Greta Garbo wordt tachtig: 'I vont to be left alone
andere v|
Turbul
deel Vi
Vermoorde
(lichter
Staf Loc
van de
Chuck Norris kan zich eindelijk
hewijzen als echte politieman
Veel aandacht voor
onafhankelijke
Amerikaanse film
ook in de
BIOSCOOP
Pussycat
definitief
uit elkaar
Dieuwertje
Blok
naar VARA
IN 'CODE OF SILENCE'
Festivals in Oosterhout en Breda
mooist en het meest onthullend zijn,
als ze niets zeggen en nauwelijks be-'
wegen"
Gerardjan Rljnders, toneelregisseur
Greta Garbo, als filmster
(1937) en als oude vrouw.
- FOTO'S ARCHIEF OE STEM
NEW YORK (KTK) - Wanneer
Greta Garbo woensdag 18 sep
tember 80 jaar wordt, wil ze
waarschijnlijk met rust gela
ten worden, zoals ze heeft ge
wild sinds ze afscheid nam
van Hollywood in 1941.
De legendarische, in Zwe
den geboren godin van het
witte doek, woont alleen aan
de East Side van Manhattan,
laat zich weinig zien en geeft
nooit interviews.
„In de krant staan is zoiets
dwaas", zei ze in haar laatste
interview bijna een halve
eeuw geleden. „Het is goed
voor belangrijke mensen die
een bijdrage te leveren heb
ben. Dat heb ik niet".
De ster van 'Flesh and the
Devil' (1927), 'Mata Hari' en
Voormalig wereldkampioen karate Chuck
Norris mag af en toe op komen draven in een
derderangs geweldfilm. Daar mag hij als op
gepoetste, niet al te mooie, blonde held tuig
van de richel opruimen. In 'Code of Silence'
heeft hij het plotseling beter getroffen met zijn
regisseur, de onbekende Andy Davis.
Voor het eerst vormt hij het middelpunt van
goed gefilmde en spannende gebeurtenissen,
waarin hij zelf ook nog redelijk kan overtui
gen. Niet dat er veel origineels aan 'Code of Si
lence' te beleven valt, maar in zijn soort is het
kwaliteitsamusement. Als je het tenminste
vergelijkt met de enorme hoeveelheid harde
actie-troep, die Hollywood tegenwoordig aan
de lopende band produceert.
Chuck Norris is als acteur natuurlijk erg be
perkt, maar de mogelijkheden, die hij heeft,
worden hier uitstekend benut. Norris speelt
een politieman in Chicago, die in het begin
vermomd is als vuilnisman. Hij blijkt dan ook
betrokken bij een geheime actie tegen een Co-
lombinaans cocaïne-complot. Vlak voordat de
politie de misdadigers denkt in te kunnen re
kenen, worden dezen door een concurrerende
bende vermoord. Ook de politie zelf blijkt niet
brandschoon. Hierdoor moet Norris een eenza
me strijd voeren in een opwindend uitziend,
nachtelijk Chicago tegen zowel het criminele
tuig als de zwakke broeders uit zijn eigen poli
tiekorps. Achtervolgings- en vechtscènes zijn
met een strakke ritmiek getimed, terwijl de
rolbezetting nu eens niet berust bij onwezen
lijk kijkende marionetten.
'Code of Silence' met Chuck Norris. Casino 2 in
Breda en Metro 1 in Antwerpen.
Emilio Estevez in 'Repo Man' van Alex Cox, die wordt vertoond in Filmhuis Oosterhout
maar ook tijdens het Borg Filmfestival in Breda. foto: archief de stem.
Het Westbrabants Filmcircuit,
met filmclubs en -huizen in
Bergen op Zoom, Roosendaal,
Oosterhout, Dongen, Breda en
Uden, begint op 19 september
met zijn filmseizoen, dat veel
oudere en enkele nieuwe kwa
liteitsfilms te bieden heeft.
Verwacht worden films als
'Les favoris de la lune', 'Les
Princes', 'Naplo', 'Les nuits de
la pleine lune', maar ook 'Pa
ris, Texas', 'Kaos' en 'Je vous
salue, Marie', die onlangs nog
in de bioscoop of Filmhuis
Breda werden gedraaid.
