Miljoen ingezet
op stelen van
naakte Madonna
Film over zinken
Rainbow Warrior
ZONDAG WEET JE ALLES'
Rupert Murdoch nu
volledig eigenaar
van 20th Century Fox
Helen van Dongen:
onzichtbare filmpionier]
tm
Nieuwe presentatoren bij
6Met het oog op morgen9
WOENSDAG 25 SEPTEMBER 1985
U cr
Kort geding voor Bredase rechter
6Hemelbed9
inzet van
kort geding
Laatste proef
Hobbyscoop
op Hilversum 5
DOCUMENTAIRE
'DUBBELBEELD' VANAVOND OP TV
BELGIE NED 2
IttDHZW GEBRACHT, tö/l
TOrtEELVEREIIKm
men ome VRtcnm
urms ma i/ij de
ioc eeuw 0e telev1d-
lPpie Happie en
Tl mgMc
SRa*»
£oss%?i u wagr
Madonna
Van een onzer verslaggevers
BREDA - De toegevoegde waarde van Madonna's
naakt is met stijgen van haar roem ais zangeres en
filmster als een komeet omhoog geschoten. t
Betaalden vijf jaar terug
drie New Yorkse fotografen
nog een handvol dollars om
het toen onbekende ambitieu
ze meisje in eva-pose op de ge
voelige plaat vast te leggen,
gisteren eisten fotograaf Lee
Friedlander, het blad Playboy
en uitgever Spaarnestad voor
de president van de Bredase
rechtbank mr. Pronk, elk één
miljoen gulden schadevergoe
ding, als het boulevardblad
Aktueel nog naaktfoto's uit
Madonna's vorige leven blijft
publiceren.
Playboy publiceerde de fo
to's van Madonna, die in 1980
door Lee Friedlander en een
collega waren gemaakt, in de
uitgave van september. Het
betrof een zestal zwart-wit fo
to's, niets verbergend van Ma
donna's natuurlijke schoon
heid, uit een collectie van 98
opnamen, die de fotografen in
dertijd maakten voor foto-ex
posities. Door haar succes-el
pees en wereldhits en zeker
ook door de alom geprezen en-
tertainment-film 'Desperately
seeking Susan' kregen die fo
to's een gouden randje.
De Amerikaanse mannen
bladen Playboy en Penthouse
boden tegen elkaar op om de
rechten op de negatieven van
de unieke foto's te pakken te
krijgen. Dat lukte vrijwel te
gelijk: Playboy kreeg voor een
bedrag, waarvan alleen vast
staat dat het zeker de. miljoen
dollar te boven gaat, de foto's
van twee fotografen uit 1980,
Penthouse wist een andere fo
tograaf, Bill Stone, genoeg toe
te schuiven. In de race om de
pin-up-primeur aan de man te
brengen bleef Penthouse de
concurrent een klein slagje
voor. Maar voor Playboy bete
kenden de Madonna's mean
ders toch een aantrekkelijke
verkoopstunt. Playboy Inter
national en Playboy Neder
land brachten de fotoserie in
september.
Bladen als Bild Zeitung,
Quick, Neue Revue en Sun
maakten reproducties uit
Playboy International, die al
in juli beschikbaar is. Het Ne
derlandse blad Aktueel, een
uitgave van de Brabantse Uit
geverij De Vrijbuiter BV, pu
bliceerde de foto's eveneens.
Reeds op 10 augustus werd op
de cover 'Hoever gaat Madon
na?' als uitnodigende vraag
aan de lezers voorgelegd. Bin
nen was een collage van de
Playboy-foto's te aanschou
wen. En dat nog voor Playboy
Nederland, dat met de naakt
foto's een nieuwe, jong poppu
bliek hoopte te bereiken, met
Madonna's prominente pos
tuur de markt kon penetreren.
Volgens raadsman mr. P.
Hendricks van Playboy was
dat een ernstige commerciële
tegenvaller.
Playboy, Friedlander en
Spaarnestad vinden dat Aktu
eel zo inbreuk heeft gemaakt
op de verworven auteursrech
ten. Bovendien, zo betoogde de
raadsman, was de wijze van
publicatie van de blootbeelden
zo beroerd, dat Friedlander's
naam als fotograaf geweld
werd aangedaan. Volgens de
eisers zouden copieën recht
streeks uit de Amerikaanse
Playboy zijn gehaald, omdat
die al lange tijd voor de offi
ciële verschijningsdatum be
schikbaar is.
