even.
UITBLAZEN
Iraanse dreigingen wekken bezorgdheid in oliekringen
Fanatieke Tawheed controleerde
het sociale leven in Tripoli
Gorbatsjov hoopt via Parijs druk uit te oefenen op Reagan
Culturele
grenspaal
TILBURG:
DE STEM CO
Oom Jan Sal
Vlam in de p<
BlBflM
WOENSDAG 2 OKTOBER 1985
ACHTERGROND
Conflict
Propaganda
Defensief
WOENSDAG 2 OKT<
Voorwaarderlijk en
boete geëist
tegen NSB-weduwe
WIM KOCK
VOOR het eerst eens
de oude weg naar
Schotland afgereden.
De Great North Road of
meer eigentijds: de A-l.
Niet helemaal tot Edin
burgh overigens. In Ber-
wick-upon-Tweed, Enge-
lands meest noordelijke
stad, op de grens met Schot
land, stapten we uit. Het bleek
ook hogerop geen weg om ken
nis te maken met de aantrekke
lijkheden van de Engelse land
schappen en dat het een histori
sche route betreft was duideüjk
te zien aan het rommelige uit
zicht dat je meestentijds ge
noot. Boven Newcastle werd
het een stuk stiller. De A-1die
daar een omweg gaat maken
om de oostkust te volgen, heeft
dan de toenemende concurren
tie van andere doorgaande we
gen naar Edinburgh en Glas
gow. Het voordeel van de ver-
keersrust wordt er echter gro
tendeels teniet gedaan door de
tweebaanstrajecten waarop
zwoegende vrachtauto's het
tempo bepalen.
Als je vaak in hetzelfde land
reist moet je steeds iets anders
bedenken om te mogen blijven
rekenen op die momenten van
verrassing en verwondering, die
de beloning van het reizen zijn.
Zo zouden we nu dat deel van
Schotland doen dat buitenlan
ders altijd overslaan; dat zeer
misleidend wordt aangeduid als
'Laaglanden' - al is het er in
derdaad niet zo hoog als in de
Hooglanden - en dat de Schot
ten zelf zo na aan het hart ligt
omdat de bodem er is door
drenkt met het bloed van hun
gerokte voorvaderen, in hun
300 jaar durende broederstrijd
met de Engelse marauders. Van
Berwick aan de monding van
de Tweed in het oosten, door
The Borders naar Dumfries en
verder door de beboste heuvels
van Galloway naar Ayr aan de
westkust, op het punt waar de
Firth of Clyde uitwaaiert in de
Ierse Zee.
Sterren
De King's Arms in Berwick
was niet onze eerste keus ge
weest, deels omdat het hotel
zich zo bescheiden had gead
verteerd op ons lijstje. Alleen
het aantal kamers en parkeer
gelegenheid waren gegeven.
Geen .tv, privé-bad, koffie- en
theezetfaciliteiten stonden er
bij, maar het bleek er allemaal
wel te zijn. Alleen .de opge
geven 'eigen' parkeerplaats ont
brak. Die bleek van de gemeen
te te zijn en gecontroleerd te
worden door parkeermeters die
het niet langer volhielden dan
45 minuten. Hartje stad dus.
„Probeer hem kwijt te raken bij
de bank hiernaast", zei het
meisje van de receptie. „Na vijf
uur kunt hem hier voor de deur
zetten en tot morgenochtend
negen uur laten staan."
Het was echt zo'n hotel
waar menige Engelandvaarder
van droomt. Victoriaans tot in
voegen en kieren en van de gra
nieten trap voor de hoofdin
gang tot en met de daklijsten.
Er zijn nog genoeg van die
19de-eeuwse herbergen, maar
meestal zijn ze wat vervallen.
De bedden zijn er bultig en de
badkamers, indien aanwezig,
geïmproviseerd. Op het tv-tje
sneeuwt het, maar het staat er
omdat het hotel koste wat het
kost zijn bescheiden twee AA-
llllllllllllillllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllf
T5 PAGINA 2
of R/lC-sterren wil behouden
in de gidsen van volgend jaar.
