raël
'Bedrijfsleven wordt uitgekleed'
Strenge aanpak landmachtkader na mishandelingen
p
VOORSTEL CHMA ROEPT KRITIEK CFO OP
WiUem Alexander tussen de jannen
Landbouwschade nu
al honderd miljoen
ROTTERDAM STRAFT
UITKERINGSTREKKERS
PvdA wil zaken doen
67 jaar
„PANTSERBRIGADE OIRSCHOT WAS AL BERUCHT"
15 paginaidinsdag 20 augustus 1985
pagina 3
BINNENLAND
IER
OR UW PEN
Belasting
adviseurs
verwerpen
frauderapport
KRITIEK WERKGEVERS OP PvdA-PROGRAMMA
DF. STEM COMMENTAAR
DEN HAAG (ANP) - De Centrale voor Hogere
en Middelbare Ambtenaren (CMHA) wil nog
eens 3.000 PTT-ers overhevelen naar de Post
bank, de voortzetting van Postgiro en Rijks
postspaarbank.
CDA onder druk
I ïe^elHd
BINNENLAND
T28
estiging in het hart
ron gekant. Premier
minister van Defen-
n zijn vastbesloten
stemming te verle-
de vestiging van jo-
kasba van Hebron.
Peres zou dat een
e en schadelijke
voor de betrekkin-
?n joden en Arabie-
beschouwt de bezet-
het kraakpand als
iwe vestigingsactie,
r van tevoren goed-
van de regering is
De Knessethleden
an Rabin in de ge
woning blijven zit-
r de joodse kolonis-
e huizen in de kasba
lebben gekocht, zul-
it in mogen wonen.
is de Israëlische so-
is het tijdperk af ge
it de joodse kolonis-
ret in de schemerige
huizenhandel op de
ce Jordaanoever aan
rs kunnen lappen.
Arbeiderspartij is de
eriode voorbij waar-
heidsgeld over de
lederzettingen in de
;ebieden werd uitge-
koste van ontwikke
len binnen de zoge-
groene grenslijn van
akersactie is voorlo-
aatste incident in een
igingen van de Li-
andere rechtse par-
het vredesproces in
den-Oosten te sabo-
het buitenlands be
de regering Peres
ggen.
van tot de mislukte
van 1981, hebben
ite invloed meer.
rak vrijwel niemand
et risico van een
eep toen een ETA-
ïdo vorige maand een
mctionaris van het
rie van Defensie, vi
raal Fausto Escrigas,
trijdkrachten willen
t contra-guerrilleros
n krijgen en in de val
roristen terecht ko-
ldus een diplomaat,
rillagroepen denken
en volksopstand kun-
okken door het leger
de onderdrukkings-
;elen te provoceren,
extreem-rechts, dat
iep tot een militaire
eep, lijkt zijn hoop te
verloren. De neo-fas-
partij 'Fuerza Nue-
uwe Kracht) is ter
gaan nadat ze haar
tel in het parlement
had. 'Juntas espa-
Spaanse junta's), de
lie sinds vorig jaar
n terugkeer werkt,
n haar programma
at de tijd van staats-
definitief voorbij is.
•oeger gedaan werd,
costbaar en had vrij-
>n effect', aldus het
st rechts rekent in
er op zijn aanhan-
de tiende verjaardag
overlijden van Fran-
koesteren het verle-
aar hebben voor de
st niets te bieden', al-
diplomaat. (RTR)
sis*
VseieS?
n er nu nog zo over.
betreft die dubbele
enbonnen, die ons z°
k werden genomen;
aesten worden ingele-
bij de pension(hotel)
t. Dat klinkt logisch
lar, want daar moes-
ij van eten. Maar die
te bonnen werden in
wallen gebruikt om de
>etalende zomergasten
te geven. Wij moes-
n het veld ruimen en
n ergens anders on-
aracht. Triest maar
Als ik mij goed herin-
erdwenen die rant-
innen in 1951, alleen
fiebonnen bleven be-
Na inlevering daar-
reeg men daarvoor op
één kopje kofffc-
le opvang van ons, In-
gerepatrieerden, z°u
boek kunnen schril'
maar dan wel
boek, met de namen
le pension(hotel)hoU'
ie ons van alle kanten
rden. In plaats van
g zou ik liever he^
uitbuiting willen ëe'
egrino
AMSTERDAM (ANP) - De
Nederlandse Orde van Be
lastingadviseurs (NOB)
meent dat niet langer de be
lastingplichtige zelf, maar
de belastingdienst de aan
gifte inkomstenbelasting
moet verzorgen.
