UITBLAZEN
Rock Hudson brengt aids voor iedereen 'dichtbij
Vredesmissie in Midden-Oosten
welhaast onmogelijke opgave
SPD ook betrokken bij illegale financiering
Nederlan
even
in ontwa
ONTWIK
Dissident in
eigen land
'Inspraak
over
details'
VR1JDAG 16 AUGUSTUS 1985
ACHTERGROND
PAGINA
Positief
Tragedies
SOCIALISTEN VERLIEZEN AUREOOL VAN ONSCHULD
Schmidt
Onderzoek
VRIJDAG 16 AUGUS
isser gedood
door
zeemijn
DE PIEPJES van
Brinkman in tv-pro-
gramma's. De dis
cussie in de Verenigde
Staten over de rol van de
media bij gijzelingen en
kapingen. De zoveelste
aanslag op de onafhanke
lijkheid van de BBC. Zijn
dat symptomen van een om
zich heen grijpende epidemie of
is het maar een samenloop van
heel verschillende omstandig
heden?
Hoe glad het ijs is waarop
de BBC zich soms beweegt
sinds Groot-Brittannië zucht
onder de ijzeren vuist van me
vrouw Thatcher werd al ruim
twee jaar geleden zichtbaar
toen de omroep er zelfs van be
schuldigd werd 'te neutraal' te
zijn.
Dat was in de tijd van de
Falkland-oorlog. Zoals in oor
logen gebruikelijk is vielen aan
beide zijden slachtoffers. Hoe
wel iedereen dit weet, is het ook
gebruik dat oorlogvoerende re
geringen de eigen verliezen ver
zwijgen of bagatelliseren en die
van de vijand overdrijven. Re
geringen van ontwikkelde, de
mocratische landen met een rij
ke oorlogservaring zouden be
ter moeten weten, maar me
vrouw Thatcher gaf er de voor
keur aan de oude wegen van
propaganda, verduistering en
verzwijging opnieuw te bewan
delen. De BBC, internationaal
gezien nog wel iets meer dan al
leen een tv-zendgemachtige die
voortreffelijke programma's
maakt, wilde niet volstaan met
de door regering of opperbevel
goedgekeurde persberichten,
maar benutte ook alle andere
bronnen, inclusief Latijns-
Amerikaanse, die ze aanboren
kon.
Nuances
Zo ontstond in de bericht
geving, die op de wereld door
tientallen miljoenen radioluis
teraars sinds jaar en dag volle
dig wordt vertrouwd, een beeld
van de strijd dat niet eens zo
verschrikkelijk veel verschilde
met dat wat door de Britse re
gering werd opgehangen, maar
dat wel heel wat nuanceringen
vertoonde die in het bijzonder
mevrouw Thatcher blijkbaar
liever had bewaard voor de be
roepsonthullers die over dertig
jaar haar archieven mogen ope
nen. „Thatcher overwoog ge
bruik van atoombom tegen Ar
gentinië", krijg je dan te lezen
omdat tijdens een van de zittin
gen in 10. Downing^ Street het
woord atoombom is gevallen al
was het maar in een zin als: „de
atoombom kunnen we natuur
lijk niet gebruiken; dat zou de
wereldopinie tegen ons inne
men." De snuffelende en naar
publieke aandacht snakkende
historicus van over 30 jaar zou
daar terecht de conclusie uit
kunnen trekken dat het gebruik
van de atoombom inderaad
werd overwogen.
Maar terug naar de BBC.
Het is bekend dat mevrouw
Thatcher de BBC haat. In
plaats van er trots op te zijn dat
het voormalige Britse Rijk,
waar zij anders zo Churchil-
üaans over kan doen, nog iéts
over heeft dat wereldwijd van
invloed is - en nog in gunstige
zin ook - laat ze geen kans lig
gen om de BBC te bezoedelen
met de schijn van afhankelijk
heid. De BBC is haar een doorn
in het oog of eigenlijk erger: de
BBC is ptnko, een leuk woord
waarmee zoiets wordt bedoeld
als roze, linksachtig.
