Clint Eastwood als een
moralistische schutter
in western 'Pale Rider
'The Emerald Forest
terug naar de natuur
nu nu
ook in de mgramm's
Calvino, de schrijver die niet bestond
Drie dagen film kijken
in De Borg in Bre<
EO blijft ook op
donderdag zichzel
VRIJDAG 20 SEPTEMBER 1985
PAGINA GIDSil
[plJDAG 20 SEPTEMl
an der Meulen
programma's
NEDERLAND 2
(«■■■•■in Buitenlandse
I k hebt tiet
\M jewilé
fypie Happie en
gier en Nu is vanavond om
Jjgblik te zien op prinsjesdag
Jj „jtkeringstrekker en een
t n der Meulen. Verder aandai
'ren uit de Derde Wereld en d
L. de Gouden Cirkel.
Door Marjan Mes
Het 'wilde westen' van de Amerikaanse pio
niers was in de jaren vijftig het onderwerp
van menige western of 'cowboy'-film, zoals dat
toen in ons land heette.
Toen dit filmgenre, dat menig meesterwerk ople
verde, in onbruik was geraakt, werd het door de Ita
liaan Serge Leone in ere hersteld. Zijn 'spaghetti'-
westerns bliezen dit stoere genre, waarin de geschie
denis van de Verenigde Staten op elementaire wijze
wordt verbeeld, nieuw leven in.
Zijn films betekenden het
begin van de faam van acteur
Clint Eastwood (thans 55), als
onoverwinnelijke 'loner'
maakte hij in 1964 zijn entree
in 'A Fistful of Dollars' van
Leone. Lang bleef hij de held
van menige western. Een tani
ge, onverzettelijke kerel met
een sterke uitstraling, die later
de hoofdpersoon van misdaad
films werd en die ook zelf ging
regisseren. Hij introduceerde
de Dirty Harry-figuur; een
keiharde bestrijder van mis
daad, die steeds reactionairder
trekken begon aan te nemen.
Zo was 'Sudden Impact' wel
een spannende, maar ook nare
film met weerzinwekkende
types en een ultra-rechtse kijk
op orde en gezag.
Clint Eastwood is thans te
ruggekeerd naar het genre,
waar hij mee begon. Het door
hem geregisseerde 'Pale Rider'
is een ouderwetse western,
waarvan de moraal echter
heel wat behoudender is dan
van veel voorgangers uit de
jaren vijftig. Het begint veel
belovend met een troep rui
ters, die over de prairie van
Idaho davert. Besneeuwde
bergtoppen aan weerszijden
en roodbruine savannen in
herfsttooi.
De bewoners van
een nederzetting reageren met
schrik op het getril van de
grond, dat onmiskenbaar ge
vaar aankondigt. De bende te
paard dendert inderdaad door
het armzalige dorpje en ver
nielt alles wat nog enigszins de
moeite waard was. Het primi
tieve gehucht blijkt te lijden te
hebben onder de terreur van
een goudmijneigenaar wiens
rauwe zoons en helpers niet
voor moord terugdeizen om de
godvruchtige, particuliere
goudzoekers schrik aan te ja
gen. Zij vormen concurrentie
voor deze ondernemer, maar
ordehandhaving bestaat hier
niet.
In deze woestenij verschijnt
uit het niets een onbekende
Clint Eastwood als scherpschutter in zijn eigen western 'Pale Rider'.