Een lidmaatschap heeft het
voordeel, dat men tegen gere
duceerde prijs een gemiste
film alsnog kan zien, terwijl
voor de kleinere plaatsen
geldt, dat leden toch kennis
kunnen maken met films, die
anders aan hun neus voorbij
zouden gaan. Daarvoor met
men wel genoegen nemen met
een vaak minder voortreffelij
ke 16 mm-vertoning.
Filmhuis Oosterhout (Slot-
jesveld 15) bijt het spits af met
drie filmvertoningen onder de
noemer 'De onafhankelijke
Amerikaanse film'. Voor don
derdag 19 september staat
'Lianna' van John Sayles op
het programma. Sayles deed
filmervaring op als scenario
schrijver voor exploitatiefilms
als 'Piranha'. Met het verdien
de geld keerde hij zich van
Hollywood af om zelfstandig
films te maken over onder
werpen, die hem persoonlijk
interesseerden. Na 'Return of
the Secaucus Seven', over een
reünie van gedesillusioneerde
veertigers, maakte hij 'Lian
na'. Hij gaat over een jonge
vrouw, die vastzit in een onge
lukkig huwelijk en verliefd
wordt op een lerares. Ze pro
beert het feit, dat ze dus ken
nelijk lesbisch is, te verwer
ken en dat wordt door Sayles
niet erg diepgaand maar wel
geloofwaardig en in uitsteken
de dialogen geregistreerd.
Op 20 september draait
'Subway Riders' van Amos
Poe, 'underground'-filmer uit
New York, die geïnspireerd
werd door Godard, punkmu-
ziek en de daarmee verbonden
sombere generatie. Poe werd
in 1950 in Israël geboren. 'Sub
way Riders' is een vervreem
dend soort film noir en vooral
een sfeertekening van een
New Wave-bestaan in New
York met muziek van John
Lurie, net als in 'Stranger
than paradise' (samen met Poe
zelf) de hoofdrol speelt.
Op zaterdag 21 september
volgt 'Repo Man' van onaf
hankelijk Amerikaanse filmer
(van Britse afkomst) Alex
Cox. Het is een fraai - door
Robby Müller - gefotografeer
de en met weinig geld ge
maakte exploitatiefilm, die
knipoogt naar Amerikaanse
genres als western, road-mo-
vie en science-fiction. Een on
verschillige punker (Emilio
Estevez) laat zich overhalen
om 'repo man' te worden: le
gale dief van niet afbetaalde
auto's. Voor een financier
moet hij auto's terugstelen, die
niet zijn afbetaald.
De Borg (Zuilenstraat 96a)
in Breda, ook lid van het cir
cuit, houdt op 20, 21 en 22 sep
tember het Vierde Borgfilm-
festival. Drie dagen lang kan
er naar allerlei belangrijke
films worden gekeken, waar
onder ook de bovengenoemde,
onafhankelijke Amerikaanse
film. Interessant is de pro
grammering van 'Casta Diva'
van Eric de Kuyper en 'Gio
vanni' van Annette Apon; on
gewone Nederlandse speel
film, die Breda nog niet eerder
bereikten. Verder o.a. 'Irezu-
mi', een Japanse film en de
classic 'Staking' uit 1925 van
Eisenstein. Ook staan Neder
landse animatiefilms en docu
mentaires op het programma,
o.a. van Paul Driessen, de do
cumentaire van Jurriën Rood
over de Franse cineast Robert
Bresson en 'Chimps', de chim
panseefilm van Bert Haan
stra. Filmclub De Borg, ont
staan uit filmvertoningen tij
dens de opleiding van de cen
trale school voor verpleegkun
digen, wil op de eerste plaats
films vertonen met een cultu
rele waarde. Overigens blij
ken de 'commerciële' films - de
films die ook in de normale
bioscoop draaien (en meestal
eerder draaiden) het meest
succesvol. Bij De Borg is een
speciale krant verkrijgbaar
met het volledige programma.