Echter niets van dit alles in de
King's Arms. Pluche, leer, veel
houten betimmeringen, het
soort behang dat een uitbundig
accent plaatst bij alle deftig
heid, plafonds met mooi stuc
werk en binnen en buiten goed
in de verf. Royaal comfort van
vandaag in een zorgvuldig on
derhouden decor van eergiste
ren.
Dickens
Onze kamer lag aan de
voorkant. Door twee hoge ra
men hadden we een breed uit
zicht op de winkelpuien aan de
overzijde van de wijde, steil op
lopende straat. Berwick is geen
grote stad. Misschien 15 000
inwoners. Daarom verbaasde
het me dat geen van de huizen
boven de winkels nog bewoond
was. Alle ramen, zonder uitzon
dering, bleven donker die
avond en de volgende morgen
kon ik achter de meeste, in het
onbelemmerd door vitrages
binnenvallende zonlicht,
slechts vage vormen onder
scheiden van opgeslagen voor
raden en overbodigheden. Wat
'n verspilling, want de meeste
waren mooie huizen. Mooie ge
vels tenminste.
Pas toen we het hotel verlie
ten merkten we het bord aan de
voorgevel op dat herinnerde
aan twee bezoeken van Charles
Dickens aan de King's Arms.
Op 26 september 1858 verbleef
de meester er en op 25 novem
ber 1861 keerde hij er nog eens
terug om er een lezing te hou
den. Pas een uur of anderhalf
later, tussen de ruïnes van Dry-
burgh Abbey, drong de dubbe
le betekenis van dit bord tot me
door. Het hotel verkondigde er
uiteraard gewoon z'n al hon
derd jaar onderhouden tróts op
de beroemde bezoeker mee,
maar het moet ook een stille,
blijvende betekenis hebben als
culturele 'grenspaal'. Op weinig
meer dan een steenworp af
stand van de King's Arms be
gint immers Scott's countryhet
land van Sir Walter Scott, een
van Schotlands dichters en
schrijvers die de Engelse litera
tuur - inclusief die van Dickens
- voorgoed ondergeschikt heb
ben gemaakt aan de Schotse.
Althans voor de Schotten zelf.
(Morgen: Het land van Scott).
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Postadres: Postbus 65, 4600 AB Bergen op Zoom.
Breda, Nwe, Ginnekenstraat 41076-236326.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Postadres: Postbus 363, 4870 AJ Etten-Leur
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Postadres: Postbus 13, 4460 AA Goes.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Postadres: Postbus 62, 4560 AB Hulst.
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Postadres: Postbus 23, 4900 AA Oosterhout.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Postadres: Postbus 35, 4700 AA Roosendaal.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 ACTerneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Postadres: Postbus 50514380 KB Vlissingen.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur,
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
IN olie- en scheepvaartkrin
gen in het Golfgebied toont
men zich bezorgd over de
dreiging van Iran om de
Straat van Hormoez af te slui
ten of olie-installaties van an
dere Arabische landen aan te
vallen, ook al is men er niet
zeker van of Iran bij machte is
zijn dreigementen uit te voe
ren.
De deskundigen zijn het echter
over eens dat Iran het scheepvaart
verkeer in de Straat van Hormoez
ernstig kan verstoren. Bijna een
vijfde deel van de ruwe olie voor de
wereldmarkt passeert de Straat van
Hormoez. Iraakse gevechtsvliegtui
gen hebben de afgelopen tijd vrij
wel dagelijks aanvallen uitgevoerd
op Iran's olielaadstation op het
eiland Kharg. Irak hoopt zijn vijand
daarmee aan de onderhandelingsta
fel te dwingen.
Maandag maakte Irak voor de ze
vende achtereenvolgende dag mel
ding van een luchtaanval op Kharg.
Verder zou ook een 'groot varend
doel' getroffen zijn, waarmee
meestal een olietanker bedoeld
wordt. Zoals gebruikelijk kwam er
niet onmiddellijk een bevestiging
van Iraanse zijde over de gevechts
activiteiten.
Het tijdschrift Middle East Eco
nomie Survey (MEES), een gezag
hebbend olieblad, waarschuwde
maandag dat het offensief tegen
Kharg 'inmiddels een wezenlijke, zij
het tijdelijke, bedreiging vormt voor
de oliebevoorrading van de wereld'.