Hij eiste dat Aktueel wordt
verboden nog Playboy-foto's
te publiceren. Hij voorzag
weer problemen als Playboy
een nieuwe Madonna-serie uit
de aangekochte collectie
brengt. Als dwangsom eiste hij
(drie keer) een miljoen gulden
bij elke overtreding. Boven
dien kondigde hij aan dat in
een andere rechtszaak Aktueel
voor een miljoen gulden als
schadevergoeding voor de nu
'gestolen' foto's zal worden
aangesproken.
Volgens advocaat mr. G.
Mannaerts van Aktueel waren
de naaktfoto's gewoon nieuws
en zijn de foto's uit de andere
bladen overgenomen. Volgens
hem zijn geen auteursrechten
geschonden, omdat de Aktu-
eel-reportage als vrije
nieuwsgaring moet worden
gezien. Hij verdacht Playboy
er zelfs van het kort-geding te
hebben aangespannen ter wil
le van de publiciteit. Hij wilde
overigens wel toezeggen dat
Aktueel zich in de toekomst
van dit soort praktijken, al
thans ten aanzien van Play
boy, zal onthouden.
De president van de Bredase
rechtbank, mr. B. Pronk, liet
het bewijsmateriaal, bestaan
de uit vele verschillende niets
verhullende Madonna-foto's,
stoïcijns de revue passeren.
Nadat een dikke stapel met
blote-bladen-bewijs op zijn
bureau was verzameld, zei mr.
Pronk nog niet te weten wan
neer hij uitspraak zal kunnen
doen.
AUCKLAND (AFP) - De affaire rond het tot zinken brengen
van de Rainbow Warrior wordt binnenkort verfilmd, kennelijk
omdat de producenten er alle ingrediënten in zien voor een goe
de thriller. Hoewel iedereen het verhaal kent, maar nog niet de
afloop, wordt een Nieuwzeelands/Canadese co-produktie ge
maakt, die eind 1986 zal uitkomen. Dit heeft de Nieuwzeelandse
producent Lloyd Phillips gisteren bekendgemaakt.
Voor de film, waarvan de titel niet bekend is, is een budget
van miljoenen dollars beschikbaar. Op lokatie zullen de gebeur
tenissen worden nagespeeld die leidden tot de sabotage waar
mee Franse geheim agenten het vlaggeschip Rainbow Warrior
van de milieubeweging Greenpeace in de haven van Auckland
tot zinken brachten.
„De film toont het werk en de risico's die Greenpeace loopt",
aldus Lloyd Phillips, die met een Canadees bedrijf van Green
peace een optie op de rechten op het verhaal heeft verkregen.
TV-spel opgenomen
in de Bijlmer Bajes
Door Jan Koesen
HILVERSUM - Een
journalistiek drama,
zo noemt regisseur
Eric Oosthoek zijn te
levisiespel 'Zondag
weet je alles', dat van
avond om 20.10 op Ne
derland 2 wordt uit
gezonden.
En die term is helemaal cor
rect. We kijken naar fictie,
naar verzonnen mensen in
verzonnen relaties, maar het
decor is grimmig echt: de Bijl
mer Bajes. Alles wat getoond
wordt is gebeurd, kan nog
vaak gebeuren en zal nog vaak
gebeuren. Hoewel 'Zondag
weet je alles' niet gebaseerd is
op zogeheten ware gebeurte
nissen, maar geheel ontspro
ten is aan het brein van scena
rioschrijver Gerard Kerkvliet,
is het spel zo realistisch als een
krantenverslag.
Een idealistische gevange
nisbewaarder, André ge
naamd, probeert nog iets te
maken van het leven van junk
Jopi. Die is daar allerminst
dankbaar voor en bedriegt en
hoont zijn beschermer wan
neer hij maar kan. Andre
krijgt vanwege zijn te humane
opvattingen problemen met
zijn directie en ook de andere
gevangenen buiten zijn goed
heid uit.