Tijdens het festival zijn een
boekenstand, keuken en bar
geopend. Dagkaarten en een
passepartout (ƒ25,-) zijn ver
krijgbaar ter plaatse, maar
ook bij de Vrije Boekhandel in
Breda.
'Grand Hotel' (1932), 'Queen
Christina' (1933), 'Anna Kare-
nina' (1935) en 'Camille' (1936),
spreekt echter nog altijd tot de
verbeelding.
Garbo-kijken is een sport in
de sjieke buurt van Manhat
tan waar 'La Divina' woont.
Winkeliers, portiers en gewo
ne voorbijgangers willen het
weten wanneer ze de ster toe
vallig tegen het lijf gelopen
zijn.
Vorig jaar maakte de film
regisseur Sidney Lumet 'Gar
bo Talks', over een jonge man
die buitengewoon ver gaat om
gedaan te krijgen dat Garbo
met zijn moeder spreekt.
Greta Garbo had niets met
de film te maken, maar Lumet
en zijn filmploeg brachten we
ken door op de stoep van haar
appartement aan East 50th
Street.
Victor Mejias, portier in het
gebouw dat aan dat van Garbo
grenst, maakt melding van
een niet aflatende stroom pas
santen, al of niet met fototoe
stel, en automobilisten die
even afremmen en staren.
Klaus Munch, een chef-kok
die 20 jaar in de buurt woonde,
botste eens letterlijk tegen
Garbo op voor een groente-
kraam. „Neemt U me niet
kwalijk", zei hij. „O nee, het
vas mijn fout", luidde het
Zweeds-geaccentueerde ant
woord.
„Toen ik die stem hoorde,
keek ik natuurlijk op en, wie
had anders kunnen denken,
het was Garbo", herinnert
Munch zich. „Ik wendde de
blik snel af, want men respec
teert haar mysterie".
Jeff Mann van de antiqui
teitenwinkel 'Royal Oaksmith'
op Second Avenue, ontmoette
de voormalige Greta Gustafs-
son ongeveer een maand gele
den in een delicatessenzaak op
First Avenue. „Ze had iemand
bij zich, een verpleegster, denk
ik, en ze droeg een bril en een
hoofddoek. Ik wist niet precies
hoe ik kijken moest, maar
iedereen in de winkel begon te
fluisteren: Kijk eens, Greta
Garbo. En eerlijk gezegd, ze
zag er toch wel een beetje oud
uit".
Garbo zette er een punt ach
ter na 'Two-Faced Woman'
(1941). Een film die veel Ame
rikaanse steden niet binnen
kwam omdat hij te 'suggestief
van inhoud' werd gevonden.
Zij speelt een vrouw die
haar mislukkende huwelijk
probeert leven in te blazen
door voor te wenden dat zij
haar wildere zuster is. De film
was een mislukking en er was
geen regisseur die haar kon
overhalen om nog eens voor de
camera te gaan staan.
Hoewel haar films ere-ver-
toningen op internationale
festivals beschoren zijn, is
Garbo even terughoudend
over persoonlijke aanwezig
heid als over interviews. Mar
tin Segal, oud-president van
de Filmclub van het Lincoln
Center, zei dat de Society haar
wilde eren met een retrospec
tieve, zoals zij had gedaan
voor Charlie Chaplin en Fred
Astaire.
Rutger Hauer als de barbaarse huurling Maarten in 'Flesh and Blood'
FOTO CANNON FILM
Barbarij en beestachtig
heid in 'Flesh and Blood'
door Marjan Mes
Zestien jaar geleden wilden
regisseur Paul Verhoeven
en producent Gijs Versluys
al een film over middel
eeuwse huurlingen maken.
Dat was naar aanleiding van
hun succesvolle televisieserie
'Floris' met Rutger Hauer als
ridder. Verhoeven had ook ja
renlang een projekt op stapel
staan over de Wederdopers en
Jan van Leyden, die in 1543
Munster veroverden en daar een
commune stichtten.
Wat met Nederlands geld niet lukte,
lukte uiteindelijk met 25 miljoen gul
den van de Amerikaanse maatschappij
Orion Pictures. 'Flesh and Blood' is een
gigantisch spektakel geworden over
een groep middeleeuwse huurlingen,
die samen gaat leven als ze door de
adel is verraden.
