UITBLAZEN! Politieke moorden: Pinochet onder druk VUT schuift naar achtergrond Zoals de ouden klonken, drinken we nog. Bommelsdi gier Economie DOMMELSCH.T GULLE BIER UIT GOUDEN TIJDEN. Samen autorijden Dalende rente DURE API DE STEM Ca Veilig vliegen PVÊÜ ZATERDAG 31 AUGUSTUS 1985 ACHTERGROND Aanval PROF. DR. NICO DOUBEN Achterdeur ZATERDAG 31 AUGUI Nijpels wil euthanasie regelen voor verkiezingen Gezinszorg voor dag en nacht houdt mensen uit tehuis VIJFENTWINTIG jaar geleden waren de spitsuren korter en ook nog niet zo hevig als tegenwoordig. Boven dien geloof ik dat er meer met het openbaar vervoer werd gereisd. Zelf ging ik met de trein naar mijn werk. In de trein had je vast gezel schap. 's-Morgens had dit een wat andere samenstelling dan 's-avonds. In de avondspits was het drukker want de meeste mensen hielden allemaal op on geveer dezelfde tijd op met wer ken en leren. 's-Morgens had je twee golven. Eerst de blauwe, daarna de witte boorden. Als ik in Gilze-Rijen instapte, samen met een leraar die naar Dor drecht moest en een keurmees ter van het ministerie van De fensie met bestemming Den Haag, zaten er al twee van de vaste ploeg zetels vrij te houden in de restauratiewagen. Die twee waren collega's van de keurmeester en stapten in Til burg in. In Breda liep onze koffie hoek vol. Een boekhouder die SPD studeerde; een bouwkun dig tekenaar die later architect is geworden, de cheffin van een Dordrechts warenhuis, een in genieur van wie wij allemaal stilletjes dachten dat hij een baan beneden z'n stand had, nog twee heren die iets kan toorachtigs deden en drie of vier leerlingen van de kappers- school in Dordrecht. Tussen Breda en Dordrecht had de Wagon Lits- man de handen vol aan de restauratie wagen alleen. Van een rond gang met het dienblad door de trein kon geen sprake zijn. Dor stige reizigers uit andere com partimenten moesten hun kof fie zelf maar komen halen. Vluchtige kennissen waren daarbij, forenzen die zich soms wel, maar meestal niet bij ons gezelschap aansloten. Die ble ven dan even hangen, liefst in de nauwe doorgang bij het kof- fieloket. Verspilling 's-Avonds, op de weg terug ontbraken de leerling-kappers, de leraar en de cheffin, maar dan was er de uitvoerder van een groot waterbouwkundig werk in Capelle- of Krimpen aan de IJssel, waarover hij on derhoudend kon vertellen. Het maakte, deel uit van de delta werken en dat was voor ons binnenzitters op zichzelf al in drukwekkend. Hij had een maat bij zich die om de een of andere, niet te achterhalen re den uiterst populair was in on ze groep en die, om het zo te houden, niets anders hoefde te doen dan toegeeflijk en kwasi- begrijpend lachen. Dat deed hij dan ook. Gewoon een aardige kerel dus. De restaurtatiewagen was in Rotterdam meestal vol zodat we voor de terugreis, zeker tot Dordrecht, samenhokten in een gewone tweedeklas-coupé. In Dordrecht liep de trein half leeg en waren we weer onder mekaar. De keurmeester/inko pers van Defensie hadden over het algemeen de kleurrijkste verhalen. Wat die al niet mee maakten aan verspilling en stommiteiten. De uitvoerder kon er soms met z'n verstand niet bij. „En wij maar wer ken!", zei hij dan steevast. Het zou een ideale tijd voor car-pooling zijn geweest, maar wij hadden geen cars. De eerste die zich een automobiel - een Renault Dauphine - aanschafte was een van de keurmeesters WIM KOCK uit Tilburg. Hij nam voortaan z'n twee collega's mee. Dat was het begin van het einde van de koffieploeg. Eén voor één ver dwenen de leden; in de auto of naar een andere baan. De le raar heeft me later nog wel eens verteld dat 'er niks meer aan was in de trein.' Hij was eer steklas gaan reizen. Daar zat je tenminste gemakkelijk en rus tig. Hij heeft z'n pensioen per trein gehaald. Oliecrisis Een ideale tijd voor car pooling ja, want de meeste mensen begonnen rond dezelf de tijd te werken en hielden er ook weer min of meer tegelij kertijd mee op. Maar toen dacht niemand eraan, ondanks het nog ontbreken van de Rot terdamse Ruit, de Brienenoord- brug en de tunnel bij Zwijn- drecht. De eerste keer