Van wasrol tot compact-disc
BRABANTSE VARIANT OP EEN BEKEND THEMA
Europa-tv van
start met
veel problemen
EURO^llI
I FONOGRAFISCH MUSEUM IN UTRECHT I
Tros en Avro
vechten Vara's
Sterrenshow aan
WOENSDAG 2 OKTOBER t98§
Geen klagen
Taal
Obstakels
Dagbladuitgevers
vinden ontwerp-
mediawet alarmerend
Schrijfster
Helen
Maclnnes
overleden
OENSDAG 2 OKTOBER 1
NEDERLAND 1
i> J
NEDERLAND 2
zes VEKCC2
l&srNou teipm tm n&N
Heb ik uw neus plu
WHOUHflH/fwt
1*1| I
Hls ik niet echter de kist met deHik fthen
Nfe stemmen moest zoeken den HIK..
„Als ik een keer voor de camera komj a
dan moet dat definitief zijn. Dat moet
dan een totaalprogramma worden van
minimaal vij f kwartier"
Heere Heeresma, schrijver
T2 PAGINA GIDS 1
Het snelle succes van Bertus Staigerpaip
WAAR de meeste popgroepjes jaren in de marge moe
ten acteren, voordat ze ook maar enige regionale be
kendheid krijgen, de Geertruidenbergse formatie Ber
tus Staigerpaip bestaat nauwelijks een jaar en mag
zich nu al in redelijke hoeveelheid landelijke airplay
verheugen. De eerste single van Bergse Bertus, 'Chris
tine', bracht het weliswaar niet verder dan de Neder
landstalige top tien, voor de nieuwste 45-toerenplaat,
die de titel Tienus, zet de fiets in de schuur' heeft mee
gekregen, zijn de verwachtingen al hoger gespannen.
Daarnaast bestaan bij platenmaatschappij EMI verge
vorderde plannen voor een langspeler van de 'Brabant
se Normaal'.
i
Door Ad Burger
Voor de burgerlijke stand staan ze ingeschreven als Rini van
Rodijnen, Ruud en Edwin Broeders en Pedro de Smit, op het po
dium heten ze Rocking Cnillis, Bertus Staigerpaip, Traptrom
Edje en Tienus Tingel.
Het werken met dergelijke ar
tiestennamen is niet de enige
overeenkomst tussen de rock
'n rollgroep Bertus Staigerpaip
uit Geertruidenberg en de
Achterhoekse formatie Nor
maal. Ook Bertus en zijn mu
zikale maten zingen in dialect,
brengen 'vette' rock 'n roll, po
seren als bierdrinkende 'straf
fe mannen' en bereiken - ook
juist daardoor - hetzelfde pu
bliek.
„We worden inderdaad nog
al eens de Brabantse Normaal
genoemd", beaamt Ruud Broe
ders. „Of we dat erg vinden?
Integendeel, je mag het toch
als een compliment zien dat de
mensen ons vergelijken met
een band die al zolang en met
zoveel succes op het podium
staat".
Bertus Staigerpaip is ook
met enige regelmaat in het
voorprogramma van Normaal
te vinden. Een jaar geleden be
gon het met een optreden in
Made. Ruud Broeders: „Ik heb
toen zelf de organisator van
het Normaal-concert gebeld
met de vraag of wij dan niet in
het voorprogramma mochten
spelen. Dat was wat hem be
treft geen bezwaar. Dat optre
den is toen ook de muzikanten
van Normaal goed bevallen,
want daarna zijn wij steeds
vaker gevraagd om het voor
programma te verzorgen".
De vuurdoop kreeg Bertus
Staigerpaip in april tijdens een
optreden in het Gelderse Di-
dam. Het Brabantse gezel
schap had de zware en op het
eerste gezicht ook ondankbare
taak om een zaal met tweedui
zend fanatieke Normaal-fans
op te warmen voor een concert
van de band waarvoor ze alle
maal gekomen waren. Toen de
groep het podium betrad, werd
ze ontvangen op een welge
meend boe-geroep, maar twee
nummers later was de aan
vankelijke afkeur omgeslagen
in enthousiasme. „Na afloop
van dat concert hoorden we
dat ons optreden tamelijk
uniek was", verhaalt Ruud
Broeders. „De groepen die in
de voorafgaande jaren in het
voorprogramma hadden geze
ten, waren allemaal na twee
nummers al weer klaar. Zo
snel waren die van het podium
afgejouwd".
