TDEBTlIfiC
WHKpJ
D,
'Er geb
verbale
van Ma
Noord- en Zuid-Korea: twee schorpioenen in een fles
zaterdag 26 oktober 1985
«rrr
Niéuw bewustzijn
Fase drie
Problemen
Gegroeid
Grote Leider
Schorpioenen
Drie miljard
Hodori
GERLAG V,
UITGEVERl
DE TAFEL is 1
de boekenkast
Gerlag van Ger
directeur van uit
verij Het Spectrv
presenteert zich
een dynamist
boekenmanager.
NIEUWE BUND
gser fS3oor>!o as ^alt^ïastmterdag 26 okt<|
X1
Mjm-
»sf - -•?
MViilt
fejwR< *5feST f» '«SS B
<9 3«W - -
tgt wjMMf
-A*<V
SS
- -
Aan de spelen in Seoel hangt
een economisch visite-kaartje
Een blik op de arena's van de komende
Olympische Spelen. Links het honkbalsta
dion, in het midden het voetbalstadion en
rechts voor een van de 'gymnasia' ten be
hoeve van de zaalsporten.
LINKS BOVEN
Een blik binnen de wallen van het gloed
nieuwe voetbal- en atletiekstadion.
Door Bert Jansma
DE ED van Thijn van Seoel moet
bijkans gek geworden zijn. Want
wanneer je het op de keper be
schouwt is er zo goed als .niets dat
luide pleit voor zo'n immens gebeu
ren in de Zuidkoreaanse hoofdstad.
De stedelijke reus van negen en een
half miljoen inwoners kent een
enorm verkeersprobleem naast een
onrustbarende luchtvervuiling.
Zuid-Korea zelf is niet alleen nog al
tijd een ontwikkelingsland, .njaar het
heeft ook iets. van een politieke landmijn.
'Op het oog is het er allemaal pais en
vree, maar onderhuids zijn er spanningen
te over. Intern heeft president Chun Doo
Hwan de irtond gesnoerd van al wat poli
tiële anders gebekt is dan hij en zijn gene
raals. Maar je hoeft alleen de naam van
het buurland Noord-Korea te laten val
len en je pen is niet snel genoeg-om de
frustraties, de angsten, de twijfels te no
teren.
Toch zijn die Olympische Spelen ner
gens met meer gejuich begroet dan in
datzelfde Zuid-Korea. „Vijftien jaar gele-
den was dit een land zonder zelfvertrou
wen", stelt sportminister Lee Y.ong Ho.
„Nu begint dat" zelfvertrouwen te
.groeien", .Uit"je.- zomaar in gesprekken
met 'de gewone man' - de vraag of Zuid-
Korea technisch-organisatorisch ^gen-
lijk wel aan de Spelen toe is, dan krijg je
steeds bijna verontwaardigd ten ant-„
"woord: „Natuurlijk kynnen we het".
Het is het'nieuwe zelfbewustzijn van
een land dat-zich herstelde van Vele jaren
■ellende. Vwi de Japanse overheersing,
van de Korea-oorlog, van armoede. Een
land dat in de jaren zeventig zo'n econo
mische expansie doormaakte, dat het er
op leek dat .het Japan achterna ging. Dat
Zuid-Korea wil zich in de kijker van de
wereld spelen. Wil de wereld laten weten
odat het meer te bieden heeft dan goed
koop staal, namaak merkartikelen en
goedkope elektronica.
Het wil af van het ohtwikkelin'gsland-
imago. Met z-'n buitenlandse schuld van
45 miljard dollar piag de economische
ontwikkeling niet stagneren. Protectio
nistische tendenzefi in Amerika dreigen
dat immense afzetgebiéd voor. Koreaanse
dümpgoed^ren "drastisch te verkleinen.
Er worden nieuwe banden met erfvijand
Japan gesmeed. Er is net een nieuw fi
nanciële tactiek gelanceerd waarbij Ko
rea de binnenlandse kapitaalmarkt stap
voor stap openzet voor buitenlandse in
vesteerders. De Olympische Spelen heb-
bën een kernrol in dat proces. Zij zijn het
visite-kaartje aan de wereld.
