twaalfde partij was eigenlijk 1 maar weinig aan de hand. I Karpov, die de zwarte stukken [voerde, had na 22 zetten re- I mise binnen handbereik. Kas parov probeerde zijn tegen- I stander nog even te treiteren I net een kleine 'Schwindel', die I een middelmatige clubschaker I nog wel doorzien zou hebben. r zo niet Karpov: hij blun- I derde geforceerd vier zetten Later een vol stuk weg en kon Iogenblikkelijk opgeven. Sen afgang, zoals hij ze I naar zelden beleefd heeft. De I stand 6-6 op dat moment was l niet alarmerend, maar de I olunder uit de twaalfde partij I sou het begin van het einde' I Wijken te zijn. In de vijftiende I en negentiende partij ging Katpov tweemaal kansloos ten onder en de achterstand al hij vermoedelijk niet meer riten op te halen in de reste nde drie partijen. jEr zijn in de schaakwereld tjan ook nog maar weinigen, feer aan twijfelen dat Garry Kaparov volgende week ge tornd kan worden als de I nieiwe wereldkampioen. I Darmee wordt hij met zijn 22 I iaa de jongste- wereldkam- Pton aller tijden. Zijn voor lager Karpov was bijna 24 iaa, toen hij tien jaar geleden aoder slag of stoot (Fischer w.gerde de titel te verdedi gt het wereldkampioen- I tep in de schoot geworpen keg. fernieuwingen Met Kasparov krijgt de ttaakwereld een wereld- tnpioen, die in veel opzich- II het tegendeel is van Kar- Ook tijdens de nog lo lde tweekamp is daarvan 't bewijs geleverd en dat op I «1 hoog schaaktechnisch ni- I -au. I De twee overwinningen, die jarpov boekte, kwamen tot land via positioneel spel op de l'erkante centimeter, een lande die Karpov tot absolute PQgte beheerst. Daar staan de ■er zeges van Kasparov te genover, die opt die ene na, [aarin Karpov een blaqk-out zijn de theoretische vernieu wingen die Kasparov in twee openingen aanbracht. Belang rijker dan de spectaculaire overwinning die Kasparov met een nieuwtje in de Taima- nov-variant van het Siciliaans boekte, is zijn geheel nieuwe aanpak met de witte stukken van het Nimzo-Indisch. Hij wist deze opening tot een ware schrik voor de wereldkam pioen te maken. Hij verloor er drie partijen door en ont snapte in minstens één partij aan een nederlaag. Openingskenner De Azerbaidsjani Kasparov geldt, ondanks zijn jeugdige leeftijd, nu al als de beste ope ningskenner van het hele profschaakcircuit. Hij bleek in staat te zijn, na de tweekamp van verleden jaar, een nage noeg nieuw openingsreper toire op te bouwen. De prestatie is te meer op merkelijk, omdat Kasparov niet de beschikking heeft over een heel leger grootmeester lij ke secondanten, zoals de ge- priviligeerde Karpov. Deze ster van het Sovjet-establish- ment is gedurende zijn hele schaakcarrière in de watten gelegd. Niet alleen met een eigen daschja (buitenhuis voor welgestelden), maar vooral ook op schaakgebied. Hij is waarschijnlijk één van de zeer weinigen, die met schaken rijk is geworden. Garry Kasparov kwam 13 april 1963 ter wereld. Zijn ge boorteplaats was Bakoe, de hoofdstad van Azarbadjan. Aanvankelijk heette hij Garik Weinstein. Toen zijn vader in '75 overleed, nam hij de naam vam zijn moeder aan en ver anderde zijn voornaam in Garry. In dat jaar liet zijn mentor en oud-wereldkam pioen Michael Botwinnik reeds weten, dat de schaakwe reld binnen zeer korte tijd zou horen van de talentvolle jon geman. Kasparov was toen twaalf jaar oud. In '76 en '77 werd hij jeugd kampioen van de Sovjet-Unie. Op veertienjarige leeftijd won hij tot veler verbazing een grootmeestertoernooi in Minsk. Zestien jaar oud werd hij derde in het Russisch kam pioenschap en won hij een uitermate sterk bezet toernooi in het Joegoslavische Banja Luka (11 V'i punten uit vijftien partijen). Garry Kasparov werd in 1980 grootmeester. Vanaf dat mo ment is Kasparov nauwelijks meer te stuiten. In '83 en '84 kreeg hij de Oscar uitgereikt. De beste schaker van het jaar. Op weg naar de tweekamp tegen Karpov veegde hij eerst Beljavski en Kortsjnoj van het schaakbord. Het laatste obstakel, Smyslov, werd moeiteloos genomen door de jeugdige Kasparov, die één dezer dagen de kroon op zijn werk zal zetten. Wereldkam pioen. Garry Kasparov