Pesten
Pinko. Té neutraal. Hoor en
wederhoor toepassen is neu-
T5
WIM KOCK
traal. Maar in een land waar de
regering onder hevige en dage- E
lijks groeiende kritiek staat ver- E
neemt een medium uiteraard
meer wederhoor dan hoor, om =j
het zo maar eens te zeggen, of E
omgekeerd als u wilt. Thatcher
hoort via de radio en de tv te
weinig van haar opvattingen en E
te veel van die van haar critici. E
Ze krijgt het gevoel een dissi-
dent in eigen land te zijn en het
wil maar niet tot haar door- E
dringen, ondanks de neutrali- E
teit van de berichtgeving door E
de BBC, dat het enige dat haar
nog scheidt van het dissident-
schap in eigen land het feit is E
dat men haar ooit, in een vlaag E
van collectieve verstandsverbij- 5
stering, eerste minister heeft ge- j|
maakt en dat zij het is en zij al- E
leen die de datum mag bepalen
waarop het murw geslagen E
volk, veel van haar eigen partij-
volgers voorop, haar mag weg- e
stemmen. E
Dat het ook nu weer om een E
staaltje BBC pesten is gegaan, 5
valt niet te bewijzen. Het is be- E
kend dat de nog overgebleven e
ministers in het kabinet van E
Thatcher nauwelijks méér zijn
dan haar stromannen. Dus is E
het niet te gewaagd om te ver- e
onderstellen dat de brief van E
minister Leon Brittan waarin
de BBC werd verzocht het ge- e
wraakte tv-programma niet uit E
te zenden, in feite haar brief
was. Het kan toeval zijn dat de e
raad van toezicht van de BBC E
los van dit verzoek en - naar
eigen zeggen - op geheel andere
gronden dan die van de rege- e
ring, tot de conclusie kwam dat
het programma niet rijp was
voor uitzending. Maar dan was E
het wel een zeer ongelegen ko- e
mend toeval en het is nauwe-
lijks te bevatten dat een wijs ge-
zeischap als deze raad van toe- e
zicht niet heeft kunnen voor- E
zien dat de samenloop van re-
geringsverzoek en zijn eigen be- E
sluit op z'n minst de schijn van e
regeringscensuur zou wekken.
Reputatie
Dat mevrouw Thatcher en
de heer Brittan nu luid roepen
dat er geen sprake is van rege- s
ringscensuur („conservatieven E
doen zoiets niet" hoorde ik-
Thatcher vanmorgen nog voor E
een microfoon van de BBC E
World Service zeggen) maakt
het niet gemakkelijker om te E
geloven in een ongelukkige sa- E
menloop van omstandigheden.
Toeval of niet: regering én E
BBC-top hebben een van de E
kostbaarste én zeldzaamste re-
putaties op het spel gezet, na-
melijk die van een door en door E
betrouwbare nieuwsbron te E
zijn.
Daarom hebben de Britse E
radio- en tv-journalisten groot E
gelijk dat ze de schijn voor wer-
kelijkheid hebben genomen en E
meteen naar het zwaarste pro- E
testmiddel hebben gegrepen,
Nog één zo'n toeval en van de E
120 miljoen luisteraars (onder E
wie 14,5 miljoen Russen) die de
BBC over de hele wereld heeft,
gelooft niemand nog dat de E
BBC een haar beter is dan wel- E
ke andere wereldomroep ook. E
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs, J.H M. Brader.
Hoofdredactie L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229. 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, ©01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van j 1,- per maand,
f 1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur ©076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
Door Mare de Koninck
WASHINGTON - Nu
film- en tv-acteur Rock
Hudson als eerste natio
nale beroemdheid ligt te
sterven aan aids in een
ziekenhuis in Los Ange
les, lijkt het Ameri
kaanse publiek pas echt
geconfronteerd met
ernst en omvang van de
nieuwe fatale epidemi
sche ziekte. Enquêtes
melden een plotseling
sterk gestegen bekend
heid met en angst voor
het verschijnsel onder
de gehele bevolking.
Het geval Rock Hudson
heeft ook de nieuwsmedia -
zowel de ernstige als de min
der serieuze - aangespoord
tot een nieuwe lawine van
publicaties, waarin medi
sche autoriteiten, politici en
vedetten getuigen van hun
bangste voorgevoelens over
wat aids nog voor Amerika
en voor de wereld in petto
heeft. De dodelijke ziekte is
ineens niet meer een geiso-
leerd gevaar voor specifieke
groepen als homofiele- man-
nen-met-veel-partners,
drugspuiters en ontvangers
van bloedtransfusies, maar
is voor alle milieu's 'dichtbij'
gekomen.
