Frank, voorheen Thea
Blindedarm
Mooi
Navoelen
Bof
Spannend
Gebleven
Lippenstift
Van de ene dag
I 1
Ik had eigenlijk twee moeders,
Lant mijn zus was ruim vijftien jaar
louder dan ik. Achteraf zeg ik: die
lad iets door, al wist ze natuurlijk
liet wat. Want terwijl mijn vader
let best lollig vond dat ik zo
Jongensachtig' was, deed zij altijd
laar best om me zo vrouwelijk
Lgelijk voor de dag te laten
tomen.
Jongetjes
Taboe
1 dat het bezit van
normbesef oorrum-
Vlinister Korthals Altes
4 Shirley Temple heb
ik nooit zien zitten'
Thea als mannequin.
boekje mee. Ik las het en was meteen
vastbesloten. Dit is het helemaal, dat
stond voor me vast.
Of ik niet opzag tegen alles wat er
moest komen? En wat er nou nog moet
komen? Nee, als je iets maar sterk
genoeg wil, dan-valt alles weg. Neem de
amputatie van de borsten, hopelijk
komend voorjaar. Dat is natuurlijk geen
geintje, maar ik heb het gevoel dat het
móét. Vergelijk het maar met een
bündedarm waar je elke dag last van
hebt. Die laat je toch óók weghalen?
In het begin ga je goed door de molen.
Lange gesprekken. Is het geen modegril?
Geen bevlieging? Denk eerst nog maar
eens twee maanden na. En vult u deze
lijst met vijfhonderd vragen even in. Van
hoe je de liefde bedrijft tot je houding
ten opzichte van belastingontduiking.
Daarna een reeks gesprekken met een
psycholoog, en tenslotte was het zover.
We zijn met z'n vieren, met een bevriend
paar erbij, die eerste hormoonampulen
gaan ophalen en we hebben er meteen
een feestdag van gemaakt.
Wat er sindsdien veranderd is? Veel -
je houdt het niet voor mogelijk wat pak
weg tien ampulletjes, samen nog geen
eierdopje vol vloeistof, kunnen
aanrichten. Ik heb een echte
mannenstem gekregen - ja ik merkte wel
toen je opbelde dat je dacht dat je een
huisgenoot aan de lijn had. Zoiets merk
ik natuurlijk graag, ik hoor mezelf ook
graag praten dus
Haargroei, bouw. Geloof het of niet,
maar je groeit er zelfs van. Ook op mijn
leeftijd, ik zal een centimeter of twee drie
groter worden. Op straat en in winkels
ben ik gewoon al 'meneer', maar
natuurlijk heb ik nog typische
vrouwelijke kenmerken. Dat wordt de
tweede fase, om daar wat aan te doen.
De borsten noemde ik al. Dat kunnen
ze tegenwoordig zo mooikleine snee,
melkïdieren weghalen, de zaak weer
dichtmaken en op maat gemaakte tepels
erop. Als ik daaraan denk zie ik me
volgende zomer al gewoon aan de plas
gaan liggen en zwemmen. Als een echte
man.
De volgende stap is het verwijderen
van de eierstokken en de baarmoeder.
Dat is eigenlijk een routine-operatie
zoals heel veel vrouwen die meemaken.
Nou vraagje natuurlijk: en dan? Want
dat is voor veel mensen de hamvraag. Ik
denk dat er geen 'd&n' is. Ze
experimenteren in Amerika wel met het
vervaardigen van een penis, maar het
wordt natuurlijk geen 'echte'. Tenminste,
nóg niet. Zoals de dokter van de
Genderstichting zei: dan zouden we eerst
een draadje moeten trekken van daar
naar je hoofd, want daar moet het toch
vandaan komen
Zul je misschien zeggen:' dus je komt
er niet helemaal. Dat is waar, maar ik zal
er erg tevreden mee zijn als ik bij het
hoogst bereikbare ben aangeland. Ik voel
me nou al veel meer man dan vroeger, en
dat merkje op de gekste manieren. Ik
betrap mezelf erop dat ik met heel
andere ogen op straat naar mooie
vrouwen kijk - ik denk op dezelfde
manier als jij het doet. Vroeger was dat
veel minder.