vreemdeling op een witte
schimmel. Hij daalt van de be
sneeuwde bergen omlaag om
met ijzeren hand orde op za
ken te stellen. Het gebed van
een jong meisje, dat zojuist
haar hond door de boeven
heeft zien neerschieten, lijkt
verhoord. Op het moment van
het verschijnen van de raad
selachtige Clint Eastwood ci
teert zij namelijk net uit de
bijbel het fragment, dat
spreekt van de komst van een
'bleek paard met de dood op
zijn rug'. Tot verrukking van
haar en haar rechtschapen
moeder blijkt de vreemdeling
nog een dominee ook. Hij
draagt tenminste een wit
boord en zij noemen hem 'Pre
diker'. Hij inspireert de ge
meenschap tot gewelddadig
verzet tegen de mijn-bende,
aan wie hijzelf zeer rake klap
pen uitdeelt. Het lijkt wel alsof
Eastwood zichzelf hier als een
wrekend symbool van God
zelf beschouwt. Hij waar
schuwt de arme goudzoekers,
die overigens steeds meer
goud vinden, ook tegen het
kwaad van het rijk willen
worden. Zowel moeder als
dochter worden verliefd op
hem. Je zou het niet verwach
ten van zo'n kuis jong meisje,
maar zodra ze hem haar liefde
heeft verklaard, wil ze deze
ook met hem 'bedrijven'. Daar
gaat hij natuurlijk niet op in.
Wel weet hij haar uit de han-
- foto: warner bros.
den van de bende te redden als
die haar wil verkrachten. Het
goede wint het natuurlijk van
het kwade in deze teleurstel
lende western met zijn simpe
le EO-moraal. Jammer, want
Eastwood kan filmen en hij
heeft nog altijd een intrige
rende persoonlijkheid.
'Pale Rider* van Clint East
wood, Grand Theater in Bre
da.
Van onze filmredactie
HET LIGT in de aard van ons
milieuverspestende tijdperk,
dat filmers en publiek belang
stelling hebben voor onbedor
ven natuurmensen en dito
landschappen. Terug naar de
primitieve oerstaatdat wil
len we soms allemaal wel. De
Tarzan-film 'Greystoke' was
een confrontatie tussen een
nobele wilde en de geïndus
trialiseerde wereld. The Eme
rald Forest' van John Boor
man zoekt het ook in die te
genstelling.
Het is een onderhoudend
Hollywood-spektakel met een
sprookjesachtige inhoud.
Boorman weet een avonturen
film prachtig aan te kleden,
zoals zijn 'Excalibur', over de
Arthur-legende, al bewees.
'The Emerald Forest' is geba
seerd op de ware historie van
een Peruviaanse ingenieur
wiens zoon in het oerwoud
was verdwenen. Na tien jaar
vond de vader de zoon terug.
De jongen was door zijn op
vallende uiterlijk tot opper
hoofd van de Mayuruma-in-
dianen gekozen. Scenario
schrijver Rospo Pallenberg
leek het nuttiger om van de
vader een Amerikaan te ma
ken, aangezien dat het con
trast bevordert. De jongen
wordt gespeeld door de zoon
van Boorman, Charley; een
vooral verbazing suggererend,
blond joch.
Hij wordt aan de rand van
de Amazone-jungle gekidnap-
ped door 'onzichtbare men
sen'; een indianenstam, die
nog in het stenen tijdperk
leeft. Na een jarenlange
speurtocht vindt de ingenieur
(Powers Boothe) zijn zoon te
rug als een indiaan, <Jie niet
met hem terug wil naar de
wereld van de 'termieten', zo
als de indianen de blanken
noemen, omdat ze hun bossen
ruïneren. Hun bestaan wordt
ernstig bedreigd door de op
rukkende beschaving. Een
stuwdam dreigt hen daadwer
kelijk te verzwelgen. Maar ze
weten dat gevaar te keren met
hun mysterieuze beheersing
van de natuurkrachten.
Een wekenlang verblijf bij
de stam, die hem zwaar had
verwond toen ze hem gevan
gen nam, overtuigt de inge
nieur van het gelijk van zijn
zoon. Een romantisch jongen-
savontuur waar alleen wat te
veel moralisme in is gestoken.
Boorman weet de primitieve
samenleving invoelbaar te
treffen, compleet met allerlei
oude gebruiken en rituelen,
die op lokatie en in de studio
haarfijn werden nagespeeld.
Wat al te overvloedig trou
wens, waardoor de spanning
onnodig wordt onderbroken
en er aan het sprookje ook net
iets teveel pseudo-weten-
schappelijks wordt gegeven.
'The Emerald Forest' (Het
smaragdgroene woud) van
John Boorman. Cihesol 1 in
Breda en Rubens in Antwer
pen.
