Amerika hervat productie zenuwgas
Nieuw staatshoofd
Nigeria bereisde
carrière-militair
Wieck zeer ervaren diplomaat
even..L
UITBLAZEN
Solidariteit voor Polen symbool van hoop
LAP A
Defensief
voetbal
De afreken
VRIJDAG 30 AUGUSTUS 1985
ACHTERGROND
NIEUWE GIFWAPENS OPGESLAGEN IN EUROPA
Rebellie
Boze toon
Ongeschikt
Opleiding
Springplank
Populair
Ervaring
NIEUWE LEIDER WESTDUITSE INLICHTINGENDIENST
Risico's
Kater
VRIJDAG 30 Al
Kamer wil
haast met
pensioen
weduwnaai
DE STEM C
WAT EEN intens ge
noegen heb ik weer
beleefd aan de
overwinning van PSV op
Ajax. Het is een revan
chistisch genoegen natuur
lijk. Als je wieg ten zuiden
van de Moerdijk heeft ge
staan blijft, alle ontwikke
lingen ten spijt, zo'n Ajax-PSV
toch het vereffenen van een
oude rekening. Dat er nauwe
lijks een Brabander in PSV
speelt en dat Philips niet veel
Brabantser is dan Hitachi doet
daarbij niets terzake. Aan logi
ca moet je niet toegeven wan
neer je de aandrang voelt je
chauvinistische gevoelens even
de vrije loop te laten.
Schamen doe ik me daar
niet voor. Wat er in de loop der
jaren aan de boorden van Maas
en Amstel is gezegd en geschre
ven over PSV, Rijvers, de Van
de Kerkhofjes en hun 'mentali
teit', heeft mij de overtuiging
gegeven dat het spiegelbeeld
van mijn regionaal vooroordeel
daar in de Randstad ook nog
regelmatig wordt opgepoetst.
Trouwens, mijn beste vrienden
daar zijn na al die jaren nu nog
steeds verbaasd dat ik van m'n
afgelegen pol hei binnen een
uur naar het Spui in Den Haag
of in het Perscentrum van
Schiphol kan komen.
Mijn collega's uit de sport
journalistiek zaten met die ne
derlaag wel wat in hun maag.
„Ajax de lof, PSV de punten",
constateerde onze eigen sport
redactie met kopletters uit de
onderste kast, alsof de druiven
wat zuur waren. Ajax werd de
afgelopen weken bijna kri
tiekloos de hemel in geprezen.
Liep het tegen AZ'67 en Excel
sior niet helemaal zoals van een
'briljant' Ajax mocht worden
verwacht, dan werd verwezen
naar de fraaie partijen voetbal
in de toernooien van het voor
seizoen. Journalisten met een
geweten en een geheugen heb
ben het niet makkelijk wanneer
de te vroeg volprezen favoriet
in de eerste de beste ware
krachtproef onderuit gaat. De
krant met het rekbaarste gewe
ten en het kleinste geheugen
was dan ook het eerlijkst giste
ren. De (Amsterdamse) Tele
graaf verdeelde de lof voor een
"heerlijk avondje oogstrelend
voetbal' gelijkelijk over beide
partijen.
Goeroe
Cruyff was ovengens aller
minst aangeslagen. Wel wees
hij een paar keer fijntjes op het
'defensieve spel' van de tegen
stander. Hij gaf wat fouten van
eigen ploeg toe, maar de sug
gestie dat het verdedigen van
eigen doel een vorm van spel
bederf is, bleef duidelijk han
gen na zijn woorden. Cruyff wil
mooi voetbal spelen. Ajax zou
op z'n mooist spelen wanneer
een, liefst niet al te begaafde te
genstander op z'n Engels te
werk ging, dat wil zeggen: een
soort kamikaze-voetbal speel
de.
Theoretisch lijkt mij Cruyff
gelijk te hebben. Als beide
ploegen aanvallend voetballen
is dat voor het publiek het leuk
ste. Je laat meer doelpunten
toe, maar je maakt er ook meer
en het zal ook dan meestal de
beste ploeg zijn die wint. In de
praktijk zal van dit ideaal
meestal niet veel terecht ko
men. Voorwaarde is op z'n
minst dat de op papier zwakste
partij, zich weliswaar bewust
van de superioriteit van de te
genstander, toch voldoende
vertrouwen in eigen capacitei
ten heeft om het erop te durven
wagen en het risico van een
WIM KOCK
vroege 1-0 achterstand voor hef
te nemen.