De belastingdienst moet
daarbij gebruik maken van
gegevens van de werkgever,
van de verzekeringsmaat
schappij en van andere in
stellingen waar de belas
tingplichtige financiële rela
ties mee heeft. Alles onder
stringente voorwaarden van
privacy-bescherming.
Dat schrijft de Orde in
een commentaar op het rap
port van een aantal departe
menten over misbruik en
oneigenlijk gebruik van be
lastingen en sociale uitke
ringen (ISMO-rapport).
De NOB is het eens met
het rapport dat fraude (17
tot 20 miljard gulden per
jaar) fors moet worden aan
gepakt, maar verwacht niets
van de ISMO-voorstellen.
Die gaan uit van wantrou
wen jegens de belasting
plichtige, zijn grotendeels
repressief van aard en lei
den tot sanctieverzwaring
en intensievere controle.
DEN HAAG (ANP) - Als het
verkiezingsprogrammma van
de Partij van de Arbeid wordt
uitgevoerd, wordt het be
drijfsleven volledig uitge
kleed. Dat vindt het Neder
lands Christelijk Werkgevers
verbond.
Per jaar zou het PvdA-pro-
gramma het bedrijfsleven 5 a
6 miljard gulden kosten, dus in
de hele volgende kabinetspe
riode zouden de bedrijven 20 a
25 miljard gulden extra moe
ten ophoesten.
Dat zei directeur Weiten-
berg van het NCW gisteren
over het zaterdag gepubliceer
de PvdA-verkiezingspro-
gramma.
Weitenberg noemde in dit
verband de PvdA-voorstellen
de investeringssubsidies vol
gens de Wet op de Investe
ringsrekening (WIR) sterk te
beperken evenals de algemene
steunmaatregelen, het plan de
voorraad- en vermogensaf
trek (thans 4%) aan de inflatie
te koppelen en de financie
ringsgrondslag van de sociale
zekerheid te veranderen.
Het nieuwe realisme in de
PvdA klinkt onvoldoende
door, aldus Weitenberg. Aller
lei oude dogma's en ideolo
gieën blijven bestaan, zij het
soms in een ander jasje. De so
cialisten willen volgens de
NCW-directeur het centralis
me laten herleven, ze leggen
teveel nadruk op selectieve
economische groei, laten voor
al ten aanzien van de inko
mens boven de 60.000 gulden
nivellerende tendensen herle
ven, bepleiten grotere be
voegdheden voor onderne
mingsraden, terwijl de huidige
nog niet volledig worden be
nut en willen af van kerncen
trales.
Het Verbond van Neder
landse Ondernemingen (VNO)
vindt wel dat uit de toon van
het PvdA-programma duide
lijk blijkt dat een poging is ge
daan om tot een realistischer
beleid dan voorheen te komen.
De voorgestelde maatregelen
en instrumenten vindt men
echter ongeschikt. Te veel is
teruggegrepen op het sturend
overheidsbeleid, te weinig
ruimte wordt gelaten voor de
bedrijven die de kar uiteinde
lijk moeten trekken.
De financiering van dit pro
gramma zal spaak lopen om
dat de noodzakelijke economi
sche groei niet is te realiseren,
aldus het VNO. Daarmee zul
len de doelstellingen niet rea
liseerbaar blijken. De PvdA
zegt te streven naar meer eco
nomische groei, maar haalt
ten behoeve daarvan opnieuw
een groot aantal dirigistische
instrumenten uit de kast, in
clusief de mogelijkheid van
een ingreep in de arbeidsvoor
waarden in de particuliere
sector, aldus het VNO.
Meer PTT'ers ambtenaar-af'
E0ITERDAM (ANP) - Vierduizend Rotterdamse uitkeringsge
rechtigden hebben geen gehoor gegeven aan een een derde en
laatste oproep van de Gemeentelijke Sociale Dienst om het wo-
nlngdelersformulier voor dit jaar in te leveren. Adjunct-direc
teur A.M. van Hulst van de GSD heeft dit meegedeeld.