Al zijn er onder de 12.000
gerapporteerde aids-patien-
ten in de VS nog maar 104
heterosexuele en geen drugs
gebruikende vrouwen en 14
dito mannen, dat geringe
aantal rechtvaardigt volgens
deskundigen de vrees dat de
hetero-bevolking thans voor
een soortgelijk 'begin' van
een epidemie staat als in 1981
de homo-gemeenschap
stond. Vooral als men be
denkt dat de 2000 aids-pa-
tienten die de ziekte hebben
opgelopen door gebruik van
niet-steriele (drugs-)injec-
tienaalden, voor het over
grote deel heterosexueel zijn.
En nog meer omdat maar
zo'n 10 procent van iedereen
die het aids-virus in zich
heeft, de fatale ziektever
schijnselen ook daadwerke
lijk ontwikkelt, maar wel
via sexueel contact kan
doorgeven aan een ander.
„Er bestaat helemaal niet
zoiets als een hoge risico
groep", zegt dr. Michaek Ca-
plan, een in aids gespeciali
seerde arts in San Francisco.
„Het virus weet niet wat
voor sexuele voorkeur een
Rock Hudson in gezelschap van Liza Minelli. - fotoap
mens heeft. Alle mensen lo
pen gevaar. Aids is de groot
ste bedreiging voor het
mensdom sinds de atoom
bom".
En dr. Ward Cates, van
het US-Centrum voor Ziekte
Beheersing (CDC), meent:
„Als we naar de toekomst
kijken zien we de potentiële
mogelijkheid dat deze kwaal
erger wordt dan alles wat de
mensheid ooit heeft meege
maakt". Dr. William Hasel-
tine, aids-researcher aan het
Kankerinstituut in Boston,
ziet ook geen reden om het
publiek gerust te stellen.
„Nog nooit heeft iemand zich
hersteld van aids. Als
iemand niet sterft aan het
virus, dan is hij of zij wel
geïnfecteerd en besmettelijk
voor de rest van het leven.
Daar moeten we op dit mo
ment van uitgaan".
Boulevard-bladen in de
VS melden dat er na de be
kendmaking dat de homofie
le Rock Hudson aids heeft,
niet alleen hevige angst
heerst in de 'sexueel vrijzin
nige' filmindustrie van Hol
lywood, maar meer speciaal
sprake is van 'doodsangst'
onder de collega's van Hud
son in de tv-serie Dynastie,
waar de acteur zowel voor
(door miljoenen Amerikanen
gadegeslagen) als achter de
schermen andere sterren, zo
als Linda Evans, heeft „ge
kust etc.".
Hoe dat zij, en hoezeer
specialisten het ook een mis
verstand noemen dat aids
o.a. door kussen wordt door
gegeven, homo-actiegroepen
hebben „verwelkomd" dat
tot de slachtoffers nu ook
een openbaar figuur be
hoort, die het grote publiek
bewuster maakt van het ge
vaar en van het lot van dui
zenden homofielen. Hudson
is een soort volksidool in de
VS en hij is zelfs een vage
kennis van president en
voormalig collega-acteur
Ronald Reagan. „Ook con
servatief Amerika is nu bij
aids betrokken geraakt. Als
er iets positief is aan het ge
val Rock Hudson, dan is dat
dat de politici nu nog meer
geld en energie in de bestrij
ding van aids zullen willen
steken, omdat de steun daar
voor onder de bevolking
sterk is gestegen", aldus
Henry Waxman, volksverte
genwoordiger in Washing
ton en afkomstig uit West
Holywood, dat evenals
Greenwich Village in New
York en een deel van San
Francisco een centrum van
homofilie is, „waar iedereen
wel iemand kent die aan aids
lijdt of is gestorven".
Een van Amerika's popu
lairste comédiennes, Joan
Rivers, bevestigt dat er meer
bekende namen onder de
aids-slachtoffers zullen op
duiken. Drie van haar per
soonlijke vrienden in Los
Angeles zijn reeds een af
zichtelijke dood aan de ziek
te gestorven. Ze zegt: „De
epidemie is een feit mensen,
ze is overal om ons heen. Er
is geen ontkennen meer
aan". En op Broadway in
New York zegt theaterdirec
teur Joseph Papp: „Er is hier
alleen al bij ons ene Public
Theater in drie jaar tijd een
hele groep aan aids doodge
gaan. Ten minste tien men
sen met wie ik persoonlijk
heb gewerkt".