Je hoeft niet veel verstand te
hebben van voetbal om te kun
nen constateren dat in de Ne
derlandse competitie de
krachtsverhoudingen zodanig
zijn dat juist een elftal als dat
van Ajax zelden zo'n tegenstan
der zal ontmoeten. Voor de
meeste eredivisie-clubs is het al
een wapenfeit van belang niet
van Ajax te verhezen. Een be
gerenswaardig resultaat dat bo
vendien een extra kostbaar
punt oplevert want het zal niet
iedere concurrerende midden
moter gegund zijn Ajax te
weerstaan. Kortom: een stre
ven waarvoor je voetbalidealen
opoffert en met z'n allen voor
eigen doel gaat liggen.
Ik begrijp wel dat Cruyff
het open, aanvallend voetbal
propageert. Hij was daarvan in
zijn tijd als voetballer een suk-
sesvol architect en nu hij de
voetbal-goeroe van Nederland
is geworden, is het toevalhg
ook nog zo dat dit soort voet
bal zijn Ajax bijzonder goed uit
zou komen. Wat ik echter niet
begrijp is zijn neiging het falen
van Ajax te wijten aan het 'de
fensieve' spel van de tegenstan
der. Ik herinner me hoe
Cruyffs eigen, aanvallend inge
stelde Ajax in de gloriejaren '70
de meest geduchte defensies
van Europa met geduld en in
ventiviteit telkens wist open te
breken.
Er zal voor meester Cruyff
echt niets anders opzitten dan
zijn pupillen te leren hoe ze te
gelijk mooi én effectief kunnen
voetballen. Denken dat je het
Nederlandse voetbalwereldje
kunt herscheppen naar het
beeld van Ajax en ten bate van
Ajax bovendien, lijkt me een il
lusie.
WEET U wat een campanoloog
is? Nee. Geeft niets. Ik had
zelfs nog nooit van het woord
gehoord en toen ik het eenmaal
tegenkwam heb ik er tevergeefs
naar gezocht in de 'Koenen'.
Daarin staan wel campanile en
campanula. Het eerste is een
woord van Italiaanse oor
sprong en betekent klokketo-
ren; het tweede komt u mis
schien bekender voor want je
hebt er vele soorten van: klok-
jesbloem.
Campanoloog moet dus een
klokkenkundige zijn. Dat
klopt. De klokkengieterij Eijs-
bouts plaatste onlangs een ad
vertentie waarin een campano
loog werd gevraagd. Het is een
even oud als zeldzaam beroep.
In Nederland zijn er maar
twee, in de hele wereld vier.
Meer campanologen dan er
klokkengieterijen zijn heb je
niet.
Een campanoloog is meer
dan een klokkengieter. Het is
iemand die, eenmaal volleerd,
alles van klokken afweet. Een
technisch geschoold persoon
met een goed gehoor en gevoel
voor muziek. Het was 37 jaar
geleden dat de klokkengieterij
Eijsbouts voor het laatst een
campanoloog vroeg. Degene
die toen aangenomen werd is
de huidige directeur die vindt
dat het tijd wordt dat er
iemand komt die de klepel kan
overnemen.
IIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIMII|||||||llll|||||||lllllllllllllllllllllllllllllllllllltllllllt3
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs J H M Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, «01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, «01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8 30-17.00 uur;
overige kantoren 8 30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar
Bij automatische betaling geldt een korting van 1per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor
Lezersservice:
Informatie over Stem-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur).
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties» 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20 30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur» 076-236394/236911
Ronk rol atipc
Postgiro 1114111 - ABN rek 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA 2
Door Mare De Koninck
WASHINGTON - Met
opvallend weinig ophef
gaat het Amerikaanse
voornemen gepaard om
binnenkort de productie
te hervatten van nieuwe
chemische wapens, die
speciaal zijn bedoeld
voor het Europese slag
veld.
Toch zouden de Europea
nen in het Amerikaanse be
sluitvormingsproces rond die
hervatting volop aanleiding
tot opwinding kunnen vin
den. De VS heeft bij voor
beeld afgezien van een aan
vankelijk voornemen om de
Europese NAVO-landen me
debeslissingsrecht te geven
in de vraag of er weer ze
nuwgasgranaten en -bom
men moeten worden ver
vaardigd en - zo ja - waar en
hoe het spul dient opgesla
gen.