De 4.000 Rotterdammers komen in principe in aanmerking
voor een strafkorting van 25 procent, want zij overtreden de wet
die zegt dat uitkeringsgerechtigden verplicht zijn de nodige in
formatie te verschaffen ter vaststelling van hun uitkering. Maar
volgens Van Hulst zal de groep van geval tot geval worden be
keken, waarbij de hardnekkige weigeraars inderdaad de straf
korting zal worden opgelegd.
DE IDEALE SAMENLEVING is 'maakbaar'; wij socialisten weten
precies hoe dat moet. Van die zelfverzekerdheid, waaruit de Al-
bedillers en Kweetals van de PvdA jarenlang verkiezngsprogram-
ma's concipieerden, is niet veel meer over. Door ervaring wijzer
geworden heeft de politieke leiding van de PvdA voor de Kamer
verkiezingen van volgend jaar een ontwerp-verkiezingsprogram
opgesteld, dat veel meer dan vroeger rekening houdt met de on
voorspelbaarheid van de toekomst.
Met dit ontwerp - het moet nog door de achterban worden
goedgekeurd - wordt niet aangestuurd op een radicale breuk
met het veel gesmade beleid van CDA en WD. De koers van de
huidige coalitie wordt 'maar een paar graden' bijgesteld, met na
me op het gebied van de sociale uitkeringen, de arbeidsduurver
korting en dé defensie. Door deze gematigde toonzetting is het
onwerp-verkiezingsprogram als het ware een versluierde kennis
geving geworden aan CDA en WD, dat er bij de komende kabi
netsformatie met de PvdA zaken zijn te doen; zonder een mes op
tafel en zonder dictaat.
CDA en VVD hebben vooralsnog afwijzend op deze handrei
king gereageerd. Voor hen is het socialistische program 'nog niet
realistisch genoeg'. Het is maar hoe je 't bekijkt. De PvdA-top er
kent zelf, dat de plannen alleen geëffectueerd kunnen worden bij
een economische groei van minstens twee procent per jaar en
een overkoepelend Europees stimuleringsbeleid. En als dat er
net van komt? Politiek bedrijven betekent, exact als onderne
men, risico's durven nemen en de moed hebben om bij tegen
wind flexibel te reageren. De PvdA van nu lijkt daartoe in staat te
zijn.
De verwachting, dat de werkloosheid in 1990 zal kunnen wor
den teruggebracht tot 560.000 is echter te mooi om waar te zijn.
Een algemene arbeidsduurverkorting tot 32 uur per week met be
houd van koopkracht zal ongetwijfeld grote problemen oproepen.
Bovendien staat het idee om de produktie arbeidsintensiever te
maken haaks op het gegeven dat door de automatisering eerst
nog vele arbeidsplaatsen verloren zullen gaan.
De PvdA wil voor inkomens tot 57.000 gulden per jaar de
koopkracht handhaven. Wie meer verdient zal extra moeten inle
veren. is de bereidheid daartoe aanwezig? Hooggeschoolde mid-
dengroepers zullen voor een belangrijk deel de kar van de voort
gaande technische en economische vernieuwing moeten trek
ken. Maar zolang zij zich meer behandeld voelen als de melkkoe
van de fiscus dan als het beste paard van stal zal de animo om
een voortrekkersfunctie te vervullen niet groot zijn. Meer inleve
ren zal in ieder geval gepaard moeten gaan met strengere maat
regelen tegen fraude en een grotere druk op werklozen om via
her- of omscholing eerder een kans op een baan te krijgen. 'De
toekomst is van iedereen' stelt de PvdA terecht maar daar hoort
dan wel de toevoeging achter, dat dan ook iedereen, indien
enigszins mogelijk, mee moet bouwen aan de toekomst.
ALS DEN UYL lijstaanvoerder wordt - geen punt want er blijkt in
le PvdA niemand anders te zijn die de onderscheidene stromin-
3en bij elkaar kan houden - zal hij 67 jaar zijn. Te oud, wordt er
gezegd, want de doctor uit Buitenveldert wil dan nog voor vier
ear bijtekenen, het liefst als premier van het nieuwe kabinet, des
noods opnieuw als leider van de oppositie.
De geschiedenis kent tal van politici, die hun land tot op hoge
eeftijd uitmuntend hebben gediend. Waarom ook niet. Als het
teder worden niet gepaard gaat met gebreken, brengen ouderen
kennis en ervaring in, waaraan jongeren niet kunnen tippen.
