even
UITBLAZEN
Trip Peres moet impasse doorbreken
Apartheid drijft wig in Gemenebest
Debat van de herhalingen
ftlokkenb
nel Ignati
Akker
socialisten
yes vp'-wra te;
rAN DER REL
let kabinet als i
5A Y f m
KABINET: GEEN CENTJE PIJN
'0 der reijden o
WIM KOCK
ACHTERGROND
Nyerere
Overtuiging
Dialoog
Risico
m
zo
nc
ja
2E STEM CQMJV
ubbers-Den U)
HET GING de boe
ren niet best rond
1914. De boeren
kwam een nog hogere wel
vaart toe dan de H. Tho
mas en paus Leo XIII
iedereen al hadden toege
kend, immers: „het boe
renbedrijf vordert de
werkkrachten van het geheele
huisgezin, die elk afzonderlijk
haar loon waardig zijn; en sluit
in zich een bedrijfskapitaal, dat
zijne rente moet opleveren; en
is onafscheidelijk verbonden
aan velerlei risico, dat door de
kans op rechtmatige winst eeni-
germate dient gecompenseerd
te worden." Dat gebeurde ech
ter niet „omdat de uitgaven in
den boerenstand te zeer zijn
opgedreven en geen verband
houden met de inkomsten."
De aanleiding tot deze 'Boe-
renkwestie' was dezelfde die
had geleid tot de Sociale Kwes
tie, namelijk een combinatie
van 'kapitalisme, vrije concur
rentie en het verval van gods
dienst en zeden.' Daar waren
de boeren zelf medeschuldig
aan want M.F. Sengers, RK.Pr.
maakt zorgvuldig onderscheid
tussen inwendige oorzaken
('die den boerenstand zelf aan
kleven') en uitwendige oorza
ken. Inwendige zijn: 1. Hoov-
aardigheid. 2. Zingenot. 3.
Drankmisbruik. 4. Onwetend
heid. De uitwendige oorzaken
zijn 1. Wanbegrip omtrent het
eigendomsrecht. 2. De wereld-
concurrentie. 3. De belastingen.
4. De legerwetten. 5. De stij
ging der landprijzen.
Sociologie
Ik had beloofd nog een keer
terug te komen op het in 1914
verschenen boekje Boerenlei-
ding of Sociologie der Boeren in
Vragen en Antwoorden van de
priester M.F. Sprengers. De So
ciale Kwestie, waarvan de Boe-
renkwestie is afgeleid, stond in
het middelpunt van de belang
stelling. De maatschappij was
ziek. Kapitalisme en niets ont
ziende concurrentie vierden
hoogtij en de christelijke begin
selen waren in verval. Aan dit
laatste waren, volgens Sengers
vooral de Liberalen en Socialis
ten schuldig. In dit oordeel ligt
zijn verwerping van de twee
ideologiën al besloten en met
de definitie ervan is Sengers
dan ook gauw klaar:
VRAAG: Wat is de strekking
van het Liberalisme
ANTW.: In teugelloze vrijheid
de eigenbaatzucht involgen, zon
der zich om het overige te be
kreunen.
Een hard oordeel waarbij
dat over het socialisme bepaald
mild afsteekt:
VRAAG: Wat beoogt het Socia
lisme?
ANTW.: Afschaffing van den
privaat-eigendom der productie
goederen en overdracht ervan
aan den Staat.
„Zullen", zo vraagt de schrijver
ook nog „de Liberalen of Sicia-
listen ooit in staat zijn, om de
wanverhouding der maatschap
pij te herstellen? En hij ant-j
woordt: „Neen, want door toe
passing van averechtsche ge
neesmiddelen kunnen zij
slechts nog grootere wanorde
scheppen."
De kleinzoon van de boer
van 1914 zal - als hij tenminste
nog op 'n bedrijf zit - in 1985
constateren dat het allemaal
nogal meegevallen is. Met het
socialisme, met het liberalisme
en zeker ook met 'de vrucht van
het boerenbedrijf. Anderzijds*
zal de priester Sengers in zijn
somberste uur niet hebben dur
ven vermoeden dat, zeventig
jaar na het verschijnen van zijn
boekje, er ten zuiden van de
grote rivieren nog geen 9.000
boeren meer zouden zijn. Hoe
veel boeren er in 1914 op het
zand ploeterden (voor de ka
tholieke boeren van de Bra
bantse zandgronden was de in
Asten gedrukte en verschenen
'Sociologie' geschreven) weet ik
niet, maar toevallig vernam ik,
dankzij de schoolarbeid van
een van mijn zonen, nog vorige
week dat de boerenstand in het
zuiden sinds 1950 is afgenomen
van ruim 40.000 tot nog geen
9.000 bedrijven.