Charley Boorman als blanke indiaan in "The Emerald Forest' van pa John Boorman.
- fotc concorde films
Door Cees Manders
ROME - De donderdagmorgen in Siena
overleden Italo Calvino (63) was één
van de grootste Italiaanse schrijvers
van na de oorlog, en ook één van de
weinigen die in het buitenland werd
gewaardeerd (en vertaald).
Hij heeft veel geschreven wat later
als 'klassiek' zal worden erkend.
'De Klauterende Baron', 'De Halve
Graaf', en 'De Ridder die niet bestond'
zijn meesterwerken van ironische ver
telkunst. Calvino hanteert de irreële
wereld van de fabel om de realiteit in
al haar absurditeit uit te beelden. Een
graaf die in tweeën wordt geschoten,
een goede en een kwade helft; een ba
ronnetje dat zijn hele leven in de boom
zit; en een harnas zonder inhoud (rid
der) zijn unieke, 'calviniaanse' creaties,
boordevol allegorie, protest en maat
schappijspot.
In het Nederlands vertaald zijn 'De
Onzichtbare Steden' uit 1972, 'Als een
Winternacht een Reiziger' uit 1979, en
'Het Kasteel van de kruisende Levens
paden', uit 1969. Hiervan is 'De onzicht
bare Steden' de populairste. In dit reis
verhaal a la 'Gulliver's Travels' pas
seert een aantal steden de revue, die
Marco Polo bereist in opdracht van de
Chinese heerser Kublai Kan. Stuk voor
stuk 'idiote' steden, die slechts kunnen
bestaan in droom en fantasie maar hun
onmogelijkheid ontlenen aan de wer
kelijkheid. Gevleugeld zijn onderhand
de slotwoorden van Marco Polo: „De
hel van de levenden is niet iets wat zal
zijn; als er een is, dan is het de hel die
er al is, de hel die wij dag in dag uit be
wonen." (vertaling Nederlandse uitga
ve)
In 'Als een Winternacht een Reizi
ger' speelt Calvino een merkwaardig
spel met de lezer, die een actieve rol
krijgt toebedeeld. Eerst staat hij buiten
het verhaal, maar wordt later zo in
dringend door de schrijver toegespro
ken dat het vrijwel onmogelijk is toe
schouwer (lezer) te blijven. Een typi
sche Calvino-constructie.
De schrijver heeft grote faam ver
worven met werken als 'De Stemmen-
teller', de 'Bouwspeculatie', 'Het pad
van de spinnenesten' en 'De kraai komt
het laatst'. Deze zijn meer 'sociaal' geo
riënteerd en gebaseerd op Calvino's
eigen ervaring als verzetsman, als 'for
meel' communist, in de veertiger en
vijftiger jaren. Maar ook hier is de ver
telkunst zo overweldigend, dat de ver
halen de grenzen van het echte en het
fabelachtige overschrijden.
Calvino, de grote schrijver, was
groot vooral door zijn ongeëvenaarde
bescheidenheid. Hij weigerde 'belang
rijke' literaire prijzen, en woonde 15
jaar in Parijs ook om de populariteit in
zijn vaderland te on vluchten.
De Italiaanse schrijver Italo Calvino die gisteren is
overleden. - fotoap
Van onze filmredactie
Het vierde Borg Filmfestival in Breda, dat vanavond om
uur begint in De Borg (school voor verpleegkundigen, Zi(
straat 96a), omvat een aantal interessante films, dat in dezetj
treien nog niet in de bioscoop te zien was.
(JederuwITI
faas]
Hill Street
Blues
pja alle moeilijkheden in het
verleden wordt agent Mike
perez plotseling een ge
aarde collega als hij een
in uit een brandende wo-
jg redt. Zijn heldendom
ïmt ook Furillo ter ore,
aar deze verneemt tevens
,n een verklikker, dat de
idingsactie zich niet zo
.ft toegedragen als ieder-
n aanneemt. Heeft de ver-
Jkker gelijk? Voorts komt
layce Davenport voor een
loeilijke keus te staan. Ze is
>naderd om assistent-offi-
[ier van justitie te worden,
jjet aanbod streelt haar,
biaar ze weet wat ze moet
loen en de tijd dringt.