Dan volgen de gebeurtenis
sen elkaar in bliksemtempo
op. Jopi, voor de zoveelste
maal ontmaskerd als leuge
naar, neemt een overdosis in
en Andre wordt neergeschoten
door een andere gevangene
tijdens diens ontsnapping. De
menselijkheid heeft gefaald,
de ratten hebben het gewon
nen. En het gevangenissys
teem zal niet veranderen, al
zijn kerker en ijzeren bal ver
vangen door camera's en elek
tronica.
Dit spel is geheel en al opge
nomen in de Bijlmer Bajes en
dat geeft een beklemmende
authenticiteit. De dialogen
zijn weldadig ingekort en de
verteltrant is snel en vergt te
recht inzet van de kijker. De
onbekende acteurs Peter Bos
(Andre), Anne Buurma (Jopi)
en Johan Leysen (als de vluch
tende schieter) zijn diep in hun
rol gekropen. Ze acteren rustig
en geloofwaardig, kunnen een
close-up aan, geven leven aan
hun teksten en het is een vera
deming nu eens niet die para
de van bekende koppen te
zien.
Het filmen in een notoire
gevangenis is een hoofdstuk
op zich. Regisseur Oosthoek
mocht drieënhalve uur per
dag gedurende zes weken in de
bajes filmen, op voorwaarde
dat de echte gedetineerden
buiten de camera bleven en
dat hij de privacy van hun cel
zou handhaver).
Oosthoek: „Als wij met de
lift omhoog kwamen naar Pa
viljoen 5, gingen de gedeti
neerden met een andere lift op
dat moment omlaag. We
moesten na elke opname alles
afbreken, we mochten zelfs
geen schroevedraaier en elek-
triciteitssnoer laten liggen. We
hebben ook gebruik gemaakt
van een nagebouwde cel die
we in een technisch bedrijf
aan de overkant van de ge
vangenis hadden gesitueerd.
Hoewel de penetentiaire in
richting waar we gewerkt
hebben een zeer modern, elek
tronisch bewaakt gebouw is,
voel je wel degelijk de be
klemming. Dat hebben mijn
spelers ook ervaren. Ik zelf
fwintig jaar geleden om
precies te zijn op 1 januar
1965 kreeg volgens de grond
wet iedere Nederlander, die
,jet in zijn eigen onderhoud
ian voorzien recht op bij-
itand, die door burgemees-
(rr en wethouders wordt
verleend. In een gespeelde
locumentaire met Kees
jrusse in de hoofdrol kijkt
Ie maker van 'Het recht van
|e zwakste', Eli Asser, terug
ip 20 jaar Bijstandswet ge-
irojecteerd tegen de situatie
1920 en de toen geldende
.menwet. Daar de Alge-
iene Bijstandswet een bij-
jnder ingewikkelde wet is,
gorden in deze film ook alle
jpeciale voorwaarden en be-
rkingen uitgelegd.
Tl 9.22^
Van gewest
tot gewest
Scene uit 'Zondag weet je alles': de werkzaal van de Bijlmer Bajes.
heb een dag of zeven, acht
meegelopen in het Paviljoen
en de acteurs een dag, om de
sfeer te proeven."
Wie 'Zondag weet je alles'
beziet met sociale in plaats
van artistieke bril, kan de ge
dachte krijgen dat alle mense
lijkheid aan een bajesklant
besteed, en zeker aan een junk,
verloren tijd en moeite is. De
humane gevangenbewaarder
André is een geboren verlie
zer, hij wordt gewurgd in zijn
eigen ethiek. Bewaarders die
wat onverschilliger staan te
genover de gedetineerden,
krijgen zijn stress niet en le
ven heel wat prettiger. Vol
gens de regisseur is deze ein
dindruk niet de bedoeling. Ook
mensen, langdurig werkzaam
in justitie, hebben hun goed
keuring aan het verhaal ge
hecht. De spanning waaraan
de bewaarder tenslotte zal on
dergaan, komt bij veel cipiers
voor. Dat kan een beroeps
kwaal worden.