Privaat-eigendom
Sengers voert dezelfde strijd
als zijn tijdgenoot Erik Oder-
kerke in de Limburgse mijn
streek, al stopte de laatste wel
wat meer humor en zelfkritiek
in zijn dagboek. De boeren
stand móet de problemen over
winnen, vindt Sengers, want
Kerk en Maatschappij staan of
vallen erbij:
VRAAG: Wat moet ons vooral
aansporen om die verbeterings
middelen (een christelijke le
venswandel en verwerving van
politieke invloed. WK) toe te
passen?
ANTW.: 1. Een welbegrepen
eigenbelang zoowel op stoffelijk
als geestelijk gebied.
2. Het behoud van den boeren
stand, die de hechtste steun is
van Kerk en Maatschappij.
Sengers mag de liberalen
verbaal het hardst vallen, de
ware vijanden van de Eigen-
geërfde Boer zijn volgens hem
toch de Socialisten, „in het bij
zonder de Akker-Socialisten,
omdat zij enkel maar dan ook
des te heftiger bestrijden den
privaat-eigendom van grond en
bodem. In zijn verdediging van
deze 'privaat-eigendom' haalt
Sengers Leo XIII erbij die ge
zegd zou hebben „dat door de
invoering van collectief bezit de
bronnen van welvaart zouden
opdrogen, wijl de prikkel tot
arbeiden zou ophouden." Wie
de verhalen over de lotgevallen
van de Russische boeren sinds
1917 hoort en leest, zal overi
gens niet ontkennen dat deze
pauselijke visie profetische
kwaliteiten had.
Dat er uitgerekend in Ne
derland nog eens een heerboer
én socialist (zij het geen Akker-
Socialist) zou opstaan, Sicco
Mansholt genaamd, die de hele
Nederlandse boerenstand, met
inbegrip van de overlevenden
op het zand, zou helpen een
nieuwe agrarische wereld te be
treden, zo wijd als Europa
strekt en zelfs nog verder; ook
dat zal M.F. Sengers, R.K.Pr,
nooit hebben durven dromen.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIF
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41©076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
-22,97 per maand; J 66,30 per kwartaal of j 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, J 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Donlz rolstioc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
WOENSDAG 16 OKTOBER 1985
T5 PAGINA 2
Door Rob Simons
JERUZALEM - „Ja te
gen Hoessein - zoek vre
de". En „Het land van
Israël is niet te koop".
Met deze tegengestelde
leuzen probeerde de 'Vrede
Nu'-beweging en het ex
treem-nationalistische 'Blok
der Getrouwen' maandag
avond op twee afzonderlijke
demonstraties in Jeruzalem
premier Sjimon Peres aan de
vooravond van diens vredes
missie naar de Verenigde
Staten van hun gelijk te
overtuigen.
Ondanks de cirkel van ge
weld in het Midden-Oosten
hoopt Peres op zijn bezoek in
Washington met nieuwe
voorstellen de impasse in het
vredesproces te kunnen
doorbreken. Israël wil de
verzwakte positie van de
PLO benutten om met Ame
rikaanse hulp Jordanië tot
een deelovereenkomst te be
wegen.
Peres is gisteren op een 12-
daagse reis naar Westeuropa
en de Verenigde Staten ver
trokken. Naar Wenen gaat
Peres als leider van de Israë
lische Arbeiderspartij om
een bijeenkomst van de so
cialistische internationale bij
te wonen. Vervolgens zal Pe
res donderdag en vrijdag met
president Reagan en minister
van Buitenlandse Zaken
Shultz de sterk verminderde
vredeskansen in het Midden-
Oosten bespreken. Voor de
algemene vergadering van de
Verenigde Naties in New
York zal de premier het Is
raëlische antwoord op de
Jordaanse vredesplannen
ontvouwen die koning Hoes
sein op hetzelfde wereldfo
rum heeft verkondigd.