dat het begrip car-pooling enige weerklank vond was tijdens de paniek van de eerste oliecrisis in de winter van 1973/'74. Bouwvakkers en andere pende laars 'poolden' toen al lang en doen het nu nog. Sommige bouwvakkers hebben er een soort nevenberoep van gemaakt door altijd te rijden. Die men sen rijden naar hetzelfde werk, beginnen en eindigen tegelijk. Wat de ANWB, de Sven (Stichting voorlichting energie besparing Nederland) en het Ministerie van Verkeer en Wa terstaat voor ogen staat met hun 'groots opgezette campag ne' voor car-pooling, het samen autorijden naar en van het werk, gaat veel verder. Ik vrees dat die campagne tot misluk king is gedoemd of op z'n best een resultaat zal opleveren dat tegenvalt. Roostervrij Het hele idee van car-poo ling staat haaks op alles wat er de laatste twee decennia, niet zonder sukses moet ik zeggen, is gedaan om de samenleving te versnipperen tot de kleinst mo gelijke eenheden: 14 miljoen ik- jes. De bewust nagestreefde en vergevorderde individualisering heeft geleid tot een vrijheidsbe leving die op z'n best is wan neer je het minst met anderen rekening hoeft te houden. Dat lijkt me geen vruchtbare boden voor een nieuwe 'solidariteit van de autosnelweg', zelfs niet al valt er wat geld mee te ver dienen door besparing op auto kosten. Er is meer; het bedrijfsleven en naar ik aanneem ook de ambtenarij zijn overwoekerd door een dicht struikgewas van nieuwe arbeidsregeüngen. Daaraan hangen vruchten als variabele werktijden, roostervrije dagen, compensatiedagen, deel tijdbanen, springuren, glijdende werktijden. Er gaat bijna geen dag voorbij of je loopt wel een keer te zoeken naar iemand die er niet is omdat hij op grond van een ingewikkelde richtlijn vrijaf heeft. Waar is de goeie ouwe snipperdag gebleven? Ook dat zijn geen gunstige omstandigheden voor een op bloei van het samen autorijden. En dan nog dit: eerlijk gezegd voel ik me in een auto het vei ligst wanneer ik zelf aan het stuur zit. IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIINIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIlF Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v. Directie: drs. J.H.M. Brader. Hoofdredactie L Leijendekker en H Coumans Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda. Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda. 076-236911 Telex 54176. Centrale redactie Breda. Nieuwsdienst 076-236883. Sportredactie 076-236884 Rayonkantoren: Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850. Breda, Nwe Ginnekenstraat 41076-236326. Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550. Goes, Klokstraat 101100-28030 Hulst, Steenstraat 14, o 01140-13751 Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957 Roosendaal, Molenstraat 45, «01650-37150 Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920. Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910. Openingstijden: Breda en Oosterhout 8 30-17 00 uur, overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen: 22,97 per maand, 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand, 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen inclusief 5% B.T.W. Voor post-toezending geldt een toeslag. Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses. Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor. Lezersservice: Informatie over Stern-reizen en promotie076-236911 Fotoservice 076-236573. Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur): Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882. Grote advertenties uitsluitend 076-236881 Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442. (Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911 Bankrelaties: Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447. NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738 T5 PAGINA Door Malcolm Coad NOG niet zolang geleden maakte president Augusto Pinochet een van zijn veelbesproken tochtjes door de provin cie. Eén van de auto's uit het presidentiële gevolg remde plotseling, met als gevolg dat er elf an dere auto's bovenop vlo gen en vijftien mensen