De leden van Bertus Stai
gerpaip - zanger Ruud Broe
ders: „Die naam heb ik over
gehouden aan de periode dat ik
nog in de bouw werkte" - vin
den het op zich niet bezwaar
lijk om vooralsnog in het kiel
zog van Normaal op te treden.
Immers, Normaal speelt in de
regel altijd in grote, afgeladen
volle zalen. „Bertus Staiger
paip is nog niet zo bekend dat
daarvoor alléén tweeduizend
man komt kijken. Optreden
De vier heren van Bertus Staigerpaip: in het kielzog van Normaal.
voor Normaal is vanuit het
oogpunt van publiciteit en be
reik dus wel aantrekkelijk".
De podium-bekendheid
heeft Bertus Staigerpaip dus
in niet onbelangrijke mate aan
Normaal te danken, het pla
tencontract is voor een groot
deel op eigen kracht tot stand
gekomen. Zoals ieder begin
nend bandje stuurde ook Ber
tus Staigerpaip een 'beroerd
slecht demooije' met twee
nummers naar Jan en Alle
man in platenland.
De Oosterhoutse opname
studio TAM reageerde, in de
persoon van Wouter Schoots:
„Bertus Staigerpaip heeft toen
bij ons een proefband opgeno
men. Die hebben we aan de
eerste de beste, EMI, aangebo
den en daar kwam men met
een met een platencontract
aanzetten. Nu gaat het zo dat
de band hier een band maakt,
waarvanaf EMI de plaat op
neemt. Da's wel zo makkelijk
voor de jongens, want dan
hoeven ze niet iedere keer naar
de EMI-opnamestudio in
Heemstede".
Of het nu komt omdat Ber
tus Staigerpaip onderdak is bij
een grote platenmaatschappij,
vast staat wel dat de Bergena-
ren, zeker voor een beginnend
groepje, redelijk vaak op de
radio te horen en op de tv te
zien zijn geweest. „Wij hebben
wat dat betreft geen klagen",
aldus zanger Ruud Broeders.
„Ja, er zijn Nederlandstalige
bands en artiesten die klagen
dat ze zo weinig op Hilversum
3 gedraaid worden. Wij hebben
daarvan geen last, maar
toch..Stel dat we weinig ge
draaid zouden worden, dan
zouden we de oorzaak bij ons
zelf zoeken, ons afvragen of
onze nummers niet goed ge
noeg zijn, in plaats van te gaan
katten op de dj's".
Twee van de leden van Ber
tus Staigerpaip, gitarist-zan
ger Ruud Broeders en bassist
Rini van Rodijnen, konden,
voordat zij met deze band be
gonnen, bogen op een muzi
kaal 'verleden'. Beiden speel
den in een aantal (al dan niet
heavy-) metal-groepen en bei
den zijn, met hun respectieve
lijk 28 en 30 jaar, de oude rot
ten in het gezelschap. De twee
anderen, drummer Ed Broe
ders (het jongste broertje van
de zanger) en toetsenist Pedro
de Smit, zijn beiden slechts 18
jaar en hebben hoegenaamd
geen muzikale ervaring. Rini
van Rodijnen: „Het verschil in
leeftijd tussen ons en die twee
jongeren is inderdaad aan
zienlijk. En da's overigens best
makkelijk. Wij brengen de er
varing in, terwijl die jonge
gasten misschien wat dichter
bij het publiek staan. Ga maar
na: ons publiek begint al bij
veertien jaar, tamelijk jong
dus".
Zanger Ruud Broeders zong,
voordat hij tot Bertus Staiger
paip werd omgevormd, in tal
- FOTO DE STEM/DICK DE BOER
van regionale hardrock-groe-
pen. In het Engels dus. „Van
zingen in het Nederlands had
ik eigenlijk niet zo'n hoge pet
op. Echt melodieus vond ik het
allemaal niet", herinnert
Broeders zich. Nu zingt hij dus
wel in het Nederlands, alhoe
wel... van 'echt' Nederlands
mag eigenlijk geen sprake zijn.
