UITBLAZEN
Hoessein laat PLO niet vallen
Vergrijzing gaat tien
miljard extra kosten
Iaxatievan<
vakmens*
even,
Midden-en
kleinbedrijf
Economie
H ET overgrote deel van
de Nederlandse bedrijven en
ondernemingen vindt men in
de sector van het midden- en
kleinbedrijf. Voor de gang
van zaken in onze economie
zijn deze bedrijven dan ook
van grote betekenis. Dit laat
ste wordt wel eens vergeten,
omdat de aandacht voor de
kleinere bedrijven in de pers
en de media niet altijd paral
lel loopt aan de economische
en sociale betekenis.
Bij wijze van
spreken (1)
TOVERFORMULE VAN PERES MIST REËLE BASIS
WAARDE VOORSPELLINGEN OVERIGENS
NOG STEEDS NIET GROOT
KROONL
WIMKOCK
ZATERDAG 26 OKTOBER 1985
ACHTERGROND
T5 PAGINA
Lokkertje
Niet haalbaar
Toverstaf
Onderwijs
Niet dramatisch
PROF. DR.
NICO POUBEN
ZATERDAG 26 OK
Nederlandse
bedwingen
Leegstand van
bedrijfsruimte
neemt flink af
Ontslag voor
300 man bij
Ballast Nedam
Steekspel rom
van 10 miljoei
IJ
NVM-r
DEZE week kwam ik
hem weer eens te
gen: Jan Modaal.
Lang niet meer van hem
gehoord. „Och", zei hij,
„er valt tegenwoordig zo
weinig te verdelen dat al
leen de minima af en toe
nog in beeld komen."
„Heb je nog werk?" vroeg ik
hem, omdat het een gewone
doordeweekse dag, 's morgens
tien uur was.
"O jawel", zei hij, „maar mo
menteel ben ik aan het ATV-
en. Ik doe boodschappen voor
moeder de vrouw. Zo maak ik
me nuttig."
„Moeder de vrouw?"
„Nou ja. Gewoonte van spre
ken. Mijn vriendin dus."
„Is dat nog steeds eh
„Ja ja, niemand anders!"
„Zo dus je bent nu een welva
rende tweeverdienershelft?"
„Daar laat ik me tegenover jou
niet over uit. Voor ik het weet
staat het in de krant. Houdoe!"
Jan Modaal heeft het vrij
lang uitgehouden. Ooit was hij
van alle gewone Nederlanders
de bekendste, overal kwam je
zijn naam tegen, maar langza
merhand zijn de spraakma
kende politiekers hem weer uit
het oog gaan verliezen. Veel
kortstondiger nog was het leven
van Jan Splinter. Marcel van
Dam voerde de schlemiel op
tijdens een kamerdebat. Pas
nog zag ik de Jan Splinter-zin
geciteerd in een krantestukje
waarin een parlementaire col
lega Van Dam lof toezwaaide
voor diens kwaliteiten als deba
ter en Jan Splinter aanvoert als
een van de bewijzen van Van
Dams originaliteit en vinding
rijkheid als redenaar. Verder
hoor je zelden nog van de heer
Splinter.
Werd Jan Splinter eigenlijk
wel door Marcel van Dam ver
wekt? Ik zit te bladeren in een
boek dat een kennis me heeft
geleend. Het is deel 1 van Ne
derlandse Spreekwoorden,
Spreekwijzen, Uitdrukkingen en
Gezegden door Dr. F.A. Stoett.
Bij het bladeren in naslagwer
ken moet je geluk hebben. Je
oog moet willen vallen op de
interessante bijzonderheden die
altijd in dit soort letterbrijpot-
ten verscholen zitten. Al op pa
gina 2 - zoo glad als een aal - te
vangen als een aal bij den staart
- een aal bij den staart hebben -
valt mijn blik op een voetnoot.
Jan Splinter. Het staat er!
De voetnoot hoort bij de
nog op de vorige pagina begon
nen paragraaf over de uitdruk
king Nieuwsgierig Aagje. Stoett
vergelijkt deze zegswijze met
enkele andere als: een stijve
Piet, een vroolijk Fransje en
Jan Splinters testament, volgens
hem allemaal ontleend aan
oude toneelstukken of volks
verhalen. Een 'testament van
Jan Splinter' is de nalatenschap
van iemand bij wie voor de erf
genamen niets te halen valt. De
erfenis van een arme man dus.