Ik merk goed, als ik zo met je zit te
praten, dat je niet helemaal kunt
navoelen wat ik bedoel soms. Dat kan
ook niet, want je moet er geweest zijn om
erover mee te kunnen praten.
Nee, een buitenstaander zal het nooit
helemaal begrijpen. Vaak hoor ik nou
van kennissen: gut, moet dat nou, op
jouw leeftijd? Die mensen denken
kennelijk alleen aan seks, terwijl het om
iets heel anders gaat: je hebt je hele leven
in een gevangenis gezeten, en nou heb je
de kans om eruit te komen. Dan doet het
er toch niks toe of je vijf en twintig of
drie en vijftig bent?
Ik bof trouwens toch. Mijn omgeving
reageert over het algemeen positief en ik
heb geen problemen met familieleden. Ik
hoor die verhalen wel van anderen. Van
nichtjes en neefjes die stug 'tante' blijven
zeggen tegen een man met een snor en
eenbaard, of van mensen die beginnen te
mopperen over de 'kosten die de
gemeenschap moet dragen terwille van
zo'n gril'.
Nou valt dat trouwens ook nog eens
een keer mee. Ik denk dat mijn
behandeling krap twintig mille kost.
Af en toe denk ik: hoe zou dat nou een
eeuw of een halve eeuw geleden gegaan
zijn? Dan waren mensen als ik in een
gesticht terecht gekomen. Want wat was
dat nou voor gekkepraat? Een vrouw die
eruit zag als een vrouw maar zei een man
te zijn? Dat moet net zo krankzinnig
hebben geklonken als iemand die
beweerde Napoleon te zijn. Mijn god,
daar moet wat afgeleden zijn
Ik besef heel goed dat ik bof nóu te
leven, al had ik beter vijf en twintig jaar
later geboren kunnen worden, dan was ik
er heel wat eerder achtergekomen. Maar
beter laat dan nooit. Deze anderhalf jaar
zijn een spannend, moeiüjk ook. Door
ongeduld, maar ook door de aanpassing
van en aan je omgeving. Ik merk dat ik
heel verschillend reageer. Soms loop ik
frank en vrij over straat, groet iedereen.
Een andere keer keer draai ik gauw mijn
hoofd om als er een kennis van vroeger
aankomt. Ook al omdat ik niet iedereen
wil uitleggen wat er precies aan de hand
is. En soms zeg ik dat ik hees ben, als
iemand bij 'Thea' informeert waarom ze
zo'n zware stem heeft.
Toch ben ik blij dat ik hier gewoon
ben blijven wonen. Je moet er toch
doorheen, al is het af en toe niet
gemakkelijk. Laatst wilde ik gaan vissen.
Ik naar de stad om wormen te kopen.
Geen probleem: 'ja meneer, natuurlijk
meneer, alstublieft meneer'. Ik bèn er,
dacht ik. Maar ik loop de winkel uit en
hoor een jongen, die vroeger bij me op
kamers heeft gezeten, van de overkant
van de straat roepen: 'Hé Thea, hoe is 't
d'r mee?'
Dan denk ik: toch nog even geduld
hebben, Frank."
leidt tot het gevoel in het
verkeerde lijf te huizen,
komt zowel bij mannen
als vrouwen voor. Maar
er zijn aanzienlijk méér
mannen die zich laten
veranderen in vrouwen
dan omgekeerd. Veel
mensen denken
trouwens dat de vrouw
die man wil worden niet
voorkomt, en ondanks
alle publiciteit rond de
transseksualiteit duurt
het vaak heel lang voor
mensen, die te maken
hebben met
genderdisforie, de
mogelijkheden
ontdekken en
bijvoorbeeld in contact
komen met de Stichting
Nederlands Gender
Centrum, die is
opgericht voor hulp aan
en begeleiding van
transseksuelen.
Een paar maanden
geleden bleek uit een
onderzoek van de
Utrechtse universiteit
dat het hormonaal en
operatief behandelen
van transseksuelen
'nuttig en heilzaam is' en
dat er 'geen reden
bestaat om te twijfelen
aan het therapeutische
resultaat van
geslachtsaanpassingen'
Het onderzoek was
aangezwengeld omdat
er van verschillende
kanten was
gesuggereerd dat de
geslachtsaanpassing
een soort modegril zou
zijn die eigenlijk niet
nodig zou zijn.