„Ik zing Brabants. En da's heel
gek, Brabants kan wel, da's
wel melodieus. Bovendien kan
je in het Brabants bepaalde
rake of smeuiige uitspraken
doen, die in algemeen be
schaafd Nederlands eenvoudig
niet klinken". Of, zoals bassist
Rini van Rodijnen het uit
drukt: „Agge onze nummers in
het Nederlands zou zingen,
blèft er mooi niks meer van
Van ome rtv-redactie
HILVERSUM - Op zaterdag 5 oktober gaat Europa-tv, de nieuwe naam voor Olympus-tv, van
start, maar dat zal niet gebeuren met veel trompetgeschal.
De uitzendingen van dit
commerciële, Europese net,
zullen niet ondertiteld worden.
Bovendien is nog steeds niet
duidelijk in welke plaatsen
het programma een plaatsje
op de kabel krijgt. Kabelex
ploitanten hebben niet erg en
thousiast gereageerd op Euro
pa-tv.
f De Tweede Kamer en de
rechter zullen uiteindelijk be
palen of het Europese pro
gramma van Europa-tv in Ne
derland mag worden onderti
teld. Dit valt af te leiden uit
een brief die minister Brink
man van WVC aan de voorzit
ter van de NOS heeft ge
stuurd.
Brinkman stelt daarin dat
hij niet van zins is de Kabelre
geling zodanig aan te passen
dat er voor Europa-tv een uit
zondering wordt gemaakt.
Eerst moet worden afgewacht
wat het vonnis in hoger beroep
van de vereniging van adver
teerders tegen het ondertite
lingsverbod oplevert en hoe de
Kamer reageert bij de behan
deling van het wetsvoorstel
voor een Mediawet.
Nu Nederlandse ondertite
ling van de programma's
voorlopig van de baan lijkt te
zijn heeft Europa-tv besloten
de programma's zo lang in het
Engels te ondertitelen. Het
volgen van de programma's
wordt dan tenminste voor een
wat grotere groep kijkers mo
gelijk, aldus woordvoerder
Paul Hendriksen van Europa-
tv.
Europa-tv is in eerste in
stantie alleen in Nederland te
ontvangen: elke avond van 18
tot 22 of 23 uur. Deze zendtijd
wordt in de loop van drie jaar
verdubbeld. Later dit jaar zul
len ook de andere deelnemen
de landen de programma's van
Europa-tv waar mogelijk op
de kabel zetten. Alleen in Por
tugal wordt het programma
via de ether uitgezonden.
Totdat het Europees pro
gramma via een echte om-
roepsatelliet verspreid zal
worden, blijft het zwaartepunt
in het bereik in Nederland lig
gen. De vraag die dan kan
worden gesteld is of adver
teerders wel staan te trappe
len om in een programma te
adverteren dat door de meeste
kijkers niet gevolgd kan wor
den.
Hendriksen meent dat het
door Brinkman gevoerde be
leid langzamerhand een war
rige indruk bij de andere part
ners heeft gewekt. „Een minis
ter die eerst enthousiast mee
werkt aan de totstandkoming
van het plan, ziet nu kans om
in de beslissende fase het pro
ject op allerlei manieren te
frustreren en een van de oor
spronkelijke doelstellingen -
de meertalige ondertiteling
waardoor de kijkers in de ver
schillende landen via hun
eigen taal kennis kunnen ne
men van de cultuuruitingen
uit andere EG-landen - onmo
gelijk te maken. Hoe moet je
dat nu aan die partners uitleg
gen", zo verzucht Hendriksen.
Programmatisch zijn er ook
nog enkele stevige obstakels te
nemen. De oorspronkelijke op
zet, de kijker een visie te ge
ven die uitstijgt boven het na
tionaal belang van de ver
schillende EG-staten, is voor
lopig nog niejjraalbaar^aldus
Paul Hendriksen, woordvoer
der van Europa-TV.