Het is een eeuwenoude uit
drukking, ontleend aan de
klucht Het Testament van Jan
Splinter, dat al voorkomt in de
in 1600 verschenen verzamelbun
del Veelderhande Geneuchlijcke
Dichten. Stoett haalt speurders
aan die bewezen hebben dat
het verhaal van Jan Splinter al S
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMIIIIIIIIIIIIIIIIIIÜ
rond 1500 bestond, bijna een
half millennium vóór Marcel
van Dam aan het eind van een
interruptie-debat in de Tweede
Kamer, Jan Splinter inzette als
uitsmijter.
Beunhaas is ook een woord
met een eigentijdse klank. De
beunhaas is een economisch en
sociaal probleem geworden,
maar niemand zal beweren dat
de beunhaas per definitie een
prulleman is. Een gezegde of
uitdrukking kan in de loop der
tijden een andere betekenis
krijgen. Stoett geeft in 1943
(het boek dat ik heb is een foto
grafische herdruk van de 4e op
lage uit 1943) als eerste beteke
nis voor beunhaas: 'een
knoeier, iemand die zijn vak
niet verstaat.' Veertig jaar later
blijkt dat we onder een beun
haas ongeveer hetzelfde ver
staan als de 17de eeuwer, na
melijk 'geen lid zijn van eenig
gild en toch een gildenering of
gildeambacht uitoefenen.'
Het woord schijnt uit het
Nederduits afkomstig te zijn
waar men in de 17de eeuw ook
het werkwoord bonehasen al
kende. Bern is via dialecten
verwant aan Bühne en betekent
bijvoorbeeld ook zolder. Langs
deze weg is er een rechtstreeks
verband tussen 'beunhaas' en
het ook al uit het Duits afkom
stige dakhaas. Een dakhaas is
een 'schertsende benaming'
voor een kat, maar de tweede
betekenis is: 'een handwerks
man die, omdat hij geen mees
ter is, als zulk een haas op den
zolder vlucht om daar te wer
ken.'
In sommige Nederlandse
dialecten wordt in plaats van
dakhaas balk(en)haas gezegd.
Al deze woorden staan min of
meer voor wat wij vandaag de
dag onder een beunhaas ver
staan, namelijk iemand die zijn
vak 'zwart' en in feitelijke con
currentie met zijn baas (het gil
de), voor eigen rekening uitoe
fent.
Als minder bekend, maar
fraai equivalent van beun
haas/dakhaas geeft Stoett nog
het woord beimnaaijer. Het is
een oud woord dat zich volgens
mij bijzonder goed leent voor
hedendaags hergebruik. We
kunnen er verschillende kanten
mee op. We zouden het bij
voorbeeld kunnen gebruiken
om de beunhaas te verlossen
van de nevenbetekenis
'knoeier'. We moeten dan af
spreken dat we beunhaas uit
sluitend reserveren als kwali
teitsaanduiding voor de vakbe
kwame zwartwerker en het
woord beunnaaijer is dan voor
de knoeier.
Maar ik kom net op een toe
passing die eigenlijk veel leuker
is: beunnaaijer zou namelijk
ook een rake typering zijn voor
de sociale rechercheur die ach
ter de beunhaas aanzit.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 tv|B Breda.
©076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65,4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13,4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Postadres: Postbus 62,4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 23,4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35,4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat9,©01150-17920.
Postadres: Postbus 145,4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van ƒ1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties ©076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Hob Simons
„WIJ VRAGEN Hoes
sein niet om zich over te
geven. Integendeel, wij
nodigen hem op gelijke
voorwaarden aan de on
derhandelingstafel uit.
Ons plan is duidelijk.
Laten wij elkaar zo gauw
mogelijk ontmoeten. Laten
we rechtstreeks onderhande
len en zonder voorwaarden
vooraf. Israël kondigt bij
voorbaat aan dat wij met
zorg naar elk Jordaans voor
stel zullen luisteren en dat
we de onderhandelingen in
een sfeer van respect en ge
lijkheid willen voeren."