Officieel is er nog geen
Amerikaans besluit om de
aanmaak van gifwapens te
herbeginnen. Maar beide Ka
mers (Huis van Afgevaardig
den en Senaat) van het Con
gres in Washington zijn in
tussen vrijwel eenstemmig
heid over de kwestie. Naar
verwachting zal het Congres
op 16 september definitief het
groene licht geven en kan de
reeds door het Pentagon (Mi
nisterie van Defensie) ge
bouwde chemische fabriek in
Pine Bluff, in de deelstaat
Arkansas, de productie star
ten.
Sedert 16 jaar al produ
ceert de VS geen gifwapens
meer. President Nixon stopte
in 1969 de aanmaak „als stap
naar verdere ontspaning tus
sen oost en west." Oude che
mische wapens liggen opge
slagen in de VS en op een
aantal geheime plaatsen in
Westeuropa, waaronder ze
ker in West-Duitsland. De
gifgranaten zouden lekkages
beginnen te vertonen, ge
vaarlijk zijn om te vervoeren
en veelal niet meer kunnen
worden afgevuurd. De VS
heeft een plan opgesteld om
ze te vernietigen.
Washington acht vervan
ging nodig, omdat de Sovjet-
Unie nieuwe chemische wa
pens is blijven maken en om
de Russen „een prikkel te ge
ven" tot een internationaal
verbod op productie. In Ne
derland liggen volgens het
ministerie in Den Haag geen
chemische wapens.
In de Eerste Wereldoorlog
zijn 90.000 mensen door ze
nuw- en andere soorten gif
gas omgekomen en een mil
joen mensen gewond. In de
Tweede Wereldoorlog heb
ben zowel de Duitsers als de
geallieerden van het gebruik
ervan afgezien, vanwege de
verschrikkelijke uitwerking.
Maar later zijn in diverse
oorlogen weer chemische
(niet altijd gas-) wapens ge
bruikt (in Jemen door zowel
Amerikanen als Russen, in
Zuidoost Azië door Irak te
gen Iran) en stellen sommige
waarnemers vast dat chemi
sche oorlogsvoering weer in
opmars is.
Politieke analysten in
Washington noemen de re
cente gang van zaken rond
het zenuwgas de grootste po
litieke overwinning van het
Pentagon sedert jaren. Nog
pas een half jaar geleden le
ken de pleidooien van Defen
sieminister Caspar Weinber
ger en de legerleiding om
weer chemische wapens te
gaan maken te stuiten op een
weigerachtig Congres.
Maar Weinberger besefte
dat alleen 1985, korte tijd na
de presidentsverkiezingen en
nog geruimte tijd voor de
tussentijdse Congres ver kie
zingen van eind 1986, het jaar
zou zijn waarin gifwapens -
die bij het publiek al gauw
emotionele weerzin wekken
een politieke kans kregen.
Liefst 155 parlementsleden
zijn afgelopen voorjaar af
zonderlijk door het Ministe
rie van Defensie benaderd en
'gebriefd', met het doel hun
verzet te breken. Het succes
daarvan was aanvankelijk
nog beperkt. Met een kleine
meerderheid van stemmen
sprak het Huis van Afge
vaardigden onlangs uit dat
de productie van chemische
wapens alleen mag worden
hervat indien de Europese
NAVO-landen er tevoren
mee instemmen dat de pro
jectielen op hun grondgebied
worden opgeslagen. Het Huis
Zenuwgasbommen klaar voor vervoer.
redeneerde dat het immers
ook het Eurppees terrein is
waarop die wapens onver
hoopt zullen worden ingezet
en dat de Europeanen er dus
mede over moeten beslissen.
Dat was niet naar de zin
van de Amerikaanse leger
leiding, die weer hevige on
rust in Europa voorzag, net
zoals rond de plaatsing van
kernraketten. Daarop volgde
de stemming in de Senaat en
die bleek het in meerderheid
eens met de Pentagon-stel-
ling dat West-Europa uitno
digen tot medeverantwoor
delijkheid gelijk staat aan
een uitnodiging tot rebellie
binnen de NAVO.