De aangekondigde thema
programma's, waarin onder
werpen worden behandeld
met een Europese invalshoek,
zijn vooralsnog te hoog gegre
pen. De nieuws- en actualitei
tenrubriek zal op zijn vroegst
pas in '86 van start kunnen
gaan. Eigen dramaprodukties
zijn de eerste jaren nog niet
aan de orde. Wat overblijft
zijn programma's die al eerder
op de landelijke televisienet
ten van de deelnemende lan
den te zien zijn geweest en
programma's die tegen een
vriendelijke prijs aangekocht
kunnen worden van andere
EG-landen en de Verenigde
Staten. Het Eurovisie-aanbod,
waarvan Europa-TV uitge
breid gebruik had willen ma
ken, zal wegens technische, lo
gistieke en juridische proble
men ook nog even op zich la
ten wachten.
Waarom dan toch vasthou
den aan de uitzenddatum van
5 oktober. Hendriksen: „We
zitten in een vicieuze cirkel.
Zonder publiek geen reclame,
zonder reclame geen program
ma's. Als je die cirkel wilt
doorbreken moet je beginnen
met uitzenden, zij het op een
lager niveau dan je oorspron
kelijk van plan was".
Een tweede factor die mee
speelt is de huur van de trans
ponder 9 (tv-kanaal op satel
liet) op de ECS 1 satelliet.
„Sinds maart hebben wij daar
de beschikking over maar hij
is tot nu toe nauwelijks ge
bruikt. Nederland heeft zich
garant gesteld voor de huur
van het satellietkanaal, en dat
is geen goedkope aangelegen
heid".
g*iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiii|
Blik in het Fonografisch Museum te Utrecht.
- FOTO DE STEM
vertegenwoordigd, zoals de elektrisch
aangedreven platenspeler Sinclair, die
werkte op een natte batterij in de vorm
van een fles of de Columbia Graphop- |j
hone uit 1898 met zijn in verschillende
kleuren versierd mechanisme. Natuur-
lij k is er ook het legendarische honden- s
model, die staat afgebeeld op het we-
reldbekende beeldmerk His Master's
Voice. 3
Een afzonderlijke afdeling besteedt 1
aandacht aan de ontwikkeling van cas- j§
sette- en bandrecorders. Die is nog be- S
trekkelijk klein, want de historie daar- S
van is nog jong. Maar er liggen telkens
de eerste apparaten van een bepaalde
evolutie. Er is een geluidsarchief met j|
vele oude geluidsrollen, waarop stem- j§
men van beroemdheden uit het verle-
den; zoals Carusso. Ook is het mogelijk
een demonstratie bij te wonen van de
Nipkowschijf, de voorloper van de tele-
visie.
Het Fonografisch Museum is te vin-
den in het Gildekwartier 43 van Hoog g
Catharijne in Utrecht. Het is open van
dinsdag tot en met zaterdag van 10.00-
17.00 uur (telefoon 030-318107).
^ïlllllllllllllllllllillllllllilllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllinillllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllillllllllllllllllMIIIIIMIIIIIIIIilllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllll^
Door Henk Egbers
MIDDEN IN het grootste winkelcen
trum van Nederland, Hoog Catharijne
in Utrecht, is dezer dagen het Fonogra
fisch Museum geopend.
Op een aangename en overzichtelij
ke manier zijn daar allerlei apparaten
ondergebracht, die de ontwikkeling
van de geluidsoverdracht in de laatste
honderd jaar laten zien; vanaf Edison,
via de wire-recorder tot de compact
disc.
Niet voor niets was het staatssecre
taris Van Zeil van Economische Zaken,
die het museum opende. De geluidsin
dustrie is een belangrijke economische
factor, terwijl ook een dergelijk mu
seum het toerisme dient. Het museum
was sinds de oprichting in 1982 geves
tigd in Amsterdam. De unieke collectie
van historische geluidsdragers, opna
me- en weergaveapparatuur is bijeen
gebracht door Harry Belle. Hij is nu
conservator van dit museum, dat als
enig museum in Europa de chronologi
sche ontwikkeling laat zien van wasrol
tot compact-disc. De Nederlandse Ver-
enigng van Producenten en Importeurs
van bèeld- en geluidsdragers (NVPI)
en de auteursrechtenorganisatie Bu-
ma/Stemra staken een helpende hand
toe.
