TWAALFDE PROVINCIE GAAT VANDAAG NAAR DE STEMBI)! Winkle Pieker I jORDANl Weer Nieuwe Onderzoek naar wasresultaat Sp aanse Franse c< ONAFHANKELIJK TNO-ONDERZOEK TOONT AAN: VEEL VUIL EN VLEKKEN GAAN ER OP LAGERE TEMPERATUREN BETER UIT ALS U EERST V00RWAST OF INWEEKT ECHT SCHOON WORDT HET PAS NA VOORWASSEN OF INWEKEN MET BIOTEX. IJ EXTRA OP WOENSDAG5 Ruim Urk Hoe vissen HENGEL- RUBRIEK Niet duur Almere Niet af WERKZAAM O] GEZAGHEBB1 TNO-VOORWASRAPPORT NR. 20.2141982/TNO-INWEEKRAPPORT NR. 20.4091984. WOENSDAG 18 SEPTEMBER 1985 111 PAGlJ yi/oENSDAG 18 SEP1 Door Miek Salet Foto's: Theo van Zwam Als Potter vandaag een stier moest schilderen, zou hij naar Flevoland gaan. Mesdag zou er ver rukt aan een nieuw pano rama beginnen. Van Gogh zou er zijn tweede Arles vinden en Jongkind zou zich en zijn doeken blauw schilderen. De twaalfde provincie van Nederland heeft een landschap dat het Hol landse schildershart snel ler doet kloppen. Wei. Water. Wind. Wolken. Een polderprovincie. Van onorthodoxe pioniers en rechtzinnige vissers. Van wil de natuur en tamme steden. Een paradoxale provincie. Het geschiedenisboekje van Flevoland is nog erg dun. In den beginne was er water. Met de: smaak van tranen. De Zui derzee. Brood en dood voor de vissers van Volendam, vrouwtjes van Stavoren en al die anderen die woonden aan de rand van de ziedende zee. In 1932 kwam de Afsluitdijk klaar. Zuiderzee werd IJssel- meer. Zout werd zoet. Zuur voor sommigen. Op Urk gin gen de vlaggen halfstok. De vissers namen treurend af scheid van de zee, die zo rijk was aan haring en ansjovis. Hoe zouden ze voortaan hun netten en portemonnee moeten vullen? Maar in de rest van het land mocht de vlag fier en vrolijk wapperen. Holland was een stukje veiliger geworden. Er kon een begin worden ge maakt met de inpoldering. Water werd land. Made in Holland. Zo maakten Nederlanders zelf hun twaalfde provincie. Een menselijke poging in het scheppingswerk. Niet foutloos dus. Er is heel veel lelijks in de IJsselmeerpolders. Maar het is te vroeg om daarover een defi nitief oordeel te vellen. Flevo land is nog niet af. Zelfs de naam staat nog niet helemaal vast. Leerkrachten moeten nog even wachten voordat ze „Flevoland met de hoofdstad Lelystad" toevoegen aan het rijtje van elf, dat ge neratieslang in kinderkopjes is gestampt. In Den Haag heeft men wel een voorkeur voor de naam Flevoland. Maar het nieuwe provinciaal bestuur heeft het democratische recht om zelf eein andere naam te kiezen. De adviescommissie voor de vast stelling van Nederlandse aardrijkskundige namen, is vast niet zo overwerkt dat ze z:ich rfiet over nieuwe sugges ties zou willen buigen. Toch is de kans klein dat er straks een andere naam op de provincie wordt geplakt. Flevoland is een kleine, maar ruime, provincie. Zo'n 165.000 hectare. Met pakweg 170.000 inwoners. Dat is onge veer twee voetbalvelden per persoon. De nieuwe provincie telt slechts zes gemeenten: Alme- re, Dronten, Lelystad, Noord- oorstpolder (zeg maar Em- meloord), Urk en Zeewolde. De tegenstanders van de nieuwe provincie vonden dat. té wei nig. Is dat nu nodig? Een pro vinciaal waterhoofd van twee honderd ambtenaren voor zés gemeenten? Een dik betaalde commissaris van de koningin voor nog geen vijf procent van de gemeenten die Van Agt in Brabant moet besturen? De kritiek kwam vooral van de Raad van State en ook de wijs geachte mannen en vrou- Flevoland schrijft historie Vandaag gaan de