UITBLAZEN
Fraude in bouw wordt steeds geraffineerder
Honger maakte eind aan het
bewind van de Leeuw van Juda
even..L
IKV: 'HE
de Stem col
Spion aan
de Muur
D1BT1M
ACHTERGROND
FRAUDE VERSPREIDT ZICH OVER MEER SECTOREN
HAILE SELASSIE TIEN JAAR GELEDEN IN VERGETELHEID OVERLEDEN
Zestien jaar
cel geëist
voor executie
getuige
Terletdrama
Sancties ono
WOENSDAG 28 AUGUSTUS 1985
T5 PAGINA;
Filialen
Hoofdaannemer
Grondwet
Revolutie
WOENSDAG28 AUGU
ZO'N DUITS spiona-
geschandaal kan mij
nu absoluut niet be
koren. Het Franse trou
wens ook niet. Pas wan
neer politieke gevolgen
zich aandienen, groeit er
iets van belangstelling in
me. Je moet nu eenmaal
zo'n beetje weten wie waar zit.
Hel mag je niet overkomen dat
je in geacht gezelschap zit te
raaskallen over wat Helmut
Kohl volgens jou zou moeten
doen terwijl die man maanden
geleden al is afgetreden vanwe
ge een of ander schandaal met
een dronkaard. Dus hou je het
allemaal wel een beetje bij
Zie je zo'n man als Hans,
Joachim Tiedge op de televisie
dan weet je al meteen wat er
aan hem mankeert. Niet in Ox
ford gestudeerd. Zelfs met in
Cambridge. Want dat maakt de
schuinsmarcherende Britse ge
heime agent juist zo fascine
rend. Hij heeft gestudeerd,
heeft als student uit modieuze
overwegingen of uit opstandig
heid tegen pa, gestoeid met
communistische ideetjes en is
op de koop toe nog homo ook.
Dat zegt tegenwoordig niet veel
meer. maar in de jaren vijftig
en zestig was dat een smakelijk
detail. De geleerde agent was er
bovendien chantabel door.
Als George Smiley, drie Le-
C'arré-romans lang op zoek is
naar rode mollen en dito sla
pers, het even niet weet. neemt
hij de trein naar Oxford waar
hij thee gaat drinken bij een
uiterst slonzige, maar zeer ge
leerde vrouw die bovendien een
geheugen heeft als een floppy
disc. George Smiley is de vlees
geworden burgerlijke gewoon
heid, maar van binnen, meer
bepaald in hoofd en hart, is hij
een man van de wereld én gent
leman. Echt Brits. De ware
gentleman ziet er niet uit als
gentleman. Loopt niet met bol
hoed en streepjesbroek. Dat is
z'n bediende die je ziel gaan.
Smiley ziet er gewoon uit. Min
of meer als een boekhouder
met procuratie van 25 jaar gele
den.
Zie je Tiedge al naar een
hooggeleerde, maar wat slordig
en alternatief levende vrouw in
Heidelberg reizen om raad in te
winnen? Nee. Of de platvoeten
van de Franse DGSE? Dat zijn
volgens de Parijse correspon
dent van de Volkskrant alle
maal huurlingen of boeven uit
de Parijse onderwereld. Die we
ten niet eens hoe ze tegen een
geleerde moeten praten.
Grijze mollen
In Duitsland kunnen ze er
niks van. Spionage is daar
blijkbaar voornamelijk vrou
wenwerk. Grijze mollen die
zich begraven achter stoffige
bureaus, levend van andermans
gewichtigheid en opwinding.
Geen wonder dat Hans Joa
chim Tiedge, die van zichzelf al
zoveel problemen had, die dof
fers niet opmerkte. Die zaten
maar vriendelijk te koeren te
gen hun bazen, jaar na jaar;
geen andere ambitie dan me-
mootjes pikken en kopiëren en
misschien op het eind van hun
loopbaan een schouderklopje
en medaille van hun echte baas
van over de Muur.