Ex-mannen zijn
regelmatig in de
publiciteit geweest, ex-
vrouwen komen
nauwelijks of niet aan
het woord. Hetgeen
eigenlijk merkwaardig is,
want uit het
bovengeciteerde
onderzoek bleek ook dat
voormalige vrouwen het
in hun omgeving en de
maatschappij
gemakkelijker hebben
dan ex- mannen.
Op deze pagina het
- TEKENING AD COUWENBERGH
'Vermomd' als Shirley Temple: 'Ik voelde dat er iets verkeerd zat'...
één woord gezegd over het feit dat ik me
man voelde. Dat kon gewoon niet.
Ik kwam hier weer terug in de stad,
ging rijlessen geven. Een leerlinge heeft
me toen meegenomen naar het COC, en
daar kwam ik tot de conclusie dat ik
'dus' gewoon lesbisch was. Dat is
eigenlijk zo gebleven tot vorig jaar.
Een gek leven natuurlijk. Enerzijds
omdat je de lesbische verhoudingen
moest verbergen voor de buitenwereld,
en anderzijds omdat je iets was wat je
toch eigenlijk niét was. Ik heb in die tijd
een café gehad op het platteland. Mijn
vriendin ging mee, maar om niemand
daar te choqueren poseerde ze als mijn
zus.
Ik ben van alles geweest. Sous-cheffin
op de damesafdeling van een modehuis
bijvoorbeeld. Ja, dat zal je gek in de oren
klinken, wantje zit nou tegenover
iemand die er uit ziet als een man. Op 20
maart heb ik de eerste hormoonspuit
gehad en sindsdien is er van alles
veranderd. Hier, kijk mijn dijen maar.
Dat waren, een half jaar geleden, de wat
slapper wordende dijen van een vrouw
aan de verkeerde kant van de vijftig. Nou
zijn ze hard van de spieren. En mijn
schouders zijn centimeters breder. Ik had
een maatje 38, als ik nou vrouwenkleren
zou willen dragen - néé dus - zou ik
zeker 42 moeten hebben. En hier, ik
begin al een baard te krijgen en mijn
bovenlip prikt ook al. Ja, lach maar, voor
jou betekent zoiets natuurlijk niks, maar
voor mij heel véél
Waar hadden we het over? O ja, sous
cheffin. Ik liep trouwens ook
modeshowtjes. Ja, op hoge hakken,
keurig opgemaakt. Wat moest ik anders?
Nou zul je misschien zeggen: nou èn, dan
maak je je op. Maar ga JIJ nou eens elke
morgen voor de spiegel staan met een
lippenstift in de vingers, hoe voel jij je
dan? Juist ja, dat dacht ik ook. En voor
mij was het al die jaren niet anders.
Want ik voelde me man, ik was een man,
alleen mijn lichaam en de burgerlijke
stand dachten er anders over,
Alleen in de sport kon ik min of meer
mezelf zijn. Waterpolo, atlethiek. De
vrouwen hadden me er graag bij, want ik
was een van de besten. Geen wonder
eigenlijk.
Sinds acht jaar heb ik nou dezelfde
vriendin. Ze zegt: ik heb jou eigenlijk
altijd als man gezien, ook al wisten we
geen van beiden iets van
transseksualiteit. Daarom is er ook
weinig veranderd in onze verhouding.
Van de ene dag op de andere, na de
eerste hormooninjectie, werd het van
'haar' 'hem' en van 'Thea' 'Frank'. Ik
geloof niet dat ze zich nog één keer heeft
vergist. Wat mensen die je minder goed
kent natuurlijk voortdurend blijven
doen.
Twintig maart. Zeg maar dat het voor
mij zoiets als een tweede geboorte was.
Twee weken tevoren was ik jarig. Toen
heb ik een feest gegeven om als Thea
afscheid te nemen en zo vóélde ik het
ook.
Wat het erge is, dat het al die jaren
heeft moeten duren. De Genderstichting
bestaat al vijftien jaar, maar wist ik veel?