bewoners van de IJssel meerpolders voor de eerste keer naar de stembus om een eigen provinciaal bestuur te kiezen. De politici krijgen dan drie maanden de tijd om een bestuurlijk appa raat op poten te zetten. Op 1 januari wordt Flevoland dan de twaalde provincie van ons land. Woensdag wordt dus een historische dag, want een uitbreiding van het aantal provincies is geen dagelijkse kost in onze vaderlandse geschiedenis. De verkiezingen zullen ook zeker wor den gebruikt door landelijke politici. Dat is standaard. Als de uitslag tegenvalt, wijst de politicus op het feit dat het slechts om provinciale verkiezingen gaat. Is de uitslag gunstig, dan zegt de politicus tevreden dat de kiezers zijn beleid steunen. De argusogen van het Binnenhof gaan vooral naar het aantal stemmen dat D'66 gaat trekken na de wederopstanding van Hans van Mierlo als politiek leider. Op de verkiezingsaffiches in de polder staat het GPV genoteerd als lijst 1Dat is geen politieke graadmeter. Omdat er nog nooit eerder verkiezingen werden gehou den, heeft men de lijstnummers via een lo ting aangewezen. Volgens een enquête zou de PvdA de werkelijke nummer 1 zijn, gevolgd door CDA en VVD. Hoewel de burgemeester van Lelystad, de voormalige minister en kroegbaas, Hans Gruijters zich publiekelijk heeft op geworpen als de nieuwe commissaris van de koningin, lijkt de groter dat een PvdA-er het dozijn commissarissen vol mag maken. ...een landschap dat het Hollandse schilderhart sneller doet kloppen. Urk...op zondag gesloten. wen van de Eerste Kamer hadden hun twijfels, die zicht baar werden in hun stemge drag: 38 voor en 33 tegen. De voorstanders hadden ook wel twijfels, maar vonden een nieuwe provincie beter dan de huidige situatie: een IJssel- meerpolder die verdeeld is over verschillende provincies en bestuurlijk in het luchtledi ge hangt. De regering heeft de tegen standers beloofd dat het nieu we provinciale bestuur niet uit bureaucratische muggezifters zal bestaan. Met een kat naar de elf oude provincies zei mi nister Rietkerk dat zo: „Het is niet zo dat de nieuwe provin cie een kopie wordt van de be staande provincies: doelma tigheid, flexibiliteit en het te gengaan van bureaucratise ring en overbodige procedures zijn uitgangspunt bij het for muleren van de waarden voor de opbouw van de nieuwe pro vincie." Maar verder wordt het een normale provincie, met dezelf de taken en bevoegdheden als de andere elf. Trouwens, Mar- kermeerMarkerwaard (door halen wat niet gewenst wordt) valt ook onder het bestuur van de nieuwe Provinciale Staten. Flevoland is een polderpro vincie. Aanvankelijk bedoeld om te boeren te laten dorsen. De meeste grond, 100.000 hec tare, is voor de landbouw. Zes tig procent akkerbouw en veertig procent weidebedrij- ven. Grote efficiënte voedsel fabrieken van gemiddeld veertig hectare groot. Maar is méér dan land bouwgrond. Bijna nergens in ons land zijn zo veel bossen. Dat is bewust gedaan. Voor de recreatie en om de jonge pro vincie een wat volwassener landschap te geven. De mens heeft de natuur daarbij een handje geholpen. Niet dat moeder natuur dat zelf niet zou kunnen. Maar de mens wilde er wat meer vaart ach ter zetten. Dus werden er veel populie ren aangeplant. De populier is de pionier van het woud, die ook in de wind snel groeit. In de luwte van de populieren, wilgen en elzen, die na een paar jaar al een bosachtig ge zicht aan een landschap geven, werden en worden beuken, eiken en