Zet zo'n Duitse secretaresse,
getekend door twintig jaar vol
gehouden punctualiteit (want
daar letten Duitsers als geen
anderen op), nu eens naast
Christine Keeler, de frivole en
begerenswaardige del die des
tijds als lijfelijke schakel fun
geerde tussen de Britse minister
van Oorlog John Profumo en de
Russische marine-attaché in
WIM KOCK
Londen. Een minister met een
warm en levensgroot veilig
heidsrisico in zijn eigen bed.
Dat noem ik stijl. Maar minis
ter Zimmermann van Binnen
landse Zaken in Bonn, gaat
voor de televisiecamera zitten,
werpt vriendelijke blikken naar
het toekijkend binnenland en
verklaart van niets te hebben ge
weten. Dat hele nest verraderlij
ke secretaresses, de zwalkende
Tiedge en de minister wist van
niks. Ja, denk je dan, zo gaat
het vaak met ministers en weg
is de spanning.
Patent
Spionage is alleen maar in
teressant als het Engelsen zijn
die haar bedrijven zoals ook de
Engelsen het patent hebben op
spectaculaire spionage-schan-
dalen. Namen als Maclean,
Lonsdale, Burgess en Blunt gal
men nog steeds na. Hel waren
op een enkele uitzondering na
mannen van goede komaf, eru
diet en gezegend met een goede
smaak. Ze spraken tot de ver
beelding en je komt ze dan ook
nog steeds tegen in de spiona-
ge-thrillers van de jaren 'SO.
Er bestaat natuurlijk ook
geen betere spionage-literatuur
dan de Engelse. De wat oudere
Eric Ambler en van na de oor
log John LeCarré, Len Deigh-
ton en Ted Allbeury. Hun
spionnen zijn geen topdogs
maar gewone veldwerkers,
blind rondtastend vaak tussen
ontmaskering en verraad.
Spionnen op hun retour die
nog éénmaal naar 'de overzijde'
worden gestuurd omdat er iets
is met iemand die zij nog heb
ben gerecruteerd. Anti-helden
man voor man. In zijn twee
laatste in het Nederlands ver
schenen boeken laat Deighton
zo'n oude spion opdraven en
terugkeren naar zijn oude mi
lieu aan de Muur. Dat levert
mooie beeldjes op van de gehei
me diensten-scene in het Ber
lijn van de jaren '50.
Supermachten
Het zijn verknipte, van de
gewone wereld vervreemde
mensen die dat zelf weten en
die hun wanhoop bestrijden
met een tot boeiende proporties
uitgroeiend cynisme. Daar
komt nog bij dat ze opereren in
een herkenbare en toch zo on
wezenlijke context, veroorzaakt
doordat de schrijvers, onver
stoorbare Britten als het zijn,
uitgaan van de voor hen even
vanzelfsprekende als voor ons
bizarre gedachte dat het er nog
iets toe doet wat Engeland alle
maal uitspookt op de scheids
lijn tussen de supermachten.
Hans Joachim Tiedge en
zijn Bonner krans van secreta
resses zie ik zo'n boek nog niet
vullen. Niet op een zo boeiende
manier tenminste. En het dom
me vijftal uit Frankrijk dat zul
ke duidelijke sporen naliet bij
het opblazen van de Rainbow
Warrior heeft ook bij voorbaat
reeds alle spanning weggeno
men.
Het Profumo-schandaal -
toen voornamelijk geëxploi
teerd als seksschandaal - is al
weer 22 jaar geleden en de af
faire met Anthony Blunt ging
te snel in de doofpot. Het
wordt hoog tijd dat er weer
eens een hoge Britse spion over
de schreef gaat.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b v.
Directie: drs. J.H.M. Brader
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55. Breda
Postadres. Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda.
