Kruis-'raket' is onbemand vliegtuigje
VERDEELDE CDA-FRACTIE BEKENT VANDAAG KLEUR
Westduitse
groeit ook i
In praktijk
ivoor Italiaa
Frankrijk hou
I steun voor
[iddellandse
CaEEN NIEUWE
KERNWAPENS
IN EUROPA
EXTRA
niMSPAG 22 OKTOBER
DEN HAAG (ANP) - De verdeeldheid in de
Tweede Kamer over kernbewapening is
niet van vandaag of gisteren.
Zware druk
Discussiestuk
WERKLOOSHEID
AM5T£Rpam,21 November!
Kabinetscrisis
Hollanditis
Bezwaren
Woensdrecht
\SPANJE EN PORTUG.
UINSUAU» £*L UIVIUDCM laoa
auua oJtJËüixö!.
De productiehal van McDonell Douglas (Missouri, USA), waar de kruisvluchtwapens
worden gefabriceerd - fotoanp
DEN HAAG (ANP) - Nu Ne
derland 1 november moet
beslissen of het kruisraket
ten in Woensdrecht plaatst
dringt zich de vraag op wat
voor wapen het eigenlijk is.
Het 'Lexicon politiek-mi-
litair-strategische termen',
uitgegeven door de Neder
landse Atlantische Commis
sie, beantwoordt die vraag
met: „Een door een kleine
straalmotor aangedreven
onbemand luchtwapen, dat
zeer laag boven de grond
vliegend zijn doel bereikt".
Het is dus geen raket
maar een vliegtuig. Het lexi
con noemt als eerste voor
beeld van een kruisvlucht-
wapen de in de Tweede We
reldoorlog door Duitsland
ontwikkelde V-l.
Dit wapen werd vanwege
zijn grote kwestsbaarheid al
snel opgevolgd door de V-2.
Dat was een raket en dus
moeilijker neer te schieten.
Om dezelfde reden concen
treerde de wapentechnologie
zich na de oorlog hoofdzake
lijk op raketten. Om wissel
geld te krijgen bij de bespre
kingen met de Sovjet-Unie
over een vermindering van
strategische wapens (SALT)
keurde de Amerikaanse pre
sident Carter in 1976 een
project goed om een strate
gisch kruisvluchtwapen te
ontwikkelen.
Alhoewel de verwachtin
gen van militairen niet hoog
gespannen waren, bleek na
ontwikkeling het wapen on
vermoede voordelen te heb
ben. Het heeft een groot pe
netratievermogen omdat het
door zijn geringe grootte en
vlieghoogte (5 tot 10 meter)
moeilijk is op te sporen en
nog moeilijker neer te schie
ten. Het kruisvluchtwapen is
nauwkeurig door geavan
ceerde video-radar (tot op
vijftig meter), het is flexibel
(in te zetten tegen verschil
lende doelen en lanceerbaar
vanaf de grond, vliegtuigen
en schepen) en in verhou
ding met bij voorbeeld inter
continentale raketten en
strategische bommenwer
pers goedkoop. Het wapen
kon zo effectief worden door
nieuwe ontwikkelingen op
het gebied van verkleining
van de straalmotor en de
computertechnologie.
De 464 kruisraketten, zoals
ze hardnekkig worden ge
noemd, in West-Duitsland,
Italië, Engeland en België en
wellicht ook in Nederland
zijn voorzien van een kern
kop met een explosieve
kracht van 200 kiloton. Ter
vergelijking: de eerste
atoombom die augustus 1945
boven het Japanse Hiros
hima tot ontploffing werd
gebracht had een kracht van
20 kiloton (gelijk aan 20.000
kilo TNT).
Daarnaast worden binnen
NAVO-verband in het kader
van het Dubbelbesluit nog
eens 108 Pershing-II-raket-
ten geplaatst. Deze komen
alleen in de Bondsrepubliek
te staan. In tegenstelling tot
het kruisvluchtwapen is de
Pershing echt een raket. De
Pershing heeft ongeveer
hetzelfde bereik als het
kruisvluchtwapen, de explo
sieve lading is eveneens ge
lijk, maar de snelheid is gro
ter. De Pershing heeft
slechts enkele minuten nodig
om zijndoelte bereiken.