gewond raakten, Pinochet zelf had geen schrammetje, maar het onge luk kan opgevat worden als een symbolisch teken dat er zo langzamerhand een einde begint te komen aan het (po litieke) geluk van de presi dent. Sinds bekend is gewor den dat zijn politie vermoe delijk betrokken is geweest bij een aantal politieke moorden, is de eenheid van zijn twaalfjarige regime on der ongekend grote druk ko men te staan. „Het is nog te vroeg om het met zekerheid te kunnen zeg gen en Pinochet is tenslotte een meester in het manipule ren van situaties zodat ze in z'n eigen voordeel uitvallen, maar misschien staan we aan het begin van een interne af takeling, die dit soort regi mes uiteindelijk altijd de kop kost", aldus een oppositielei der, die liever anomiem wil blijven. De huidige crisis is ont staan nadat een gerechterlij k onderzoek heeft uitgewezen dat 22 Carabineros de para militaire politie van Chili be trokken zijn geweest bij de moord op zes burgers. Naar aanleiding van het schandaal heeft Generaal Cesar Mendo- za, commandant van de Chi leense troepen en lid van de militaire junta, zijn ontslag ingediend en zijn negenen twintig andere hoge officie ren met pensioen gestuurd. Een Carabineros-afdeling waaruit waarschijnlijk het doodseskader is gevormd dat de moorden gepleegd heeft, is ontbonden. Uit protest tegen de plannen om hen onder strenger toezicht van het le ger te plaatsen, weigerde een aantal Carabineros onlangs aan het werk te gaan. In de hoofdstad Santiago deden geruchten over een staats greep de ronde. Het is niet de eerste keer dat de veiligheidspolitie van president Pinochet beschul digd wordt van het schenden van de mensenrechten. Het is ook niet voor het eerst dat er wrijving binnen het regime is ontstaan. Al twee maal zijn er de afgelopen jaren berich ten geweest over mogelijke botsingen tussen de lucht macht, die zich wat gematigd opstelt, en generaal Pinochet en het leger. In 1978 werd ge- Pinochet..inde aan val... -FOTO AP neraal Gustavo Leigh, opper bevelhebber van de lucht macht, uit de militaire junta verwijderd. Politieke waarnemers zijn van mening dat het huidige schandaal de junta van Pino chet zwaar onder druk zet, omdat nu ook binnen de vei ligheidsdienst onenigheid is ontstaan en dit samenvalt met een beginnende twijfel in het leger over de wens van president Pinochet om aan de macht te blijven, wanneer zijn presidentiële ambtster mijn afloopt in 1989. De Carabineros zijn woe dend op de veiligheidsdienst, die onder controle van het le ger staat en die een lijst met namen van de verdachte po litieambtenaren aan rechter Jose Canovas heeft gegeven. Canovas leidt het onderzoek naar de politieke moorden. Vermoed wordt dat de veilig heidsdienst CNI probeert de andere overheidsdiensten in hun macht te beknotten en de aandacht wil afleiden van haar eigen activiteiten. Volgens politieke bronnen heeft een aantal generaals bedenkingen gekregen over het verlengen van president Pinochets ambtstermijn na 1989. Het enige dat hen ervan lijkt te weerhouden de rege ring nu verder onder druk te zetten, is een gebrek aan een acceptabel alternatief voor het regime. Chili's oppositie heeft naar aanleiding van de politieke moorden de onderlinge ruzies even opzij geschoven en een overeenkomst gesloten, die waarschijnlijk de belang rijkste oppositionele zet is sinds de coup van 1973. Tot deze „nationale overeen komst voor de overgang naar een volledige democratie" werd besloten na een aantal bijeenkomsten, georgani seerd door de aartsbisschop van Santiago, kardinaal Juan Fransisco Fresno. Par tijen, variërend van de Na tionale Bond - tot voor kort nog een van de meest ferven te regeringsaanhangers - tot twee fracties van de socialis tische partij van ex-presi- dent Salvador Allende heb ben zich bij de overeenkomst aangesloten. Eén van de gro tere linkse partijen is op dit moment in gesprek met de communistische partijen die niet direct betrokken waren bij de discussie, in de hoop ook hun steun voor het ak koord te winnen. Ondanks bezwaren van rechts tegen iedere directe vorm van sa menwerking