Nieuwsdienst 076-236883
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe Gmnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, «01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, «01184-19910
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8 30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per |aar
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar Prijzen: inclusief 5% B.T.W
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje» 076-236882
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
RsnkrPlstiPQ'
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Mathieu Kothuis
SINDS de invoering van
de Wet Ketenaanspra
kelijkheid in juli '82 is
het aantal faillissemen
ten in de bouwnijver
heid met maar liefst 40
procent afgenomen. Dat
blijkt uit een onderzoek
van het WODC (Weten
schappelijk Onderzoek
en Documentatie Cen
trum) van het Ministerie
van Justitie.
Daarmee lijkt het beoogde
effect van deze wet, nl. een
einde maken aan de wijdver
breide fraude in de bouw, een
stuk dichterbij. Maar is dat
wel zo? Een van de effecten
van de wet is kennelijk ook
dat nu is gekozen voor nóg
geraffineerdere fraudeme
thodes. De verscheidenheid
aan fraudepraktijken neemt
toe, vaker worden buiten
landse firma's ingeschakeld
om Nederlandse wetten te
ontduiken, met valse factu
ren wordt de loonsom ge
drukt en op ruime schaal
wordt misbruik gemaakt van
gelden op geblokkeerde reke
ningen. Kortom, als gevolg
van de Wet Ketenaansprake
lijkheid (WKa) duiken nu he
le ketens van bouwonderne
mingen, bv's, eenmanszaken
en buitenlandse firma's on
der in de fraude. De crimine
len vinden andere wegen om
te frauderen.
Per jaar werd voorheen in
de bouw voor miljoenen gul
dens gefraudeerd door het
niet betalen van sociale pre
mies, loon- en omzetbelas
ting. Werknemers, in dienst
bij koppelbazen bleken bo
vendien veelal niet verzekerd
en raakten in grote proble
men bij ziekte of ongeval.
Vooral in de jaren '60 en '70,
toen er fors werd gebouwd,
zijn er miljoenen omgegaan
in de praktijken van koppel
bazen en malafide onderaan
nemers. Koppelbazen ver
dienden goud en ook hun
werknemers werden er niet
slechter van en gingen met
een fors weekloon (vaak het
dubbele of het driedubbele
van het gebruikelijke loon bij
een bonafide aannemer) naar
huis. Tegen deze malafide
kingsconstructie dus, waar
bij slechts één van de bv's is
opgenomen in de keten van
ondernemingen die het werk
uitvoert. Bovendien heeft de
WKa er toe geleid dat er ge
hele 'zwarte' (malafide) ke
tens van bedrijven zijn ont
staan waarbij het feitelijke
werk wordt uitgevoerd door
werknemers in dienst van
eenmanszaken. In dezelfde
lijn ligt volgens het onder
zoek het voorbeeld van de fa
brikant die zijn bedrijf laat
verbouwen door eigen perso
neelsleden die daarvoor in
dienst treden van een aparte
bv. Deze bv treedt op als sub
onderaannemer van een an
dere bv. Premies en belastin
gen worden niet afgedragen
en de bv's bieden verder geen
verhaal.
De fraude in de bouw heeft zich nu over veel meer sectoren verspreid. Voorheen was
die fraude meer geconcentreerd in bepaalde sectoren, met name onder stratenmakers,
metselaars, betontimmerlieden en ijzervlechters. fotoarchief de stem
praktijken in de bouw bleek
geen kruit gewassen en j usti-
tie zag met lede ogen aan hoe
koppelbazen na een veroor
deling al vrij snel opnieuw
opdoken.
Via de wet Ketenaanspra-,
kelijkheid (WKa) stelde de
wetgever de hoofdaannemer
aansprakelijk voor de af
dracht van de sociale premies
en belastingen. Verwacht
werd dat de bonafide onder
nemingen met grotere zorg
vuldigheid onderaannemers
zouden aantrekken om te
voorkomen dat ze zelf aan-
sprakelij k zouden worden
gesteld voor het betalen van
deze premies en belastingen.