Verder worden buiten
NAVO-verband grote aan
tallen kruiswapens vervoerd
in Amerikaanse schepen en
vliegtuigen. Alleen al 3700 in
de strategische bommen
werpers. De wapens hebben
een reikwijdte van 2500 kilo
meter. Ze kunnen wanneer
ze vanuit de Bondsrepubliek
worden gelanceerd door hun
betrekkelijk geringe snel
heid, 700 a 800 kilometer per
uur, in ongeveer drie uur
Moskou bereiken.
Bij de veiligheid en doel
matigheid in gebruik van
het kruisvluchtwapen zijn
sinds het Dubbelbesluit van
1979 nogal eens vraagtekens
gezet. Proeven in de Ver
enigde Staten verliepen niet
altijd even succesvol, terwijl
een keer tijdens onderhoud
door Amerikaanse militai-
ren aan al geplaatste wapens
in de Bondsrepubliek de
vaste brandstof spontaan tot
ontbranding kwam. Daarbij
kwamen onderhoudstechnici
om het leven.
De in West-Europa ge.
plaatste wapens worden, al-
hoewel als strategisch wa.
pen ontwikkeld, tactisch ge.
bruikt. Principieel onder,
scheid tussen de werking
van tactische en strategische
(kern) wapens is er niet
Verschil is er alleen in de
aard van het gebruik. Wor.
den strategische wapens ge-
bruikt om het gehele verloop
van een conflict duurzaam te
beïnvloeden en worden ze
ingezet tegen steden, indu
strie, militaire reserves en de
vergeldingsmacht van de te
genstander, tactische wa-
pens zijn bedoeld om in een
concrete situatie en in een
bepaald gebied de overhand
te krijgen.
(Zes jaar verdeeldheid
lover de kruisraketten
That
Thatcher: beetje water in
de wijn. - fotoap
Die verdeeldheid begon al toen begin 1979, het
jaar van het NAVO-dubbelbesluit tot produktie en
plaatsing in Europa van 572 kruisvluchtwapens, de
vraag zich voordeed of het 155 mm-geschut van de
legerkorpsartillerie moest worden genucleari-
seerd.
De CDA-fractie koos toen
de zijde van de linkse oppo
sitie en wees de nuclearise-
ring af. Dat gebeurde tijdens
een debat met de toenmalige
ministers van defensie en
van buitenlandse zaken, res
pectievelijk Scholten en Van
der Klaauw.
De afwijzing was neerge
legd in een motie van defen
siespecialist J. de Boer
(CDA). Deze liet in die dagen
de kreet vallen dat „het CDA
niet langer bang was voor
eenzijdige stappen bij het te
rugdringen van bewape
ning". WD-fractievoorzit-
ter Rietkerk hekelde deze
daad van het CDA, die ook
minister Scholten tegen de
haren instreek.
Half februari van dat jaar
ging praktisch de hele Ka
mer akkoord met een motie-
Van der Stoel/De Boer/
Brinkhorst (PvdA, CDA,
D'66): „De Nederlandse rege
ring moet er in NAVO-ver-
band naar streven dat het zo
spoedig mogelijk komt tot
een initiatief om een nu
cleaire bewapeningsrace in
Europa terug te dringen".
Al tijdens dit debat liet
een aantal Kamerleden we
ten voortaan als atoompaci
fist door het leven te willen.
De geldende kernwapen
strategie konden zij niet met
hun geweten in overeen
stemming brengen. Het wa
ren de sociaal-democraten
Drenth, Duinker, De Graaf,
De Hamer, Kolthoff, Ko-
nings, Moor, Van Ooijen,
Schaapman, Voortman en
Langedijk en de CDA'ers
Hans de Boer en Beumer.