Peres zal in Europa en de
Verenigde Staten blijven ha
meren op het thema van de
'herboren' Palestijnse terreur
waartegen Israël een verhe
vigde en onverbiddelijke
strijd heeft aangebonden. Na
de Amerikaanse onderschep
ping van het Egyptische
vliegtuig met de vier kapers
van het Italiaanse cruise
schip aan boord weten de Is
raëliërs zich in die langdu
rige oorlog nog sterker dan
voorheen verbonden met en
gesteund door hun machtige
bondgenoot de Verenigde
Staten. Zelfs na het bombar
dement op het PLO-hoofd-
kwartier in Tunesië heeft de
Amerikaanse regering Israël
niet laten vallen, hoewel in
de Veiligheidsraad ook geen
Amerikaans veto werd uitge
sproken tegen een resolutie
waarin de Israëlische vergel-
dingsaktie werd veroordeeld.
In hun politiek offensief in
de Verenigde Staten zal Pe
res een scheidsmuur probe
ren op te trekken tussen Jor
danië en de PLO. Israël is al
leen bereid rechtstreeks met
Jordanië of een Jordaans-
Palestijnse delegatie te on
derhandelen, eventueel in
een internationaal kader,
maar zonder deelname of
TO HViJ&n-jjLjp
0*55
Aanhangers van 'Vrede Nu' en felle joodse nationalis
ten proberen premier Peres voor zijn vertrek van hun ge
lijk te overtuigen. - fotoafp
vertegenwoordiging van de
PLO. Ook de Sowjet-Unie zal
volgens Jeruzalem buiten de
vredesonderhandelingen die
nen te blijven, zolang Mos
kou de in 1967 verbroken di
plomatieke betrekkingen met
de joodse staat niet heeft
hersteld.
Peres zal de vermeende
betrokkenheid van de PLO
en haar 'ontmaskerde' leider
Jasser Arafat bij de aanslag
op Israëlische toeristen in de
Cypriotische haven van Lar-
naca en bij de kaping van de
Achille Lauro waarvoor de
Israëlische regering de be
wijzen in handen zegt te heb
ben, zoveel mogelijk uitbui
ten om de PLO in het vredes
proces buitenspel te zetten.
Met een variant op het
autonomie-plan voor de be
zette gebieden van de rege
ring-Begin zal Peres in
Washington op de weg naar
Israëlisch-Jordaans-Pales-
tijnse vrede een tussenfase
voorstellen waarbij Amman
in ruil voor beëindiging van
de oorlogstoestand met Israël
nog voor het eind van dit jaar
een ruime mate van zeggen
schap in het civiel bestuur op
de Westelijke Jordaanoever
kan krijgen. Gezien de Israë
lische weigering met de PLO
te onderhandelen en de Is
raëlische aanspraken op
grote delen van de bezette
gebieden ziet Peres op korte
termijn geen reële mogelijk
heid om met Jordanië tot een
vredesakkoord te komen.
In gesprekken met de
Amerikaanse leiders zal Pe
res in Washington onder
zoeken in hoeverre de Ver
enigde Staten bereid zijn me
dewerking aan zo'n voorlo
pige Jordaans-Israëlische
tussenregeling te verlenen,
waaraan de PLO niet te pas
zal komen. Peres heeft de Pa
lestij nen in de bezette gebie
den alvast opgeroepen de
PLO links te laten liggen en
samen met Jordanië aan se
rieuze onderhandelingen met
Israël te beginnen.
Met het oog op de volgende
maand in Genève te houden
topontmoeting tussen Rea
gan en Gorbatsjov zal Peres
in Washington de toestand
van de Sowjet-joden ter
sprake brengen in de hoop
dat met Amerikaanse druk
op de nieuwe Sowjet-leiders
de poorten voor joodse emi
gratie naar Israël weer open
gaan.
Bij zijn bezoek aan Israels
officiële suikeroom zal Peres
ditmaal niet met de gebrui
kelijke verlanglijst voor de
dag komen. Israël heeft zich
voor het huidige en het vol
gende begrotingsjaar al voor
vier miljard dollar per jaar
van Amerikaanse hulp ver
zekerd, zodat het wel erg on
dankbaar zou lijken als de
Israëlische premier met
nieuwe economische en mili
taire wensen naar het Witte
Huis zou komen.