Scene uit 'Casta Diva' van Eric de Kuyper. - fotoarchief^
Het festival start vanavond
om 19.00 uur met de korte, tra-
gi-komische film 'Man in de
war' van Joost Ranzijn. Daar
na volgen de tekenfilm 'Trein-
huisje' van Paul Driessen, 'Je
vous salue, Marie' van Go-
dard, de animatiefilm 'Nog
eens' van Hans Nassenstein en
tenslote 'Repo Man', Ameri
kaanse misdaadparodie van
Alex Cox met Emilio Estevez
als een 'dief' van niet afbetaal
de-auto's. Tevens draait op de
ze avond 'Harakiri' van Masa-
ki Kobayashi, een Japanse
film uit 1962 over een samoerai
die zelfmoord pleegt. Deze
dramatische film draat ook op
zaterdag 21 september (om
16.00 uur).
Het zaterdagprogramma
wordt om 14.00 uur geopend
met de nog geen uur durende
chimpansee-film 'Chimps' van
Bert Haanstra en de documen
taires 'De weg naar Bresson'
van Jurriën Rood (over de
Franse cineast Robert Bres
son) en 'Mondriaan' van Piet
Hoenderos, waarin een beeld
wordt gereconstrueerd van
het verblijf van Piet Mon
driaan in New York (1940-
1944). Om 19.00 uur gaat 'Het
scheppen van een koe', een ko
mische tekenfilm van N.
Driessen, vooraf een 'Staking',
de eerste film (uit 1925) van de
Rus Eisenstein. Daarin laat
deze de klassenstrijd contrj.
teren met de kapitalist»
onderdrukking volgens
gente montageprincipes.
Om 21.30 uur volgt 'Liarnie
de door John Sayles met,
en overtuigingskracht j Marsha Mason, die de rol
maakte low budget-film ovi
een getrouwde vrouw
kinderen, die verliefd won
op een andere vrouw en
door gedwongen wordt keu
te maken. Om 23.45 uur dra;
'Stop making sense',
mentaire van Jonathan Deo
me over concerten van I
Talking Heads.
Voor de zondag (22 septm
ber) staan als belangrijks
films op het programma (J
ta Diva' van Eric de Kum
'Giovanni' van Annette Apo
die om respectievelijk 16.00
18.00 uur beginnen. 'Casta!
va' bestaat uit zeventien 1ï
durige scènes, waarin mam
worden geobserveerd
uitvoeren van banale haiti
lingen. Aankleedscènes
den begeleid door pracht
klassieke muziek, andere dc
filmmuziek uit andere, mee
klassieke films.
'Giovanni' was de twee
speelfilm, na 'Golven' van Ai
nette Apon. Het sobere ve
haal is gesitueerd in een
meinse hotelkamer, die n'ü
wordt verlaten en een
dramatiek heeft.
19.25
The Goodbye
Girl
Deze verfilmde komedie van
Broadway-schrijver Neil
Simon gaf Richard Dreyfuss
in 1977 de kans een Oscar te
verdienen voor zijn hoofdrol
van de acteur Elliot Gar
field. Hij speelt samen met
vertolkt van Paula, een
voormalige Broadway ar
tieste, die thans op haar
drieëndertigste als ballerina
aan de kost probeert te ko
men. Ze bewoont samen met
haar dochtertje Lucy een
appartement. Plotseling
staat er een zekere Elliot
Garfield voor de deur die bij
haar intrekt.
23.35
Vlinder op
de schouder
Roland Feriaud, een Franse
zeeman van middelbare
leeftijd, moet enkele dagen
in Barcelona doorbrengen
jsn hij neemt een kamer in
een hotel. Plotseling hoort
hij in een van de aangren
zende vertrekken een ge
kerm. Als hij gaat kijken,
staat de deur van de bewus
te kamer op een kier en Fe
riaud ontdekt een lijk. Ver
volgens wordt hij in een zie
kenhuisbed wakker met een
flinke koppijn. Een man,
van wie Feriaud aanneemt,
dat hij een dokter is vraagt
hem voortdurend naar een
koffer.