De kritische toon van een
Kamermeerderheid (PvdA,
CDA en klein links) tijdens
het debat over de kernwa
pennota van minister Schol
ten kon niet verhinderen dat
het beleid vrijwel onge
stoord kan worden voortge
zet, schreef in die tijd Her
vormd Nederland. Al te kri
tische moties van de opposi
tie werden namelijk naar de
prullemand verwezen.
Intussen deden allerlei
uitspraken van CDA-politici
alom vermoeden dat het de
christen-democraten ernst
was met hun streven naar
het terugdringen van kern
wapens in Europa. Het Insti
tuut voor Vredesvraagstuk
ken, op 7 maart 1979: „PvdA
en CDA voeren illusiepoli-
tiek omdat werkelijke terug
dringing van de rol van
kernwapens de rol tussen
Oost en West ernstig zou
kunnen aantasten". Prof.
mr. Röling, oud-hoogleraar
in de polemologie, reageerde
hier furieus op: „Een vredes-
instituut dat voor bewape
ning pleit".
April 1979. De discussie
over een eventueel antwoord
op de Russische SS-20-raket
is op gang gekomen. Artike
len, ellenlange beschouwin
gen, speculaties over het uit
eenlopend defensiedenken in
de CDA-kamerfractie, felle
aanvallen van de defensie-
woordvoerders Frinking en
J. de Boer op hun geestver
wante minister Scholten.
N oord wij kerhout. Eind
mei 1979. De NAVO-minis-
tersconferentie houdt zch
bezig met de modernisering
van het tactische atoomwa
pen in centraal Europa. De
Westduitse regering (minis
ter Genscher) oefent zware
druk uit op 'Den Haag': in de
NAVO zal geen ruimte zijn
zich te onttrekken aan een
meerderheidsbeslissing over
die modernisering. Minister
Van der Klaauw verklaarde
tijdens deze conferentie dat
Nederland nog voor het
einde van het jaar zou be
slissen. De regering-Van Agt
was bezweken voor de druk
van zowel Amerikanen als
Oosterburen, zo viel in de
wandelgangen te beluiste
ren.
Van der Klaauw ver
baasde vervolgens de Kamer
door tijdens een bezoek aan
de Bondsrepubliek te ver
klaren dat Nederland het
besluit van het hele Bondge
nootschap over de strategie
die mede is gebaseerd op het
al dan niet invoeren van mo
dernere tactische kernwa
pens zal eerbiedigen. De
fracties van PvdA, CDA en
D'66 haastten zich te verkla
ren zich niet te kunnen voor
stellen dat de minister van
buitenlandse zaken dit kon
hebben gezegd.
Augustus 1979. De com
missie Vrede en Veiligheid
van het CDA, geleid door H.
Neuman, komt tot de conclu
sie dat Nederland zich niet
moet onttrekken aan een
eventueel aandeel in plaat
sing van nieuwe kernwa
pens, indien de NAVO tot de
conclusie zou komen dat die
wapens in West Europa no
dig zijn als antwoord op de
Russische SS-20.
Waarschijnlijk vormde
het rapport van de CDA-
commissie de sleutel voor
het voorkomen van een ka
binetscrisis rond de invoe
ring van de nieuwe wapens.
De CDA-fractie had al steun
verleend aan een motie-Van
der Stoel (PvdA) waarin
stond dat de nieuwe wapens
niet moesten worden inge
voerd voordat was getracht
met de Sovjet-Unie over wa
penbeheersing te onderhan
delen.