Premier Sjimon Peres
heeft de afgelopen tien dagen
in Washington en New York
aan een nieuwe toverformule
gesleuteld om tot onderhan
delingen met Jordanië en Pa
lestijnse vertegenwoordigers
te komen. De pogingen om
het onderhandelingsproces
tussen Israël en een Jor
daans/Palestijnse delegatie
op gang te krijgen hebben tot
nu toe niets opgeleverd, om
dat de meeste door de PLO
aangewezen Palestijnse ver
tegenwoordigers in die ge
meenschappelijke delegatie
voor Israël onaanvaardbaar
zijn. Het hele vredesproces is
dan ook in feite op de samen
stelling van die Jordaans/
Palestijnse delegatie stukge
lopen. Na de recente reeks
Palestijnse terreurdaden en
de kaping van het Italiaanse
cruiseschip 'Achille Lauro'
denkt de regering-Peres ook
op het politieke vlak met de
PLO te kunnen afrekenen.
De in februari bereikte vre-
desformule van koning Hoes
sein en PLO-leider Arafat is
in de Israëlische zienswijze
niet levensvatbaar gebleken.
Door de uitwerking van
het Israëlische anti-PLO-of-
fensief in Europa en de Ver
enigde Staten meent Peres
zijn slag wellicht te kunnen
slaan en met Amerikaanse
hulp een opening naar recht
streekse onderhandelingen
met Jordanië en gematigde
Palestijnse leiders in de be
zette gebieden te kunnen
vinden, waarbij de PLO vol
ledig buiten spel zou komen
te staan. Hoessein heeft Pe
res de vorige week een flinke
hand geholpen door voor het
eerst weer in het openbaar
kritiek op de PLO te spuien.
Na de weigering van de
PLO-vertegenwoordigers
Milhem en Khoury om, zoals
was afgesproken, het be
staansrecht van de staat Is-
Premier Peres. - fotoap
raël binnen veilige en er
kende grenzen in Londen te
onderschrijven, liet Hoessein
zich ontvallen dat er geen
plaats voor de PLO in het
vredesproces is als zij haar
verantwoordelijkheid tegen
over het Palestijnse volk niet
aanvaardt.
Uit deze en andere tegen
de PLO gerichte verklarin
gen meent Peres de optimis
tische conclusie te mogen
trekken, dat Hoessein bereid
is de PLO als zijn politieke
partner in het vredesproces
te laten vallen om met Israël
rond de onderhandelingstafel
te gaan zitten. Als Israëlisch
lokkertje voor Jordanië heeft
Peres in zijn toespraak tot de
Algemene Vergaderin van de
Verenigde Naties met een
ruime marge gesproken over
Jordaans-Israëlische onder
handelingen, waaraan afge
vaardigden deelnemen die
„vrede, niet terreur" verte
genwoordigen. Ter omzeiling
vanhet stekelige probleem
van een door Jordanië ge
wenste internationale vre
desconferentie heeft de Is
raëlische premier tevens de
mogelijkheid geopperd, dat
de permanente leden van de
Veiligheidsraad, die diplo
matieke betrekkingen met
beide partijen in het Ara-
Koning Hoessein van Jordanië en president Moebarak van Egypte.
bisch-Israëlische conflict on
derhouden, steun voor het
begin van onderhandelingen
betuigen. Aangezien de Sow-
j et-Unie de diplomatieke be
trekkingen met de joodse
staat in 1967 heeft verbroken
en Peking nooit diplomatieke
betrekkingen met Jeruzalem
heeft gevestigd, is zo'n on
dersteunende rol in de Israë
lische opvatting voorlopig al
leen voor Engeland, Frank
rijk en de Verenigde Staten
weggelegd.
Nadat Londen, Parijs en
Washington reeds him in
stemming met de hun toege
dachte rol hebben betuigd, is
het wachten nog op het histo
rische moment dat de be
schermende Amerikaans-
Europese paraplu op verzoek
van koning Hoessein over de
hoofden van Israëlische, Jor
daanse en Palestijnse onder
handelaars kan worden ont
vouwd. Ondanks de Israëli
sche verwachtingen zal die
diplomatieke paraplu haar
diensten nooit hoeven te be
wijzen.
Volgens de Israëlische lo
gica is het haast vanzelfspre
kend dat Hoessein, als hij het
akkoord van de 11e februari
verbreekt en met Arafat
kapt, de door Peres uitge
strekte vredeshand zal aan
pakken. Dat hasjemitische
koning zonder de PLO als
partner bij de onderhande
lingen er helemaal niet op is
gebrand aan het vredespro
ces deel te nemen, komt in de
verstarde Israëlische ge-
dachtengang niet op. Hoes
sein heeft zelf al maanden
geleden te kennen gegeven
dat hij, als de PLO niet mee
werkt, zijn handen liever niet
alleen in het vuur van onder
handelingen met Israël
steekt. De Israëlische veron
derstelling dat Hoessein zon
der de PLO wel tot recht
streekse onderhandelingen
zou zijn te bewegen, is op
niets gebaseerd.