essen geplant. Die hebben luwte nodig. En een eeuw voordat ze hun pensioen, tijd om te rooien, bereiken. Door dez'e beredeneerde •f J7, 4 jri A, i 1 \5 v vj, /f t i NV Ar t ''f ,"A x ,1 $W F A, 1 Dagelijks pendelen 7500 mensen naar hun werk in de oude provincies. Urk....heimwee naar Zuiderzee.... techniek, ziet Flevoland er nu bosrijk uit. De populaire po pulieren en de wilgen bepalen het landschap nog, maar daar tussen groeien al de bomen die de kinderen van de volgende eeuw het Scharzwald zullen doen vergeten. Meer dan de bossen bepaalt het water het gezicht van de nieuwe provincie. Tussen Al- mere en Lelystad ligt het moe rassige natuurgebied van de Oostvaardersplassen. En de hele provincie wordt omringd door meren, waar vogels en toeristen van verschillende pluimage neerstrijken. Maar hoe fris en groen de nieuwe provincie ook mag zijn, het leven vindt vooral plaats in de steden van het nieuwe land. Maar zes dus. Daarvan is Al doet de naam van het ding denken aan iemand die proletarisch winkelt, ach ja wiens Engels is perfect?, de Winkle Pieker kent steeds meer gebruikers. Volgens enquêtes vist toch al meer dan de helft van de Neder landse hengelaars met een werphengel, de W.P. afge kort anders is het telkens zo'n mond vol, draagt daar sinds enkele jaren zeker toe bij. Eigenlijk is de Winkle Pieker niets anders dan een gewoon werphengeltje met een supergevoelige top. Veel hengelaars uit onze streken kennen dat. Als bijlegger wordt vaak een 'werphen geltje', op de paling (dat mag) of op de snoekbaars (dat mocht niet, maar sinds de invoering van de nieuwe sportvisakte kunnen vereni gingen dat toestaan) ge bruikt. De W(inkle) P(icker) is niet in de plaats gekomen van enig andere vistechniek. Het is een aanvulling, zij het geen nieuwe, op de bestaan de vismethoden. Immers de vaste stok is bij ons erg po pulair, in tegenstelling tot in Groot-Brittannie waar men pas sedert enkele jaren, de waarde van de vaste stok bij het wedstrijdvissen leert kennen. De W.P. werd in Ne derland door o.a. Wout van Leeuwen geperfectioneerd en er is haast geen zichzelf respecterende importeur of groothandel in hengelmate- riaal die niet W.P. op het program heeft staan. Winkle Pickervissen (of Winkelpikkeren) is eenvou dig. Men maakt op flinke af stand van de wal een voer plaats. Daarbij kan men ge bruik maken van een werp- lepel (de katapult is verbo den) of een blaaspijpje (voor maden en hennep). Men vist de W.P. hooguit met lijndik ten tussen 8-14/100 in com binatie met een schuivend wartelloodje of een plat loodje met centraal gat. De laatste i.v.m. zachte grond, dan zakt ook het onder lijntje met het aas niet in de modder. Men maakt gebruik van W.P.'s met vaste toppen (verlij md) maar ook met verwisselbare om aan de omstandigheden (wind, stroom) het hoofd te kunnen bieden. Uiteraard vist men naar omstandigheden zo licht mogelijk. Op plateau of viskist komt een speciale steun waarbij men de W.P. naar keus links of rechts schuin naar voren kan laten steken. Men vist zeer geconcentreerd met de hand aan de hengel, terwijl men voortdurend kleine beetjes voer (daar was de katapult nu juist zo geschikt voor) in de baan van de voerplek schiet. Het minste tikje is genoeg om van de W.P. een nerveus trillend geheel te maken. Onmiddel lijk wordt met forse uithaal (laag houden!) vastgetikt. Opvallend is dat de vis aan de W.P. gevangen vaak groot van stuk is. Onver wacht is dat niet, want grote