™dt dat ook voor Den Uyl? In de afgelopen vier jaar heeft hij
Net veel van zich doen spreken. Hij is uitgekeken op het Binnen-
zeggen sommigen. We zijn waarschijnlijk dichter bij de waar-
X,als we s,e"en. dat hij zich bewust wat op de achtergrond
neett gehouden. Als oppositieleider moest hij het kabinetsbeleid
attaqueren, maar het vuur van de overtuiging ontbrak omdat
n L we'wist' da' hij. had hij op de stoel van Lubbers gezeten,
le' veel anders had kunnen handelen.
«r -H za' de leeft'|d van Den Uyl in de komende verkiezings
tijd ongetwijfeld een rol gaan spelen. We leven in een tijd, dat
i/ia ion9.z'in geadoreerd wordt en de ouderen zo snel mogelijk
7irht z'icleur van de VUT worden afgevoerd. Rimpels in het ge-
cnt en een kalend hoofd beïnvloeden in het tv-tijdperk het stem-
gearag. De jeugd zal zich in Den Uyl niet herkennen; bij de oude-
zijn de meningen over hem sterk verdeeld.
e T?ar' zoals gezegd, de PvdA heeft niemand anders om de
npn te b?waren- Dus moet Den Uyl wel doorgaan. We kun-
9evoeglijk aannemen, dat dit niet met tegenzin gebeurt. Inte-
Ma Catshuis lokt als nimmer te voren.
Qrsnri i voorloP'9 zit er voor Den Uyl en zijn makkers een zware
&h °P de deur naar de zo begeerde regeringsverantwoorde-
werk onvoorwaardelijke weigering van de PvdA om mee te
zich if 3an de P'aatsin9 van kernraketten. De socialisten mogen
andar u 'n hun nleuwe verkiezingsprogram ten aanzien van de
orxwat ,®rnwaPentaken van Nederland opvallend soepel hebben
inrif wat de kernraketten betreft wordt geen druppel water
ln de wijn gedaan.
women' n-a'aar 20u definitief over het plaatsingsbesluit beslist
van ho beslissin9 zal ook meer zich openen op de kansen
en Uyl. Niet voor iedereen ligt de toekomst in het Catshuis.
Het gaat om 'echte' loketbedienden. Zij zouden
daardoor de ambtenarenstatus kwijtraken.
De CMHA zal donderdag
een voorstel hiertoe op tafel
leggen in het overleg tussen
ambtenarenbonden en PTT-
directie. De christelijke amb-
tenarencentrale CFO staat
sceptisch tegenover het voor
stel. „We zullen er donderdag
met grote belangstelling ken
nis van nemen", zei PTT-be-
stuurder E. Grootendorst van
de CFO maandag desge
vraagd.
CMHA-bestuurder drs. J. J.
H. Otten zei maandag voor de
TROS-radio dat de overstap
van de lokettisten naar de
Postbank (die daarmee van
10.000 op 13.000 werknemers
zou komen) nodig is uit con-
currentie-overwegingen. Hij
meent dat wil de Postbank
voldoende slagkracht krijgen
in de concurrentiestrijd met de
handelsbanken, zij minimaal
zeggenschap moet krijgen
over het beheer en beleid van
de loketdiensten.1 "'Zeventig
procent van de handelingen op
de postkantoren wordt ten be
hoeve van de gelddiensten
verricht en dat maakt vijfen
negentig procent van de geld-
omzet uit.
Otten meent dat de lokettis
ten er door het verlies van de
ambtenarenstatus niet op ach
teruitgaan. De Postbank-cao
kent een dertiende maand en
een hoger vakantiegeld, waar
door een inkomensstijging met
tien procent uit de bus komt.
Grootendorst houdt echter een
slag om de arm. „Gelet op de
salaris-ontwikkelingen in het
particuliere bankwezen en de
cao-ontwikkeling bij de Post
bank is het nog maar de vraag
of het loketpersoneel die over
gang ook zo leuk vindt", meent
hij.
De CMHA wil overigens nog
meer PTT-diensten onder
brengen in verschillende
naamloze vennootschappen,
zoals bij voorbeeld de Poste
rijen en de Telecommunlcitie.
Vervolg van pagina 1
Een apotheker kan evenmin
verplicht worden medicijnen
voor levensbeëindiging af te
leveren, zo stelt de commissie.
De commissie heeft verder
sommige gevallen die nu nog
als euthanasie worden aange
merkt van dit etiket verlost.