Teneinde Jordaans-Israë
lische onderhandelingen voor
de koning iets makkelijker
verteerbaar te maken en de
Likoed-partner in zijn rege
ringscoalitie niet tegen zich
in het harnas te jagen,
spreekt Peres in de Ver
enigde Staten zo min moge
lijk over een vredesakkoord
als de uitkomst van even
tuele onderhandelingen. De
pragmatische Israëlische
premier staat in eerste in
stantie niet een Jordaans-Is
raëlische vrede voor ogen die
de Israëlische terugtrekking
uit de bezette gebieden met
zich mee zou brengen. Gezien
de politieke verhoudingen
binnen de Israëlische rege
ring van nationale eenheid ij
de ontruiming van grote de
len van de Westelijke Jor.
daanoever en de Gazastrook
in Israël politiek niet haal-
baar.
Peres stelt dan ook voor in
een tweedelig vredesproces
eerst te streven naar een ak
koord over de beëindiging
van de oorlogstoestand tus
sen Israël en Jordanië. „Mis-
schien is het ongepast om dat
te zeggen, maar beëindiging
van de oorlogstoestand is een
soort zwangerschap om een
vredeskind voort te bren
gen", aldus de premier. In het
kader van een tussentijdse
regeling zou vervolgens aan
Palestijnse autonomie op ba
sis van het Camp David-ak-
koprd kunnen worden ge
dacht of aan een Jordaans.
Israëlisch bestuur over de
bezette gebieden gedurende
een bepaalde periode van on
derhandelingen over hun de
finitieve status.
Jordanië zou de zeggen
schap kunnen krijgen het ci
viel bestuur van de 800.000
zielen tellende Palestijnse
bevolking op de bezette
Westelijke Jordaanoever,
terwijl de veiligheidstaken
en de joodse nederzettingen
in Israëlische handen zouden
blijven. Met zo'n interim-re
geling grijpt Peres jaren te
rug naar soortgelijke voor
stellen van wijlen
Dayan, waarover
wellicht nog wel viel te pra
ten, maar die nu zeker ach
terhaald zijn.
Zonder massale Pales
tijnse en algemeen Arabische
steun is Hoessein helemaal
niet zo onderhandelingsbe-
lust als Jeruzalem graag zou
willen geloven. De meeste
Palestij nen in de bezette ge
bieden blijven de PLO als
hun enige vertegenwoordiger
zien, zodat Jordaans-Israëli
sche onderhandelingen die
gewenste steun zullen moe
ten ontberen. Met zijn Israë
lische toverstaf kan Peres op
het Witte Huis en in talloze
vraaggesprekken op de
beeldbuis in de Verenigde
Staten wel veel bewondering
oogsten, maar zijn nieuwe
onderhandelingsformule zal
het Arabisch-Israëlisch con
flict en het Palestijnse
vraagstuk niet in een realis
tische oplossing kunnen om
toveren.
Door Pieter Eggen
DE VERGRIJZING van
de samenleving gaat ons
geld kosten. Die niet
eens zo verrassende
waarschuwing heeft mi
nister Brinkman (Wel
zijn) deze week laten
uitgaan.
In Utrecht mocht de hoog
ste ambtenaar voor het wel
zijnsbeleid A. Gijsbers zijn
gehoor op een congres mee
delen dat over enige tijd het
ouder worden van de bevol
king ons zo'n tien miljard ex
tra gaat kosten
Een leuke som, die maar
ten dele wordt terugver
diend, doordat er voor het
kleinere aantal kinderen
minder scholen, minder
speelvoorzieningen en min
der kinderbijslag nodig is.
Brinkman vulde die infor
matie van Gijsbers zelf aan
door te pleiten voor het over
hevelen van gelden van de
begrotingen van Onderwijs
en Sociale Zaken naar Wel
zijn. Natuurlijk niet vandaag
of morgen, maar wel niet zo
heel veel later. Een studie
groep van een aantal depar
tementen studeert momen
teel op de kosten van de ver
grijzing (meer ouderen) en de
ontgroening (minder jonge
ren) van de samenleving.