Op weg naar Washington
dreigt Peres het vandaag op
de socialistische internatio
nale in Wenen aan de stok te
krijgen met de voormalige
Oostenrijkse kanselier
Kreisky die de Israëlische
premier fel heeft aangeval
len. Volgens Kreisky die ene
van de vice-voorzitters van
de socialistische internatio
nale is, moet bekeken worden
of het de man die het bevel
heeft gegeven tot het bom
bardement op het PLO-
hoofdkwatier in Tunis kan
worden toegestaan aan be
raadslagingen van de socia
listische internationale deel
te nemen. Op de terugweg
van New York zal Peres eind
volgende week in Parijs pre
sident Mitterrand en premier
Fabius ontmoeten.
LONDEN - Diverse
staatslieden zijn van
plan de Britse premier
Thatcher het vuur na
aan de schenen te leggen
tijdens de Gemenebest
conferentie, die vandaag
begint in Nassau, hoofd
stad van de Bahama-
eilanden.
Het belangrijkste punt op
de agenda van deze confe
rentie is de kwestie Zuid-
Afrika. De meeste lidstaten
van het Britse Common
wealth sturen aan op een ge
zamenlijke politiek van
harde economische sancties
tegen het regime van presi
dent Botha.
Zij geloven dat deze de
blanke heersers van Zuid-
Afrika vrij snel zouden
dwingen hun houding ten
aanzien van de zwarte bevol
king grondig te herzien.
Alleen Groot-Brittannië,
de belangrijkste buiten
landse investeerder in Zuid-
Afrika, zou dat land de ferme
klappen kunnen toedienen
die het volgens de voorstan
ders van economische sanc
ties nodig heeft om spoedig
door de knieën te gaan.
Mocht dit laatste gebeuren,
dan is het volgens vele Ge
menebestleiders definitief
gedaan met Botha's apart
heidspolitiek.
De economische sancties,
die oorspronkelijk werden
voorgesteld door Julius Nye
rere, aftredend president van
Tanzania, houden ondermeer
in: komplete stopzetting van
de verkoop van Kruger-
rands; geen invoer meer van
Zuid-Afrikaans fruit (Groot-
Brittannië is daarvan een
zeer belangrijke afnemer) en
de totale onderbreking van
het luchtverkeer naar en van
Zuid-Afrika.
Het Britse Gemenebest telt
momenteel 49 lidstaten. Zo'n
40 lidstaten sturen hun lei
ders naar de conferentie in
Nassau. Het oude Common
wealth bestond alleen uit
Groot-Brittannië, Canada,
Australië en Nieuw-Zeeland.
Tegenwoordig moeten die
landen steeds meer rekening
houden met de wensen van
Afrikaanse en Afro-Caribi-
sche lidstaten, waaronder
Jamaica, de Bahama's en
Bermuda.
Maar zelfs in het Oude Ge
menebest heerst geen com
plete eensgezindheid inzake
sancties tegen Zuid-Afrika.
Canada, Australië en Nieuw-
Zeeland verlangen allemaal
dat Groot-Brittannië verder
gaat dan wat het tot nu toe
heeft gedaan wat betreft de
toepassing van de EG-maat-
regelen, die werden afgekon
digd tegen de Zuid-Afri
kaanse republiek. Maar de
Britse premier Thatcher wil
nog steeds geen economische
boycot van Zuid-Afrika on
dernemen.
Groot-Brittanniës houding
steunt op drie belangrijke
argumenten. In de eerste
plaats is er het Britse eigen
belang dat geen baat zou vin
den bij een ineenstorting van
de Zuid-Afrikaanse econo
mie ten gevolge van sancties.
De regering Thatcher neemt
aan, dat in haar land min
stens 250.000 banen afhangen
van Britse investeringen in
en handel met Zuid-Afrika.
Praktisch even belangrijk
voor de Britten is het feit dat
wanneer zich een volksver
huizing zou voordoen uit
Zuid-Afrika, dan zo'n 300.000
mannen, vrouwen en kinde
ren van dat land het recht
zouden hebben om zich te
vestigen in Groot-Brittannië.
Wegens het hoge werkloos
heidscijfer zouden de gevol
gen hiervan catastrofaal zijn
voor heel de Britse natie.
Haar economie zou een der
gelijke massale Zuid-Afri
kaanse immigratie nooit pro
bleemloos kunnen absorbe
ren.
In de tweede plaats is er de
Britse overtuiging dat sanc
ties weinig vruchten zouden
afwerpen. Premier Thatcher
verdedigt de stelling dat
harde economische maatre
gelen het verzet van de
blanke Zuid-Afrikaners te
gen hervormingen nog zou
versterken en dat vooral de
zwarte bevolking zou lijden
onder de gevolgen van de
schade, veroorzaakt aan de
Zuid-Afrikaanse economie.