Nadat de nieuwe kwaal,
die het menselijke afweer
mechanisme tegen infecties
kapot maakt zodat zware
ontstekingen of kanker alle
kans krijgen, in 1981 in de
VS werd ontdekt en als aids
gekenmerkt, heeft de rege-
ring-Reagan het verwijt ge
kregen niet snel en krachtig
genoeg de medische tegen
aanval in te zetten, „omdat
het om een kwaal gaat die
een groep treft welke poli
tiek niet interessant is" voor
de conservatieve Republi
keinse regering. Rechtse tv-
predikanten, onder wie per
soonlijke vrienden van pre
sident Reagan, suggereerden
voor het miljoenenpubliek
dat aids de straf van God is
voor zedelijk wangedrag.
Patrick Buchanan, thans lid
van Reagan's Witte Huisstaf
en toen nog journalist,
schreef in 1983: „Arme ho
mofielen. Zij hebben de oor
log verklaard aan de natuur
en nu voert de natuur een
verschrikkelijke vergel
dingsactie uit".
Intussen laat Reagan de
natuur zijn gang niet meer
gaan en zijn er grote begro
tingsbedragen (126 miljoen
dollar dit jaar) uitgetrokken
voor het aids-onderzoek, dat
onder meer wordt uitge
voerd in wereldvermaarde
centra als genoemd CDC
(met zijn speciale aids-task
force) en de National Insti
tutes of Health (NIH) in
Washington. Rock Hudson's
sterfbed kan de fondsen al
leen maar doen toenemen.
De noodzaak daarvan is
even evident als de onder
zoeksresultaten indrukwek
kendheid zijn. Die laatste
hebben dan wel nog steeds
niet tot een geneeswijze ge
leid, maar hebben wel in een
voor de medische weten
schap historisch recordtem
po de kennis over een nieu
we ziekte doen toenemen. En
dat geeft hoop voor de toe
komst, zij het nog nauwe
lijks voor degenen die reeds
aan aids lijden. „We weten
heel veel", zegt dr. Dean
Echenberg, hoofd van de
dienst besmettelijke ziekten
in San Francisco. „Niet al
leen over de wijze waarop
het virus witte bloedli
chaampjes binnendringt. We
hebben intussen ook zoveel
statistische kennis dat we in
theorie kunnen voorkomen
dat de ziekte zich verder
verspreidt".
De nadruk echter kan niet
genoeg liggen op het begrip
'theorie'. Als vaststaand
wordt intussen aangenomen
dat aids doorgegeven wordt
als lichaamssappen (vooral
bloed) met elkaar in aanra
king komen (daarom ook bij
geboorte; 104 Amerikaanse
kinderen hebben nu aids) en
dat bij sexueel verkeer voor
al anale penetratie door een
besmette partner riskant is,
waarschijnlijk omdat daar
bij vaker weefselbeschadi
gingen en dus (eventueel mi
nuscule) bloedingen voorko
men. Maar over de mate
waarin bij de 'gewoon' uit
gevoerde geslachtsdaad tus
sen man en vrouw besmet
ting kan plaatshebben is nog
altijd veel onduidelijkheid,
Dat het mogelijk is en soms
voorkomt, staat echter wel
vast. Maar dat daarom een
hele bevolking zou gaan af
zien van normaal sexueel
contact - zonder condoom -
met een eerste of nieuwe
partner, lijkt al te theore
tisch.
Wat het inperken van de
verspreiding vooral ook
moeilijk maakt is het feit dat
het aids-virus wel een tot
vijf jaar in de patiënt kan le
ven (incubatietijd) alvorens
deze zich er als gevolg van
ziekteverschijnselen van be
wust wordt. De andere com
plicerende bestrijdingsf actor
is dat negentig procent van
de geïnfecteerden niet het
dodelijke aids-syndroom
krijgen, maar wel besmette
lijk kunnen zijn. Bovendien
is de ziekte nog te jong om te
kunnen zeggen dat die ne
gentig procent ook over pak
weg vijftien jaar geen actie
ve aids zal krijgen. Een en
ander maakt dat op grond
van de aids-cijfers anno 1985
de projectie moet worden ge
maakt dat binnen vijf jaar
minstens 100.000 Amerikanen
actieve aids zullen hebben,
terwijl er 1 miljoen zullen
zijn geïnfecteerd met het vi
rus. En aangezien van alle
huidige aids-patienten 27
procent niet homosexueel is,
zullen voor 1990 er 270.000
heterosexuelen zijn besmet...