zoals hij is. Fel en impulsief Deze foto werd genomen tijdens de persconferentie na het afbreken van de eerste tweekamp. Kasparov was woe dend en liet dat duidelijk merken. - foto de stem Je moet Karpov eigenlijk wat met rust laten. In zijn spel la ten. Het is nou eenmaal een wat bedeesde jongen. Als hij in Tilburg was, had je bij wijze van spreken geen kind aan hem. Hij speelde zijn par tij. In de avonduren flipperde hij wat of speelde hij wat bridge met de andere scha kers. Het is echt niet zo dat hij zich dan volledig opsluit". Daar geloof ik niet in. In ver- standspillen. Want dan waren we allemaal directeur of goede schakers. Karpov leest die verhalen natuurlijk ook. Maar hij lacht daar om. Het raakt hem, tot zover ik het kan be kijken, niet. Hij probeert terug te slaan op het schaakbord". Zwart geld Sportiever Opstandiger maar liefst vijf maal deelge nomen aan dat toernooi. Kas parov is één keer geweest. bedeesd. Kasparov is, zeg maar, wat vrijmoediger. Praat gemakkelijker". Kasparov daarentegen is de vertegenwoordiger van een wat opstandiger generatie. Bovendien is hij een half-jood uit de Sovjet-republiek Azer- baidsjan, die aan Iran grenst. Wat de Russische autoriteiten hem zeker nog meer aanwrij ven, is dat hij, Kasparov, zijn mond niet houdt, als hij vindt dat hij ergens kritiek op> heeft. j-et En er is veel aan Karpov én zijn omgeving dat voör Kas parov te bekritiseren is. Wie de beide Russische kemphanen goed kent en het beeld van twee werelden ook bevestigd, isrJan-Rennings, di recteur va£i tipt interpolis. Rennings bezocht Karpov een keer thuis in Moskou. Kasparov ontmoette hij nooit thuis, maar wel veelvuldig el ders als hij in de Sovjet-Unie was om zijn schaakcontacten te verdiepen. „Kasparov is van een andere generatie. De gene ratie van de spijkerbroek en nonchalante leren jasje, arpov is de plichtsgetrouwe Benadering Rus, een deel van het systeem. Hij is lid van de partij. Ik heb iera leren kennen als een zeer integere man. Iemand die al tijd zijn woord houdt. Karpov is de studieman. Kasparov, hoe moet je dat zeggen, is volgden na briljatit en Schaaktoernooi ïh Tilburg, dqü-\ springerig. Een heel ander ty- 'Sineel aanvalssjjjel.. ,En wat it'o ^arirtv itr. f tweekamp medé aan zijn I ge kwaliteit heeft geholpen, sinds enige jaren de réputat£e ,pé. Je merkt dat ook buiten de geniét het sterkste tóemoöi ter "'•'Speelzaal. Alle Oosteuropea- wereld te zijn. Karpov heeft nën zijn wat schuchter. Wat Rennings gelooft wel dat Karpov een beschermder sta tus geniet dan Kasparov, maar onverklaarbaar vindt hij dat niet. Je moet het Oosteuro- pese systeem kennen. Top sporters in de Sovjet-Unie hebban bepaalde privileges. Een soort macht. Als je dat be schermd wilt noemen, okay. Vergeet echter niet dat Kar pov wereldkampioen is en niet Kasparov. De benadering ten opzichte van de wereldkam pioen is wat anders dan de be nadering ten opzichte van de man die het nog moet worden. Inderdaad, Kasparov is geen echte Rus. Hij komt uit Bakoe. Ik heb zijn moeder een paar keer ontmoet. Een schitterend mens. Zwaar opgemaakt, mooie kleren. Bovendien heeft Kasparov in Amerika nogal wat kennissen en familie. Wellicht speelt ook dat een rol mee. Maar nogmaals, dat Kar pov wat meer in de watten ge legd wordt, heeft volgens mij vooral te maken met het feit dat hij de wereldkampioen is. Zo werkt dat daar nou een maal". Serieus Naast het verschil in behan deling van de beide schaak- combatanten is er vooral de wereld die schuil gaat tussen de karakters. Rennings relati veert het beeld van Karpov als de bleke, wereldvreemde, computergestuurde man. „Karpov woont vrij dicht bij het centrum van Moskou in een mooie flat. Hij heeft een bediende die de fiat schoon houdt en voor het eten zorgt. En hij is in het bezit van een zeer grote bibliotheek, die vol staat met schaakboeken. Kar pov is een zeer goede gastheer. Als hij bezig is met zijn vak, is hij erg serieus. Maar daarna houdt hij ook van gezelligheid en drinkt zijn wodkaatje mee". Maar natuurlijk is de ge zondheid van de wereldkam pioen, voor een leek zichtbaar, niet zo