Op'dp' 24e etage van het Korean Ex
change Building hjiist - zoals elders in de
tojTverdiepingen van bankgebouwen aan
de Ulchiro, Sepels -Wall Street- het
SLOOC (Seoel Olympic Organizing
Committee). Een gesprek met Mister Lee
Jae Hong, hoofd afdeling public rela
tions van dat comité. Een vriendelijke,
perfect "Engels sprekende man. „We zit-
ten'nu precies een jaar' af van de Aziafi-
'sché Spelen en drie jaar van dè Olympi-
'sche Spelen.'88."Wat die laatste betrpft
zitten we in fase.drie. We hebben de ba
sisplanping achter de rug, "het bouwpro
gramma is begonnen en de inkomsten-,
werving is op gang.gebracht. We ziin in
Het Olvmisch dorp in aanbouw.
Montreal, München, Tokyo en Los An
geles gaan kijken. Dat waren de eerste
fases."
•„Nu beginnen we aan de training van
medewerkers. De bouwprojecten moeten
in april/86 allemaal opgeleverd worderf
en ze zullen met de Aziatische Spelen in
gebruik genomen worden. Dan hegint de
laatste fase. We hebben dan nog twee
jaar om de fouten te herstellen die we tij
dens die Azi'é-Speleri hebben ontdekt.
Mist'er Roh Tae-woo, de president van
het SLOOC heeft zojuist z'n oproep aan
de natie "gedaan om vrijwilligers té recru-
teren. We hebben ér vijfenvijftigduizend
nodig vooj de Aziatische Spelen en vijf
enzeventigduizend voor de Olympische
Spelen".
Die 'Historische oproep aa(r het Volk'
heeft dan een dag eerder plaats gehad en
op" de begane grond van -het Exchange
Building - ,een van de v,ele tneldingsplek-
ken- zitten de eerste .ladingen vrijwilli
gers bun „sollici'tatieformuliertjes" al' in'
te vullen.
„Natuurlijk heeft een grote, stad wat
problemen", gaat Mister Lee verder.
„Hef stadsbestuur eri de landsregering
doen alles^om het de toekomstige bezoe
ker zo comfortabel mogelijk te maken.
Het Verkeer loopt vast .in de stad. Klopt.
Maai* déze maand worden de laatste twee
van de vier metrolijnen in werking ge
steld. Dat betekent dat er veel minder
bussen hoeven te rijden. En dat zijn er nu
rond de zeventigduizend .(aantal taxi's
honderdtwintigduizend. BJ)'. Bovendien
zal er tijdens de Olympische periode een
regeling komen voor privé-autoverkeer.
Auto's met een nummerbord dat eindigt
op een even cijfer zullen'.'s maandags
mogen rijden, met een pneven cijfer dins
dags, enzovoort. (Een dergelijk systeem
wordt in Athene normaal to'egepast. BJ)!
Dat hrengt het aantal auto's lot de helft
terug.-En bovendien denken we er over
speciale vrije banen vo<jr' Olympische
bussen en toeristenbussen aan te leggen".
Hopgnodig, want het verkeer in Seoel
is een chaos. Niemand houdt zijn haan
op de brede wegen, hard toeterend moet
je trachten te-voorkómen niet tussen van
hun baan wijkende bussen verpletterd te
worden. Bovendien wordt er behoorlijk
hard gereden. Het is nietjwlcomers-in
Seoel aan -te raden af en toe de ogen te
sluiien .tijdens de. allereerste rit. Dat is
- foto's bertjansma
dan in een taxi, want huurauto's bestaan
wel maar dan krijg je -gelukkig- de
voorgeschreven chauffeur incluis.
„Waarom wij, waarom Seoel, dat
wordt vaak gevraagd", glimlacht Lee Jae
Hong. „Een hoop Koreanen zullen zeg
gen: omdat wij van sport, houden. In Los
Atigeles hebben we dat bewezen, door ne
gentien medailles te wjnnen, waarmee we
op de tiende' plaats op de ranglijst van
deelnemende landen kwamen. Maar in
de tweede plaats: omdat we vinden dat
we 't kunnen. We Zijn gewoon in staat de
Spelen te organiseren. En in» de derde
plaats: misschien willen we'de. wereld
Korea laten zien. Uit het verleden kent
de wefeld ons als een'door oorlog ver
scheurd land. Nu kunnen we tonen hoe
we sindsdien gegroeid zijn. Tot een klein
land dat gastheer kan zijn voor de Spe
len".
Het brengt ons op de politieke situatie
van Zuid-Korea. Mister Lee: „Of we het
nu leuk vinden of niet, in de internatio
nale sportwereld speelt politiek een rol.