Eind augustus maande
fractievoorzitter-Lubbers
(CDA) J. de Boer en Frin
king tijdens een bezinnings-
middag in Berg en Dal zich
„in de komende maanden
niet meer in het openbaar uit
te laten over deze netelige
kwestie". Het CDA-kamer-
lid Mommersteeg ontving de
opdracht met de fractiecom
missies voor buitenlandse
zaken en defensie een nieuw
discussiestuk te maken over
de kernbewapening. Vast
Van ome correspondent v
BONN - De Duitse economie w
blijft het goed doen. Na een he
economische groei van gemid- m
deld 2,25 procent dit jaar, w
wordt voor 1986 een toename gr
van drie procent verwacht pr
gen zorgenkind blijft echter a'
de arbeidsmarkt. Ondanks de de
'Aufschwung' zal de werkloos
heid met 3,25 miljoen op vrij- bl
wel hetzelfde hoge niveau v*
blijven als nu. O
Dat voorspellen de vijf be- wo.
langrijkste economische insti- 2,2
ituten van de bondsrepubliek, 19
'bijgenaamd 'de Vijf Wijzen', d
in een advies aan de regering, ko
[De opleving in de Bondsrepu- pa
'bliek, die nu al in zijn vierde
jaar is, laat geen tekenen van is
verzwakking zien. De 'Vijf we
Wijzen' zijn er van overtuigd dn
dat de opleving zeker tot in sl~
1987 zal voortduren. uit
De motor van de groei in de vc
Bondsrepubliek is tot nu toe mi
stond inmiddels, we schrij
ven september 1979, dat er
sprake was van een serieuze
bedreiging van het voortbe
staan van het kabinet-Van
Agt. Scholten en Van der
Klaauw rammelden met hun
portefeuilles. Beide minis
ters waren bereid op te stap
pen in het belang van Ne
derlands positie inzake de
modernisering van de kern
wapens.
Nog in het najaar van 1979
hadden Frinking en De Boer
veel moeite met de NAVO-
koers die erop neer kwam
dat het bondgenootschap po
sitief zou besluiten over de
introductie van nieuwe ra
ketten, gekoppeld aan NA-
VO-initiatieven om met de
Russen onderhandelingen te
openen ten einde de nu
cleaire bewapening in
Europa binnen de perken te
houden. In het nieuwe be
ginselprogramma van het
CDA was intussen iets ver
anderd. Heette het in de
oude versie dat de rol van
kernwapens moest worden
teruggedrongen, nu kozen de
christen-democraten „voor
de moeizame weg om onze
afhankelijkheid van de
kernwapens terug te drin
gen". Ook een standpunt uit
het rapport van de commis-
sie-Neuman. De halve en
hele atoompacifisten in de
CDA-fractie vonden echter
dat dit rapport te weinig
ernst maakte met het terug
dringen van kernwapens. En
bovendien vonden zij eigen-
lijk geen boodschap te heb
ben aan een rapport van een
partij-instituut. Hiermee
was meteen de missie-Mom-
mersteeg mislukt.
Eind september 1979. J. de
Boer: „Het is een politieke
crisis waard om het kabinet
ervan te weerhouden ak
koord te gaan met de invoe
ring van 572 nieuwe atoom
raketten. Voor de televisie,
dezelfde woordvoerder:
„Mijn standpunt is altijd ge
weest dat het onjuist is te
spreken over de SS-20 alsof
dat een aparte bedreiging is,
die het bestaande evenwicht
op z'n kop zet. En uit dien
hoofde zie ik ook helemaal
geen noodzaak daar mili
taire tegenmaatregelen voor
te bedenken".
Op 13 juni 1984 sprong een jongeman in de Tweede Kamer op de regeringstafel om zijn ongenoegen te uiten over het
kernwapenbeleid fotoanp
speelden zich na afloop van
de stemming tonelen af rond
het stemgedrag van de tien
dissidenten. Felle verwijten
vlogen over tafel. „Nauwe
lijks nog fatsoenlijk", zei
Dijkman. Fractieleider Lub
bers nam de dissidenten nog
eens stuk voor stuk onder
vuur.