Inmiddels is het mogelijk
om bloed te testen op de aan
wezigheid van het aids-virus
(iets wat de Amerikaanse
bloedbanken vrijwel aids-
vrij heeft gemaakt), maar
zolang er geen geneesmiddel
en dus geen hoop kan wor
den geboden, lijkt het on
haalbaar om elke Ameri
kaan of bepaalde bevol
kingsgroepen te verplichten
tot een bloedproef.
„Het enig mogelijke is een
massale voorlichtingscam
pagne", meent dr. Fritz Ka-
han in Los Angeles. „Dit is
geen moralistische uit
spraak, maar de sexuele re
volutie is thans waarschijn
lijk afgelopen. Sex met een
enkele partner en beperking
in sexuele variaties is een
kwestie van overleven ge
worden, zolang een middel
tegen aids niet is gevonden".
Talloze Amerikaanse we
tenschappers zoeken koorts
achtig naar een vaccin. Maar
het aids-virus blijkt van een
ongewoon sluw soort, dat
telkens van uiterlijke ge
daante kan veranderen om
immuun te blijven tegen an
tistoffen. Het is een verbeten
strijd tussen een nieuw do
delijk organisme en de aller
nieuwste medische technolo
gie die ter beschikking is.
Zolang die strijd niet door
de wetenschap is gewonnen,
zullen de individuele aids-
tragedies zich binnen en bui
ten de VS blijven vermenig
vuldigen. Zoals het drama
van het gezin Burk in Los
Angeles, waarvan vader,
moeder en het vijftien
maanden jonge zoonte hope
loos ziek zijn en alleen doch-
terje Nicole geen aids heeft,
Of van de militair Bernard
B., bij wie aids ontdekt werd
en die ten bate van de we
tenschap zijn homofilie ont
hulde, hetgeen hem op ge
rechtelijke vervolging kwam
te staan omdat „onnatuurlij
ke vleeselij ke gemeenschap"
in het Amerikaanse leger
een misdrijf is. Of van de
jeugdige gevangene in New
York, die door een celgenoot
werd verkracht en nu ver
geefs tegen de dood vecht in
een isoleerruimte van de ge
vangenis. Of van Robert
Doyle (32), die door niemand
meer werd opgevangen en
wekenlang in een motel in
Baltimore lag. Alle andere
gasten waren gevlucht en de
beheerder zette elke dag een
hamburger en een cola voor
Robert's deur. Hij werd ont
dekt door een plaatselijke
aids-werkgroep van homo
fielen, die na lang zoeken
een ziekenhuis bereid vond
hem op te nemen. Na een
maandenlange lijdensweg
van angst, pijn en verstoting
had Robert, met nog maar
enkele dagen te leven, een
plaats gevonden om te ster-
Door Rob Simons
JERUZALEM - De
Amerikaanse ondermi
nister van Buitenlandse
Zaken, Richard Murphy
staat op zijn huidige
vredesmissie in het Mid
den-Oosten voor een
haast onmogelijke opga
ve.
Murphy probeert voor
Washington en Jeruzalem
aanvaardbare Palestijnse
gesprekspartners te vinden
die in een gemeenschappe
lijke Jordaas-Palestijnse de
legatie een dialoog met de
Verenigde Staten kunnen
voeren die tot rechtstreekse
vredesonderhandelingen met
Israël moet leiden. Jordanië
en de PLO zien zo'n dialoog
tussen Amerikaanse verte
genwoordigers en een Jor-
daans-Palestijnse delegatie
echter als een eerste stap om
de weg te bereiden voor een
internationale vredesconfe
rentie met deelname van alle
partijen waaronder de PLO
en de vijf permanente leden
van de Veiligheidsraad van
de Verenigde Naties. Onder
auspiciën van zo'n interna
tionale vredesconferentie die
zowel voor Washington als
Jeruzalem onaanvaardbaar
is zouden Israël en de Ara
bieren in een later stadium
over vrede kunnen gaan on
derhandelen. Door deelname
aan een dialoog met de Ver
enigde Staten hoopt de PLO
Amerikaanse erkenning af te
dwingen en in Israëlische
ogen als een aanvaardbaar
der onderhandelingspartner
te voorschijn te komen.
De eerste hindernis die
Murphy moet overwinnen
om tot een dialoog met een
Jordaans-Palestijnse delega
tie te komen is de samenstel
ling van een lijst met 7 na
men van Palestijnse verte
genwoordigers voor zo'n ge
meenschappelijke delegatie.