Uit het nu afgesloten onder
zoek blijkt deze verwachting,
voor een groot deel althans,
te zijn uitgekomen. „Aanne
mers lijken zorgvuldiger te
zijn geworden met de keuze
van onderaannemers", aldus
het rapport. Ook zou minder
met onderaannemers ge
werkt worden en meer met
eigen personeel, hetgeen goed
mogelijk is in een periode
van overschot op de arbeids
markt bij geringe bedrijvig
heid. Wel zou er een tendens
zijn, dat ondernemers een
deel van de lonen zwart beta
len. De WKa schiep dus een
nieuw fraudeterrein. Maar
bovendien, zo zeggen de on
derzoekers, is de malafide
onderaannemerij door de
WKa nog lang niet helemaal
verdwenen. Vooral onder
schoonmaakbedrijven blij
ken die malafide praktijken
gewoon door te gaan zonder
dat veel rekening wordt ge
houden met het risico van
aansprakelijkheid op grond
van de nieuwe wet.
De WKa is slechts van toe
passing als met een keten
van (onder-) aannemers
wordt gewerkt. Het risico
van aansprakelijkheid kan
dus simpel worden vermeden
als niet in een keten wordt
gewerkt. De (bouw-)aanne-
mer die niet met onderaan
nemers in zee wil gaan, zet
dus uitsluitend eigen perso
neel in of zoekt het nu in de
zogenaamde partiële aanbe
steding. Terwijl in het verle
den hele ondernemingen ma
lafide werkten (koppelbazen
en onderaannemers), komt
het volgens het WODC-rap-
port nu veel meer voor dat
zeer veel ondernemingen ten
dele frauduleus werken. Het
gevolg is dat veel meer secto
ren bij ontduiking betrokken
zijn geraakt dan voorheen
toen de fraude veel meer ge
concentreerd was (in de
bouw met name in de sector
stratenmakers,metselaars,
betontimmerlieden en ijzer
vlechters).
Een even simpele als effec
tieve manier die de bouw
heeft ontdekt om de WKa te
ontduiken, is het opsplitsen
van de onderneming in ver
scheidene bv's. Een ontwij-
Een andere mogelijkheid
om de WKa te ontduiken
biedt de constructie van een
in het buitenland gevestigde
vennootschap. Als deze Ne
derlandse onderaannemers
inschakelen kunnen ze even
min effectief aansprakelijk
worden gesteld voor niet be
taalde belastingen en pre
mies.
In februari van dit jaar
werd door de onderzoekers
Heimig en Siemer een rap
port gepubliceerd naar het
misbruik van buitenlandse
rechtspersonen. Hierin
kwam naar voren dat eind
vorig jaar in totaal 2381 bui
tenlandse rechtspersonen
met een filiaal in Nederland
waren ingeschreven in de
Kamers van Koophandel, een
toename met 29 procent ten
opzichte van twee jaar gele
den. Van 585 van deze bui
tenlandse rechtspersonen be
stond bij de Centrale Recher
che Informatiedienst (CRI)
informatie en/of aanwijzin
gen dat ze voor frauduleuze
doeleinden werden gebruikt.
Veel van die bedrijven speel
den vooral een rol in de kop-
pelbazerij
Volgens die laatste onder
zoek werden deze buiten
landse rechtspersonen (voor
al GmbH's en Limiteds) inge
zet om de keten van onder
aannemers langer en daar
door ondoorzichtelijk te ma
ken. Op papier wordt dan
van de ene naar de andere bv
werk uitbesteed, het perso
neel werkt in Duitsland of in
Nederland op projekten, de
gelden gaan van de ene naar
de andere rechtspersoon om
dan uiteindelijk terecht te
komen bij wéér een andere
rechtspersoon in J.ersey of
Liechtenstein vanwaar het
wordt doorgesluisd naar de
koppelbaas in Nederland.