In Brussel stemde minis
ter Scholten niet in met de
produktie en plaatsing van
de nieuwe raketten. Pas in
december 1981 wilde Neder
land beslissen aan de hand
van de resultaten van het
wapenbeheersingsoverleg
met de Sovjet-Unie. Alleen
België en Denemarken
maakten eveneens voorbe
houd. De minister erkende
na afloop de motie-Stemer-
dink niet te hebben uitge
voerd. Dat bleek ook uit het
slotcommuniqué van de NA
VO, waarin met geen woord
werd gerept over het Neder
landse voorbehoud. Het zou
ergens in een geheim
NAVO-stuk zijn opgenomen.
Een verklaring hierover van
premier Van Agt bleek de
fractie van het CDA gerust
te stellen, incluis de tien dis
sidenten. En op 12 december
stond ook onomstotelijk vast
dat de middellange af
standsraketten in West
Europa werden gemoderni
seerd: het NAVO-dubbelbe
sluit.
Op 19 december overleefde
het kabinet-Van Agt het
grote kernwapendebat. Het
kreeg de steun van alle leden
van de regeringsfracties en
van de fracties van SGP,
GPV, DS'70 en Boerenpartij.
Alle oppositiemoties werden
verworpen. De motie van
PvdA en D'66 om op dat mo
ment zowel produktie als
In Den Haag leefde men
naar een kabinetscrisis toe.
De krantekoppen logen er
niet om. „CDA kernbom on
der kabinet", „CDA zal voet
bij stuk houden". Het kop
pentellen was begonnen.
Eind oktober leek enige
beweging te ontstaan in het
CDA-standpunt. Enige mo
dernisering van de NAVO-
kernwapens in West-Europa
werd niet langer uitgesloten.
De omvang werd afhanke
lijk gesteld van de onder
handelingen over de wapen
beheersing met de Russen,
waarvoor twee jaar de tijd
werd genomen. Hoe ver mi
nister Scholten in de decem-
beronderhandelingen in de
NAVO kon gaan, werd niet
aangegeven. 'Links Neder
land' reageerde: „Ongeloof
waardig CDA".
De partijraad van de anti
revolutionaire partij (ARP) -
de drie stromen waren nog
niet geheel en al in het CDA
opgegaan - sprak zich uit:
nieuwe kernwapens zijn
strijdig met het CDA-pro-
gram.
Het kabinet besloot ver
volgens het parlement niet
met een harde opstelling te
confronteren. Het wenste
niet het voortbestaan van
het kabinet op het spel te
zetten en ging dus naar
Brussel met de mededeling
dat Nederland niet volledig
kon meewerken aan een
NAVO-plaatsingsbesluit
van 572 kruisraketten en
Pershings II. Het Neder
landse voorbehoud was ge
boren.
Stemming in de Tweede
Kamer op 6 december. Mo-
tie-Stemerdink (PvdA).
Daarin verzette de kamer
zich tegen iedere NAVO-be-
slissing in december over de
modernisering van de kern
wapens. Onder grote span
ning werd de motie aange
nomen met 76 stemmen voor
en 69 tegen. Daverend ap
plaus voor tien CDA'ers, die
de geschiedenis zouden in
gaan als de dissidenten.
Voor de motie stemden de
fracties van PvdA, D'66,
PPR, PSP en CPN alsmede
de CDA'ers Beinema, H. de
Boer, Borgman, Buikema,
Couprie, Dijkman, Faber,
Van Houwelingen, De
Kwaadsteniet en Scholten.
Negen antirevolutionairen
en de uit de KVP afkomstige
Dijkman, die later zou over
stappen naar de PPR.
Het kabinet-Van Agt was
in een onmogelijke positie
geplaatst. Uit die tijd stam
men uitdrukkingen als Hol
landse ziekte en Hollanditis.
In de CDA-fractiekamer
plaatsing af te wijzen haalde
geen meerderheid. Tegen
stemden - 81 leden: CDA,
WD en klein rechts. De tien
dissidenten verklaarden na
het slopende debat dat „weg
sturen van het kabinet geen
oplossing was", „dat er niets
mee viel te winnen", en „dat
Den Uyl de motie helemaal
in de partijpolitieke sfeer
had getrokken".