Over de kosten van dit
probleem en over de onmoge
lijkheden van goede voor
spellingen handelt ook een
studie van het Sociaal Cultu
reel Planbureau (SCP) dat
zeer onlangs is verschenen.
De bedragen die daarin
voorkomen, zijn gebaseerd
op het prijsniveau van 1981,
dus kloppen ze niet helemaal
meer. Een woordvoerder van
het SCP zegt dat de progno
ses van né 2000 niet zo be
trouwbaar zijn.
De grote kostenposten die
met vergrijzing en ontgroe
ning samenhangen zijn on
derwijs, kinderbijslag, ge
zondheidszorg en de AOW.
De eerste twee kostenposten
dalen in de komende vijftig
jaar, de laatste twee stijgen.
In 1981 werd aan onderwijs
20,2 miljard uitgegeven. In
2000 kost ons datzelfde on
derwijs 16 miljard, volgens
het SCP. Aan kinderbijslag
ging vier jaar geleden zo'n 12
miljard op. Dat is over vijf
tien jaar bijna 1,5 miljard
minder. In totaal 'verdient'
de samenleving aan de ont
groening ongeveer 5,5 mil
jard.
Daar staat tegenover dat
de gezondheidszorg en de
AOW duurder wordt. De stij
ging van de kosten van de
gezondheidszorg zitten
vooral in de grotere behoefte
aan verpleeghuizen. Het aan
tal bejaarden van boven de
Minister Brinkman.
80 jaar zal de komende halve
eeuw drastisch toenemen. In
1981 gaven we iets meer dan
15,6 miljard uit. Dat wordt
rond de eeuwwisseling bij
benadering 19 miljard en
dertig jaar later is het nog 2
3 miljard meer.
De grootste kostenpost
wordt de stijging in uitgaven
van de AOW. Die kostte en
kele jaren geleden iets meer
dan 20 miljard, maar dat
loopt op tot 27,5 miljard in
2000.
Alles bijeen stijgen de kos
ten met zo'n 10 miljard,
waarvan grofweg de helft te
rugverdiend wordt door da
lende lasten voor onderwijs
en de kinderbijslag.
Wie naar de verwachte be-
- foto de stem/johan van gurp
volkingsgroei kijkt, ziet dat
er inderdaad nogal wat ver
schuivingen plaatsvinden.
Het SCP gaat ervan uit dat
het aantal kinderen onder de
19 jaar terug zal lopen van 4,4
miljoen naar 3 miljoen in
2000. De groep 20- tot 64-jari-
gen groeit van 8,1 naar 9,5
miljoen en het aantal bejaar
den neemt toe van 1,6 miljoen
tot 2,1 miljoen.
Die groeiontwikkelingen
zijn niet mis, maar lijken ook
niet dramatisch. Wie een
vergelijking probeert te ma
ken tussen de eerste rij cij
fers (de kosten) en de tweede
(de groei van de bevolking)
ziet dat de daling van de kos
ten bij onderwijs en kinder
bijslag langzamer gaat dan
de stijging van de kosten
voor AOW en gezondheids
zorg.
Een belangrijke reden
daarvan is dat veel be
staande schoolgebouwen in
tact gelaten zullen worden.
Alleen zullen er minder kin
deren in de klassen zitten. De
kosten verbonden aan het
handhaven van de schoolge
bouwen verdwijnen dus niet
mét de scholen.
Al dit soort cijfertjes zul
len over enkele maanden te
rugkomen in een nota die
Brinkman wil opstellen over
het vergrijzingsprobleem. Of
die cijfertjes ooit werkelijk
heid worden is de vraag. Bij
het SCP waarschuwt men er
voor de gegevens die betrek
king hebben op de volgende
eeuw, niet te veel gewicht toe
•te kennen. We weten te wei
nig over wat de bevolkings
groei feitelijk zal zijn, heet
het.
Terzijde wordt opge
merkt dat er de laatste twee
jaar een tendens is te ontdek
ken dat meer jonge stellen
blijken het ouderschap aan te
gaan, terwijl ook het derde
en eventueel vierde kind in
opmars is. Als die tendens
doorzet, hebben we over
twintig jaar misschien niet
eens een vergrijzingspro
bleem.