Het op Cyprus uitgegeven tijd
schrift wees erop dat Iran, als het
zijn olielaadstation moet sluiten,
'onvermijdelijk tot vergeldingsac
ties zal overgaan wordt om de olie-
uitvoer van andere Golfstaten te
dwarsbomen'.
Een Japanse oliefunctionaris ver
klaarde dat de psychologische ge
volgen van een dergelijke vergel
dingsactie waarschijnlijk ernstiger
zullen zijn dan de feitelijke versto
ring van de olie-aanvoer. Japan is
een van de grootste afnemers van
ruwe olie uit het Golfgebied. Europa
betrekt 40 procent van zijn ruwe
olie uit het gebied.
De zes OPEC-landen aan de Golf
- Saoedi-Arabië, Koeweit, de Ver
enigde Arabische Emiraten, Qatar,
Iran en Irak - produceren dagelijks
acht tot negen miljoen vaten ruwe
olie. Het merendeel daarvan vindt
via de Straat van Hormoez zijn weg
naar de wereldmarkt. Of de Iraanse
exportsituatie werkelijk in een kri
tieke fase beland is voor deskundi
gen moeilijk vast te stellen. Dat op
Kharg ernstige vernielingen zijn
aangericht staat vast. Volgens een
anonieme zegsman zijn echter de
afgelopen zeker twee en mogelijk
vier tankers met olie geladen in
Kharg. Hij wees er verder op dat de
Iraniërs noodlaadstations op het
eiland Sirri en in Lavan in gebruik
genomen hebben. Beide liggen op
ongeveer 500 km afstand van Kharg
en eveneens binnen het beFeik van
Iraakse gevechtsvliegtuigen.
Of Iran werkelijk in staat is de
Straat van Hormoez te blokkeren
wordt betwijfeld. Het tot zinken
brengen van tankers is onmogelijk
volgens scheepvaartdeskundigen,
want de vaarwegen die toegang ge
ven tot de Straat zijn breed en diep.
Het leggen van mijnen zou een mo
gelijkheid zijn, maar het scherpe
toezicht in de zee-engte zal dat
waarschijnlijk verhinderen. Rest de
mogelijkheid van sabotage van olie
installaties van andere Golfstaten
om Irak te dwingen tot stopzetting
van zijn offensief tegen Kharg.
Met name Koeweit is dan kwets
baar, omdat het zo dicht bij de oor
logszone ligt. Iran heeft Koeweit de
laatste tijd enkele malen gewaar
schuwd, omdat het Irak zou helpen.
Ook olieleidingen vormen een
kwetsbaar doelwit. Arabische lei
ders proberen de aandacht van de
wereld te vestigen op het probleem.
De Straat van Hormoez is ook de
gangbare vaarroute voor de aan
voer van voedsel naar het gebied.
De westerse landen willen de
scheepvaartweg open houden. Sinds
het begin van de Golfoorlog in 1980
houden Amerikaanse, Britse en
Franse toezicht vanuit de zuidelij
ker gelegen Golf van Oman. Zelfs
wanneer de Straat van Hormoez tij
delijk afgesloten zou worden, be
schikken enkele Golfstaten nog over
andere transportfaciliteiten, zoals
olieleidingen, waarmee grote hoe
veelheden olie uitgevoerd kunnen
worden. Iran zelf, alsmede Qatar,
Koeweit en de Verenigde Arabische
Emiraten, zouden in dat geval hele
maal geen olie meer kunnen uitvoe
ren. (AP)
DE stad Tripoli, waarin
het sociale leven sinds
1983 vergaand werd ge
controleerd door soenni
tische fundamentalisten
van de Tawheed, wacht
gelaten het eind van het
strikt islamitische be
wind af en de ophanden
lijkende terugkeer van
linkse en pro-Syrische
organisaties, die worden
gesteund door het ge
vreesde leger van Da
mascus.
De fundamentalistische
'islamitische eenheidsbewe
ging' (Tawheed), een relatief
kleine, maar zwaarbewapen
de groep fanatieke soenniti
sche moslims, beheerste de
afgelopen jaren met naar
schatting 700 strijders het
grootste deel van Tripoli. De
Tawheed weigert nu Syri
sche troepen in de stad te la
ten, die, naar Damascus
hoopt, de rivaliserende fac
ties zouden ontwapenen
krachtens een eéri jaar oude
veiligheidsovereenkomst, om
een eind te maken aan de nu
13 dagen oude strijd die de
stad heeft verwoest.