Van de door Hoessein en
Arafat voorgestelde lijst zijn
twee vooraanstaande PLO-
functionarissen Khaled el
Hassan en Salah el Tamri
voor de Amerikanen onaan
vaardbaar. De Israëlische re
gering heeft slechts twee van
de 7 namen als mogelijke Pa
lestijnse vertegenwoordigers
goedgekeurd, maar Jeruza
lem kan de Amerikanen niet
voorschrijven met wie ze al
dan niet rond de tafel gaan
zitten. Murphy heeft in Am
man de namen van alterna
tieve kandidaten genoemd
om het Palestijnse quotum in
de gemeenschappelijke dele
gatie aan te vullen. Hoessein
is er echter niet in geslaagd
Arafat te bewegen andere
Palestijnse vertegenwoordi
gers voor de gemeenschappe
lijke delegatie in overweging
te nemen.
Premier Peres heeft giste
ren in Jeruzalem tegenover
Murphy de oppositie van de
Israëlische regering ver
woord tegen ieder voorover
leg tussen de Verenigde Sta
ten en een Jordaans-Pales
tijnse delegatie. Minister van
Buitenlandse Zaken Sjamir
heeft Murphy vervolgens in
glasharde bewoordingen te
verstaan gegeven dat diens
oriënterende gesprekken in
Amman gevaarlijk zijn voor
het vredesproces en overbo
dig gezien de weigering van
Jordanië en de PLO recht
streeks onderhandelingen
met Israël te voeren. Zolang
Hoessein samenwerkt met de
PLO en naar een internatio
nale vredesconferentie
streeft kan er volgens Sjamir
geen sprake zijn van onder
handelingen met Jordanië.
Israël heeft zich behoorlijk
zenuwachtig gemaakt over
de ware aard van de missie
van Murphy. Sjamir had al
eerder verklaard dat het be
sluit om Murphy naar het
Midden-Oosten te sturen een
ongekend gevaarlijke stap is
die ernstige gevolgen voor de
vrede en veiligheid in het ge
bied zal hebben. Israël dient
volgens Sjamir alle politieke
krachten te mobiliseren om
deze Amerikaanse vredes
missie te laten mislukken
waartoe door Washington
werd besloten ondanks de
oppositie van de hele Israëli
sche regering.
De regeringskringen in Je
ruzalem zien in de huidige
vredesmissie van Murphy
een nutteloze poging om de
betrekkingen tussen de Ver
enigde Staten en de PLO te
verbeteren. De voorgestelde
Amerikaans-Jordaans-Pa
lestijnse dialoog als een tus
senstation op weg naar vre
desonderhandelingen heeft
in Israël argwaan gewekt
omtrent de Amerikaanse be
doelingen. Zo'n afleidings
manoeuvre zou volgens Is
raëlische regeringskringen
de PLO de gelegenheid bie
den een officiële ontmoeting
van haar vertegenwoordi
gers met de Verenigde Staten
tot stand te brengen zonder
dat de PLO haar politieke
houding zou hebben gewij
zigd.
Arafat stuit in de PLO op
een groeiende oppositie tegen
het Jordaans-Palestijns vre
desinitiatief zodat hij in te
genstelling tot Hoessein op de
Arabische topconferentie in
Casablanca wel was gebaat
bij het uitstel van de discus
sie over hun beider vredes
plan. Voor Arafat is het nog
onzeker of hij als tegenpres
tatie voor een officiële Ame
rikaanse erkenning van het
Palestijnse zelfbeschikkings
recht geen resolutie 242 en
dus bestaansrecht van Israël
door de verdeelde PLO kan
laten aanvaarden. Arafat
weigert zich tevens te ver
plichten de gewapende strijd
tegen Israël te staken.
De Israëlische achterdocht
wordt tevens ingegeven door
het Amerikaanse voornemen
moderne gevechtstoestellen,
raketten en tanks aan Jorda
nië en Saoedi-Arabië te ver
kopen. Tegen die achter
grond werd in Jeruzalem met
niet veel vreugde kennis ge
nomen van de ontmoeting die
Murphy gisteren voor zijn
vertrek uit Amman met de
Jordaanse stafchef Zaid Ben
Shaker hield. Koning Hoes
sein heeft op de Arabische
top in Casablanca zijn uiter
ste best voor de zaak van de
vrede gedaan zodat meester
Murphy in Washington met
goede rapportcijfers van de
Jordaanse leerling voor de
dag kan komen.