Wanneer Huis van Afge
vaardigden en Senaat ver
schillende beslissing inzake
eenzelfde onderwerp nemen,
gebiedt de Amerikaanse
grondwet dat beide Kamers
in een speciale 'conferentie'
het geschil overbruggen met
een compromis dat in zowel
Huis als Senaat een meerder
heid krijgt. Dat compromis is
intussen uitgewerkt en komt
op 16 september in stemming.
Het stelt dat de productie
van chemische wapens geen
gemeenschappelijk NAVO-
besluit, maar een zelfstandig
Amerikaans besluit behoeft
en dat de Amerikaanse presi
dent alleen 'in overleg met de
geallieerden' een plaatsings
plan voor de wapens moet
uitwerken. De 'consultatie'
van de andere NAVO-landen
is nadrukkelijk niet bindend
voor de VS.
Die bepaling is opmerke
lijk omdat tot dusver binnen
de NAVO alleen inzake kern
wapens sprake is van een
eenzijdige Amerikaanse ver
antwoordelijkheid en voor
het overige sprake is van een
bondgenootschap van gelijk
waardige landen die ge
meenschappelijk beslissen
over het NAVO-verdedi-
gingsarsenaal en de strate
gie.
Geconfronteerd met die
realiteit hult de Amerikaan
se regering zich nu in vaag
heid ten aanzien van de
vraag waar de nieuwe gif
wapens zullen worden opge
slagen. In die kwestie is de
technische omstandigheid
van belang dat de projectie
len in vredestijd niet zullen
worden voorzien van het do
delijke gas. Er worden twee
verschillende gassen gepro
duceerd die elk op zichzelf
niet giftig zijn. De flessen
met het spul worden op grote
afstand van elkaar bewaard
en alleen bij oorlogsdreiging
bij elkaar in een granaat of
bom gestopt. Na afvuring
vermengen beide gassen zich
tot een dodelijke combinatie,
welke bij de inslag vrijkomt.
Officieel zegt het Pentagon
„geen plannen" te hebben de
nieuwe chemische wapens in
West-Europa op te slaan.
„Het maakt niet veel uit of
het materiaal wel of niet in
Europa komt te liggen. We
kunnen het veilig in de VS
opslaan en naar het front
vliegen in tijd van crisis", al
dus een Defensie-woord-
voerder in Washington.
Maar John Kester, een me
dewerker in president Rea-
gans 'Chemical Warfare Re-
view Commission', meent dat
„plaatsing van een aantal
gifwapens in centraal Euro
pa de voorkeur verdient." Hij
suggereert een van de twee
chemische ingrediënten in
West-Europa op te slaan en
de andere „op het laatste
ogenblik over te vliegen uit
de VS."
Maar daarover zegt Repu-
blikijns Congreslid en defen
siespecialist John Edward
Porter: „Als ik een Russisch
militair strateeg was en ik
zag dat de VS gasflessen be
gint te transporteren, dan
zou ik mijn zenuwgas als
eerste willen gaan gebrui
ken."
En John Spratt van de De
mocratische (oppositie-) Par
tij en een van de hoofdrol
spelers in het parlementsde-
bat, meent: „Ik denk niet dat
iemand redelijkerwijs kan
ontkennen dat vooruitge
schoven plaatsing in Europa
veruit het beste is."
Spratt is het levende voor
beeld van de wijze waarop
het Pentagon Congresleden
heeft kunnen overhalen tot
een productiebesluit 'zonder
Europese bemoeienis'. De af
gevaardigde uit South Caro
lina was aanvankelijk de ar
chitect van de wetstekst die
in een gemeenschappelijk
NAVO-besluit voorzag.
Thans echter steunt hij niet
alleen een eenzijdig Ameri
kaans productiebesluit, maar
vindt hij ook dat „afzien van
plaatsing in Europa de Euro
peanen zou aanmoedigen in
hun gebruikelijke neiging
om zich aan hun verant
woordelijkheid te onttrek
ken." En Spratt voegt zelfs op
boze toon toe dat „de Euro
peanen zelf chemische wa
pens zouden moeten maken"
gegeven het Russische over
wicht terzake.