Ook 1981 gaf een CDA te
zien dat nog steeds met de
kernwapenkwestie sukkel
de. Lubbers pleitte voor het
toelaten van een beperkt
aantal kruisraketten in ons
land, het CDA-bestuur
kwam tot de erkenning dat
atoompacifisme een legitiem
standpunt binnen de partij
was. Van vier kandidaat
kamerleden werden de be
zwaren tegen de modernise
ring van kernwapens er
kend, waarmee het woord
'gravamen', een erkend ge
wetensbezwaar, zijn intrede
in de Nederlandse politiek
deed.
Intussen was het kabinet-
Van Agt demissionair ge
worden en zorgde de demis
sionaire minister van defen
sie, Van Mierlo (D'66) voor
verwarring door tijdens een
NAVO-bijeenkomst een,
volgens velen, onjuist beeld
te schetsen over het denken
in Nederland over de kern
bewapening. Zelfs vielen
verwijten te beluisteren dat
deze minister zijn afwijzend
standpunt tegen de plaatsing
had verlaten.
In de zomer van 1982 liet
premier Van Agt, gewoonte
getrouw vanuit het buiten
land, weten dat Nederland
de beslissing „in de zeer na
bije toekomst" moest nemen.
Na de verkiezingen van 8
september zouden er zeer
duidelijke afspraken tijdens
de kabinetsformatie moeten
worden gemaakt. Hiermee
maakte Van Agt bij voor
baat een coalitie met de Par
tij van de Arbeid zo goed als
onmogelijk. Er kwam een
kabinet van CDA en WD.
December 1982. De kamer
stemde over een nieuw ele
ment in de kernwapendis
cussie: de freeze, ofwel de
bevriezing van het kernwa
penarsenaal. Minister Van
den Broek kreeg in een mo
tie van de oppositie de vraag
terug te komen van zijn af
wijzing van een VN-resolu-
tie tot bevriezing van de ar
senalen. Elf CDA-Kamerle-
den stemden voor de motie,
maar konden de verwerping
toch niet verhinderen. Hun
stemgedrag werd be
schouwd als een terechtwij
zing van de minister. Het
kabinet bofte dat twee dissi
denten, H. de Boer en Van
der Toorn, door ziekte ver
hinderd waren de stemming j
bij te wonen.
Zomer 1983 adviseerde de j
commissie-Alting von Geu-
sau minister Van den Broek I
dat de regering „nog dit jaar j
een positief besluit moet ne- i
men over de plaatsing vanj
kruisraketten". Een opvat
ting waaraan de CDA-frac-1
tie opnieuw twijfelde, maar
waarover ook de WD-frac-
tie opmerkte een dergelijk
besluit in dat jaar niet te
zien zitten.
Op 28 juni 1983 wees mi
nister De Ruiter Woens-I
drecht aan als de plaats
waar, bij een positief plaat-
singsbesluit, 48 kruisraket
ten zouden worden gesta-
tionneerd.
Tweemaal reisde een Ka
merdelegatie de halve aard
bol rond om in een aantal!
hoofdsteden (onder meer
Brussel, Bonn, Washington
en Moskou) kennis te nemen
van de ontwikkelingen in]
het denken over kernbewa
pening.
Op 1 juni 1984 volgde het]
kabinetsbesluit om op 1 no-[
vember 1985 tot plaatsing te 1
besluiten indien het aantai
SS-20-raketten in de Sovjet-
Unie op die datum groter zou
zijn dan de 378 die er op 1
juni 1984 stonden opgesteld.
In het Kamerdebat medio
juni bepleitte CD A-fractie
leider De Vries naast een be- j
slissing op 1 november
over de plaatsing eveneens]
een beslissing over een ver
mindering van de bestaande
Nederlandse kerntaken. Dit
debat spitste zich tenslotte
toe op een motie-Engwirda
(D'66) om het kabinetsbesluit
eind 1985 opnieuw te beoor
delen op grond van dan gel
dende, eventueel nieuwe,
criteria. De motie haalde]
geen meerderheid: 71 tegen j
79 stemmen. Het aanta!