met deze partij en, die voorstander zijn van een gewapende actie tegen het regime, hoopt men een voor iedereen aanvaardbare formule te vinden. Volgens Luis Hermosilla, die de families van de slacht offers van de politieke moor den vertegenwoordigd, heb ben de strafmaatregelen van regering tegen de Carabine ros en de hulp van de veilig heidsdienst aan het gerech- terlijk onderzoek maar wei nig blijvende waarde. „We houden ernstig rekening met het feit dat bepaalde bran ches van de veiligheidsdienst bij de moorden betrokken waren. We hebben aanwij zingen die daar op wijzen en we weten dat de diensten, ondanks de onderlinge riva liteit, elkaar de hand boven het hoofd blijven houden". Tijdens het onderzoek zijn er tientallen studenten, vak bondsleden en leden van kri tische kerkgemeenten gekid napt en zwaar mishandeld. Vorige week heeft de Katho lieke Kerk in Chili de rege ring gevraagd een onderzoek naar deze aanslagen in te stellen. President Pinochet heeft op zijn eigen karakteristieke wijze op de crisis gereageerd: door in de aanval te gaan. Zijn regime kenmerkt zich onder andere door een diep gewortelde haat tegen het communisme. Vorige week uitte de president felle kri tiek op de Chileense politici en hun „zwakke houding" te genover de Marxistische dreiging. „Die slechte Chile- nen die zichzelf aan het com munisme verkocht hebben, moeten oppassen, want we gaan drastische maatregelen nemen", aldus Pinochet tij dens zijn bezoek aan het zui den van het land. Misschien hoopt de generaal met derge lijke uitspraken de verbrok kelde eenheid van het regime weer aan elkaar te lijmen. „Maar wie weet wat de twijfelaars in het leger en de marine over de huidige si tuatie denken. Nu zijn het nog de Carabineros en de luchtmacht die door de man gel gehaald worden... maar straks?", aldus een van de best geinformeerde journa listen van het land. COPYRIGHT THE GUARDIAN oor mensen die geld wil- len lenen of al bij een bank of financieringsmaatschappij in het krijt staan, is een mooie tijd aangebroken, want de rente daalt. De hoog te van de huidige rentevoet wordt weer enigszins als 'normaal' beschouwd na een aantal jaren van steeds maar stijgende rentepercentages. De absolute na-oorlogse top in het rentepeil ligt al weer zo'n twee jaar achter ons; toen betaalden we ongeveer de helft meer van wat we nu voor een lening aan rente moeten opbrengen. Trekken we de vergelijking wat ver der naar het verleden door, dan komen we aan het begin van de jaren zeventig terecht om een renteniveau te vinden dat op vrijwel dezelfde hoog te ligt als het huidige. In die tussentijd heeft de rente wel wat schommelingen laten zien, maar de algemene ont wikkelingslijn was er lange tijd toch een van voortduren de stijging. Vaak wordt het oplopen van de rente - zeker wanneer het gaat om een lange periode - in verband gebracht met de algemene prijsstijging. Wan neer alle prijzen hoger wor den, zal ook de prijs voor het lenen van geld wel omhoog gaan. Ontkend kan niet wor den, dat zo'n verband tussen het te betalen rentepercenta ge op leningen en de ontwik keling van de prijsindex is waargenomen. Ook zijn ter theoretische beschouwingen mogelijk die zo'n samenhang proberen te verklaren. Ruw weg kan het cijfermateriaal deze theoretische uitleg on dersteunen, maar dan blijft er toch nog heel wat af te dingen op de sterkte van dit verband. De vraag naar geld en het aanbod ervan zijn uiteinde lijk de meest direct bepalen de factoren achter de rente voet. Allerlei elementen lei den tot een bepaalde vraag of een bepaald aanbod van geld en daaruit resulteert de ren tevoet. Beter is het om niet van 'de' rentevoet te spreken, want er zijn erg veel ver schillende rentes. Dit komt omdat er ook heel wat ver schillende soorten leningen zijn. De uitleenrisico's ver schillen, de looptijden zijn niet gelijk en ook de aflos singscondities kunnen uit eenlopen. Bovendien is de concurrentie op de geld- en kapitaalmarkt in de ene pe riode groter dan in de andere en ook hieruit vloeien weer renteverschillen voort. On danks deze warwinkel van