De nieuwe projectielen
zullen in twee soorten be
schikbaar komen: In vlieg
tuigbommen (de z.g. 'Bigeye'
bom die met een spray van
het gif VX een groot gebied
uren- of zelfs dagenlang do
delijk om te betreden kan
maken; in granaten die met
een 155 mm houwitzer-kanon
(waarover ook de Nederland
se landmacht beschikt) kan
worden afgevuurd, waarna
het GB-gif slechts twintig
minuten nodig heeft om zijn
werk te doen en de eigen
troepen zonder gevaar kun
nen binnentrekken.
Critici in de VS menen dat
beide wapentypes strategisch
riskant en achterhaald zijn.
De granaat omdat die voor te
korte afstand is bedoeld en
de bom omdat het vliegtuig
ervoor door vijandelijk
luchtafweer moet.
Maar het grootste bezwaar
van ook militaire autoritei
ten is dat de nieuwe wapens
niet in de open lucht getest
zullen kunnen worden, als
gevolg van een wettelijk ver
bod daartoe in de VS. Voor
een opheffing van dat verbod
is zeker geen Congres-meer
derheid te vinden. Er kunnen
wel proeven met 'nep-gifgas'
worden genomen, maar die
zullen nooit precies kunnen
uitwijzen hoe het echte spul
zich met name bij verschil
lende weersomstandigheden
gedraagt. Het zou volgens
een Pentagon-zegsman „zon
der weerga in de militaire
geschiedenis zijn dat troepen
van een wapen worden voor
zien dat nooit is getest." Op
de niet ernstig bedoelde
vraag of de VS het zenuwgas
dan niet in de open lucht van
West-Europa zou willen tes
ten, luidde het antwoord: „Ik
denk dat het Westeuropese
klimaat daarvoor uitermate
ongeschikt zou zijn..."
HET nieuwe Nigeriaan-
se staatshoofd, gene-
raal-majoor Ibrahim
Badamisi Babangida, is
volgens een levensbe
schrijving van het Nige-
riaanse Hoge Commis
sariaat in Nairobi een
bereisde carrière-mili
tair die geschoold is in
de Verenigde Staten en
Groot-Brittannië.
Voordat hij deze week via
een staatsgreep aan het
hoofd kwam te staan van de
Westafrikaanse staat, was
hij stafchef van het Nige-
riaanse leger en lid van de
14-leden lellende Hoge Mili
taire Raad, waarvan de afge
zette leider Muhammadu
Buhari voorzitter was.
Babangida speelde zelf een
bel'.ngrijke rol bij de staats
greep in 1983 waarbij Buhari
aan de macht kwam.
Babangida werd geboren
in 1941 in de plaats Minna.
Na de middelbare school koos
hij voor een militaire carriè
re, een van de weinige moge
lijkheden in Afrika om
macht en roem te vergaren.
De nu 44-jarige Babangida
kwam in 1963 in militaire
dienst. In september van dat
jaar werd hij tweede luite
nant en hij ging zich op de
militaire academie speciali
seren in gewapende oorlogs
voering.
In 1966 ging hij als eerste
luitenant naar Engeland
waar hij een opleiding kreeg
aan de Royal Armed Centre
in Bobingdon, Dorset. Na
twee promoties ging hij in
1972 als majoor naar Fort
Knox in de VS waar hij zijn
specialisatie verder ging ont
wikkelen.
Generaal-majoor
Ibrahim Badamisi Ba
bangida. - FOTO AP
VS, waar hij werd geschoold
aan een hoge krijgsschool, de
Academie voor Bevelvoer
ders en Generale-stafleden
in Fort Leavensworth.
Babangida werd in 1979
brigade-generaal en ging een
studie volgen aan het Nige-
riaans Instituut voor Politie
ke en Strategische Studies.
Dat was zijn springplank
naar meer invloedrijke posi
ties en in 1983 werd hij gene
raal-majoor en was de archi
tect van het coupeplan waar
bij de burgerpresident Shehu
Shagari aan de kant werd
gezet en Buhari aan de
macht kwam. Tenslotte werd
hij vorig jaar benoemd tot
bevelhebber van het Nige-
riaanse leger.
Praktijkervaring kreeg
Babangida tijdens de Nige-
riaanse burgeroorlog die van
1967 tot 1970 duurde. Hij was
ook nog enige tijd instructeur
en compagniecommandant
op de Nigeriaanse militaire
academie in Zaria.