Dat wislen we. We realiseerden ons ook
dat wij geen diplomatieke relaties heb
ben met de Oosteuropese socialistische
landen, noch met China.. We hebben
naar de Spelen gesolliciteerd omdat we
denken dat het houden van Olympische
Spelen ip een verdeeld land, waar de
spanning erg hoog is, alleen maar'kan
bijdragen aan de veiligheid van dat land
en dus hap de veiligh'eid .van de wereld."
„Sinds we op 30 september '81 de Spe
len .tóegewezen kregen, zijn we in contact
getreden met al die landen waarmee we
geen diplomatieke bindingen hebben.
We hebben ze voortdurend op de hoogte
gehouden van de ontwikkelingen tijdens
vergaderingen en andere ontmoetingen,
hen verzekerd dat htxn, veiligheid gega
randeerd is en dat ze. wat ons betreft op
deze Spelen thuishoren. De tekens die we
fot nog toe hebben ontvangen zijn posi
tief. Noord-Korea en Cuba zijn de epige
landen die definitief hebben afgezegd".
Aj kon je in '84 nog kritiek Uit het so
cialistische Olympische kamp horen te
gen de verkiezing van Seoel, („een :land
met dictatuur, we kunnen ons riu nog te-
rugtrekken")., juni» dit jaar verklaarde
Juan Antonio Samaranch, president van t
het Internationaal- Olympisch Comité
nog eens: „We hebben de verzekering ge
kregen dat de socialistische landen deel
E GEDACHTE dringt zich
bijna dagelijks bij je op wanneer je
leest wat Amsterdam allemaal moet
praten, paaien en presenteren om
de Olympische Spelen van 1992 in
huis te.krijgen: Wat moet Seoel dan
wel niet voor vuurwerk achter diwneliii
schermen hebben afgestoken
voordat de stad de Olympische
Zomerspelen van 1988 definitief
kreeg toegewezen. Verslaggever
Bert Jansma ging kijken hoever
Zuid-Korea gevorderd is met de
Spelen en hoe er tegenaan wordt
gekeken.
LeeJae Hong, pr-man van het Zuidkoreaanse Olympisch Comité.
zullen nemen aan de Seoel Spelen".
Blijft het hoofdstuk Noord-Korea.
Wordt Zuid-Korea al geregeerd op een
manier die wéinig of geen tegenspraak
duldt, moest oppositieleider Kim Dae
Jung daar nota bene door de Amerika
nen gered worden van een terdoodver
oordeling en heeft hij nog altijd huisar
rest, het politieke bedrijf in Noord-Ko
rea is compleet in handen van de zichzelf
Grote Leider noemende dictator Kim II
Sung.
■Kim, die voor zichzelf een reusachtig
standbeeld liet oprichten waarbij je op
foto's Noordkoreanen met gebogen
hoofd in een soort gebedspose kan aan
treffen, bedrijft al jarenlang een buiten
landse politiek waarop geen peil te trek
ken valt. Hij is zelfs door China te ver
staan gegeven soepelheid 'te brengen in
de verhouding met het Zuiden.
En al is er de.laatste jaren voortdurend
sprake van opnieuw opgevatte onderhan
delingen (de landen hebben ooit egn wa
penstilstand," maar nooit een Vrede gete
kend), tegelijkertijd is er voortdurend
sprake van grensincidenten en provoca
ties 'bij 'de demarcatielijn die beide lan
den scheidt.
„Noord-Korea", zegt Lee Jae Hong
bijna met een zucht. „Noord-Korea heeft
in juli-van dit jaar opeens voorgesteld dat
ze naar Seoel zouden komen als beide
Korea's samen de Spelen zouden organi
seren. Misschien klinkt dat positief, maar
in de praktijk is het onmogelijk. Ten eer
ste kunnen de Spelen nooit door twee
Nationale Olympische Comités tezamen
georganiseerd worden - dat is tegen de
Olympische voorschriften- en boven
dien waren we op dat moment al vier
jaar bezig. Wij willen best samenwerken
en in het verleden hebben we daar, ook
wat de Spelen betreft, pogingen toe ge
daan. In '79 zijn we gaan praten over ge
zamenlijke teams voor beide Korea's'
waar dat mogelijk was. Er zijn drie ge
spreksrondes geweest, maar toen Rus-
land niet naar Lós Angeles ging, waren
ze afgelopen".