Verhoeven heeft niet nagelaten om
te accentueren, dat zijn film een relatie
wil aantonen tussen de thans zo in de
mode zijnde middeleeuwen en onze
tijd. Dat hebben al meer mensen van
grotere importantie dan hij gedaan,
zonder dat zij er natuurlijk echt bewijs
voor hebben kunnen leveren. Zelfs een
Barbara Tuchman heeft in haar boek
over de 15de eeuw, 'A distant mirror',
meer verbeelding dan realiteit ge
bruikt. Doodgewoon omdat er maar
erg weinig over bekend is. Verhoeven
heeft gezegd juist dit boek als voor
beeld te hebben gebruikt. Kennelijk
wil hij op deze wijze het feit logen
straffen, dat zijn 'Vlees en Bloed' niet
meer te betekenen heeft dan één lange
aaneenschakeling van uiterst pervers
geweld, liederlijkheid en barbarij.
Nog zelden heeft een titel de inhoud
van een film zo perfect gedekt. De
mensen in 'Flesh and Blood' lijken in
derdaad alleen van vlees gemaakt, ge
voelens hebben ze nauwelijks. En dat
vlees wordt bijna twee uur lang aan de
lopende band doorboord met zwaar
den, die we er aan de ene kant in zien
gaan en aan de andere kant weer uit
komen. Verder wordt dat vlees op alle
andere mogelijke manieren bloederig
bewerkt en weerzinwekkend te kijk
gezet. En natuurlijk wordt er veel ge
schranst, genaaid en gezopen, want iets
anders schijnen ze in de 16e eeuw niet
te hebben gedaan. Er komt ook geen
aardig karakter in voor. Allemaal zijn
he| schurken, die uitsluitend volgens
hun instincten leven en als halve gek
ken tekeer gaan. Zelfs het gevrij is zon
der een spatje liefde, maar al even bar
baars en beestachtig, hoewel Verhoe
ven het klaarspeelt om een adellijke
maagd haar brute verkrachting nog in
haar eigen voordeel te laten gebruiken.
Ze krijgt er nog lol in ook als Rutger
Hauer haar sadistisch te grazen neemt.
Wat dat alles met onze tijd te maken
heeft, weet ik niet. Natuurlijk zijn er
nu ook veel schoften, die de walgelijk
ste dingen doen, maar godzijdank zijn
ze nog altijd in de minderheid. In de
middeleeuwen zal dat wel net zo ge
weest zijn.
Een adellijke heer (Fernando Hill-
beck) verovert een stad met gebruik
making van stoere huurlingen, die hij
na de zege onbetaald afdankt. De leider
koopt hij af, de anderen laat hij bar
sten. Dat wekt enorme wraakzucht en
onder leiding van de blonde Maarten
(Hauer) vormen de kerels en hun lief
jes een gemeenschap, die als uitgangs
punt heeft: wie niet met ons is, is tegen
ons. Een opgegraven heiligen beeld van
Sint Maarten met lans fungeert als
mascotte. Een verdorven aalmoezenier
ziet in de toevallige standen van het
beeld aanleiding om een bepaalde rich
ting te volgen op de rooftocht. Verkleed
als monniken overvallen de huurlingen
de wagens met de bruid van de zoon
van de edelman, die het liedje wordt
van Maarten. Een klein serpent (Jenni
fer Jason Leigh) dat met alle winden
meewaait en geen emoties schijnt te
kennen. Daarna veroveren zij een kas
teel, waarvan zij de rechtmatige bewo
ners als huisvuil behandelen, en begin
nen daar een luxe-leventje. Net als je
denkt, dat het leuk gaat worden, breekt
de builenpest uit. Etterende builen
worden enthousiast doorgestoken. En
deze zo pittoreske ziekte wordt ook in
de strijd gegooid; besmette hompen
hondenvlees bestoken de bewoners van
het kasteel als zij door hun voormalige
bazen worden belegerd. De zoon van de
edelman blijft de rivaal van Maarten.