In 1974 werd hij luitenant
kolonel en in 1975 kreeg hij
het bevel over de gewapende
troepen in Nigeria.
In 1977 ging Babangida
voor de tweede keer naar de
Hoewel Babangida bekend
staat als een gedisciplineerde
en gezagsgetrouwe militair,
is hij uitermate populair bin
nen het 120.000 soldaten tel
lende leger.
In een 14 minuten durende
radiouitzending heeft Ba
bangida gezegd dat Buhari is
afgezet omdat hij te star was
en ontoegeeflijk om belang
rijke zaken van nationaal be
lang aan te pakken. Hem kon
niet aan het verstand worden
gebracht dat een land als Ni
geria met al zijn interne ver
schillen een leider nodig
heeft die deze verschillen be
grijpt.
Een van de studies die Ba
bangida heeft geschreven in
de loop van zijn carrière
heet: De relatie tussen bur
gers en militairen - de erva
ring in Nigeria. (AP)
ljx.II 1 11 hiJ
DE nieuwe man aan het
hoofd van de Westduitse
buitenlandse veilig
heidsdienst (BND), de
57-jarige Hans-Georg
Wieck, heeft een zeer
goede reputatie. Hij is
onder meer ambassa
deur in de Sovjet-Unie
geweest. Met zijn benoe
ming in Moskou bereik
te de in Hamburg gebo
ren Wieck een eerste
hoogtepunt in zijn voor
spoedig verlopen carriè
re.
Nadat hij filosofie, ge
schiedenis en publiek recht
had gestudeerd, trad Wieck
in 1954 - na in Hamburg te
zijn gepromoveerd - in dienst
van het ministerie van Bui
tenlandse Zaken. Met de Sov
jet-Unie kwam hij voor het
eerst in contact toen hij in
1957 ging werken op de be
treffende afdeling in Bonn.
In 1958 maakte hij deel uit
van de Westduitse delegatie
die het eerste consulaire ver
drag met de Sovjet-Unie af
sloot.
Nadat hij jaren verbonden
was geweest aan de (waarne-
mings)missie van de Bonds
republiek bij de Verenigde
Naties in New York en aan
de ambassade in Washing
ton, was hij in 1965 en 1966
tweede man op de afdeling
van het ministerie van Bui
tenlandse Zaken in Bonn dat
zich toelegt op vraagstukken
betreffende de twee Duits-
landen en Berlijn. Met de
toenmalige minister Gerhard
Schroder stapte Wieck over
naar het ministerie van De
fensie. Bewijs van zijn grote
Hans-Georg Wieck.
deskundigheid is het feit dat
SPD-minister Helmut
Schmidt de CDU-er Wieck in
juli 1970 benoemde tot hoofd
van de afdeling planning van
het ministerie van Defensie.
Begin 1974 keerde Wieck
terug op Buitenlandse Zaken,
toen hij tot ambassadeur in
Teheran werd benoemd. Op
zijn volgende post Moskou
maakte hij de Sovjetinvasie
in Afghanistan (eind decem
ber 1979) mee. Van zijn erva
ringen met de Sovjet-Unie
kon hij - en de NAVO met
hem - ten volle profiteren in
de hoedanigheid van ambas
sadeur bij het westelijke
bondgenootschap in Brussel,
waar hij in oktober 1980 aan
het werk ging.
In zijn hoedanigheid van
NAVO-ambassadeur heeft
Wieck steeds gewezen op de
noodzaak zo ontspannen mo
gelijk om te gaan met de
Sovjet-Unie en de andere
landen in Oost-Europa, zon
der dat dit ten koste mag
gaan van het vermogen van
het Westen zich te verdedi
gen. (DPA)
VIJF jaar na haar oprichting en
bijna vier jaar na het plotselinge
einde met de afkondiging de staat
van beleg heeft het vakverbond
Solidariteit diepe sporen in de
Poolse samenleving nagelaten.
Het gaat niet meer om stakingen of
massale demonstraties, maar om het
bewustzijn van de burgers die op 31
augustus 1980 geloofden ondanks de
rampzalige geopolitieke positie van hun
land op eigen kracht een nieuw Polen te
kunnen scheppen. De dansende rode
letters van 'Solidarnosc' op de rood-wit-
te nationale vlag en nobelprijswinnaar
Lech Walesa bleven symbolen van de
hoop op meer vrijheid, grotere zelfstan
digheid en het einde van de bevoogding
door een gebureaucratiseerde partij.