In de derde plaats is er de
kwestie van wat men in Lon
den noemt het eindresultaat.
Zouden sancties niet leiden
tot een chaotische situatie,
veel ernstiger misschien dan
wat is gebeurd in andere
Afrikaanse naties, nadat de
blanke heersers zich daar
hadden teruggetrokken?
Premier Thatcher heeft zich
dan ook voorgenomen in
Nassau enerzijds opnieuw
van leer te trekken tegen de
Zuid-Afrikaanse apartheids
politiek maar er anderzijds
aan te dringen op de bespre
king van middelen die vol
gens haar op een meer doel
treffende manier in Zuid-
Afrika verandering tot stand
zouden brengen.
De Britse regeringsleidster
zal ondermeer wijzen op de
financiële steun van haar
land aan Afrikaanse organi
saties, zoals vakverenigin
gen, die daardoor aanzienlijk
worden versterkt, en op de
dialoog tussen zwarten en
blanken, die plaatsvindt op
initiatief van president
Kaunda van Zambia. Moge
lijk krijgt Thatcher in dit
verband stilzwijgende steun
van Afrikaanse staten zoals
Malawi en Swaziland, die
nauwe handelsbetrekkingen
hebben met Zuid-Afrika en
meer voelen voor stabiliteit
dan voor een periode van
toenemende economische on
rust. Ook Lesotho, Botswana,
Zimbabwe en Zambia maken
zich zorgen omtrent de nade
lige gevolgen van mogelijke
Zuid-Afrikaanse economi
sche represailles.
Maar het is duidelijk dat
premier Thatcher het in Nas
sau niet makkelijk zal heb
ben om de meeste andere
staatslieden haar overtuiging
bij te brengen, dat met eco
nomische sancties tegen
Zuid-Afrika geen einde kan
worden gemaakt aan de
apartheid in dat land. Vol
gens sommige Britse poli
tieke waarnemers loopt
Thatcher het risico van in
Nassau compleet geïsoleerd
te worden.
Door Mojc de Bok
TOEN oppositieleider
Den Uyl, traditiege
trouw, gisterochtend om
elf uur de algemene po
litieke en financiële be
schouwingen geopend
had, werd het al snel
duidelijk: dit wordt het
debat van de herhalin
gen.
Ondanks het feit dat Lub
bers en de zijnen nog enkele
heikele kwesties te regelen
hebben - euthanasie, wet te
gen (sekse) discriminatie,
stelselwijziging, kruisraket
ten - het kabinet kon de
woordenvloed vrij gelaten
over zich heen laten gaan.
Dat doet het dan ook, zo
bleek uit de woorden van een
bewindsman, gisteravond
tijdens de schorsing van de
vergadering op weg naar een
gerenommeerd Haags res
taurant: 'We hebben de grote
lijnen van ons antwoord al
klaar, de noodzakelijke poli
tieke beslissingen zijn geval
len'. Een makkie dus. Nog
voordat het debat halver
wege is, weet het kabinet de
uitkomst. Dat is nog eens re
geren!
De redevoeringen van de
fractieleiders waren naar in
houd dan ook heel voorspel
baar.
Den Uyl, die erop hamert
dat het kabinet de zaken
mooier voorstelt dan ze zijn
en die, geheel in de lijn van
drie jaar oppositievoeren,
aandringt op een grotere in
zet van de overheid voor ar
beidsduurverkorting. En
haarfijn uit de doeken doet
dat Nederland het - ondanks
dezelfde internationale voor
waarden en ontwikkelingen
Den Uyl tijdens zijn algemene beschouwing over de kabinetsplannen.
FOTO ANP
- slechter doet dan de ons
omringende landen.
De Vries (CDA), die het
kabinet overwegend positief
maar ook licht-kritisch toe
spreekt en opnieuw probeert
het sociale gezicht van het
CDA te doen oplichten met
de tekst dat het geen ideolo
gische keus was om in de af
gelopen jaren de ambtenaren
en uitkeringsgerechtigden
meer te laten inleveren dan
de inkomens die in de privé
sector worden verdiend, 'en
zeker geen keuze vóór de
sterken en tégen de zwak
ken'.