De gevechten van de laat
ste weken zijn de zwaarste in
de twee jaar oude strijd om
de stad van de Tawheed en
de Arabische Democratische
Partij (ADP), die wordt ge
steund door linkse en pro-
Syrische milities. De ADP,
gevestigd in de buitenwijken
van Tripoli, vertegenwoor
digt voornamelijk de 50.000
zielen grote Alawitische
minderheid in Tripoli en zegt
te strijden voor politieke en
religieuze vrijheid tegenover
het fanatisme van de Taw
heed. De Ala wieten zijn ge
loofsgenoten van de leiders
in Damascus.
Syrië, dat zich deze weken
beperkt tot militaire druk en
het oefenen van geduld, lijkt
ervoor te hebben gekozen te
wachten tot de havenstad
valt als een rijpe appel, het
geen spoedig wordt ver
wacht. Inmiddels is de bevol
king van Tripoli, de tweede
stad van Libanon met voor
de strijd 700.000 inwoners,
massaal op de vlucht gesla
gen voor de onophoudelijke
bombardementen.
Toen de 'islamitische een-
Kinderen in Tripoli in Libanon zoeken een schuil
plaats voor de dagenlange gevechten in die stad. In 16
dagen vielen 273 doden. - foto ap
Een moslim vechtend in de straten van Tripoli. Hij verdedigde de stad tegen een of
fensiefvan pro-Syrische militairen die de fundamentalistische moslims uit Tripoli wil
len verdrij ven. - foto anp
heidsbeweging' in 1983 de
macht over de stad overnam,
reageerde de van de gevech
ten moede bevolking gelaten.
„Door de onophoudelijke oor
logen, dachten de mensen het
is beter als eéfi macht de stad
overneemt", legde een onder
nemer in de stad uit. Maar de
meeste bewoners, zowel
christenen, die al eerder voor
de fundamentalisten waren
gevlucht, als soennieten, heb
ben nooit samengewerkt met
de fundamentalistische mili
tie van de Tawheed, die
trachtte hen een strikt isla
mitisch gedrag op te leggen.
„Ze bezetten alles, drongen
flats binnen om te zien of wij
alcohol dronken, en gingen
zich te buiten aan diefstal,
overvallen en afpersing", zei
een winkelier in Tripoli.
De leiders van de Taw
heed, die politiek onbekend
waren voordat zij naar voren
kwamen als hoofden van de
zwaarbewapende groepen,
lijken te geloven dat hun
streven naar islamitische
controle over Tripoli de ver
woestende strijd rechtvaar
digt. „Het is islam. Het is de
ware godsdienst, we vechten
om islam groot te maken",
verklaarde Hashem Minka-
ra, een elektriciën die Taw-
heed-districtshoofd werd en
vanuit een bunkerachtig ge
bouw bij de haven 250 strij
ders leidt. Hij sprak tegen
dat de soennieten banden on
derhouden met Yasser Ara
fat, leider van de Palestijnse
bevrijdingsorganisatie PLÖ,
die in 1983 met zijn troepen
door pro-Syrische Palestij-
nen uit Tripoli werd verdre
ven. Volgens meldingen strij
den ook nu enkele honderden
Palestijnen aan de zijde van
de Tawheed, die zich ont
fermde over de zware wa
pens die de Palestijnen in
1983 achterlieten.
Sinds het vertrek van Ara
fat hebben commandanten
als Minkara en hun strijders
niet-islamitische politieke
groeperingen uit de weg ge
werkt en Tripoli de islamiti
sche wetgeving opgelegd.
Tawheed-leiders worden er
algemeen van beschuldigd
grote winsten te maken uit
de haven en van belastingen
die ze heffen. De opbrengsten
worden gebruikt om een
machtig assortiment wapens
aan te schaffen.