En toen ik las over mannen die zich
lieten ombouwen tot vrouw, toen dacht
ik: dat is fijn, maar waarom kan dat ook
niet omgekeerd? Pas een maand of acht
geleden ontmoette ik een meisje dat
jongen geworden was. Ik sloeg steil
achterover. Kon dat dan? Hij gaf me een
iX-Beatle
\ingo Starr
rootvader
VNDEN (UPI) - Ring,
arr is de eerste ex.
atle die grootvader is
vorden. De 45-jarige
immer was 'ontzettend
met de geboorte van
i kleindochter, aldus
.rrs secretaresse, Joan
Midgate.
tarrs 19-jarige zoon
k werd vader toen zijn
jarige vrouw Sarah in
weekeinde het leven
ionk aan 'Tatia Jayne'.
t paar trouwde in ja-
ari. Zak is de zoon van
igo's eerste vrouw,
ureen.
De zoon van Ringo is
f ook drummer is on-
Starrs ware naam
rkey. Zak en zijn
iuw wonen in een huis
het landgoed van Rin-
Starr in de buurt van
cot op 28 kilometer ten
sten van Londen
rr, die is getrouwd
t de Amerikaanse ac-
e Barbara Bach, heeft
een huis in Califor-
verhaal van Frank,
voorheen Thea.
Een verhaal van
iemand die een halve
eeuw lang wel voelde
dat er 'iets' mis was,
maar niet precies wist
wat dan wel.
Frank, drie en vijftig
nu, is pas aan het begin
van de behandeling,
maar enkele maanden
hormooninjecties
hebben hem al
spectaculair veranderd.
Ik zit tegenover een
stevige, gespierde man
met kort grijs haar,
stevige handen en een
beginnende baardgroei.
Er zullen in de loop
van het gesprek foto
albums op tafel moeten
komen om Franks
bewering te staven dat
hij vroeger als vrouw,
hooggehakt en wel,
modeshows liep. Tot
volle tevredenheid van
de organisatoren, zoals
een naast de foto
geplakte brief van een
mode-firma bewijst.
It
lectric Prunes kenden
iet eens, we vonden 'Too
to dream' gewoon een
song."
gaat er met The
ghtgebeuren?
eerste instantie is het
!n. In Amerika werk je
op de lange termijn. Je
het daar helemaal op
bouwen. Je bent als
d een lot uit de loterij,
hetzelfde geld gaat het
Maar ik ben daar niet
voor. Dat vertrouwen
je ook hebben. Tot nog
het ons iedere keer dat
n de stront zaten weer
ct om er uit te komen,
reativiteit is nog steeds
vezig en er blijven nieu-
nummers komen. En
iten we weer zonder
incontract komen te zit-
ian gaan we weer de
:en af voor geld en met
en langs de platen-
schappijen en wie weet
t er weer iemand in
genda voor de komende
ïn ziet er als volgt uit:
DeVille, 16 september in NiJ-
(Vereeniging) Q
Creole and the Coconuts,
nber in Den Bosch (Casino)
Boys Claw en Scream Tne-
i3 september in Breda (Para)
ïed, 28 september in "Gronin-
Vera), 29 september in R°.1"
n (Arena), 30 september i
ïrdam (Paradiso).
stral Manoeuvres in tn
7 oktober in Groningen
ementenhal).
for Fears, 14 oktober i
i Sit-
Am-
Sporthal), 15 oktober
n (Edenhal).
Meola, 25 september
ht (Vredenburg)
Crisis, 5 oktober in Utrecht
-_nburg)
itichard, 7 oktober in Rotte
Ah0y) 19 nk-
ira's Music Box, 11 en 1Z 0
in Rotterdam (Doelen)
Ross, 12, 13 en 14 oktober u
rdam (Ahoy) in
Lion, 15 en 16 oktober
ht (Vredenburg)
•traits, 23 november in
^roenoordhal) ArTV
Waits, 4 november in An
tm (Concertgebouw),
?r in Nijmegen (Vereniging'
tmber in Rotterdam (Dool
november in Utrecht (v
3 oktober in Rotterdam
a)
amned, 29 september
n (Arena) t,
ïodores, 23 september in n
n (Edenhal)
f hei-
Rot'
Sinds 1 augustus
Kunnen transseksuelen
die-v'3
homooninjecties en
operaties-van geslacht
zjn veranderd, hun
geboorteakte laten
wijzigigen- De 'Jan' die
iwintig of veertig jaar
geleden werd
ingeschreven, verandert
met terugwerkende
kracht in 'Leontien'-of
omgekeerd.