Fraudeurs in met name de
kassenbouw, glaszetterij en
de schoonmaakwereld laten
zich door de WKa kennelijk
niet afschrikken. Na een kor
te schrikreactie bij de invoe
ring van de wet blijken frau
depraktijken daar onver
minderd van kracht. Ook in
het Rotterdamse havenge
bied, bij las- en constructie
werken, gaan fraudepraktij
ken kennelijk ongehinderd
voort. Ondernemers, voor
heen als koppelbaas werk
zaam, zoeken bij gebrek aan
werk in de bouw nu een an
der werkterrein in bijvoor
beeld de 'BTW-carroussel'
waarbij goederen steeds heen
en weer de grens worden
overgestuurd om daarmee
omzetbelasting terug te kun
nen vorderen.
Het lijkt dus gevaarlijk te
concluderen dat de WKa
rechtstreeks heeft geleid tot
een vermindering van de
fraude. Weliswaar is een
groot aantal koppelbazen en
onderaannemers verdwenen,
maar de fraude wordt nu va
ker en rechtssteeks bedreven
door hoofdaannemers. Im
mers het betalen van zwart
loon is ook fraude; het mani
puleren met verschillende
bv's, al dan niet in het bui
tenland gevestigd, niet min
der. De WODC-onderzoekers
sluiten bovendien niet uit dat
de malafiditeit door koppel
bazen en onderaannemers
weer toeneemt bij een ople
ving in de bouw en een nieu
we schaarste op de arbeids
markt. Of koppelbazen en
malafide onderaannemers
dan weer net zo veel kans
krijgen om te frauderen zal
vooral afhangen van de mate
waarin justitie dan daadwer
kelijk tot aansprakelijkstel
ling overgaat.
Door Pieter-Jan Dekkers
GISTEREN was het tien
jaar geleden dat de afge
zette keizer van Ethio
pië, Haile Selassie I, in
zijn paleis in de hoofd
stad Addis Abeba over
leed. De 'Leeuw van Ju-
da', 82 jaar oud en een
jaar eerder door revolu
tionaire militairen van
de troon gestoten, stierf
in vergetelheid. Zelfs de
plaats waar hij werd be
graven is na tien jaar
niet meer te achterha
len.
Na zijn dood speculeerde
met name de financiële we
reld over het enorme fortuin
dat de keizer gedurende zijn
58-jarige regeerperiode had
verzameld en dat voor het
grootste deel in het buiten
land was ondergebracht. De
Ethiopische regering heeft
jaren tevergeefs geprobeerd
dat miljardenkapitaal in
handen te krijgen.
De naam Haile Selassie
roept steeds de herinnering
op aan de tengere figuur die
in 1936 vanaf het spreekge
stoelte van de Volkenbond in
Genéve de wereld waar
schuwde voor de fascistische
agressie van Italië's dictator
Mussolini, wiens troepen zijn
land waren binnengevallen.
'Toelating van de agressie,
aanvaarding van de fascisti
sche bezetting, zal de
doodsklok luiden over de
vrede', hield hij de wereld
voor.
Tevergeefs. De Italianen
maakten korte metten met de
keizerlijke strijdkrachten en
Haile Selassie werd banne
ling in Engeland. Vier jaar
later zuchtte West-Europa
onder de knoet van Hitler. In
1941 keerde hij aan het hoofd
van de geallieerden in Addis
Abeba terug om door te gaan
met zijn feodaal getint be
wind, alsof er niets was ge
beurd.
De wereld heeft altijd een
wat schizofreen beeld van de
Negus gehad. Aan de ene
kant de internationaal geres
pecteerde figuur, die Ethiopië
uit het isolement haalde, de
slavernij afschafte, modern
onderwijs invoerde en een
van de steunpilaren van de
Afrikaanse samenwerking
werd.