vis zit heel vaak ook wat dieper dan kleine. Met de W.P. wordt het nu mogelijk de (te)ver (voor de vaste stok) van de kant liggende 'viswinkels' te bevissen. Voordeel van het vissen met de W.P. is ook dat men kan variëren door i.p.v. voe ren over grote afstand met de Swimfeeder te werken. Op groot water, Hollands Diep, Haringvliet e.d. werkt zoiets heel goed bij het vis sen op brasem en grote voorn. Men moet uiteraard wel vaak voer bijvullen en op dezelfde plaats blijven werpen, maar dat wordt al snel een kwestie van routi ne. W.P.'s zijn trouwens niet duur, en dat is een groot voordeel boven de toch wel prijzige carbon 11-meter- stokken. Vooral merken als Browning, Silstar en D.A.M. verdienen wat dat betreft de aandacht. Vlak trouwens ook de zelfbouwertjes van de diverse winkeliers niet uit, ook dat kan verrassend meevallen in prijs en men kan zo'n hengel naar voor keur laten afwerken of dat zelf doen (goedkoper!). Voor wie van vissen op afstand houdt en daarbij leuke re sultaten wil boeken, heef er via de Winkle Pieker een leuke manier van vissen bij- gekregen. Urk, het niet-meer-eiland waar mensen nog steeds zeg gen dat ze óp en niet in Urk wonen, met tien eeuwen de oudste. Urk staat vooral bekend als een orthodox vissersdorpje. Nog steeds zijn de cafés op zondag gesloten. Op de dag des Heeren blijft de tap toe. Tot genoegen van de dominee, die zijn kerk vol ziet, de discodrij ver van Emmeloord, die de bromfietsende jeugd van Urk met open armen onvangen en Chinees Hai Li, het enige res taurant van Urk dat op zon dag open is en dan méér bier verkoopt dan op zes werkda gen. Urk is een aanlegplaats voor toeristen. Niet dat het plaatstje pittoresk oogt. De traditionele visserswoningen zijn allang verdwenen. De eer ste steen op de witte vuurtoren doet vermoeden dat het om „een vuurbaak" gaat die „op den eersten September 1617 de eerste vuring gedaan" heeft, in werkelijkheid is het bakstenen torentje van nog geen veertien meter uit 1844. Het hervormde Kerkje aan de Zee dateert fei telijk uit 1786, anderhalve eeuw nadat de eerste predi kant hier voet aan wal zette. Daarvoor was Urk katholiek. Ook zijn er nog maar weinig oude Urkers die in kleder dracht lopen. En zij die het doen, hebben de grootste moeite met de immer .klikken de camera's van opdringerige toeristen. Urk is geen echt toeris tenoord, maar vooral een vis sersplaats. Het grootste cen trum van visdistributie in Ne derland. Ondanks het afslui ten van de Zuiderzee is het de vissers gelukt him brood met vissen te blijven verdienen. Dat wordt wel het „wonder van Urk" genoemd, al zou het „wérken van Urk" beter zijn. Er zijn maar weinig Urkers die het IJsselmeer bevissen, de schepen, met UK op de boeg, zijn vooral op de Noordzee te vinden. Almere. Spiegelbeeld van Urk. De snelst groeiende stad van Nederland. Meer nog dan Dronten, Lelystad of Zeewol de, de stad die Flevoland het gezicht 2000 moet geven. Een gezicht dat vaak triest en troosteloos wordt beschreven. Saaie betonnen buitenwijken die als geïsoleerde verban ningsoorden zijn neergekwakt in een oase van groen. Ont worpen door architecten die niets anders kunnen dan het vermenigvuldigen van rijtjes huizen. Gebouwd door aanne mers met een voorkeur voor beton. De Gorki's van Neder land. Is dat zo? Almere is een jonge stad. De inwoners ook. Dertig procent is jonger dan twintig, veertig procent tussen de 20 en 35 en vijf procent is ouder dan 65. Nog jonger is