De collectie bestaat uit meer dan 150
apparaten. Vooral die uit de beginpe
riode zijn goed vertegenwoordigd. De
tijd waarin met handkracht merk
waardige toestellen in beweging wer
den gebracht voor krassend geluid. Er
is een replica te zien van de Tin Foil
Phonograph, waarmee Edison in 1877
voor het eerst een geluidsopname
maakte. De veel verkochte Edison
Standards met hun karakteristieke
'witch hat' hoorns (omgekeerde hek-
senhoeden) zijn er. Een exemplaar van
Edisons Fireside fonograaf met een
sierlijk cygnethoorn en de 'Rolls Royce'
onder de fonografen, de door Thomas
Alva gebouwde, Edison Opera horen
ook tot de collectie.
Een zeldzaam exemplaar is de Idea-
lia fonograaf uit 1907. De Franse klok
kenmaker Henri Lioret is er met zijn
Lioretgraph, waarop voor het eerste
celluloid rollen konden worden afge
speeld. Ook de grammofoons zijn goed
AMSTERDAM (ANP) - De
Sterrenshow die de Vara het
komend winterseizoen op de
televisie wil laten presenteren
door Willem Ruis, mag geen
geldinzamelingsactie zijn. De
rechten op het houden van een
dergelijke fondsenwervings
actie zijn al toebedeeld aan
Tros en Avro en deze zouden
door een derde geldinzame
lingsactie (die van de Vara)
grote schade lijden.
Een overmatig beroep op
het publiek voor inzamelings
acties tijdens de zendtijd zou
een aversie tegen dit soort uit
zendingen teweeg kunnen
brengen.
Dit zei advocaat mr H. Uter-
mark gisteren namens de
stichting Tele-Aktie en de om
roepen Tros en Avro in het
kort geding dat door deze drie
tegen de Vara was aangespan
nen. De drie organisaties wil
len via de rechter voorkomen
dat het Vara-programma een
duidelijke geldinzamelingsac
tie wordt. Een dergelijke inza
melingsactie zou volgens de
drie eisers onrechtmatig zijn,
omdat de Vara daarmee tus
sen de omroepen onderling ge
maakte afspraken zou schen
den.
Die afspraken zijn bedoeld
om te voorkomen dat televi
siekijkers worden doodge
gooid met programma's waar
bij vriendelijk doch dringend
gevraagd wordt geld te geven
aan goede doelen. Op grond
van die afspraken, die volgens
de eisers bindend zijn, zouden
alleen Avro en Tros de komen
de winter een gecombineerde
geldinzamelingsactie houden,
op basis van een nieuw kans
spel. De bruto opbrengst van
die actie wordt begroot op 54
miljoen gulden.
De Vara sprak bij monde
van advocaat mr R. Post tegen
dat de Sterrenshow een duide
lijke geldinzamelingsactie zou
zijn. De Sterrenshow is vol
gens hem een puur amuse
mentsprogramma en niet uit
sluitend bedoeld om mensen
geld te laten geven.
De vice-president van de
Amsterdamse rechtbank, mr
R.C. Gisolf, doet vrijdag dan
wel maandag uitspraak in het
geding. Volgende week woens
dag zou de verkoop van de lo
ten voor de Sterrenshow ge
start worden. De eerste uit
zending daarvan zou op 30 ok
tober zijn.
AMSTERDAM (ANP) - De
ontwerp-mediawet van minis
ter Brinkman (welzijn, volks
gezondheid en cultuur) is voor
de dagbladpers 'alarmerend':
er is veel ruimte voor handha
ving en uitbreiding van het
publiekrechtelijke omroepbe
stel, maar de privaatrechtelijk
georganiseerde pers komt er
bekaaid af.
De gezamenlijke dagblad
uitgevers (NDP) schrijven dit
in een commentaar op de ont
werp-mediawet. De Tweede
Kamer wordt gevraagd de
NDP-bezwaren te mogen toe
lichten tijdens een hoorzitting.