Niettemin gaan de pogingen tot een
dialoog door. Het publicitair grootste ge
beuren daarin Was kortgeleden de moge-s
lijkheid voor honderdvijftig man uit
béide landen over de grèns te kijken bij
familie, waarmee sinds de Koreaanse
oorlog ('53) geen enkel contact meer aio-
gelijk was geweest. Een bezoek waar
uiteraard een 'showcase' van gemaakt
werd in Seoel. Onder de hete tv-lampen
en het oog van de camera's vond die con
frontatie plaats. Een oude moeder die
haar zoon ip meer dan dertig jaar niet ge
zien had, viel in katzwijm. Camera's, fo
tografen er boven op. Een Nederlander
die er bij was; liet weten het een walge
lijke vertoning te .vinden.
Er zijn ook economische contacten,
parlementariërs praten met elkaar, maar
in hoeverre het resultaat oplevert is een
zeer open vraag. „Maar we blijven pra
ten", zegt Lee Jae Hong. „Zodra we uit
een gesprek weglopen, een kanaal afslui
ten, kan dat als een provocatie opgevat
worden. Dus we blijven geduldig."
„U moet niet vergeten dat het een heel
andere situatie is dan de verhouding tus
sen Oost- en West-Duitsland, die u beter
kent. Die is veel flexibeler. Maar zelfs
daar duurde het vier jaar voor beide lan
den met een gezamenlijk team aan de
Spelen in München deelnamen. En na
dien is het ook nooit meer gebeurd.
Noord-Korea en Zuid-Korea spreken de
zelfde taal. Maar-dat betekent niet dat
we elkaar begrijpen. Een ding weet ik ze
ker: probeer niet te voorspellen wat
Noord-Korea gaat doen, want dat is on-
rnogelijk".
Leuk klinkt het- niet. Evenmin als al
lerlei speculaties in buitenlandse bladen
over wat Noord-Korea nog kan doen om
Seoel dwars te zitten. Terroristische acti
viteiten, schroef een somber Newsweek
nog, niet zo lang geleden. En aan een bui
tenlands diplomaat in Seoel werden de
woorden toegeschreven: „De twee Ko
rea's zijn als twee schorpioenen in een
fles. Op een dag vliegen ze elkaar aan. En
er kan er maar één overleven".
Volgens een zegsman in Nederlandse
kring in Seoel is men bang dat de zoon
van Kim II Sung zijn woord bij het ziek
bed van zijn vader gestand zal willen
doen „dat voor diens dood de Korea's
herenigd moeten zijn". Noord-Korea, tot
voor kort de mindere qua leger en bewa
pening van het zuiden, schijnt inmiddels
een sterker oorlogspotentieel te hebben.
President Chun zei in een toespraak
begin oktober: .„Of de Noordkoreaanse
communisten nu willen of niet, wij moe
ten de voorwaarden creëren waardoor ze
gedwongen worden te blijven praten. De
beste manier daartoe is onze verdediging
te versterken zodat het noorden beseft
dat gewapende provocaties aan ons adres
tot de eigen ondergang zullen leiden".
In dat klimaat investeert Zuid-Korea
maar liefst drie fhiljard Amerikaanse
dollars in de Spelen. Daarvan gaat 1,4
miljard naar indirecte, stedelijke voorzie
ningen in Seoel, en 1,6 miljard recht
streeks naar de Spelen. Dat laatste be
drag wordt gefinancierd via privé-inves-
teringen, via de televisierechten - kortge
leden werden de Amerikaanse rechten
voor driehonderd miljoen dollar ver
kocht - en de opbrengsten van licenties,
loterijen, sponsoring en kaartverkoop.
Wat er klaar is aan stadions is in
drukwekkend. Midden in Seoel, langs de
Han-rivier, ligt het centrale complex met
vijf stadions. Een voetbalstadion voor
honderdduizend bezoekers, daarnaast
een honkbalstadion (al is honkbal nog
geen Olympische sport) een aantal 'gym
nasiums' (in een ervan werden kortgele
den de wereldkampioenschappen judo
gehouden) en een zwemstadion waar
straks de waterpolowedstrijden plaats
vinden.
Alles hypermodern van vormgeving.
Ze worden stevig bewaakt. Je kan ze be
zichtigen, maar dan dien je wel je pas
poort af te geven aan loketjes die bij elke
ingang staan opgesteld. Je krijgt een gids
mee, die je meestal niet veel meer in het
Engels kan vertellen dan hoeveel mensen
in het stadion gaan en waar de VIPS zit
ten.