'Flesh and Blood'het rau
we, bloeddorstige spektakel
over een groep huurlingen
in de middeleeuwen van
Paul Verhoeven, blijft ge
prolongeerd. Rutger Hauer
is een meedogenloze boef,
die alles wat hem in de weg
staat, met kennelijk plezier
doorklieft met zijn zwaard.
In Casino 1 in Breda en Ro-
xy 1 in Bergen op Zoom.
De Britse mooie meisjes
fotograaf David Hamilton
blijft maar doorgaan met
zijn soft porno-plaatjes
films. 'Premiers Désirs' zit
weer vol met soft focus-
beelden van ontklede kind
vrouwtjes. Ze worden bijel-
kaar gehouden door een ver
haaltje over een jonge
maagd, die haar eerste sek
suele ervaring wil beleven
met een oudere, getrouwde
heer. In Casino 2 in Breda.
'Kaos', de briljante verfil
ming van legendarische ver
halen uit het oude Sicilië
door de gebroeders Taviani,
blijft in Cinesol 3 in Breda.
Verschillende, poëtisch ge
troffen Pirandello-verhalen
worden met elkaar verbon
den door een prachtige slo-
tepisode, waarin de schrij
ver Pirandello zelf optreedt.
In Filmhuis Concordia in
Breda blijft het 'Gerard
De Amerikaanse film True
Confessions' is het verhaal
van de relatie tussen twee
Thoolen Festival'. Tot
met zaterdag de korte fito
van Orlow Seunke
voorbedachten rade'
'Prettig weekend, menee
Meijer'. Van maandag 23 tol
en met woensdag 25
ber: 'Altijd wat anders,
den wat goeds' van Seunlf
en 'De elektriseermacW MSke eH Wiskei A
van Wimshurst van Er»
van Zuylen naar een ver-
haal van W.F. Hermans
Donderdg 26 tot en met Ut
terdag 28 september: T».
standen' met het Werktheï
ter.
'Starman' met Jeff Bril
ges als buitenaardse p
tussen de mensen, is te zie
in Luxor in Terneuzen. Arf
werpen biedt de filmliefhe'
bers een paar interessajl|
films: 'Desperatly Seel
Susan' met Madonna (in
tro 1), 'Purple Rose of Cl
van Woody Allen (in Rex!
'Joy and Joan' van Jacqi
Saurel (in Sinjoor).
Sis dit
Van onze rtv-redactie
HILVERSUM - De EO-televisie yerhuist van de dinsdag11!
de donderdag en dat is wel de grootste verandering, vfj
ideeën en werkwijzen van deze principiëelste aller oni
blijven onveranderd.
Hoofdonderwerp blijft 'het omroepen van het reddende1'
gelie van de Here Jezus dat levens verandert en vrede breng
Een nieuwe serie is 'De Aartsvaders' (13 afleveringen1,,
komen er een reeks korte gedramatiseerde verhaaltjes me'
bele bodem, die 'kijkgenot leveren en de Bijbelse bo
overbrengen'. De rubriek 'Tijdsein' krijgt een bui tenia""'
briek.
De buitengemeen fraaie natuurserie 'The Flight of tW
dor' krijgt een vervolg, 'The making of the continent.'
wordt de geologische wording van Noord Amerika in be
bracht. Maker is Michael Andrews die ook de Condor oP]
naam bracht.
De spektakelfilm 'Ben Hur' wordt op 2 avonden uitg#
Een andere film is 'The Chosen' naar het boek van de A
kaanse auteur Chaim Potok. De EO gaat tevens 2 films
den waarvan zij zelf mede-verantwoordelijk voor de pr°" I
is geweest, 'Nicolai' en 'Surprised by Joy'.
Qt£ FlAÜWe
W£ ZITTRJ Kj/er
VÊRHA4t
S7VoP£,
sw®
/u
i&c-a/r-i
cw
1