Hij is een uitvinder, die een mechaniek
bedenkt om het kasteel in te kunnen
nemen. Dit gevaarte is eigenlijk het
enige leuke uit de hele film. Die zoon
weet uiteindelijk toch nog te winnen en
zijn bruid kiest alsnog moeiteloos voor
hem, waarna Maarten gelaten de bran
dende puinhopen van zijn kasteel ver
laat. Einde... na twee uur moord en
doodslag, verkrachting, misgeboorten
en andere beestachtigheid. De fotogra
fie en de montage zijn net als in alle
films van Verhoeven uitstekend. Jam
mer, dat hij zijn talent zo heeft laten
overwoekeren door... Ja, door wat
eigenlijk Geldzucht, vermoedelijk.
Hoewel ik me afvraag of het publiek
dit nog wel leuk vindt. Dat ziet toch
ook liever een leuke avonturenfilm met
wat meer humor. Rutger Hauer is nog
altijd een fraaie vechter, meer niet.
'Flesh and Blood' van Paul Verhoe
ven. Casino 1 in Breda. Verder in Ber
gen op Zoom en Tilburg.
Hij schreef haar en zij
hem op. „Mr. Segal, U sprs
met Greta Garbo. Het spijtB
maar ik doe dat soort djjj
niet", zei ze. „Voordat ik ij
/R1JPAG13SEPTEMB
Door Dirk Vellenga
- ««i/aar staat Lisa Alther
had kunnen terugzeg» Vaar
hoorde ik de klik van det |U eigenlijk- Wat _wil ze.
ruggelegde hoorn", vertein lat zullen sommige le
gal. ers zich afvragen na het
Garbo's teruggetrokken i pzen van het derde boek
ven zou kunnen zijn ingegevi „n deze Amerikaanse
door de legende geworden, T-iifster, 'Andere vrou-
die ze in 'Grand Hotel'n cMU»
sprak: „I vont to be left ak ven' (Other women), in
(Ik wil met rust gelaten nikker dan water «vin
den). licks) en 'De kasteel-
De zin is dikwijls verkes 100m' ('Original Sins') te-
geciteerd, zoals 'I vont tot pnde ze in veel woorden
alone' (Ik wil alleen aj; P'mpliceerde portret-
Maar, zoals Greta Garbo!ec0I"V„_ Amerikaanse
tegen een intieme vriend j en va Amerikaans
,Er is een wereld van vj nannen en (vooral) VTOU-
schil". ^,en die door veel schade
,n schande een heel klein
•Jeetje wijs worden.
Haar nieuwste boek, 'Ande-
•e vrouwen' is niet zo omvang
rijk als de vorige twee, maar
aat in feite hetzelfde zien. Ca
bine Kelly davert door ver-
chillende levenstadia, ze is
jen kind van zeer geëngageer-
le ouders, leeft dan als een le-
>e brugertrut, duikt met een
•adicale vriend in een commu
te waar alles moet kunnen en
jegint dan een verhouding
net een vrouw die nogal pro-
ilematisch verloopt.
Die contrasterende levens-
'asen worden door Lisa Alther
afstandelijk en vaak ironisch
weergegeven. Ze beschrijft het
'eborgen burgermansbestaan
jp dezelfde manier als het al-
ematieve levenswijze. Een
vrouw speelt de hoofdrol en
ook haar tegenpool is een
vrouw, de psycho-analyste
Hannah Burke, maar propa
geert Alther nu een vorm van
feminisme of juist het tegen
deel?
Lisa Alther propageert niets
en dat hoort ook zo. Haar gen
re is de 'Bildingsroman', ze
laat een ontwikkeling zien. In
'De kasteelboom' gebruikte ze
zelfs verschillende figuren om
1 1 ■■■in
De kassuccessen van
zomer blijven nog
geprolongeerd: Rambo,
Police Academy 2 en hel
James Bond-avontuur A
view to a kill. Amadeus
blijkt evenmin weg te
branden. Ook The Last
Dragon, een leuk Kung
Fu-spektakel met persi
flerende trekjes, valt in
de smaak. Deze jongeren-
film met Taimak en Va
nity blijft in Cinesol 1 in
Breda en Cinem'actueell
in Bergen op Zoom.