rentevoeten, heeft men het in het dagelijkse spraakgebruik graag over 'de' rente. Voor de vraag hoe zwaar de rente drukt op het inkomen van de geldlener, is niet al leen de rentevoet van belang die op papier is overeengeko men. Deze zogenaamde no minale rentevoet is in dit verband maar voor een deel van betekenis. Als immers de te betalen rente een hoog percentage vormt, maar te gelijkertijd gaan de prijzen sterk omhoog dan wordt de schuld toch steeds minder waard. Dit kan men ook an ders uitdrukken. Het is mo gelij k rekening te houden met de algemene prijsstij ging - of inflatie - en die te vergelijken met de nominale rentevoet. Op die manier vinden we dan een of andere reële rentevoet en die laat zien wat het koopkrachtoffer is dat met de rentebetaling is gemoeid. Tussen 1972 en 1979 was dit koopkrachtoffer van mensen die geld geleend hadden, er nauwelijks of niet. Toen ste gen de prijzen jaarlijks ge middeld sneller dan de nomi nale rentevoet aangaf. Hier door was de reële rente nega tief, ondanks het feit dat er een aardig percentage aan rente werd berekend. Daarna zette een forse daling van de inflatie in, maar bleef de no minale rentevoet oplopen tot een niveau van ongeveer 12%. Hetkoopkrachtoffer dat door de rentebetaling werd ge bracht, werd echter steeds groter, omdat de daling van de nominale rentevoet ach terbleef bij de prijsdaling. Ondanks de dalende nomina le rente is de werkelijke ren telast dus niet verminderd. In een tijd van inkomensma tiging betekent dit dat de uit gaven voor andere zaken dan rentebetalingen maar moei lijk kunnen toenemen. De dalende rente geeft dan ook veel minder 'lucht' aan de be stedingsmogelijkheden dan uit de lagere percentages zou kunnen worden afgeleid. Dat is een tegenvaller die best eens onder de aandacht mag worden gebracht. Hierbij aansluitend kan ook nog worden opgemerkt, dat het dalen van de nominale rentevoet waarschijnlijk niet veel verder meer zal gaan. Er komen namelijk steeds meer tekenen aan de economische hemel die erop wijzen dat het lage inflatietempo weieens kan omslaan in een hogere prijsstijging. Verder heeft de (tijdelijke) economische ople ving tot gevolg dat er weer wat meer geleend gaat wor den en ook daaruit kan een hogere rentevoet voort vloeien. De rentevoet als re sultante van de vraag naar en het aanbod van geld blijft echter een moeilijk te voor spellen grootheid. Zelfs pre sidenten van nationale ban ken vinden renteprognoses maar een hachelijke zaak. Door Louis van de Geijn GAAT de VUT met de VUT? Minister Rietkerk van Binnenlandse Za ken heeft vorige week de knuppel in het hoender hok gegooid met zijn no ta over vervroegd uit treden in de verdere toe komst. Als het aan hem ligt, zullen we in het jaar tweeduizend weer ge woon tot ons 65-ste doorwerken. De reacties uit kringen van werkgevers en werknemers waren, zoals veelal gebruike lijk, tegengesteld. Woord voerders van de onderne mersorganisaties toonden al le begrip voor de visie van de bewindsman. Zegslieden van de vakbonden willen van het afschaffen van de VUT niet horen. De 'vrijwillige vervroegde uittreding' is tien jaar gele den min of meer uitgevonden door het toenmalige Neder lands Katholiek Vakverbond, de later met het NW gefu seerde katholieke vakcentra le. Het economische tij begon al wat te keren en de VUT leek een logische manier om een dreigende massale werk loosheid te bestrijden. De redenering was een voudig. Oudere werknemers die de hitte van de dag had den gedragen, konden eerder afstappen en zo plaats maken voor jongeren die zich in steeds grotere getale kwa men melden bij de arbeids bureaus. Een commissie van externe deskundigen zette echter in een advies aan minister Boersma van Sociale Zaken een streep door het NKV- plan. „Wij vonden die strikte koppeling tussen het uittre den van ouderen en het in dienst nemen van jongeren niet haalbaar", herinnert zich prof. dr. W. Reynaerts, één van Boersma's toenmali ge adviseurs. Er was wel steun voor de gedachte om ouderen de kans te geven 'eerder uit het veld te stap pen'. Er was (en is) een wezen lijk