Christelijke scholen, die is
lamitische onderwijzers
moesten aannemen voor
moslim-studenten, zijn ge
sloten. De meeste christenen
zijn al maanden geleden de
stad ontvlucht. „Deze mensen
zijn erger dan de Hezbollah
(de radicale shi'itische 'Partij
van God')", aldus de functio
naris van de niet-sektarische
Syrische Nationalistische So
ciale Partij (SNSP). „Hezbol
lah strijdt tegen Israel, maar
deze mensen vechten tegen
nationalisten, linksen en Sy
rië voor minieme doelen".
„Ze willen alle bedrijven
controleren", zei hij. „Man
nelijke kappers mogen zelfs
geen dames meer knippen".
De Tawheed blokkeert nu
de Syrische eisen Tripoli te
kunnen overnemen en het
ruim een jaar oude ontwape
ningsakkoord van de rivali
serende milities uit te voeren,
omdat dit het eind zou bete
kenen van het bewind van de
fundamentalisten. De con
frontatie betekent een vuur
proef voor Syrië's prestige,
nu Damascus tracht de secta-
rische conflicten in geheel
Libanon te dempen. Eerder
deze maand trokken 'vredes
handhavende' Syrische troe
pen de Oostlibanese christe
lijke stad Zahle binnen,
waarmee een eind kwam aan
een conflict met omsingelen
de moslim-troepen. Maar een
van Minkara's strijders zei:
„De Syriërs kunnen Tripoli
niet binnengaan. Het zou zijn
als Afghanistan of Zuid-Li-
banon. We zijn bereid onszelf
op te blazen met autobom
men tegen Syrische posities".
Syrische officieren die vo
rige week overleg voerden
met de Tawheed noemden de
islamitische leiders van de
militie na afloop 'gekken' en
'probleemzoekers' met een
beperkt gezichtspunt, en
noemden ze slecht onderwe
zen in de Koran, het heilige
boek van de islam. In politie
ke kringen werd vernomen
dat de Syriërs de Tawheed
zeiden een stroom verzoeken
voor ingrijpen te hebben ont
vangen en ze waarschuwden:
■jullie zijn niet god op aarde.
Niemand heeft jullie gekozen
om Tripoli te besturen'.
Na zich ervan te hebben
verzekerd dat de bevolking
van Tripoli liever vluchtte
dan zich op te offeren voor de
Tawheed, lijkt Damascus nu
een tweede, finale, stap voor
te bereiden; de politieke ver
nietiging van de islamitische
fundamentalisten. Daartoe
heeft zij een beroep gedaan
op de linkse en pro-Syrische
tegenstanders van de Taw
heed. Deze zijn niet vergeten
dat zij twee jaar geleden
bloedig werden verslagen
door de sunnieten. Verder re
kent Damascus er op dat
oververmoeidheid van het
beperkt aantal soennitische
strijders en interne conflic
ten in de Tawheed de rest
zullen doen.
Reden van de Syrische be
trokkenheid bij het beleg van
Tripoli is volgens verscheide
ne waarnemers de wil van
Damascus na tien jaar bur
geroorlog in het westelijke
buurland een oplossing te
vinden. In het beeld van de
Syrische leiding is daarbij
geen rol weggelegd voor de
sunnieten, die verzoenings
besprekingen met de Libane
se christenen van de hand
wijzen en het vestigen van
een fundamentalistische is
lamitische staat in Libanon
nastreven.
Damascus lijkt zich nu te
richten op het verzoenen van
de drie grootste en belang
rijkste Libanese milities; de
shi'itische beweging Amal en
de Druzische PSP-partij in
West-Beiroet, en de christe
lijke militie 'Libanese strijd
krachten' in Oost-Beiroet.
Besprekingen daartoe wer
den vorige week en ook
maandag weer in Damascus
gevoerd tussen leiders van
deze strijdgroepen. De rol
van de soennieten in de Liba
nese politiek, die ruim veer
tig jaar lang onomstreden
was, lijkt daarmee uitge
speeld. Al eerder dit jaar was
de soennitische Murabitoun-
militie bij een gezamenlijk
optreden van de Amal en de
PSP in bloedige gevechten
uit de straten van West-Bei-
roet verjaagd. (RTR AFP)
MICHAÏL Gorbatsjov bezoekt
deze week voor het eerst een
westers land sinds hij in
maart leider werd van de Sov
jetunie. Woensdag arriveert
hij in Frankrijk voor een offi
cieel bezoek van drie dagen,
tijdens welke hij waarschijn
lijk een voorproefje zal geven
van zijn top in november met
de Amerikaanse president Ro
nald Reagan.