CDA'ers dat voor de motie
stemde bedroeg nog slechts]
zeven: Beinema, Buikema,
Couprie, Faber, Kraaijeveld-
Wouters, De Kwaadsteniet
en Van den Toorn.
Bij het debat van vandaag
over het verdrag inzake de
beheersaspecten van in Ne-]
derland te plaatsen kruis
vluchtwapens zal moeten j
blijken hoeveel 'echte' dissi-
denten er nog zijn. Buikema,
H. de Boer, Faber en Van]
Houwelingen hebben intus- j
sen de kamer verlaten j
Schol ten en Dijkman stapten
uit de CDA-fractie. Bij
debat zullen centraal staan]
de vragen of voor een
singsbesluit een tweederde
meerderheid nodig zal zijn,
of een opzegtermijn van w
jaar wel passend is en of tus
sentijdse opzegging door een
volgend kabinet mogelijk zalj
zijn.
Van onze c
[LUXEMBURG - De Franse re
[ding van Spanje en Portugal
I garanties voor Middellandse
[zijn van de EG.
Frankrijk houdt eraan vast ge
[dat die landen geen schade die
[mogen ondervinden van de voo
[concurrentie-voordelen, die ten
[Spanje en Portugal door hun de
[EG-lidmaatschap krijgen. De die
[Franse minister van Buiten- lids
landse Zaken, Dumas, ging ling
[zelfs zover zijn collega's te den
waarschuwen voor „ernstige mer
politieke consequenties". eige
Op de vergadering van mi- stro
[nisters van Buitenlandse Za- koo
[ken in Luxemburg bleek gis-
[teren dat Italië en Grieken- ang
land geen enkele haast willen buit
[maken met die garanties. Zij tugs
[stellen dat er in een over- ten,
gangsperiode van vier jaar Stat
toch geen verschil gemaakt zal verc
worden tussen de tarieven dat
[voor produkten uit Spanje en zal
Portugal en die van de Mid- der
dellandse Zee-landen en dat dell;
het niet nodig is de akkoorden ben
al voor 1 januari 1986, de toe- we
tredingsdatum, aan te passen. reik
Strijdvraag werd gisteren vooi
dan ook of die akkoorden, vol- one
Van cmze correspondent
I ROME - jn Comiso op Sicilië
[werken de Amerikanen hard
aan de opstelling van de 112
[Kruisraketten die Italië door
[de NAVO zijn toegewezen,
binnenkort zijn alle raketten
j ("aar voor lancering. De vraag
»s wie het laatste woord heeft
als het erom gaat die raketten
ai te vuren, wie er op de 'knop'
■hag drukken. Italianen, Ame-
I fikanen of allebei
Deze kwestie is deze week
[aan-de orde in de Tweede Ka-
|mer in Den Haag. Het Ita-
I "Kans parlement heeft zich er
[alleen 'en passant' in verdiept,
[Vorig jaar nog in het kader
[van de behandeling van de
[ontwerp begroting voor defen
sie. Maar een heus debat is er
[met aan gewijd.
De Italiaanse instanties
nangen mistige en dubbelzin-
I vr*6 '>etogen °P als men hen
I [raagt of zij over de lancering
I an de kruisraketten beslis-
|.en' °f de Amerikanen. Met de
[Amerikanen zou het principe
I an de 'dubbele sleutel' zijn
!®reengekomen. Eén sleutel
vr°r de Amerikanen en één
de Italianen. En zonder
(ko sleutels zou er niet één
I „„"Faket van Comiso kunnen
|Vertrekken.
e minister van Defensie
Spac
open
'dub
kan
ceert
kend
zegd
wool
wat
gerir
nieti
Dit
Spad
lijk
stanc
tuati
nig i
en It
de in
gelijl
geva
geen
onge
bezit
een
dat d
al vot
send
dat
milit
De
overi
Amei
hen 1
tief b
len
schik
taire
het v