ouderenprobleem in het bedrijfsleven. Het werk ver andert steeds sneller, de prestatiedruk neemt toe en veel ouderen hebben daar moeite mee. Het was één van de factoren achter het sterk oplopen van het aantal ar beidsongeschikten in het midden van de jaren zeven tig. In de industrie haalde minder dan de helft van de werknemers 'actief' de pen sioenleeftijd. De WAO was o.a. voor deze categorie een veilige haven. Mede door toedoen van Reynaerts c.s. werd de VUT dus een vrijwillige regeling waarin het accent lag op de sociale aspecten yan de oude re werknemers. Het plaats maken voor jongeren zou meegenomen zijn, maar de strikte koppeling van het NKV zat er niet meer in. De externe deskundigen waarschuwden Boersma toen al voor het risico van uit de hand lopende kosten als de VUT het karakter zou krij gen van een algemene verla ging van de pensioenleeftijd. Daarin heeft de praktijk van bijna tien jaar VUT hen in middels gelijk in gegeven. De VUT nam de functie van de WAO als achterdeur voor de oudere werknemers snel over. Voor meer dan twee mil joen werknemers in het be drijfsleven (bijna 90%) en voor alle ambtenaren en trendvolgers geldt intussen een VUT-regeling of een der gelijke maatregel. Voor de meeste werknemers, zo bleek vorig jaar uit een onderzoek van de 'dienst collectieve ar beidsvoorwaarden' van het ministerie van Sociale Za ken, geldt inmiddels een VUT-leeftijd van 62 jaar of minder. De tijdelijke of een malig afgesproken leeftijds verlagingen meegerekend, gold vorig j aar zelfs voor cir ca 36% van de werknemers een VUT-leeftijd van 60 jaar. Alleen in het bedrijfsleven maken dit jaar naar schat ting 100.000 mensen gebruik van de VUT. Dat is het tien voudige van drie jaar gele den. Het spreekt vanzelf dat de lasten evenredig oplopen. Vorig jaar moesten werkne mers en werkgevers in het bedrijfsleven samen circa 1 miljard VUT- premie op brengen. Dat bedrag zal, bij onveranderde voortzetting van de regeling, spoedig ver dubbelen. Volgens de eerder genoem de rapportage van Sociale Zaken (november 1984) heeft de VUT-premie in 45 be drijfstakken zich de afgelo pen jaren als volgt ontwik keld (percentages van de loonsom) 1979 1980 1981 1982 1983 1984 Werkgevers 0,5 0,6 0,6 0,8 1,1 1,2 Werknemers 0,1 0,1 0,2 0,3 1,0 1,6 Totaal 0,6 0,7 0,8 1,1 2,1 2,8 Het is duidelijk dat de stij ging van de lasten vooral is terechtgekomen bij de werk nemers. Dit jaar zet die lijn zich voort. De percentages zijn overigens momentopna men (die van 1984 halverwe ge het jaar) en geven niet aan wat de totale jaarbijdrage van werknemers resp. werk gevers is geweest. De toenemende twijfel over de VUT, met name bij werkgevers maar in sommi ge bedrijfstakken ook wel aan werknemerskant, komt tot uiting in het tijdelijke ka rakter van nieuwe verlaging van de VUT-gerechtigde leeftijd. Hét gaat nu veelal om jaargangen werknemers (bijvoorbeeld de 60-jarigen van 1985) die daarvoor in aanmerking worden ge bracht en niet meer om een vooruitzicht voor iedereen. Mensen die in 1986 60 jaar worden, kunnen er niet auto matisch gebruik van maken. Het gros van de VUT-re- gelingen wordt gefinancierd volgens het zogenaamde om slagstelsel. Dat wil zeggen dat de uitkering aan de VUT-ers van 1985 wordt be taald uit de premies die de werknemers dit jaar opbren gen. Dat maakt de financiële basis van de regeling flexibel en wankel tegelijk. Flexibel omdat aanpassing aan geste gen prijzen of aan de loon ontwikkeling in principe mo gelijk is door de premie op te trekken. Wankel omdat werknemers er niet zeker van zijn dat zij mettertijd een VUT-uitkering krijgen die strookt met de premies die zij jarenlang hebben be taald. De ontwikkeling van de uitkering hangt immers nauw samen met de beste ding van de loonruimte tij dens de jaarlijkse CAO-on- derhandelingen. De financiering van de ambtenaren-VUT vertoont meer de trekken van kapi taaldekking zoals die bij pen sioenregelingen gebruikelijk is; er wordt een fonds ge vormd waaruit straks de VUT-uitkering wordt geput. In dit geval wordt het Alge meen Burgerlijk Pensioen fonds daarvoor