Het staken van medisch han
delen op verzoek van een pa
tiënt moet altijd worden be
loond. Dan is het recht op zelf
beschikking sterker dan het
eventuele gewetensbezwaar
van een geneeskundige.
De commissie bleek niet
unaniem. Twee leden, prof.
Klijn (theoloog Amsterdam)
en prof. Nieboer (strafrechtge-
leerde Tilburg) wijzen iedere
vorm van euthanasie af, om
dat „er geen juridisch of ethi
sche rechtvaardiging kan be
staan voor het actief beëindi
gen van iemands leven".
Vier andere leden van de
commissie vinden dat eutha
nasie wel mag, maar dan moet
de patiënt praktisch stervend
zijn. In de woorden van prof.
S. de Lange (Erasmusuniver-
siteit) moet de ziekte van de
patiënt rechtstreeks de dood
tot gevolg hebben.
De voorzitter van de com
missie, mr. H. Jeukens, beval
gisteren het kabinet aan van
de zaak van de euthanasie in
de kamer een 'vrije kwestie' te
maken.
De Koninklijke Nederlandse
Maatschappij tot bevordering
van de Geneeskunst (KNMG)
heeft gunstig geoordeeld over
de voorstellen van de Staats
commissie Euthanasie. Wel
heeft de KNMG kritiek op de
plicht van artsen, die princi
pieel euthanasie afwijzen, tot
doorverwijzing naar een colle
ga die euthanasie in bijzonde
re omstandigheden wel be
spreekbaar acht.
De voorzitster van de Ne
derlandse Vereniging voor
Vrijwillige Euthanasie, dr H.
Terborgh-Dupuis, is niet onte
vreden. Het is volgens haar
echtr niet helemaal duidelijk
in welke staat een patiënt
moet verkeren alvorens
euthanasie toegepast kan wor
den. Voorts vreest zij dat de
voorwaarde dat een door de
overheid aangewezen arts ge
raadpleegd moet worden, zal
leiden tot bureaucratie.
Kroonprins Willem
Alexander is gisteren in
Den Helder aan zijn
diensttijd begonnen.
Hij gaat een opleiding
volgen tot reserve-offi
cier bij de Marine.
- FOTO ANP
(ADVERTENTIE)
e ZON vóór zijn,
hoeft niet duur te zijn
A00 450 500 550
i 200 585.- 640.— 675.- 740.- 795,- 845 - 895,- 950-
1700.- 760 - 820,- 875 - 935.- 990,- 1050,-
Geertruldenberg, Graaf Janstraat 7, 01621-13836
Gilze, Kerkstraat 9,01615-2025
Breda, Diks Middenstraat 41. 076-876429
Etten-Leur, Peppelgaard 78, 01608-20974
Zevenbergen, De Putte 16, 01680-26828
LELYSTAD/GRONINGEN (ANP) De hevige regenval die de
zomer van 1985 kenmerkt, begint vooral akkerbouwers op te
breken. De Groninger Maatschappij van Landbouw heeft als
eerste organisatie een inventarisatie opgemaakt van de schade.
De akkerbouwers aldaar moeten in totaal op een honderd
miljoen gulden lagere opbrengst rekenen.
Volgens het consulentschap in algemene dienst in Lelystad
loopt de export van pootaardappelen gevaar doordat de natte
grond alle kans geeft aan schimmelziektes.
Ditzelfde geldt voor de consumptieaardappelen, die thans in
ernstige mate aangetast zijn door de phytophtora. Voorspellin
gen over de prijsontwikkeling durft men niet te doen.
De stand van snijmais, letterlijk en figuurlijk de grootste
graansoort, is erg wisselend. Tarwe wordt ook bedreigd door
schimmels, de erwten staan er 'allerbelabberst' bij, en bij de
uien moet rekening worden gehouden met lagere opbrengsten.
Iets optimistischer is het consulentschap over de suikerbieten,
waarvan het suikergehalte nog tamelijk hoog is.
A
V <*F U
Het einde van de zomerslaap
komt in zicht. Hier en daar
trekken mensen alweer hun
serieuze herfst- en winterge-
zicht. Er wordt zelfs weer aan
politiek gedaan.
De Partij van de Arbeid heeft
een lijst met plannetjes op ta
fel gelegd. Die partij heeft op
de regenachtige dagen al zit
ten denken aan de zomer van
volgend jaar!