„Welk belang de Sovjetunie ook
heeft bij haar betrekkingen met
Frankrijk, Gorbatsjov zal met zijn
gedachten reeds bij de top met Rea
gan zijn", aldus een Europese diplo
maat in Moskou. „Het zal een be
langrijke propaganda-oefening
worden nu Gorbatsjov de top ziet
naderen".
De keuze van Frankrijk als plaats
waar de nieuwe Sovjet-leider zich
volop kan presenteren is in zekere
zin natuurlijk. Het land heeft zich
altijd onafhankelijk opgesteld te
genover de Verenigde Staten, het
meest recent ten aanzien van Rea-
gans Starwars-onderzoek naar een
anti-raketsysteem in de ruimte.
Gorbatsjovs verklaringen tegenover
een gehoor in Parijs dat net zo scep
tisch staat tegenover Reagans be
doelingen als hijzelf zullen hun
schaduw vooruitwerpen naar zijn
top met de Amerikaanse president
zes weken later.
Voorts zal de westerse wereld nog
eens nadere blik kunnen werpen op
de man zelf, die met verbazingwek
kende snelheid zijn greep op het
machtscentrum in de Sovjetunie
verstevigt en beloofd heeft de eco
nomie van het land uit de stagnatie
te bevrijden waarin ze de afgelopen
jaren is afgegleden als gevolg van
een zwak leiderschap. Gorbatsjov
arriveert in de Franse hoofdstad
terwijl zijn machtspositie sterker is
dan ooit tevoren. Het aftreden van
de 80-jarige premier Nikolai Ticho-
nov en zijn vervanging door Gor
batsjovs aanhanger Nikolai Ryzj-
kov heeft hem een stevige greep be
zorgd op de regeringsbureaucratie.
Ofschoon Gorbatsjov pas in maart
de leiding over de communistische
partij overnam, hebben mannen die
worden gezien als zijn steunpilaren
nu de leiding over de geheime dienst
KGB (Viktor Tsjebrikov), de bui
tenlandse politiek (Edoeard Sje-
vardnadze), de regering (Ryzjkov)
en de benoeming van partijfunctio
narissen (Egor Ligatsjev).
Met die steun in de rug zullen de
Fransen ongetwijfeld geconfron
teerd worden met het meest uitge
sproken aspect van Gorbatsjovs
persoonlijkheid: een overweldigend
zelfvertrouwen dat hem er reeds
verscheidene malen toe gebracht
heeft het traditionele afgesloten le
ven te verlaten dat de vroegere
Kremlin-leiders onbereikbaar
maakte voor het publiek.
De voorbereiding van zijn Franse
reis is met grote zorgvuldigheid ge
beurd. Het tot zinken brengen van
het Greenpeace-schip de Rainbow
Warrior, wat normaal een buiten
kansje zou zijn geweest voor de
Sovjet-media, werd door de kranten
bijna genegeerd. Op een persconfe
rentie werden vorige week vragen
over deze kwestie onder tafel ge
werkt.
De 'systematische anti-Sovjet-
propaganda' van sommige Franse
media werd weliswaar afgekeurd,
maar niet omstandig. Men concen
treerde zich duidelijk op wat Izves-
tia noemde de 'wederzijdse sympa
thie' tussen de twee landen. „De lei
dende openbare en politieke per
soonlijkheden onderstrepen de mate
van overeenstemming tussen Parijs
en Moskou op vele gebieden", aldus
het regeringsblad dat vervolgens de
Amerikaanse militaire politiek
noemde die wordt veroordeeld door
Moskou.
„Parijs is bang dat het versprei
den van kernwapens naar de ruimte
zal leiden tot een destabilisatie van
de internationale situatie en het ge
vaar van een kernoorlog zal vergro
ten", aldus het regeringsblad. Het
gemeenschappelijk verzet van Pa
rijs en Moskou tegen Reagans 'Stra
tegische Defensie Intiatief' (SDI),
zoals Starwars officiéél heet, zou
door Gorbatsjov kunnen worden
aangegrepen om punten te scoren in
zijn discussie met Washington over
deze kwestie. De Sovjet-leider zal er
geen behoefte aan hebben erop te
wijzen dat de Franse en Sovjet-be
zwaren tegen het project verschil
lende wortels hebben.