aangespro ken. De betaalbaarheid van de VUT bepaalt de toekomst kansen van deze vorm van arbeidsduurverkorting. De rekening moet worden vol daan uit de jaarlijkse loon ruimte. Daaruit moeten nog een paar andere wensen worden betaald, zoals behoud of vergroting van koopkracht en andere vormen van ar beidsduurverkorting. Er is binnen dat wensenpakket al een zekere verschuiving merkbaar. In weerwil van het misbaar uit de vakbonds kantoren krijgt de VUT daarin een steeds meer be scheiden positie. (ADVERTENTIE) HA AREN (ANP) - WD-leider Nij pels heeft vrijdag opgeroe pen het volkspetitionnement van het Komite Kruisraketten Nee (KKN) tegen de plaatsing van kruisraketten niet te steu nen. Aan de vooravond van de overhandiging vandaag van de eerste 1.000 handtekeningen van het petitionnement aan het KKN stelde de liberale voorman gisteren op een par tijbijeenkomst in Haaren (bij Den Bosch) dat de hele onder neming naar zijn overtuiging geen absoluut recht doet aan de kwestie rond de plaatsing Ziekt HAAREN (ANP) - De VVD wenst de euthanasie-kwestie voor de verkiezingen van mei 1986 regelen. Vóór I oktober dient het kabinet te laten we ten of het van plan is met een wetsontwerp te komen. Als dat niet gebeurt is het aan de kamer om zelf stappen te on dernemen. De WD verkiest in dat ge val met de PvdA en D'66 in zee te gaan en het initiatief-voor- stel van D'66 te ondertekenen, zij het in een wat aangepaste versie. WD-fractieleider Nij pels zei dit vrijdag op een par tijbijeenkomst in het Brabant se Haaren. Nijpels stelde niets te voelen voor plannen om het euthana- sie-vraagstuk over de verkie zingen heen te tillen, zoals on der anderen minister Brink man (welzijn, volksgezondheid en cultuur) heeft geopperd. Er is voor Nijpels geen enkele re den nog langer te wachten. Hij kondigde aan dat de WD-specialist op euthanasie- gebied Dees in de betrokken kamercommissies (volksge zondheid en justitie) weldra zal voorstellen het kabinet te verzoeken vóór oktober ken baar te maken of het van plan is te komen met een wettelijke regeling. UTRECHT (ANP) - Doorlo pende beschikbaarheid van hulp voor verzorging en huis houding kan veel mensen be hoeden voor verhuizing naar een bejaarden- of verpleegte huis of zelfs voor opname in het ziekenhuis. Vaak blijkt het in ieder geval mogelijk te zijn opname in een tehuis of zie kenhuis uit te stellen, zodat de betrokkene zo lang mogelijk thuis kan blijven. Dat blijkt uit een onderzoek van de universiteit van Gro ningen naar het effect van de invoering van '7 x 24-uurs hulp' in Velp en omgeving, dat vrijdag in Bunnik is gepresen teerd. De meeste van de 240 instel lingen voor gezinszorg in ons land werken al enkele jaren toe naar een grotere bereik baarheid voor hun klanten, ook buiten kantooruren. In verschillende delen van het land is het al mogelijk, dag en nacht, een beroep te doen op de gezinsverzorging. VOOR de internationale luchtv staat nu, met nog een heel kwat gelijks op de voorgrond tredei bied, de internationale verenigi (meer dan 100000 leden in 17 digende vinger uitgestoken naa weinig doen aan - in het bijzor vliegtuigen. Al sinds jaren wijzer teresseerden erop dat bij veel men dan onvermijdelijk is, voor of op zeer geringe hoogte. Beh toegepaste kunststofbekledings brandbaar maar geven bij brand Vliegtuigen zijn relatief zeer b wat gebeurt, moeten de overle ook zijn geoptimaliseerd. Daarat industrie alle kaarten heeft gez< van het vliegtuig zelf. Ook aan de veiligheidsdiscif keert het een en ander. De IAP op dat steeds meer 'handbagag ne waardoor beenruimte verstoj de stoel bevestigde reddingsve: heidsprocedures worden door geraffeld of door de passagiers t Er is nog een element dat de dende concurrentie. Tradition* schappijen voor zichzelf veilig ma's aan die verder gingen dar zaak tot kostenbeheersing heel doen verdwijnen waardoor de rr komen staan. Het luchtvaart-rampjaar noop van de veiligheid. Op meer dan quate voorlichting aan het pub gaat om het herstel van het nu de luchtvaart.

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1985 | | pagina 2