denderend. Dat hij op instorten staat, zoals de ver halen gingen rond de begin fe bruari afgebroken eerste match met Kasparov, gelooft Rennings niet. „Nee, ik geloof niet dat hij op instorten staat. Ik kan ook niet zeggen, dat is een blo zende gezonde jongen. Maar het tegenovergestelde is ook niet waar. Kijk, Karpov zal nooit een bokskampioen wor den. Dat moge duidelijk zijn. Hoe anders dan is Kaspa rov? Rennings: „Totaal an ders, zoals reeds gezegd is. Im pulsiever vooral. In woord en daad. De tegenpool van Kar pov. Hij is veel sportiever. Kan goed voetballen en is gek op wielrennen. Toen hij in Til burg kwam, vroeg hij meteen om een racefiets. Daar hebben we voor gezorgd. Hij was zo blij als een kind. Iedere dag was hij weg met die fiets. Het is een aardige jongen. Maar je kunt echt merken dat hij van een andere generatie is. Je merkt het ook aan zijn spel. Hij doet dingen die Karpov nooit zal proberen. Kasparov zegt dan: we beginnen, eens kijken wat er uit kan komen. Karpov beredeneert het veel meer". Volwassener Het heeft nogal wat mensen in de schaakwereld verbaasd, dat Karpov, eigenlijk op een aantal goede partijen na, tij dens deze tweekamp toch de gene is die terecht verliest. Niet alleen gleed hij kansloos weg in de eerste partij, ook daarna heeft hij minstens twee keer verloren of zeer slecht gestaan, voordat hij de ongelukkige vergissing maakte in de twaalfde partij. Op dat moment stonden de twee spelers weer gelijk, een stand die Karpov zich des noods kon permitteren. Gelijk spelen betekende voor hem behoud van de titel. Tussen de vijftiende en de negentiende partij werd Karpov evenwel op meer dan het psychologisch gebied opgerold en ontpopte de jonge uitdager zich tot de volwassener schaker. Lacht Ook Jan Rennings had ge rekend op een taaiere Karpov: „Ik had gedacht dat Karpov beter bestand zou zijn tegen de spanningen. Hij heeft tenslotte tegen Kortsjnoj heel wat mee gemaakt. En toen won hij. En wat heeft Kortsjnoj allemaal niet geprobeerd. Laatst las ik een verhaal, waarin Kortsjnoj vertelde dat hij vermoedde dat Karpov pillen nam om de her senen te stimuleren. Daarom zou hij er zo slecht uitzien. Wat de tweekamp wel heeft beïnvloed, maar bar weinig met schaken te maken heeft, is een zwartgeld affaire, waarin Karpov een onduidelijke rol speelt. Tijdens een Olympiade in Buenos Aires werd Anatoli Karpov benaderd door de chef van de Norddeutsche Rund funk met het verzoek voor een schaakcomputerfirma uit Hongkong te werken. Per ver kochte computer, waaraan Karpov zijn naam verbond, zou hij 2,5 dollar krijgen. Dat geld stroomde vervolgens bin nen op de rekening van de NDR-baas, maar waar het daarna bleef, is onduidelijk. Sommigen zeggen op een Zwitserse rekening van Kar pov; weer anderen beweren dat de Rus nog geen stuiver heeft gezien. En een laatste theorie is dat de Russische autoriteiten Karpov in staat hebben gesteld op deze manier wat aan fondsvorming in het buitenland te doen om zo zijn postzegelverzamenling nog unieker te maken dan hij al is. Revanche Belangrijker dan de affaire zelf is - in de Russische sa menhang der dingen - natuur lijk dat de zaak aan het licht kon komen. Sombere Krem- lin-kijkers zien er de val in van Karpov en met hem het oude establishment, dat voor een belangrijk deel uit de Brezjnev-periode stamt. Of Karpovs dagen als proté gé van het regime geteld zijn, is de vraag. Per slot van reke ning krijgt hij over enkele maanden al in een revanche match de gelegenheid zijn misser van deze tweekamp goed te maken. Het feit dat hij recht op revanche heeft, is een uitvloeisel van de bijzondere positie die Karpov inneemt in de hiërarchie van de wereld schaakbond. Het zou wel eens zijn laatste voorrecht kunnen zijn, als hij dan niet alsnog slaagt. En intussen gaat Kasparov, die enkele jaren geleden zijn naam niet anders in Russische kranten tegenkwam, dan met toevoegingen als 'joods', 'Pers' of 'provocateur', een tijd tege moet als nieuwe held van het socialisme en de Sovjet-Unie. Het zal wel even wennen wor den.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1985 | | pagina 11