'Zondag weet je alles' is, hoe
dan ook bezien, een volwassen
en integer werkstuk geworden
.jbalve een reportage over
iet wonen in de Nijmeegse
lenedenstad, tussen de Sint
itevenstoren en de Waal,
aar de naoorlogse her-
iuw in zijn laatste fase is
jekomen, heeft 'Van gewest
- foto archief dt.fiot gewest' een portret ge
maakt van de Maastrichtse
waaraan goed artistieke kunstenaar Hub. Levigne.
stalte is gegeven aan een i De internationaal bekende
kumentaire onderbouw. Als [raficus en glazenier wordt
cipier elke morgen de eelt binnenkort 80 jaar, ter gele-
opent en goedemorgen n* genheid waarvan op diverse
is dat niet uit vriendelijkin ilaatsen in ons land exposi-
maar uit voorschrift. Hij m ties van zijn werk worden
net zo lang goede morgen a gehouden. Levigne, die in
pen tot de gevangene iets a 1933 de Prix de Rome ont-
al is het een verwensing, h ring. ontwierp onder meer
dacht aan dit soort deb postzegels voor de PTT, o.a.
maakt het stuk realistisch ta de Zeeheldenserie, voorts
Als er meer van dit soort; 9e Willibrorduszegels, kin-
ma komt, en de NOS heeft! l«zegels en de bevrijdings
een en ander aangekon; «gels.
dan zitten we niet slecht.
Van onze rtv-redactie
HILVERSUM - Het dagelijkse
NOS-radioprogramma 'Met
het oog op morgen' krijgt per 1
oktober vier nieuwe presenta
toren. Het zijn Frits Spits,
Koos Postema, Gerard van
den Berg en Violet Falken-
burg. Wim Bosboom, Karei
van de Graaf en Ivo Niehe
houden hun vaste presentatie
avond.
Eindredacteur Flip Feij zegt
dat met de instelling van het
nieuwe team presentatoren te
gemoet wordt gekomen aan de
eis van 'representatievere ver
tegenwoordiging' van de om
roepen in het NOS-program-
ma.
Gerard van den Berg is een
van gezichtsbepalende figuren
van de NCRV. Hij presenteert
nu onder meer het radiopro
gramma 'Globaal'. Violet Fal-
kenburg werkt in 1981 mee
aan het VARA-tv-programma
'Hoe bestaat het' en presen
teerde in de afgelopen jaren
voor de KRO-radio 'Adres
Onbekend' en 'Ratel'.
De veranderingen bij 'Met
het oog op morgen' houden in
dat de stemmen van Fred Rac-
ké, Jan Roelands, Hans Sleeu-
wenhoek en Hans Zoet zullen
verdwijnen. In december be-
Frits Spits, een van de
nieuwe presentatoren van
'Met het oog op morgen'.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
staat het populaire radiopro
gramma 10 jaar.
UTRECHT (ANP) - „Het
gaat niet om het Belgi
sche hemelbed of het Ne
derlandse hemelbed. Het
gaat erom dat het absurd
is om in een klein taalge
bied als het Nederlandse
twee dezelfde toneelpro-
dukties tegelijk van start
te laten gaan. Dan doen
we elkaar tekort. Als dat
gewoonte wordt kunnen
we de vrije theaterpro-
dukties op den duur wel
vergeten".
Aldus acteur Manfred
de Graaf, hoofdrolspeler
in het blijspel 'Het He
melbed' en gisteren ook
een van de hoofdrolspe
lers in het kort geding
dat theater- producent
Aerts had aangespannen
tegen het Amersfoortse
auteursrechtenbureau
IBOA. Aerts en De Graaf
menen dat IBOA zich
schuldig maakt aan con
tractbreuk door niet al
leen aan hen maar ook
aan een Vlaams theater
gezelschap fiat te geven
om met het Hemelbed,
een stuk van Jan den
Hartog, de planken op te
gaan.
Twee hemelbedden te
gelijk maken de spoeling
veel te dun en bovendien
stond in het contract met
zoveel woorden dat het
alleenvertoningsrecht
niet alleen Nederland
maar ook België gold, zo
betoogde Aerts raadsman
mr F. van de Loo gisteren
voor vice-president mr L.