In '88 worden dertienduizend atleten
en officials uit honderdzestig landen ver
wacht, tezamen met negenduizend jour
nalisten die ditmaal een eigen 'dorp' krij
gen en tweehonderdzeventigduizend bui
tenlandse toeristen. Zuid-Korea zal de
komende tijd nog van zich laten horen,
want de regering Chun is er alles aan ge
legen om haar bitse image te verzachten
en van de Spelen een succes te maken.
Met het embleem voor de Seoel Spelen
zit het wel goed. Dat is het traditionele
Koreaanse motief 'Sam Taeguk', dat
harmonie en vooruitgang symboliseert
en uit drie lijnen bestaat die hemel, aarde
en mens vertegenwoordigen. Ze zitten
aan één kant samengeknoopt en eindigen
hun draai omhoog. Als een soort hoop
voor de toekomst.
De mascotte is de Koreaanse tijger, in
werkelijkheid uitgestorven. Een dier dat
in Koreaanse volksverhalen niet de
kwade eigenschappen heeft die wij hem
toedichten, maar een verpersoonlijking is
van vriendelijkheid en behulpzaamheid.
Hodori, heet hij. Ho van tijger, en dori
het mannelijke verkleinwoord. Tijgertje
dus. Hij heeft een 'sangmo' op, een hoed
met een lint zoals die in Köreaanse boe
rendansen wordt gedragen. Het lint krult
in de vorm van de letter S van Seoel. Hij
ziet er vriendelijk uit, lijkt zo uit de Dis-
ney-studio's weggelopen. Het is te hopen
dat hij voor '88 niet z'n tanden hoeft te
laten zien.
'Arti
moei
geha
Door Dirk Vellenga
Hij wil actie, hij wil e
takel. Naast hem aan de
tafel zit een professie
reclame-man, die als
heeft de pers warm te
ken voor Van Geruit, d»
bilerende uitgeverij ei
grote plannen om het
nu eens écht aan de m<
brengen.
„Boeken zijn ook mer
zet ze om je heen". De
talk van Van Gendt zi
pakkende STER-let
„We binden de strijd
met het idee dat bo
moeilijk zijn". Hij houd
boeken: „Ik ben uitgeve
worden omdat ik boekei
langrijk vind, niet om r
worden".
Het Spectrum onstor
1935, toen P.H. Boogaar
zaakje opende boven
banketbakkerij. De Pri
pockets in de jaren v
vestigden de naam va
uitgeverij voorgoed. I
jubileumjaar wil Van C
opnieuw toeslaan,
maanden trekt een bof
karavaan langs 32 N
landse en 8 Belgische s
en worden boeken vo<
halve prijs verkocht.
Ook sloofde Het Spec
zich uit om de Stic
Open Boek van de gro
krijgen, waarin Nederl
uitgevers één front zc
moeten vormen. De
verse stichting organ
op 8 november een Nat
Boekendag in de Ré
Amsterdam, die uitmo
Door Gerard van Herper
IEDERE keer als Maai
Hart aankondigt dat
zoek is naar een n
schrijfvorm of zelfs
een ander leespublie!
vaar ik die vage vo
zichten als een stukjr
raad asm zijn eigen i
versreputatie. Die is oc
vestigd door zeer goet
mans,waarvan ik
noem 'De Aanspreke
'Ik had een Wapenbrof
In het literaire w«
van Nederland is de
snel gevestigd en eve
weer vergooid. Toen
ten 't Hart behalve goe
mans ook zeer leesbai
ruurkritieken in kran
periodieken schreef,
dat zelfde wereldje z
hoelang hij het gez
lijke pakket van i
schapsman, criticui
schrijver zou weten te
ren. De toeziende v<
van de Nederlandse
ren kregen al snel or
want Maarten't Hart s
daarna behalve een
aantal essays ook nof
van goed tot accept:
noemen romans.
Het Kritische Getij
ifewaar wat aan het z
maar de dodelijke 1
heid om alles wat 't 1
papier zet, collecti
grond in te boren, is
tijd voorhanden. In et
ner circuit, dat zich v<
rend op het allernieu
de literaire mode
werpt, wordt een m
melijk rap 'uit' verkl:
hij de euvele moed h
te verwijzen naar
van 't Hart of Wolke
cies zoals in vroeger
Jan de Hartog of Tl
Vries omwille van hi
lenteerd vertellersch
de deurmat konden
verwezen.
Aan 's Neerlands o
baarheid als karig lo