De NDP is tegen het kabi
netsbesluit om het derde tv-
net te financieren door uit
breiding van de Ster-zendtijd
(reclame). Dat betekent vol
gens de dagbladen een verdere
vermindering van de eigen re
clame-inkomsten.
De dagbladuitgevers zien
van abonnee-tv geen stimu
lans uitgaan: voor verreweg
de meeste persondernemingen
is exploitatie van abonnee-tv
op landelijke schaal onhaal
baar, schrijft de NDP.
NEW YORK (AP) - Helen Ma
clnnes, de schrijfster van 21
spionageverhalen, is maandag
op 77-jarige leeftijd overleden
aan de gevolgen van een be
roerte die haar drie weken ge
leden trof. Ze woonde in de
Schotse stad Glasgow.
De boeken van Maclnnes
zijn in 22 landen vertaald en
alleen al in de Verenigde Sta
ten werden 23 miljoen exem
plaren verkocht, aldus Julian
Muller van de uitgeverij Har-
court Brace Jovanovich.
Haar laatste boek, 'Ride a
Pale Horse', werd in de VS een
bestseller. Vier van haar ro
mans zijn verfilmd, waaron
der 'Above Suspicion' in 1943
met Joan Crawford en Fred
MacMurray in de hoofdrollen.
Brixton in Achter het
échter het Nieuws brengt op Nede
reportage over de rassenrellen in E
voor de Kinderboekenweek en de ui
Griffel aan Midas Dekkers. In de ni
ming', die eens per vier weken word
je Hondt de politieke barometer. 1
Europa Cup-wedstrijden en flitsen i
i Kunstenaar Gabriël Glikman
I vraagd door regisseur Jan Vent
I (Nederland 2, 21.25 uur).
I Misdaad-
ZU.do I verhalen
I Vanavond start bij de VA
RA een Franse serie mis-
I daadverhalen, die in Frank-
I rijk onder de titei 'Serie noi-
I re' werden uitgebracht. De
Inaam is afgeleid van een
I reeks bekende misdaadro
mans van Amerikaanse en
I Franse auteurs, die al sinds
11948 met zwarte omslagen
I worden uitgegeven. Acht
I van deze verhalen zijn door
I befaamde filmregisseurs
I voor de televisie bewerkt.
I De eerste aflevering, 'De
I schilderijenroof', is door
I Jacques Rouffie verfilmd
I naar het boek 'J'ai bien
jl'honneur' van Yvan Dailly.
f Eddie Constantine speelt
[hierin de hoofdrol van een
gangster van middelbare
leeftijd, Mike Parker. Hij
I woont thans in New York,
[maar twintig jaar geleden
was hij een belangrijk man
I ip de Franse onderwereld.
23.55 Chère Inconnue
J Naar aanleiding van de dood
f van de Franse actrice Simo-
|ne Signoret zendt de Vara-
I televisie vanavond in extra
[zendtijd de film 'Chère In-
tconnue' (Geachte Onbeken-
I de) uit 1980 uit. Signoret
speelt daarin de zuster van
een invalide, veeleisende
[man. Via een advertentie
probeert zij wat andere kon-
I takten te leggen. Haar eigen
[broer begint dan brieven te
[schrijven en hoewel beiden
weten wat er aan de hand is,
wordt daarover niet ge
praat.
Ik red
me wel
[In het tv-spel 'Ik red me
wel' van Carel Donck spelen
I zes jonge acteurs van de
Amsterdamse Toneelschool,
die in 1984 eindexamen heb
ben gedaan. Hoofdpersoon
in het verhaal is de leraar
Lor
Voi
lijd
ster
geb
ge
ver:
tijd
en
gez:
heir
te
haa
ver:
Pan
'Th.
ais
VOCi
geei
rièr
reel
vers
woi
Die
van
rijk
kin:
troi
het
uits
te d
In
Kaï
ker
kaa
rass
zegs
toel
zijn
hee
sch:
ma:
bol
bij
is
mei
Kaï
ore:
sch
ven
oge
toel
kon
)uske en Wiske: An
ippie Happie en Sti
|PP'£ SJOTV£ eALCÜtë&J- v
t CAHte plein
AJoO/.'f ®r—1
Ni A7/WA/£A£
JUELI