Tot de verbeelding spreekt
vooral de grote multinatio
nale onderneming die in
tientallen landen is geves
tigd, miljarden omzetten
heeft en tienduizenden werk
nemers een baan biedt. Maar
wanneer een groot deel van
het midden- en kleinbedrijf
er niet (meer) zou zijn, dan
zou menigeen pas goed ge
waar worden welke belang
rijke economische functies
deze 'kleintjes' vervullen.
In onze dagen lijkt het erop
dat het midden- en kleinbe
drijf herontdekt is door de
overheid. Twee jaar geleden
werd er zelfs in Europees
verband een jaar van het
midden- en kleinbedrijf ge
organiseerd. Het resultaat
daarvan was dat in Straats
burg de onderzoeksresulta
ten met betrekking tot de
kleine en middelgrote onder
neming bekend werden ge
maakt.
Hierbij ging het vooral om de
vraag, welke bijdrage het
midden- en kleinbedrijf zou
kunnen leveren aan het
overwinnen van de economi
sche crisis en daarmee aan
het bestrijden van de mas
sale werkloosheid. Waar-
schijnlijk was dit initiatief
van de Europese Gemeen
schap ingegeven door de pu-
blikaties over de gunstige
ontwikkeling van het mid
den- en kleinbedrijf in de
Verenigde Staten. Daar zou
de economische opleving
vooral te danken zijn ge
weest aan de gunstige ont
wikkeling van de kleine on
dernemingen.
Door de omvangrijke werk
loosheid en het vooral lang
durig werkloos zijn van veel
mensen, kwam in Nederland
de belangstelling voor de
kleine en onge onderneming
op gang. Zelfs werden aparte
regelingen ontworpen voor
zgn. starters, jonge of minder
jonge mensen die de stap
naar het zelfstandig onder
nemerschap wilden zetten
om op die manier hun werk
loos bestaan te kunnen
beëindigen.
De opvatting dat vooral de
grote ondernemingen voor
meer werk zouden zorgen,
werd meer en meer verlaten.
Ook de officiële werkgevers
organisaties begonnen aan
dacht aan de starters te
schenken onder het motto:
'Word je eigen werkgever'.
Niet elke starter heeft met
succes de eerste stap gezet.
Velen hebben na enige tijd
ervaren dat ondernemen toch
moeilijker kan zijn dan
wordt verondersteld. Maar er
zijn ook heel wat mensen die
wel met succes de stap naar
het zelfstandig ondernemer
schap hebben gewaagd. Er
komen steeds meer gegevens
beschikbaar over de ontwik
keling van jonge en kleine
bedrijven. En die wijzen op
een belangrijke zaak: dat het
kleinbedrijf zich juist in de
zwakkere sectoren van de
economie goed weet te weren.
Vooral in de industriële sec
toren zorgen de kleinere be
drijven voor dynamiek en
concurrentiekracht.
Voorbeelden van zulke
zwakke sectoren waarin de
kleine onderneming weer le
ven in de brouwerij heeft ge
bracht, zijn o.a. de kledingin
dustrie en de scheepsbouw.
Waar grote ondernemingen
het niet (meer) hebben kun
nen redden, zijn het de
kleintjes geweest die de uit
dagingen van de markt heb
ben getrotseerd.
Sedert een kleine twintig
jaar loopt de werkgelegen
heid in de Nederlandse indu
strie jaar na jaar terug.
Wordt hier een onderscheid
gemaakt naar de grootte van
de ondernemingen, dan ko
men we tot verrassende be
vindingen. Noemen we klein
de ondernemingen met min
der dan 10 werknemers, mid
delgroot de ondernemingen
met een werknemersaantal
tussen 10 en 100 en groot de
ondernemingen met meer
dan 100 werknemers, dan
blijkt het volgende.
In de totale Nederlandse in
dustriële ondernemingen
daalde het aantal werkzame
personen tussen 1973 en 1983
met 21%. De grote onderne
mingen zagen in die tien jaar
meer werk verdwijnen, na
melijk 24%. Omdat het aan
deel van de grote onderne
mingen in de totale werkge
legenheid domineert, bete
kende dit een forse vermin
dering van het aantal ar
beidsplaatsen. Voor de mid
delgrote ondernemingen was
het resultaat minder slecht;
daar daalde de werkgelegen
heid met 19%. De kleintjes
deden het echter het beste,
want voor hen werd in deze
tien jaar een daling van
slechts 8% genoteerd.