Nee, mooi weer beloven ze ons
niet. Maar verder houden ze
ons wel een paar vette worsten
voor. Volgend jaar mogen we
twee keer naar de stembus.
Daarna moet er een nieuw ka
binet komen.
Joop den Uyl staat nu al te
springen om weer premier te
worden. Het programma van
de PvdA heet 'De toekomst is
van iedereen'. Maar natuurlijk
het meest van Den Uyl.
De schoolbanken worden weer
opgepoetst. Het onderwijs gaat
draaien. Kinderen gaan weer
huiswerk maken. Om zich voor
te bereiden op een maatschap
pij waarin thuiswerk een zeer
omstreden zaak is.
De kleuterschool bestaat niet
meer. We spreken nu van de
basisschool. Er zijn kleuters
die dat vertalen als 'bazen-
school'. Ze denken dat ze in ge
strekte draf opgeleid worden
tot managers.
Zou de uitdrukking Grote
School nu helemaal uit de gra
tiezijn?
Het leven wordt weer ernstig.
Er wordt weer druk gekibbeld
over centen en procenten. De
R komt weer in de maand.
Voor je het weet is het kerst
mis.
MERIJN
Subsidie hart
transplantaties
De commissie verstrekkingen
van de Ziekenfondsraad heeft
de raad geadviseerd het aca
demisch ziekenhuis in Utrecht
een subsidie van ruim 1,8 mil
joen gulden*jtej verlenen voor
het uitvoeren van tien hart
transplantaties tussen 1 okto
ber 1985 en 1 oktober 1986. Eind
vorig jaar is al een subsidie
van 1,9 miljoen verleend aan
het academisch ziekenhuis in
Rotterdam, dat dit jaar (sa
men met Leiden) tien hart
transplantaties mag doen.
Gasexplosie
In Maastricht zijn gisteren
drie mensen door een gasex
plosie gevolgd door brand in
hun woning gewond geraakt.
Een 13-jarig meisje is er zeer
ernstig aan toe. Zij moest met
derdegraads brandverwon-
dingen naar het brandwon
dencentrum in Beverwijk
worden overgebracht. Haar
toestand is kritiek. De oorzaak
van de gasexplosie is niet be
kend.
Oplichting
Rabobank
De gemeentepolitie Utrecht is
samen met de Londense politie
een onderzoek begonnen naar
een poging om de Rabobank
Nederland voor een bedrag
van 89,5 miljoen op te lich
ten. De poging geschiedde via
een Londense bank en is vol
gens de politie mislukt „na in
terne controlemaatregelen".
Door Rinze Brandsma
OHtSCHOT/UTRECHT/DEN HAAG - „Die
pantserbrigade in Oirschot was allang berucht
om de harde aanpak. Wij hebben daar al eer
der misstanden over aan de kaak gesteld. Stel
selmatig mishandelen, zware intimidatie,
manschappen die doodsbenauwd zijn voor re
presaillemaatregelen en kader dat elkaar dekt.
Het begon de spuigaten uit te lopen. Dus heb
ben we namens een paar dienstplichtingen de
zaak aangekaart bij de bevelhebber land
strijdkrachten en ging de bal in Oirschot ein
delijk rollen."
En de hoofden in Oirschot rollen mee. De
fensie reageerde, na 'gebruikelijke' terughou
dende reacties van de marechaussee, fiks op de
klacht van de WDM, de Vereniging van
Dienstplichtige Militairen. Wegens herhaalde
lijke mishandeling en bedreiging met geweld
van dienstplichtigen zijn harde maatregelen
getroffen tegen acht officieren en onderofficie
ren van de 13e pantserbrigade in Oirschot.
Twee beroepsonderofficieren (sergeants) zijn
eind vorige week geschorst en zijn voor de
Krijgsraad gedaagd, vier verdachten (een lui
tenant en drie sergeants) krijgen krijgstuchte-
lijke straffen en de compagniescommandant
en zijn plaatsvervanger (een kapitein en een
eerste luitenant) zullen ook voor de Krijgsraad
verantwoording moeten afleggen. De niet ge
schorste (onder)officieren zijn bovendien allen
overgeplaatst naar andere krijgsmachtonder
delen.
Een woordvoerder van de landmacht
spreekt over 'stelselmatig grof en handhandig
optreden' tegen een volledige compagnie van
meer dan 120 dienstplichtigen. Defensie heeft
geschokt gereageerd op de misdrijven, die de
laatste tientallen jaren niet in zo ernstige mate
bij de landmacht zijn voorgekomen.