Schuman van de recht
bank in Utrecht. Van de
Loo beaamde dat Aerts
de zinsnede over België
pas later in het contract
had laten opnemen maar
IBOA-directeur had on
der het contract in zijn
uiteindelijke versie zijn
handtekening gezet. „Ge
tekend is getekend. Als er
bij IBOA bezwaren wa
ren geweest, dan hadden
ze niet moeten tekenen",
betoogde de raadsman.
NEW YORK (RTR) - News Corp Ltd, eigendom van de media
magnaat Rupert Murdoch, is indirect in het bezit gekomen van
honderd procent van de Amerikaanse filmmaatschappij 20th
Century Fox. Murdoch had al de helft in handen.
Een dochtermaatschappij van News Corp heeft de resterende
vijftig procent gekocht van TCF Holdings, eigendom van olie
magnaat Marvin Davis en diens familie en houdstermaatschap
pij van 20th Century Fox, zo heeft Murdoch maandag in New
York laten weten. Naar schatting kost een en ander Murdoch 325
miljoen dollar.
De transactie, die ook enkele onroerend-goedverkopen in
houdt, zal vermoedelijk deze herfst nog kunnen worden beklon
ken. De Amerikaanse wet schrijft voor dat News Corp als bui
tenlandse onderneming enige tijd moet wachten voordat zij
meer aandelen overneemt.
In maart kocht News Corp voor 250 miljoen dollar de eerste
vijftig procent in de filmmaatschappij. Kort daarop trok Davis
zich terug uit een samenwerkingsverband met Murdoch dat was
opgericht om Metromedia Inc., eigenaar van zeven Amerikaanse
teelevisiestations, te kopen, waardoor Murdoch als enige koper
van Metromedia overbleef.
Murdoch bezit dagbladen in Australië, Groot-Brittannië en de
VS. Wellicht moet hij zijn „vlaggeschip", The New York Post,
van de hand doen om de voldoen aan de Amerikaanse voor
schriften die het bezit van dagbladen en omroepstations op een
zelfde markt verbieden. Kortgeleden wisselde Murdoch zijn
Australische staatsburgerschap voor het Amerikaanse om de
nodige transacties in de VS te kunnen plegen.
HILVERSUM (ANP) - De
NOS-rubriek Hobbyscoop
zal vandaag op de midden-
golfzender van Hilversum
5 (1008 khz) een derde en
vooralsnog laatste proef
houden om de kwaliteit
van de middengolfzenders
in Nederland te verbete
ren.
Met behulp van een zo-
genoemmd optimod-toe-
stel, zal geprobeerd wor
den de verstaanbaarheid
en de muziekkwaliteit van
de middengolfzender op te
vijzelen.
Eerdere proeven van
Hobbyscoop hebben al
aangetoond dat de geavan
ceerde hogetoonfilters die
de PTT in de nieuwe mid
dengolfzenders in Flevo
land had geïnstalleerd niet
aan de verwachtingen vol
deden, evenmin als het zo
genoemde Dam-systeem,
een methode om bij zachte
geluidspassages stroom te
spraren door het vermogen
terug te brengen. De su
perfilters van de PTT zijn
inmiddels weer vervangen
door filters van het oude
type uit de ontmantelde
zenders van Hulsberg.
De rubriek Hobbyscoop
kan bij zijn proeven reke
nen op reacties van een
toegewijd luisterpubliek
verspreid over het hele
land. Volgens Hans G.
Janssen, eindredacteur
van Hobbyscoop, is het
daardoor mogelijk een re
delijk beeld te krijgen van
het effect van de proefne
mingen.
Bittere
lauweren
Chuck Tatum (Kirk
Douglas) is een journalist,
die door een van de belang-
ijkste kranten van de Ver-
jenigde Staten is ontslagen.
Hij solliciteert bij een pro-
fuciaal krantje in Albu-
uerque te Nieuw-Mexico,
Door Dirk Vellenga
IN HAAR eigen land is is
nauwelijks bekend, de film
pionier Helen van Dongen,
ex-vrouw van Joris Ivens.
Ze vertrok in 1936 voorgoed
naar Amerika, waar ze een
vooraanstaande 'film-edi
tor' werd en ook zelf regis
seerde.