Aan de andere kant de ab
soluut heerser in een achter
lijk land die tot elke prijs be
reid was zijn troon te hand
haven, die van zijn ministers
en generaals slaafsheid eiste
en een elite creëerde die
Ethiopië als een persoonlijke
bezit voornamelijk ten eige
bate bestuurde.
Dit laatste beeld is overi
gens pas veel later ontstaan.
In de jaren vijftig en zestig
was Haile Selassie nog de
exotische Afrikaanse vorst,
die uitermate goede betrek
kingen onderhield met de
overgebleven Europese vor
stenhuizen. Hij was op paleis
Soestdijk een graag geziene
gast.
Dat de Nederlandse pers in
die dagen volstrekt kri
tiekloos over de Negus
schreef als een 'man met gro
te staatsmanwijsheid' blijkt
wel uit de verhalen in de
kranten aan de vooravond
van zijn staatsbezoek in no
vember 1974. 'De Keizer, die
klein van gestalte is, maakt
op ieder die het voorrecht
heeft met hem in aanraking
te komen, een diepe indruk
door zijn grote persoonlijk
heid. Hij heerst over zijn
land met de rechtvaardig
heid en de wijsheid die hem
tot een van de grootste man
nen van onze tijd bestempe
len', schreef De Stem. En in
een pamflet van het Afrika
Instituut werd de Negus ge
kwalificeerd als 'Zegevieren
de Leeuw van de stam van
Juda', 'Uitverkorene van
God' en 'Verdediger van het
Geloof'.
En dat allemaal omdat ko
ning Salomo 3.000 jaar eerder
een kind had verwekt bij de
koningin van Sheba. Deze
zoon, Menelik, was de eerste
van de dynastie, waarvan
Haile Selassie de laatste was.
Ethiopië, tamelijk geïsoleerd
in de noordoosthoek van
Afrika, is daarom een over
wegend christelijk land ge
bleven temidden van Islami
tische buren. Haile Selassie
was tot zijn afzettting in 1974
hoofd van de Koptische kerk.
De keizer mag zijn land
dan een grondwet hebben ge
geven, de slavernij hebben
afgeschaft en het onderwijs
hebben bevorderd, Ethiopië
blijft onder zijn verlicht des
potisme een achterlijk, feo
daal land, waar de gewone
man gemiddeld niet ouder
wordt dan 35 jaar, waar 90
procent van de bevolking
van de Sahel geteisterd dooi
een enorme droogte, waar
door honderdduizenden
mensen de hongerdood ster
ven. Vooral in het opstandige
Eritrea eist de honger een
zware tol. Haile Selassie ba
gatelliseert de nood in eigen
land, waardoor internationa
le hulpacties de hongerende
bevolking voorbijgaan. De
keizer wil zijn prestige niet
Sinds keizer
Haile Selassie,
'De Leeuw van
Juda', tien jaar
geleden op 82-
jarige leeftijd in
ballingschap
overleed is in
Etiopië niet veel
verbeterd.
- foto archief de stem
niet kan lezen en schrijven -
de keizer trouwens ook niet -
en waar de keizerlijke fami
lie, de adel en de kerk vrijwel
alle land in bezit hebben.
In 1960 wordt de keizer
voor het eerst geconfronteerd
met tegenstand. Terwijl hij
op bezoek is in Brazilië rebel
leert de keizerlijke garde en
probeert kroonprins Wossen
de oude vorst van de troon te
stoten. Een schoonzoon ver
hindert dat.
Een teken aan de wand?
Misschien. Maar de keizer
maakt er zich zeker niet druk
over. Hij gaat door op de in
geslagen weg, probeert zijn
land internationaal aanzien
te geven, reist de halve we
reld af, maar steekt geen vin
ger uit naar arme boeren,
doet niets tegen de enorme
corruptie van de bestuurders
en de onbedwingbare land-
honger van adel en kerk. Een
schuchtere poging tot land
hervorming stuit op hard
nekkige tegenstand van de
door hem zelf gevormde elite.