Zeewolde. Een stad die vorige jaar de eerste bewoners kreeg. Een stad met een school in een houten keet, een snackbar als enig pil spompstation en een jachtha ven, waar in de zomermaan den Bild te koop is en de ver koopprijs van jachtjes in gul dens en marken aan het raam van de havenwinkel kleven. Want de Duitsers zijn goed vertegenwoordigd bij de hon derdduizenden toeristen die jaarlijks Flevoland bezoeken. „Per jaar al meer dan twee miljoen overnachtingen van verblijfsrecreanten", heet dat dan in VW-j argon. Zelfs Zeewolde heeft al een fraai foldertje in het rek van de WV's in en om Flevoland. De tekstschrijver heeft het echt uit zijn tenen moeten ha len om het plaatsje aan te prij zen. Onder het kopje beziens waardigheden, wordt trots melding gemaakt van de prachtige gele kleur van de koolzaadvelden in mei. Ook het oogsten van de tarwe- en havervelden is gepromoveerd tot toeristisch trekkertje. Meer is er inderdaad niet te zien in Zeewolde. Almere, Lelystad en Zee wolde moeten de komende ja ren nog flink groeien. Zeewol de hoopt ooit 25.000 mensen te huisvesten. Lelystad hoopt de 100.000 te winnen en Almere heeft de mogelijkheid r_ groeien tot een stad u»| kwart miljoen mensen. Een groot probleem vJ nieuwe provinciale pojj er voor te zorgen Haag geld beschikbaar i stellen om woningen vj mensen te bouwen. IJ moeten er 200.000 mens Flevoland wonen. jn 1 360.000. Daar zijn vele (J den huizen per jaar voj dig. Of die groei er oc politici van de toekomst]] zorgelijk naar de Haagse kas en fronsen]! de laatste groeicijfer] aangeven dat de groei vJ aantal nieuwe inwoners# volgend jaar al bene®] planning ligt. En de werkgelegenheid werkloosheid verschilt nj bar veel van het landelijl middelde. Lelystad heell werkloosheid van 19 prT En 7500 mensen die pendelen naar hun een van de oude proviJ Het woon-werk-verkeerl sen Almere en Amsterdaf ■kilometer) is nog grot provincie moet veel doen om bedrijven asr,| trekken die de toekomstig] woners werk kan bieden. Almere zou een droo moeten worden. Droom"! architect en planoloog! maar op een leeg vel beg! met een ontwerp voorl nieuwe stad. Dat mocht] Constant Nieuwenhuys.lj zijn nieuw Babylon kunst. Almere werd nj lijkheid. Met de bouw werd ruiml jaar geleden begonnen! buitenwijk van de i in woningnood. Stukje vf zonder Wester. Van zen die er worden j gaan er bijna drie van naar Amsterdammers. 6 van te voren bepaald, a zoveel gepland is. Dat heeft fraaie result! opgeleverd. Zou Wim S veld zijn hart nog wille:) panden aan de vuile/ damse grachten, als hij» schone grachten van had mogen zien? Een dokterd afwateringssjs Het vuile water, van hos dens en bedrijven, gaat::! riool dat uitkomt in eentf ringsinstallatie. In ten, het open riool vandtl komt alleen het hemelf terecht. Net als het afval, f auto's en fietsers huns weg. De derde weg is| veerd voor het openbaar] voer. Dat maakt Almere! een vrij verkeersveilige] Het enige ongelukje i plaatselijke krant afg week kon melden wt aanrijding tussen een anti] bilisteneenree. Op de heipalen in dep: rust meer denkwerk. Bel bouw van de stadsdekf verdeling van huur- er.il woningen, de afwezigheill echte hoogbouw, het hóf ten van bejaarden bij ff ren, de aanleg van e lijn zonder kruisingen wegen voor minder opt vervoer, de stadsverwaif die er voor zorgt dat gee woner gas heeft en ied electrisch kookt en eetl zondheidscentrum met huisartsen in loondienst Almere is een gei Een stad die beter