Maar het stuklopen van Solidariteit op
de harde realiteit van Polens plaats
binnen het Oostelijke blok is voor velen
ook een bewijs van de vruchteloosheid
van die hoop.
Van de structuur van een tien miljoen
leden tellende organisatie, die tijdens
haar legale bestaan van 15 maanden
bijna uit het raamwerk van een norma
le vakverbond barstte, is vandaag niet
veel meer over. In kringen van de oppo
sitie schat men, dat ondanks de repres
sie ongeveer een half miljoen Polen zich
nog steeds als lid van Solidariteit be
schouwen, bijvoorbeeld door contribu
tie te blijven betalen. Hun aantal neemt
echter gestaag af. De werkelijke acti
visten binnen de nu verboden organisa
tie worden door oppositionele sociolo
gen geschat op 60 a 70.000.
Ondanks de toegenomen risico's ver
schijnen nog steeds zo'n 700 vakbonds
publicaties in Polen. Een oppositioneel
potentieel als in geen enkel ander com
munistisch land. Dat getal wordt nog
indrukwekkender, als men zich reali
seert dat papier in het grootste geheim
moet worden aangeschaft, dat er druk
persen nodig zijn en dat drukkers en
colporteurs voor hun werk in de gevan
genis kunnen belanden. Daarnaast is
Polen de enige socialistische staat waar
een van partij en staat onafhankelijk
instituut functioneert: de katholieke
kerk.
Ook al verzet primaat Glemp zich er
tegen, de kerk speelt een sleutelpositie
in Polen. Nog nooit werden lezingen,
tentoonstellingen en theatervoorstellin
gen in de kerkgebouwen zo druk be
zocht als sinds de afkondiging van de
staat van beleg. De stroom pelgrims
naar Czestochowa groeit van jaar tot
jaar. Vooral jongeren zoeken deze ge
meenschappelijke belevenis die zich
buiten het bereik van de staat afspeelt.
Aan het graf van de door veiligheidsbe
ambten vermoorde priester Jerzy Po-
pieluszko wordt regelmatig door tien
duizenden gebeden voor de verwerke
lijking van de idealen van Solidariteit.
Na de morele schok van hun neder
laag tegenover de arbeidersklasse, die
zij zelf beweren te vertegenwoordigen,
kunnen ook partij en regering niet meer
doen alsof niets gebeurd is. Bijna be
zwerend hameren zij erop dat het de
mocratiseringsproces ook na de afkon
diging van de staat van beleg is voort
gegaan.
Inderdaad is er in Polen, ondanks
nieuwe beperkende wetgeving, nog
steeds legaal ruimte voor meningsui
ting en bewegingsvrijheid op een schaal
die in de overige socialistische staten
ondenkbaar is. Het wantrouwen jegens
de partij en de staat is echter zo diep ge
worteld dat nauwelijks iemand van de
werkelijk onafhankelijke krachten be
reid is zich te engageren. De kerk kent
de stemming in het volk precies. On
danks aandringen van de regering wei
gert de kerk authentieke katholieke
vertegenwoordigers kandidaat te stel
len voor de parlementsverkiezingen van
oktober.
Het gevaar van apathie en stagnatie
groeit. De meerderheid van de bevol
king is niet meer bereid zich op eniger
lei wijze met het bestuur te bemoeien.
In brede kringen volgde op de politieke
jubelstemming van augustus 1980 en op
het daaropvolgende 'Solidariteitsjaar
1981' een politieke kater. Eerst waren
wij actief en vol vertrouwen dat alles
anders zou worden, maar het is een illu
sie geweest en het was allemaal zinloos,
is een veelgehoorde verzuchting.
Enkele tienduizenden actieve opposi-
tionelen betekenen in vergelijking met
de 10 miljoen leden die Solidariteit heeft
geteld een minderheid. De structuren
van Solidariteit in de bedrijven zijn zo
zwak geworden dat stakingsoproepen
van de ondergrondse leiding nauwelijks
nog gehoor vinden. De mensen willen
niets meer riskeren, trekken zich in hun
privéleven terug, dromen van reizen
naar het Westen en willen op de werk
vloer hun nek niet meer uitsteken. In
het licht van de nijpende economische
situatie is de morele crisis nog een van
de grootste bedreigingen voor het hui
dige Polen.