Parijs vreest dat een anti-raket-
tensysteem zijn eigen nucleaire 'for
ce de frappe' machteloos zal maken.
Ook zijn de Fransen bang dat de
Amerikanen al het wetenschappe
lijke talent uit Europa zullen halen
ten behoeve van een project dat
Frankrijk niets zal opleveren, inte
gendeel. Als antwoord op SDI heeft
Parijs het zogenaamde Eureka-plan
gelanceerd. Dit is, zo stelt het met
klem, eem civiel programma voor
geavanceerd technologisch onder
zoek. Dit vreedzame karakter stelt
Gorbatsjov in staat het programma
te prijzen en het militair gerichte
Amerikaanse ruimtewapen-project
nog eens extra te hekelen als een
bedreiging voor de wereldvrede.
Achter al Gorbatsjovs uitlatingen
in Frankrijk en achter zijn hele op
treden daar zal die confrontatie met
Washington schuil gaan. In privé-
gesprekken bezien Sovjet-functio
narissen het bezoek geheel in het te
ken van de aanstaande top in Genè-
ve. „Ik geloof niet dat een goede ont
vangst bij de Westeuropese publie
ke opinie op zichzelf belangrijk is,
ze zien het vooral als drukmiddel op
de Amerikanen", zegt een diplomaat
uit een NAVO-land. Het Kremlin is
zich niet minder dan het Witte Huis
bewust dat de Westeuropeanen met
een scherp oor luisteren naar de
propagandastrijd die op weg naar
de top wordt uitgevochten.
Op dit moment lijkt Washington
in het defensief gedrongen, onzeker
over de vraag hoe ze de nieuwe man
in het Kremlin tegemoet dient te
treden. Gorbatsjov zal niet nalaten,
zo is de opinie onder diplomaten,
Washington verder in de hoek te
drijven wanneer hij zich deze week
temidden van dat Westeuropese pu
bliek bevindt. Gorbatsjov ontmoet
in Parijs een Franse president
wiens gezag een flinke klap heeft
gekregen door de Greenpeace-affai
re. Het buitenlandse prestige van
Francois Mitterrand heeft een ader
lating ondergaan. Dat zou ertoe
kunnen leiden dat hij dit keer, in te
genstelling tot zijn bezoek aan Mos
kou vorig jaar juni, niet kan uitpak
ken over de volgens hem gebrekkige
staat van dienst van de Sovjetunie
op het gebied van de mensenrech
ten. In Moskou brak Mitterrand met
het diplomatieke protocol om tij
dens een staatsdiner in het Kremlin
de zaak te bepleiten van de dissi
dent Andrej Sacharov. Waarschijn
lijk zal die rol nu worden overgeno
men door rechtse Franse parlemen
tariërs en het publiek, hoewel de re
gering haar best heeft gedaan om
demonstraties te voorkomen door ze
te verbieden.
Dat Gorbatsjovs bezoek, het eer
ste van een Sovjet-leider aan Parijs
sinds 1977, zal leiden tot een herstel
van de 'gepriviligeerde betrekkin
gen' die bestonden ten tijde van
Leonid Brezjnev en Mitterrands
rechtse voorgangers, Georges Pom
pidou en Valéry Giscard D'Estaing,
lijkt onwaarschijnlijk. Aan die war
me relatie kwam een einde in 1981
toen Mitterrand, al snel na zijn ecla
tante verkiezingsoverwinning, een
einde maakte aan de jaarlijkse Sov
jet-Franse topconferenties en
scherpe kritiek uitoefende op Mos-
kou's politiek tegenover Afghani
stan, Polen en de installatie van
middellange-afstandsraketten in
Europa. Pas sinds 1984 verbeterden
de betrekkingen enigszins.