De conclusie die uit deze cij -
fers kan worden getrokken,
is dat het aandeel van de in
dustriële werkgelegenheid in
ons land in deze periode is
verschoven van de grotere
naar de kleine ondernemin
gen.
Wordt het cijfermateriaal
wat nauwkeuriger geanaly
seerd, dan komt nog een aan
tal verschillen aan de orde
die de moeite van het ver
melden waard zijn. Voor de
grote ondernemingen geldt
dat in alle sectoren van de in
dustrie een daling van de
werkgelegenheid is opgetre
den. In de middengroep ver
schijnen twee sectoren
waarin de werkgelegenheid
is gestegen. Zo steeg in de
machine-industrie de werk
gelegenheid met 10% en in de
elektrotechnische met 31%.
De grootste verschillen in
werkgelegenheidsontwikke
ling treffen we echter bij de
kleintjes (minder dan 10
werknemers) aan. Ook hier
vormt de elektrotechnische
industrie de absolute top met
een stijging van 59%. Daarop
volgen de papier- en grafi
sche industrie met 32%, en de
machine-industrie met 25%.
Blij kbaar zij n er ook voor de
werkgelegenheid nog kansen
geweest in de industrie, en
die kansen hebben vooral bij
de kleintjes gelegen. Dat
geeft toch moed voor degenen
die hun vakmanshanden
kunnen en willen uitsteken.
l
SCHIPHOL (ANP) - „1
nog vel hoger gekund
WimTeeuwisse op Sch
lande expeditie, die er
meter hoge berg Kan
berge in Nepal te bedv
zijn tit Nepal teruggeki
H't was voor de eerst
di tic erin is geslaagd de:
Bhalve Wim Teeuw
expeditieleider Ronald
Fraxk Meijenberg uit
Ansterdam de top berei
Wei
AMSTERDAM (ANP)
leegstand van kantoren, w
iels en andere bedrijfsrui
ten is in het tweede en dei
kwartaal van dit jaar met
procent gedaald tot 3,6 miljc
vierkante meter vloeropp
vlak.
Dit blijkt uit een enquête
Het Financieele Dagblad he
gehouden onder 150 mal
laars, onder wie alle grote
Nederland.
Volgens de makelaars be
kent de forse daling nog n
dat het goed gaat met
markt van zakelijk onroere
goed. Veel bedrijven blijken
verhuizen naar kleinere
goedkopere werkruimte
vaak als gevolg van persom
inkrimping.
AMSTELVEEN (ANP) - I
internationale aanneming
concern Ballast Nedam g£
collectief ontslag aanvrag
'oor 300 mensen. Het ga
laarbij om 20 procent van
1500 'beambten'. Ballast N
dam moët/volgens woord voe
der Meerman de organisa
aanpassen aan een lager o
derniveau.
De bonden vrezen dat 1
verlies van banen bij Balla
Nedam niet beperkt zal bl
ven tot de 300 aangekondig
ontslagen. Het gaat hier alle
om het vaste personeel op h
loofdkantoor in Amstelve
:n op de projecten, waarvo
;en onslagvergunning nod
s.
Daarnaast heeft Ballast N
lam grote aantallen zog
laamde job-contractors
lienst, die een tijdelijk werl
ontract hebben voor de due
'an een project. Van de:
;roep werknemers zullen
vaarschijnlijk ook vele hor
lerden op straat komen
daan, omdat er niet voldoenc
rieuwe orders zijn, aldus b<
duurder A. Kamp van
Bouw- en Houtbond FNV.
ZWOLLE (ANP) - Burgeme
door Ie zakenman Willem Mc
goedhgsprocedure wegens aa
Meijer eist van Gruijters
ding omdat de burgemeester
betiëld in zijn onderzoeksra
het Algemeen Burgerlijk Pen
waa'schij nlijkheid - volgenc
mad dienen voor de presider
zitthg, die slechts neerkomt
stuiken, vormt het eerste bed
naa' het zich laat aanzien vel
ren
J. J.et bepalen van de
onroerend goed vraagt om
NVM-makelaar. Hij besch
kennis van de markt en hou
Keurig de prijsontwikkelin
gaten. Beoordeelt de bo
nische staat en de couranti
het pand. Hij kent de pk
rmstandigheden.
Ook voor aai