moetJ dan andere steden. Eet! die geleerd heeft vanjf van andere steden, maakt het misschien»! menselijk. Almere mistf Wat? Een oud marktjeffi) kerktoren en wat bruine] gen er om heen? Het o wachte? De planologen hebben) excuus. De stad is nog rif Er is nog geen bioscoop nog geen hotel. Je moet f avond je schoenen omdat de stad nog een El rige en zanderige bouwf! Er is nog geen goede treil binding. Er is nog geen El huis. Het is nog geen ge!J stad die bruisend leeft dat moet allemaal nog kf Tha cAIRO/JEDDAH (R1 pe Britse premier, Thatcher, heeft dinsc dat leden van de Pal^ vrijdingsorganisatie P| reCte rol moeten kunne het jongste vredesinit het Midden-Oosten. Dat heeft ze verklaard ii] te maandag arriveerde va daags bezoek. Tijdens een persconferentieI een bijna twee uur durende beJ Egyptische president, Hosni F klaarde Thatcher dat de keu voor een gezamenlijk Jorda! delegatie, die voorlopige besprl Verenigde Staten moet aangal proces ophoudt. Gevraagd of dl afvaardiging moet deelnemen I belangrijk dat onder die nam^ zijn, die zeer vooraanstaand I PLO, maar er kunnen mensen zijn verbonden met de PLO enl verwerpen. Er zijn een aantal f terrorisme van de hand wijzen cher. Moebarak verklaarde tegenoj i s]aggevers dat Washington niefl dat de keuze van namen voor d^ lestijnse afvaardiging stappen I proces ophouden. „Of we het pij niet, de delegatieleden zullen L zocht door de PLO", verklaardel zult nooit kunnen vaststellen wr is en wie niet. Laten we dus re BONN (DPA/AFP/RTR/UPI) - Een secretaresse uit het kan toor van de Westduitse bond- kanselier Helmut Kohl is ver dwenen. Ze had maandag weer moeten beginnen nadat ze in Spanje op vakantie was geweest. Men vermoedt dat ze naar de DDR is uitgeweken. Naar dinsdag in Bonn be kend is geworden, is de vrouw getrouwd met een medewer ker van de Friedrich-Nau- mann-stichting die nauw ge lieerd is aan de libérale rege ringspartij (FDP). Het om mevrouw Willner, die werkte voor Klaus König, de leider van afdeling III op de bondskanselarij die zich met binnenlandse politiek, sociale politiek en planning bezig houdt. Van Willner is dinsdag een brief op de bondskansela rij bezorgd, waarin ze ontslag neemt. Deze brief is vanuit de DDR verstuurd. Door haar werk voor pro- Van onze correspon PARIJS - De aanslag op li schip 'Rainbow Warrior' in van Auckland (Nieuw-Zeelai door een commando Franse i rend tot het 'Opleidingscen vechtszwemmers' van de ba Corsica. Het DGSE-agentenechtpa de drie eveneens tot deze dienst behorende opvarende jacht 'Ouvea' waren in Niei de opdracht dit commando, op heden onbekend was, te h blazen van het Greenpeace- die explosie kwam een Ne graaf om het leven. (ADVERTENTIE) Barcelona - Voor de twee de maal in nauwelijks 14 da- ®en hebben 30.000 mijnwer kers in de Noordspaanse pro vincie Asturië dinsdag 24 uur gestaakt uit protest tegen de onveiligheid in de mijnen. Alleen al in Asturië zijn dit Jaar dertig mijnwerkers ge nood door vallend steen en Puin. Zeven van hen stierven n de loop van deze maand. In eel Spanje zijn in de eerste egen maanden van dit jaar al buu mÜ11 werkers bij onge- UKken gedood, meer dan in «hele jaar daarvoor. Het aantal arbeidsongeluk- en in de mijnbouw ligt in ^Panje maar liefst 120 procent oger dan in de rest van de u volgens de Spaanse vak- 7 is de allereerste oor- v»n u germge bedrag dat in hgheidsmaatregelen en op-

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1985 | | pagina 4