Maar radio-Moskou verklaarde
onlangs nog dat de Sovjetunie de re
latie met Parijs 'zonder illusies' be
ziet. Mitterrand is voor een groot
deel verantwoordelijk, zo stelde zij,
voor het oplopen van de spanningen
in Europa wegens zijn steun aan de
plaatsing van de euroraketten van
de NAVO en zijn weigering de
Franse kernwapens te betrekken bij
de ontwapeningsonderhandelingen.
(UPI)
AMSTERDAM (ANP) -
Amsterdamse wethouder J<
Schaefer (PvdA) wil na ac
jaar terugkeren naar
Haagse politiek.
Dat blijkt uit een brief a;
het gewest Amsterdam ve
zijn partij. Schaefer bedan
daarin voor het lijsttrekke
schap van de PvdA in
hoofdstad bij de gemeent
raadsverkiezingen in 1986.
Hij zal zich 'op verzoek ve
enige partijgenoten' in plaa
daarvan kandidaat stellf
voor de Tweede Kamerverkii
zingen volgend jaar mei.
jaai
ARNHEM (ANP) - De officii
van justitie in Arnhem, mr.
Denie, heeft gisteren vier w<
ken voorwaardelijk en 30(
gulden boete geëist tegen
weduwe van NSB-voorma
Rost van Tonningen.
De eis werd gedaan o
grond van het feit, dat vori
jaar juli in het huis van d
vrouw een aanzienlijke hoe
veelheid nazistische en voo
joden beledigende lectuu
werd aangetroffen.
Mr. Denie stelde gisterei
dat grove leugens over he
massale onrecht dat in de ooi
log onder nazi-regime heel
plaatsgevonden, het bewust
zijn over die oorlogsellend
uithollen en de samenlevin
dichter bij een gevarenzon
brengen.
Mevrouw Rost van Tonnin
gen verklaarde gisteren nie
op de hoogte te zijn gewees
van de inhoud van de doo
haar verspreide lectuur, maa
wel van de strekking.
Zij ontkende gisteren ni«
dat ze de geschriften in haa
bezit heeft gehad en gezorg
heeft voor verspreiding ervai
HET GAAT erg goed met de h
het niet goed met het Nederlar
het economisch herstel in de
mogen worden, de industrie ei
elders in de wereld nieuwe ic
markten te zoeken. Het groot
echter, in de oude traditie van
tachtig procent van de export
dertig procent in West-Duitslar
De president van Philips, dr
in Amsterdam voor de zovee
gebrek aan visie, durt en das
aan de orde gesteld. Kansen
hoor voor, omdat het NederlE
dustrielanden in Zuid-Oost-A;
laat liggen en zich grotendeel
nele maar langzamerhand ve
Volgens Dekker is samenwer
ven, die in de pas willen blijV
nieuwingen, samenwerking r
land, elders in Europa of daa
voorbeeld.
Dekker heeft recht van spr
met tal van buitenlandse on
eenkomsten aangegaan voor
kennis en om te kunnen penet
ten. Philips hamert er ook vo
race tegen Japan en Amerika
strie haar krachten niet bunc
markt niet van de grond komt
land niet geëerd, althans niet t
voor de honderdduizenden we
heid afhankelijk zijn van nieuw
DE SPANNING in het Midden-
Libanon is nu ook de Sovjet-Ui
Russen en de inzet van Russi;
de burgeroorlog tussen elkaar
peringen; Iran dreigt de olie-tr
te snijden door de Straat van F
ren is de Arabisch-lsraëlischi
als gevolg van de vergeldingse
in de haven van Larnaca op he
Politiek en militair-techniscf)
plaatsen bij de luchtaanval var
pers op het hoofdkwartier van
tie PLO in Tunis. Tunesië beh
sche staten. Het land leeft in c
tremistische fundamentalisten
sië scherp op de Israëlische
heeft dat om dezelfde reden in
Tunesië ligt rond 2.500 km
vliegroute de bemanning van c
zen hebben, op hun lange vlui
ze zeer kwetsbaar. Ze moeter
buiten het radarbereik van de
Griekse, Italiaanse en Libische
niet of te laat gereageerd toer
den. In ieder geval gaat het hii
uitgevoerde operatie, die echt
krijgen.
Overigens, zou het toeval zij
veel plaatsen de vlam weer in
krachten aan het werk, die vrei
de komende topconferentie ti
moeilijker willen maken dan ze