In 1973 worden de landen
laten aantasten door berich
ten over van honger sterven
de landgenoten, heet het.
Daarmee graaft de keizer
zijn eigen graf. De economi
sche en sociale spanningen
nemen in versneld tempo toe.
Begin februari 1974 beginnen
in Addis Abeba demonstra
ties, die vrijwel onophoudend
zullen voortduren tot sep
tember van dat jaar, als de
keizer door rebellerende jon
ge militairen wordt afgezet.
De keizer ziet zich ge
dwongen aan enkele eisen
van demonstranten en mui
tende soldaten toe te geven,
al staat de monarchie nog
lang niet ter discussie. Elk
rebellerend legeronderdeel
betuigt tegelijk met de eis om
hervormingen onvoorwaar
delijke trouw aan de vorst.
Zelfs eind juni, als het leger
de regering aan de kant zet,
lijkt er voor de keizer nog
geen vuiltje aan de lucht.
Hij stemt in met een grote
zuivering: ministers, gene
raals, grootgrondbezitters,
kortom de elite die onder zij n
bescherming vijftig jaar lang
het land en de bewoners
heeft uitgebuit. Haile Selas
sie tekent daarmee zijn eigen
vonnis. Want niemand in
Ethiopië heeft zich in die ja
ren zo verrijkt als de keizer
en zijn familie.
De meer radicale jonge mi
litairen krijgen de overhand
in de het comité van de
strijdkrachten dat de plaats
van de regering heeft inge
nomen en vanaf medio
augustus is sprake van
groeiende openbare kritiek
op de keizer zelf.
Hij wordt voorzichtig me
de-verantwoordelijk gesteld
voor het uitbuiten van het
volk, een beschuldiging die
later in steeds feller worden
de bewoordingen uitmondt in
demonstraties, tijdens welke
het hoofd van de keizer
wordt geëist. In september
scanderen duizenden beto
gers 'Hang de keizer op' voor
dienst koninklijk paleis. De
militairen grijpen niet in.
Begin september verliest
de keizer zijn laatste steun,
de kerk. Patriarch Teoflos
kiest openlij k voor de revolu
tie en op 12 september is het
dan zover: Haile Selassie
wordt tijdens een formele
plechtigheid in zijn paleis af
gezet vanwege 'corruptie en
plichtsverzuim'. Kroonprins
Wossen zal te zijner tijd de
troon bestijgen, maar zover
komt het niet; in maart 1975
wordt de monarchie afge
schaft en op 27 augustus van
dat jaar overlijdt de keizer.
Tien jaar later zucht het
Ethiopische volk onder een
marxistisch bewind dat de
zelfde methoden hanteert als
het feodale regime van Haile
Selassie, dat zich niet stoort
aan de mensenrechten, korte
metten maakt met tegen
standers, dezelfde fouten
maakt als degenen die het
heeft afgezet en tolereert dat
honderdduizenden Ethio-
piërs door honger omkomen.
Het was in de tijd van Hai
le Selassie een gezegde, dat
de troon slechts waardigheid
verleent, als de onderdanen
in deemoedigheid de dagen
van hun leven slijten tot
meerdere glorie van de mo
narch. Zonder die tegenstel
ling zou de troon slechts een
decoratie zijn: 'Een troon in
een lege woestijn, dat kan
toch niet'.
In tien jaar tijd blijkt er
weinig veranderd te zijn. De
troon is vervangen door een
Centraal Comité, maar het
land is nog steeds een lege
woestijn, waar honger ko
ning is.
-r
PEN HAAG (ANP) - Minister
Ruding (Financiën) verwacht
dat de overheidsuitgaven rond
1990 zullen zijn gesaneerd.