De poëtische verbeel
ding van verhalen van
Pirandello door de Ita
liaanse gebroeders Ta-
viani, Kaos, wordt in Ci
nesol 3 in Breda gepro
longeerd. Briljante ver
filming van door de
volksverbeelding ge
kleurde, legendarische
vertellingen uit het oude
Sicilië.
Gerard Thoolen staat
als acteur centraal in een
naar hem genoemd film
festival in Breda. Film
huis Concordia en Thea
ter Achterom (beideinde
schouwburg) presenteren
tot eind september alle
films waarin Tholen
heeft gespeeld. De nieuw
ste Thoolen-film, Pervola
van Orlow Seunke, gaat
op 26 september in pre
mière in o.a. Cinesol in
Breda.
Van onze rtv-redactie
Pussycat is definitief uit
kaar. In het jaar dat de grot)
zijn 10-jarig bestaan vied
hebben de groepsleden 1
ten nooit meer samen op df
planken te gaan staan.
De reden hiervoor is d
Limburgse groep de laatste
tijd nog maar weinig aanbie
dingen voor optredens kreeg
en dat het 'gezicht' van Pussy
cat, zangeres Tony Willé,
in de weer is met haar
carrière, baby en fitness-club.
Pussycat werd het meest
bekend door het nummei
'Mississippi'. Hiervan werden
over de hele wereld meer dan
milj oen exemplaren verkocht
Van onze
rtv-redactie
HILVERSUM
Televisie
omroepster
Dieuwertje
Blok gaat de
KRO verlaten.
Ze stapt over
naar de VARA
en presenteert
voor
die omroep de tv-:
'Vara's Filmnieuws' en
RA's Videonieuws'. De P1
laire presentatrice heeft
idee dat ze bij de VARA m»
mogelijkheden krijgt. Btl
KRO werkte ze onder fl
mee aan de Middageditie,
programma gaat nu OP
'Brandpunt Zondag-E®®
dat wordt gepresenteerdI a
Aad van den Heuvel en I®
van Sprang.
'De vermoorde dichter'. Uitge
verij Querido, prijs 27,50
Guillaume Apollinaire (1880-
1918) is-na zijn dood vooral be
kend gebleven als dichter. Het
weinige proza dat hij schreef
vond hij zelf echter minstens
zó de moeite waard. Al in 1916,
toen Apollinaire met verwon
dingen die hij had opgelopen
Door Henk Egbers
Taboes rond erotiek en sex
worden vaak onrechtstreeks
doorbroken met de mond;
van platvloerse moppen tot
sprookjesachtige fantasieën.
Daarop wordt dan meestal
het etiket 'volks' geplakt,
alsof dit alleen maar voor
komt onder 'het volk'. En zo
ontstaat er een nieuw taboe
rond 'betere kringen'. Zo is
er ook in dit boek sprake
van 'volksvertellingen', ter
wijl de titel ervan - 'Uit de
vuildoos' eigenlijk beledi
gend is en slechts taboes
handhaaft.
Toch is het niet zo maar
een verzameling van pikan
terieën. De vlaamse auteur
f-jwts, deskundig op het ge
bied van kinder- en jeugd
lectuur (sic) - in 1982 schreef
Ju] 'het beste kinderboek' -
'evert een tamelijk uitvoeri-
ge inleiding over de weten
schappelijke achtergronden
Keker) van de pastoor en
t'jn meid etcetera.
De Duitse uitgevers Hen-
teger begonnen in 1883 met
he uitgave van de reeks
fVyptadia, waarvan tot 1911
Waalf lijvige delen versche
en Uit de meest uiteenlo
pende windstreken werden
haarin erotische volksver
halen opgenomen. Twee
'aam.se volksdeskundigen,
nuguste Gittée en Alfons de
nek, zorgden voor het
'aamse aandeel. Gittée
«'hg Weloverwogen te werk
stelde zelfs samen
iv» "v-'UC ZCllb bdUlCli
raagboek tot het zamelen
an Vlaamse Folklore of