Menigeen zal het een
zorg zijn hoe hij of zij
precies op een vergeeld
stukje papier in een
archief wordt
omschreven. Maar die
menigeen heeft niet,
zoals de transseksueel,
jaren, soms tientallen
jaren, van onzekerheid,
angsten opstandigheid
achter de rug. Een man
dieper ongeluk in een
vrouwenlichaam te
terecht gekomen is of
omgekeerd: tot voor kort
rustte er een zwaar
taboe op.
'Genderdisforie', die
Door Boet Kokke
Praat me niet van taboes. Op de mulo
had ik een vriendinnetje waar ik, een jaar
of zestien was ik toen, een verhouding
mee kreeg. Ik dacht dat ik de enige mens
ter wereld was die zoiets geks deed, en
natuurlijk mocht niemand er iets van
merken. Gek, je vraagt me nou of ik
homofiel of heterofiel ben en ik ben
geneigd om te zeggen: homofiel. Maar
van de andere kant is dat natuurlijk
°izin, want ik heb me altijd man gevoeld
dan is het vallen op vrouwen dus juist
mét homofiel. Moeilijk hoor
Ik geloof trouwens datje het allemaal
met zo scherp kunt scheiden, want de
■omstandigheden hebben er alles mee te
maken. Dat meisje van de mulo was
helemaal gek op me. Ze was in alle staten
'oen ik het na een paar jaar uitmaakte
omdat ik vond dat het echt niet kón.
h"°u zit ze in Amerika, getrouwd, vier
•onderen en heel gelukkig voor zover ik
weet.
Maar goed, daar zat ik. Met het gevoel
oa' het met die flauwekul maar eens
%lopen moest zijn en dat het tijd werd
'(l0r man en kindertjes. Want zo hoorde
het toch? Ik kwam in Leiden terecht en
kerde daar een fijne jongen kennen -
s'eward bij de KLM was ie. Ik vond hem
vreselijk aardig, maar ik kon forceren
*at ik wilde: houden-van was er niet bij.
h" als ik met hem naar feestjes ging kon
•k mijn ogen niet van de meisjes
"houden. Seks was een verschrikking en
Jat merkte hij natuurlijk ook. Maar ik
'n de vier iaar dat net duurde nooit
s tijdens een korte cerel
n het huwelijk getredem
aid Saunders. - fotoaJ
Het was ook mijn zus die vond dat
ik moest deelnemen aan de Shirley
Temple-wedstrijd. Het was nog
voor de oorlog, ik was net vier. Zal
ik je eerst even een foto laten zien
van mij als Shirley. Moet je naar
dat koppie kijken, dan zie je
duidelijk dat ik er niet erg kapot
van was, of niet soms?
Nou goed, ik won die wedstrijd en
mocht in de revue optreden en natuurlijk
My Boy Lollipop zingen. En tapdansen,
want dat kon ik ook. Maar verdomd, ik
weet heel zeker dat ik er toen al de pest
aan had, dat ik voelde dat er iets
verkeerd zat.
Nou zegje: een kind van vier dat voelt
dat-ie transseksueel is? Nee natuurlijk, ik
ken dat woord trouwens pas een paar
jaar. Maar ik wist dat er 'iets' anders
was. Ik wilde altijd met jongetjes spelen,
ik had de pest aan poppen. Toen ik als
Shirley Temple gekozen werd, kreeg ik
«en pop en een kinderwagen. Ik geloof
met dat ik ze ooit heb aangeraakt. En
toen mijn vader me vroeg wat ik voor
m'n verjaardag wilde hebben hoefde ik
geen moment na te denken. Een
dieseltrein.
Op de lagere school al. Ik wilde met de
jongens meedoen, maar ik werd
verondersteld met de meisjes op te
trekken. Altijd maar weer van links naar
rechts en van rechts naar links. En de
meisjes vonden me best aardig. Omdat ik
erg sportief was en veel meer durfde dan
zij. Voor een meisje was ik een ruig type
dat in bomen klom en andere typische
jongensdingen uithaalde.