Maar dan moet het huidige
beleid worden voortgezet, al
boeven de ombuigingen mis
schien niet zo draconisch te
zijn als de afgelopen vier jaar
het geval is geweest.
Aldus de bewindsman in
pen Haag, waar hij het con
gres van de Vereniging Neder
land in den vreemde toesprak.
Laat
Van een onzer
DEN HAAG - De laai
gunst voor of tegen de
raketten in Woensdret
Haag door de ondersch
gen ingezet.
Zoals bekend is 1 noven
voor de definitieve regerin)
Het Interkerkelijk Vredes
beraad (IKV) bracht gister
morgen in het Haagse
Nieuwspoort naast allerlei an
dere acties omtrent de jaar
lijkse Vredesweek het komen
de Volkspetitionnement tegen
de kruisraketten onder de
aandacht. In precies dezelfde
Haagse ruimte bezwoer ex-
premier Piet de Jong namens
een dertigtal organisaties 's
ARNHEM (ANP) - De procu
reur-generaal bij het ge
rechtshof in Arnhem, mr. C.
Bleichrodt, heeft wegens
moord zestien jaar cel geëist
tegen de 20-jarige A.K. (Ka-
raer) uit Arnhem.
De man wordt ervan ver
dacht dat hij in juni vorig jaar
"op het Arnhemse zweefvlieg-
centrum .Terjet de, 18-jarige
Desiree Westerdijk heeft ver
moord, nadat een medeplichti
ge van K. haar 41-jarige half
broer A Westerdijk en diens
40-jarige vrouw had doodge
schoten. Volgens de procureur
werd Desiree Westerdijk met
drie pistoolschoten geëxecu
teerd, omdat K. bang was dat
zij hem als getuige van het
drama later als een van de da
ders zou kunnen aanwij zen.
De eis tegen K. was conform
het vonnis van de Arnhemse
rechtbank, die hem in januari
van dit jaar eveneens tot zes
tien jaar cel veroordeelde. K.
drong daags na Pinksteren vo
rig jaar met twee medeplichti
gen de stacaravan van het
echtpaar op het vliegveld bin
nen. Bedoeling was om Wes
terdijk te beroven van de
weekeinde-opbrengst van zijn
restaurant.
Het echtpaar verzette zich
tegen de indringers en in de
schermutseling die volgde
schoot de 24-jarige A.M. Wes
terdijk en zijn vrouw dood. Hij
schoot bovendien op de door
het lawaai gealarmeerde
Desiree, die zwaargewond
raakte.
De drie daders vluchtten na
het doodschieten van het echt
paar Westerdijk en het neer
schieten van Desiree in paniek
de stacaravan uit. K. bedacht
zich echter, vroeg het wapen
van zijn mededaders en ging
terug naar binnen. Kort daar
na hoorden die mededaders
naar hun zeggen drie schoten
waarop K. weer naar buiten
kwam en met hen de bener
nam.
ZEER terughoudend. Zo valt c
Van den Broek (Buitenlandse
drang gisteren vanuit vakbewe
nomische druk op het apartheit
grijpelijk dat Van den Broek, a
sproken bezoek samen met
machthebbers daar niet bi) v
vreemden
Deze reis, die hij in de eer
geeft hem daarvoor ook niel de
minst eensgezind gedacht ove
die niet alleen wil en zwart in Z
maar ook de omvangrijke ecor
de Bondsrepubliek en het Ver«
tegen deze dubbele achtergror
nale strijd tegen de apartheid
dit moment niet.
Als evenwel de ministeriële ti
den terugkeert - dat staat nu a
se beraad op 10 september r
leidt, staat Nederland geen an
maar uiteindelijk vergaande
Lubbers heeft daarop enkele
maar Van den Broek liet gister
zover nog niet is. Hij neemt da
woordelijkheid op zich, omdat
gelopen maanden kan blijken,
de zwarte Zuidafrikaanse bevo