Nijpels (WD), die met lof
tuitingen aan het adres van
het kabinet Lubbers-Van
Aardenne, impliciet toegeeft
dat dit kabinet moest doen
wat het kabinet Van Agt-
Wiegel 'als gevolg van de
toen heersende politieke ver
houdingen' liet liggen en die
er in reactie op interrupties
van Den Uyl niet aan ont
komt daarvan de toenmalige
CDA-fractieleider Lubbers
de schuld te geven.
- Den Uyl, die aan het slot
van zijn rede een kleine vrij
age met het CDA als onder
verhoopte omstandigheden
onvermijdelijke toekomstige
coalitiegenoot opzet.
De Vries, die het beleid in
hoofdlijnen voortgezet wil
zien en daarom herhaalt, dat
zo enigszins mogelijk de hui
dige coalitie moet worden
voortgezet.
Nijpels, die het CDA de les
leest ('gaat op een aantal ter
reinen de door ons gewenste
richting uit, maar heeft nog
te veel gevoel voor het verzet
van belangengroepen en on
derschat nog de veranderin
gen die in de maatschappij
nodig zijn') maar zonder
meer kiest voor voortzetting
van het beleid met het CDA.
Nijpels werkte zich aan het
slot van zijn rede, die voor
een groot deel in het teken
stond van de aandacht voor
de mens als individu, nogal
in de nesten toen hij uit
sprak: 'De technische en
maatschappelijke ontwikke
lingen rekenen in hoog tempo
af met de uit het verzuilings-
tijdperk overgebleven struc
turen'.
De plagende vraag van
Den Uyl of hij daarmee ook
het CDA bedoelde, wist de
WD-leider nog te omzeilen.
Maar hij ging de mist in toen
hij op hardere vragen van De
Vries moest antwoorden.
Bedoelde Nijpels wellicht,
dat de levensbeschouwelijke
omroepen maar moeten ver
dwijnen? Hoe kwam de Vries
daar nu bij? Wel, hij had een
tekst voor zich, die Nijpels
niet had uitgesproken. Die
ging over het mediabeleid en
eindigde met de rethorische
vraag: 'Hoe lang nog moeten
de kijkers en luisteraars be
tutteld worden door een
meerderheid van deze Kamer
en door het verzuilde, be
schermde en verouderde me-
•diabestel?'.
En ook al zei Nijpels ten
slotte dat de kijkers en luis
teraars zelf mogen uitmaken
voor welke omroep ze zijn,
De Vries kon 'mediabeleid'
bijschrijven op zijn lijstje
van zaken waarbij het met
de VVD kwaad kersen eten
is. Op dat lijsje stonden al: de
bescherming van het bijzon
der onderwijs, de identiteit
van bejaardenhuizen, eutha
nasie, sekse-discriminmatie,
vrede- en veiligheidsbeleid.
'Het loopt in de coalitie niet
zo vlekkeloos als soms wel
eens wordt gesuggereerd',
was de toch enigszins verras
sende conclusie van De Vries,
die daaraan weer eens de
lood-om-oud-ijzer theorie
toevoegde, dat 'de politieke
liefde van christen-democra
ten voor liberalen niet dieper
zit dan voor socialisten'.
Schermutselingen waren
het, meer niet. Het kabinet
heeft daarvan nog minder te
vrezen, dan van de concrete
voorstellen die De Vries en
Nijpels op de regeringstafel
deponeerden. Ineens, zo lijkt
het wel, hebben de regerings
fracties de langdurig werklo
zen ontdekt en daar moet dus
wat extra's voor gedaan wgr-
den. En ineens moet de kin
derbijslag ontdooid worden.
En nu pas lijkt door te
dringen dat de gemeenten
onevenredig zwaar geleden
hebben onder de bezuinigin
gen van de afgelopen jaren.
Marginale voorstellen tot
lichte bijstelling van het ka
binetsbeleid. Het kabinet zal
er geen echte moeite mee
hebben, want ze kosten bijna
niets. Bovendien, wat is een
kwart miljoen extra op de
toch al zeer hoge rekening
die naar 1987 wordt doorge
schoven?
De debatten van gisteren
ademden iets van de sfeer,
die Engwirda (D'66) zo om
schreef: het regeerakkoord is
uitgewerkt, de instrumenten
die zijn gehanteerd zijn bot
geworden.