Veel zal van de jonge generatie af
hangen. Solidariteit werd voor een
groot deel door jonge mensen gedragen,
die in die tijd begin twintig waren.
Maar voor veel 18-20 jarigen van van
daag zijn Solidariteit en Walesa onder
deel van jeugdherinneringen.
Lech Walesa heeft tot een fase van
bezinning opgeroepen om daarna we
derom miljoenen rond de vlag van Soli
dariteit en een programma te verzame
len. Of voor deze 'derde fase' nog vol
doende offervaardige aanhangers te
vinden zijn, lijkt op zijn zachtst gezegd
twijfelachtig.
(DPA)
RIJSWIJK (ANP) I
Waarborgfonds Mi
keer in Rijswijk zal]
een recordbedrag
miljoen gulden uitkd
mensen die schade
geleden door onvei
weggebruikers en
bekenden die na een|
zijn doorgereden.
Vorig jaar werd i
slachtoffers ruim I
gulden schade verg]
staat in het jaarver!
van het Waarborgfol
Volgens directeur]
ligt de oorzaak in eel
me van het aantal]
van slachtoffers
Me
Van
AMSTERDAM-|
had 80% voorkor
re veiligheidsprd
van de passagie]
werkt. Vliegtuig]
nisch gekeurd wc
In vliegtuiginteri]
giftige kunststoffer
riaal gebruikt word]
lering en verwijder»
een eerlijke, open v|
vrees voor vliegen t
Volgens de IAPA, dd
national Airline Pasl
Association (InternaT
Vereniging van Vliegt]
sagiers) ontbreekt in vl
gen nog veel aan veij
voor de passagiers,
oog op de recente 'epi|
van zware vliegtuigon
ken met meer dan 12001
die om het leven kl
heeft de IAPA een lij]
aanbevelingen opgesteld
Volgens de LAPA ha
huidige golf van vlieg]
gelukken het vertrouw]
het publiek in de luelf
ernstig verstoord. Hetl
dus, zegt de in Rotterdl
vestigde IAPA, hoog til
het wezenlijk vergrote}
veiligheid en comfort
luchtreiziger. Als daar
eerder meer aandacht i
steed, dan had het aanl
gevallen in de lucht dr]
kunnen verminderen.
Allereerst eist de IAI
DEN HAAG - De Twe
mer wil dat minister Ri|
(Binnenlandse Zaken) vl
draad komt met de pij"
voor een weduwnaarsp
voor ambtenaren. Nu
alleen aan weduwen
uitgekeerd, hoewel ook)
wen pensioenpremie bet]
Vorig jaar december
Rietkerk de Kamer belo
spoedig mogelijk' met
stellen te komen, toen c
mer hem daartoe via ee
tie dwong. De motie w
dertekend door Alders ei
(beiden PvdA), Van den
(CDA) en Nijhuis (WD).
Dezelfde Kamerleden
len Rietkerk in schrif
vragen nu aan de tand i
vraag wat hij intussen
ondernomen.
HET bedrijfsleven en de I
gedragslijn uit te bazuine
in het buitenland: wij ho
land, waarin wij ons ge
mooie uitdrukking voor:
Bank'.
Die mooie theorie heen
lopen - bekendste voorbf
zij lijkt helemaal schipbrs
gebeurtenissen van en ro
Een gunstig financieel
zigheid van bijvoorbeeld I
kelijk afhankelijk van rust
ke beroering en wantrouv
teerders, dus bedrijfslev<
vlucht.
Die bittere pil moet thi
Rand, is schrikbarend gel
tallen miljoenen naar elde
oefenen druk uit om het
snel mogelijk terug te krij
geschat op ongeveer 22 i
de totale schuld van Zuid
te termijn overeenkomste
enige lucht te geven, mai
de internationale bankiers
aanzien van nieuwe debet
alles of niets weliswaar, g
te Zuidamerikaanse schul
Het is heel verleidelijk
houden woede juichtonei
nood begint te raken, wai
Pretoria alsnog gedwong
nanciële wereld, vertrouw
tn deze tijden van chaos
begin van het einde kunn
Afrika, maar wel een eind
onrust in de hele financiëli
De afrekening in Zuid-/
valt, dat blank én zwart e
kriiaen.