Vijf jaar geleden werd er
bij toeval opnieuw contact
gemaakt tussen Nederland
en Helen van Dongen. Ze
zag in de New York Times
een bespreking van de film
'Opname' van het Werk
theater en Erik van Zuylen
en las dat als 'editor' werd
vermeldH. van Dongen.
Ze werd nieuwsgierig. Wie
was toch die naamgenoot die
hezelfdde vak uitoefende als
zij? Het bleek Hans van
Dongen te zijn, een 34-jarige
filmer die heel wat Neder
landse films heeft gemon
teerd. Geen familie.
Duur woord
Deze Hans van Dongen
heeft nu een documentaire
gemaakt over Helen van
Dongen, die vanavond onder
de titel 'Dubbelbeeld' door
de NOS wordt uitgezonden
(Nederland 2,21.25 uur).
'Editor' is eigenlijk een
duur woord voor 'monteur'.
Een 'editor' in de filmwereld
is iemand die de definitieve
versie van een film bijeen
voegt uit de verschillende
scenes en geluidssporen.
Hans van Dongen is 'editor'
van o.a. 'De lift' van Dick
Maas en van 'De stilte rond
Christine M.' van Marleen
Gorris. „Een editor zit half
op de regisseursstoel, fun
geert als tegenpool en
klankbord van de regis
seur", zegt hij over zijn vak.
Bitter
In 'Dubbelbeeld' komt de
nu 76-jarige Helen van Don
gen tevoorschijn als een be
scheiden vakvrouw, die met
ingehouden bitterheid
spreekt over de jaren waar
in ze werkte met Joris Ivens.
Ze monteerde voor hem o.a.
'Zuiderzee' (1931), 'Borinage'
(1933) en 'Spaanse aarde'
(1937). Joris Ivens wijdt in
zijn boek 'De camera en ik'
weinig woorden aan de in
breng van Helen van Don
gen, die daar onlangs over
opmerkte: „Wat hij in dat
boek over mij zegt is niet be
paald complimenteus.
Waarom? Dat moet u maar
aan Ivens vragen".
Helen van Dongen.
Hoe groot haar invloed op
de films van Ivens is ge
weest, is niet meer te achter
halen. Toen 'Spaanse aarde'
werd gemaakt, zat Helen
van Dongen in New York.
Ivens, Fernhout en Ernest
Hemingway werkten in
Spanje en het materiaal
werd opgestuurd naar New
York. Er was nauwelijks
sprake van een scenario of
een structuur. Helen van
Dongen verzamelde de film
banden en maakte er iets
van. Hans van Dongen:
„Wat nu uiteindelijk van
Ivens is en wat van haar, de
decoupage, het tempo, het
gevoel dat erin zit, dat is niet
te achterhalen".
Aanzien
Helen van Dongen stu
deerde en werkte in Parijs
en Moskou en toen ze zich
eenmaal in de VS had geves
tigd, richtte ze haar schre
den naar Hollywood. Ze
maakte met Joseph Losey
een documentaire over de
petroleumindustrie in 1939,
werkte mee aan films voor
het Amerikaanse ministerie
van landbouw en (in 1943)
voor het Amerikaanse leger.
In de Verenigde Staten1*
gisseerde ze twee comp'l'
tiefilms, 'Russians at w*
(1942) en 'New Review
(1945). Dat gaf haar
nieuwe wereld veel aanzi» wrdt 'ff t>t-
Voor Robert Flaherty n»!
teerde ze in 1948 de
'Louisiana Story' (1946-
Na een huwelijk van
jaar scheidde ze in
Joris Ivens. In 1950 troU«®frt
ze met de historicus en mSIE m" -
ticoloog Kenneth Durant.
stopte met haar filmwerk'
ging wonen op het pl>"
land van Vermont.
haar man ging ze historis
onderzoek doen en na
dood van Durant, in
schreef ze verschillendef
nografieën.
Respect
mm wordt mam
vm in*
„Ik heb nooit de be-'T
gehad opde voorgrond f
staan", zei Helen van IM
gen onlangs in een Wn
view. „Ik vind het niet 1
dat de buitenwereld nie'1
de hoogte is van mijn""
breng, maar ben veel i"
gesteld op het respec' j
mijn collega's en van
heb ik volop lof ontvang®'