Het debat van de herhalin
gen. De Haagse dames en he
ren zijn aan verkiezingen toe.
nENSPAG 16 OKTOBEF
Van onze Haagse redactie
ber
gel
aN HAAG - De Bredase goe
rtkliniek De Klokkenberg we
net meer gaan samenwerken de
Z bet St. I gnatiusziekenhuis den
dezelfde stad. Die drang tot pal
menwerking wordt ook ge- hel
^jd door het bestuur van De fecf
[okkenberg, sinds de samen- voo
elling daarvan is gewijzigd. da,
pat antwoordt staatssecre-
ffjS Van der Reijden (Volks-
zondheid) op vragen van de ges
„HA-kamerleden Niessen en De
Cph
ePree. f.,1
Volgens de bewindsman zij n ble
problemen bij De Klokken- pla
?pec
Voor drie ton aan
sieraden gestolen
Van een onzer verslaggevers
berkel-enschot -
Bij een gewapende over
val in Berkel-Enschot
zijn gouden sieraden ter
waarde van 300.000
buitgemaakt.
De overval vond om
half vier in de nacht van
maandag op dinsdag
plaats. Drie met bikvak-
mutsen gemaskerde
mannen drongen een wo
ning binnen in Berkel-
Enschot.
Onder bedreiging van
een vuurwapen werden
de slapende bewoners-
man, vrouw en twee kin
deren - gewekt.
De overvallers dwon
gen de man, een verte
genwoordiger in siera
den, de sleutels van zijn
auto af te geven. In de
auto lag zijn hele han
delsvoorraad.
Het drietal is er met
auto en inhoud vandoor
gegaan. Tot nu toe ont
breekt ieder spoor van de
overvallers.
D
ZO]
ov
dit
W
I
kos
zor
gul
het
bel
var
cial
geli
dui
in
zov
lev
koe
hef
zek
ren
hul
aki
cial
ove
rie\
-T een groots gebaar heeft het k
66 de werkende burger een extras
)ere sociale premies. Lubbers sloe
n klap: het gemor over een dalen
'stommen, wat - met verkiezingen
)men is. Bovendien zou het de schal
Het Centraal Planbureau had het k;
n premieverlaging in 1986 onherr
's tekort van de sociale fondsen in
reekwoord 'Wie dan leeft, wie dan z
zwaar afgewimpeld.
Nu hebben de sociale fondsen ze
or sinterklaas door het kabinet de
n verdubbeling van de WW-premie i
'Kamerverkiezingen. Een sigaar u
jreook.
ONVERWACHT grote verkiezing
Mens en de Belgische christen-dè
Akertje voor minister-president Lub
tale coalitie is immers versterkt u
n|jn gekomen ondanks felle social!
zuinigings- en rakettenbeleid. Bij
nouwingen, die gisteren in de Twe
rmen dezelfde onderwerpen de inz
bet CDA-WD-kabinet en de opp<
in Uyl.
Er zijn meer overeenkomsten tuss
zuiderburen en in Nederland. D
',en danken hun zetelwinst voor e
)A h presti9e van Marlens. Bij c
f? bij opinie-peilingen goed voor c
'Peralen betreft wijst alles er op, i
j-nt zal vergaan als in België de V
!Re's' d'e ondanks toenemende k
n "kader gekandidateerd is als lijsts
'Dar?6 PvdA kan de mislukte storm
Wij op de centrum-rechtse mach
s een goed voorteken worden
p'alisten
mogen dan bij verkiezing:
bet is nog maar de vraag of de k
zoals de Belgen, toch niet lievei
br h2fn dan voor het avontuur vai
n u,, Xerl0°P van de komende ver
Epn en Uyi dezer dagen op dit p
ven T* dan bijkomstig probleem
n rii' z'i vereenzelvigd wordt n
c'aio protestacties tegen kruisrake
?s w n tot gewelddadige confronts
ftiPi-u Nederlandse publiek is het j
srh .yin9 langzamerhand spuugza
incWrt en bus de belastingbets
- u miljoen gulden; voor zo'n b
fbenievir
en dus de belastingbets
Hoon 7 T"',jen Qulc
Het a bedenken,
i on 'zwevende' kiezers, de n
hat .Wle 2e straks zullen stemmne
ciaie een kwart van bet totaal. Di
led „rWe,9eving en de kruisraketter
fao °p bun uiteindelijke stemgei
Sge~ eveneens beïnvloed door fac
da „men criminaliteit en andere
SamonU.,:»-i_;:
q®amenleving zouden straks bij
ere rol kunnen spelen dan op