In de onderdelen van de pantserinfanterie,
die in huis zit bij de De Ruijter van Steve-
ninck-kazerne in Oirschot, heerste volgens de
landmacht-woordvoerder 'een algehele sfeer
van intimidatie'; mishandelen van minderen,
vloeken, kleineren, discriminerende taal. Offi
cieren, die goed op de hoogte waren van de
misstanden, grepen niet in en dekten de be
roepssergeants.
Bij de kazerne in Oirschot is zwijgplicht op
gelegd; commentaar mag alleen gegeven wor
den door de Legervoorlichtingsdienst van het
ministerie in Den Haag. Daar is majoor Van
Nieuwburg ook uiterst terughoudend, „zolang
de zaak nog niet voor de Krijgsraad is ge
weest." Volgens hem is de al jarenlang beruch
te slechte naam van de Oirschotse pantserbri
gade een verzinsel van de WDM. „Gelukkig is
het gebeurde een grote uitzondering. Kijk, in
de maatschappij gebeuren ook de gekste din
gen en de krijgsmacht is een afspiegeling van
die maatschappij. Het was een incident, dat
fors aangepakt is."
Bij navraag herinnert de majoor zich wel
een zaak uit 1983, toen in Oirschot dienstplich
tingen gedwongen waren, op bivak gras te
eten. „Dat is ook tot op de bodem uitgezocht en
daarin zijn soortgelijke straffen gevallen:
overplaatsingen, schorsingen, Krijgsraad."
Maar of het nu gaat om dezelfde mede-schul
dige commandant als toen, dat zou nog niet be
kend zijn.
De WDM, die de zaak in mei dit jaar aan de
kaak stelde, heeft een minder sussend verhaal.
Hans de Wit, WDM-secretaris op het hoofd
kantoor in de Utrechtse Hojelkazerne: „Op
zichzelf is de kazerne in Oirschot niet zo
kwaad. Maar juist die zware onderdelen van
de landmacht, zoals die pantserinfanterie, kie
zen vaak voor een harde aanpak. Die zit tegen
die van de commando's aan, ook al gaat het
hier om dienstplichtigen. Omdat zo'n onder
deel in oorlogstijd vooraan bij het front zit,
meent het kader dat een harde lijn getrokken
moet worden bij de opleiding."
Hoe hard? De Wit; „Dienstplichtigen komen
er onvoorbereid en willekeurig terecht. Ook
jongens, die het lichamelijk niet aankunnen.
Die bijvoorbeeld nooit aan sport gedaan heb
ben, maar ineens zware lichamelijke inspan
ningen moeten leveren als duurtrainingen.
Met zware intimidaties, zo van: als je het niet
haalt, stuur ik je naar Duitsland. Of zo'n jon
gen wordt na afloop in een donker hoekje van
het bivak te pakken genomen en in elkaar ge
slagen."
Andere bronnen in het leger hebben soort
gelijke voorbeelden. Wie niet mee kon komen
op mars, daar werd aan geduwd en getrokken
tot hij viel. Vervolgens marcheerden de onder
officieren over de ongelukkige heen en schop
ten hem aan alle kanten.
De WDM heeft eerder haar beklag gedaan
over de bikkelharde gebruiken in Oirschot. Zo
werden dienstplichtingen op bivak in hetzelfde
onderdeel in 1983 letterlijk te grazen genomen.
Omdat zij klaagden over het eten dat uitbleef,
werden zij onder zware lichamelijke dwang
geprest, graspollen te eten en werden denne-
appels in hun mond geduwd, met het bevel
daar maar op te kauwen.
Volgens de WDM steekt het Oirschotse
schandaal er wel bovenuit. Van de marechaus
see, bij wie een geterroriseerde dienstplichtige
de zaak aanbracht, kwam aanvankelijk weinig
medewerking, aldus de WDM. „Daar heerst
ook heel erg de mentaliteit van het dekken van
het kader. Er werd gedacht aan een valse aan
gifte, een hetze."
De twee mishandelende sergeants stonden
er bij hun superieuren goed op: zij droegen het
rode erekoord, onderscheiding voor uitmun
tendheid. „Dat rode erekoord betekent altijd
wel, dat ze fanatiek zijn", schampert de
WDM-woordvoerder. „En nog wel eens tever
doorslaan."