De Israëlische leiders be
weren intussen dat zij geen
reden hebben om aan de
Amerikaanse visie te twijfe
len dat Hoessein eerlijk voor
het eind van dit jaar een
doorbraak in het vredespro
ces probeert te bereiken. In
dezelfde adem voegen zij
daaraan toe dat Hoessein pas
op het juiste spoor is als hij
tot de conclusie is gekomen
dat met Arafat geen vooruit
gang in het vredesproces valt
te bereiken. Met die consen-
sus-filosofie van de Israëli
sche regering van Nationale
Eenheid is het laatste
sprankje hoop op vredeson
derhandelingen tussen Is
raël, Jordanië en de Palestij-
nen vrijwel vervlogen en
doemt het spook weer op van
de voortdurende impasse in
het Arabisch-Israëlisch con
flict.
Door Gerard Kessels
BONN - Het ziet er naar
uit dat de Duitse so
ciaaldemocraten veel
zwaarder betrokken
zijn bij het schandaal
rond de illegale partij
enfinanciering dan tot
nu toe werd aangeno
men. De justitie gaat
momenteel na of de
SPD een bedrag van
ruim zes miljoen mark
voor de fiscus verdon
keremaand heeft.
Het justitiële onderzoek is
het zoveelste hoofdstuk in
het schandaal rond de illega
le partijenfinanciering
waaraan maar geen einde
wil komen. Voor de SPD zijn
de nieuwe feiten een klap
van jewelste. In tegenstel
ling tot de christendemocra
tische CDU en de liberale
FDP die tot hun nek in het
schandaal steken, was de
SPD tot nu toe slechts opge
vallen door tamelijk on
schuldig kruimelwerk. Het
waren ook de socialisten die
samen met de Groenen
steeds aandrongen op een al
gehele opheldering van het
schandaal. De justitie heeft
nu echter aanwijzigingen
dat ook de SPD, net als CDU
en FDP, miljoenen marken
in de partijkas heeft gekre
gen, die op illegale wijze aan
de belastingdienst voorbij
gesluisd werden. Daarmee is
de SPD zijn aureool van on
schuld kwijtgeraakt.
Het betreft hier ruim zes
miljoen die door het Duitse
bedrijfsleven op tafel wer
den gelegd voor de verkie
zingscampagne in 1980 van
de ook in industriële kringen
populaire kanselier Helmut
Schmidt. De bedrijven
maakten hun bijdragen niet
rechtstreeks over naar de
partijkas, maar naar de
Friedrich Ebert Stichting.
Deze stichting is nauw ver
want met de SPD en heeft
een erkenning als 'van alge
meen belang'. Dit predikaat
maakte het de gulle gevers
mogelijk hun bijdragen van
de belasting af te trekken.
De Friedrich Ebert Stichting
stortte het geld vervolgens
op de Zwitserse rekening
van een Israëlische stichting,
waarmee de Duitse socialis
ten nauwe betrekkingen on
derhielden. Als laatste stap
werd het 'schoon gewassen'
geld in contanten uit Zwi-
tersland gehaald en in Bonn
in de partijkas van de SPD
gestopt. Centrale figuren in
deze operatie: de socialisti
sche bankier Walter Hessel-
bach en de in 1983 overleden
vroegere SPD-penning-
meester Alfred Nau.
Hoewel het wat wrang
klinkt, lijkt het overlijden
van Nau de beste dienst die
hij de partij heeft bewezen.
Nau heeft zijn geheimen mee
het graf in genomen. De
vroegere penningmeester,
die had meegemaakt hoe de
nazi's de partijkassen in
Duitsland geplunderd had
den, verzamelde in volstrek
te geheimhouding zijn bij
dragen. Zelfs naaste mede
werkers en vrienden hadden
er geen idee van waar Nau
de enveloppen met duizen
den marken vandaan haalde
die hij voor de partij verza
melde. De kans is groot dat
veel van dat geld via de
Friedrich Ebert Stichting,
waarvan Nau lange tijd be
stuurslid was, naar de SPD
vloeide. Gezien de werkwijze
van Nau, die in het begin
van elk jaar zijn oude agen
da vernietigde, lijkt het
uiterst twijfelachtig of de
justitie nog ooit het defini
tieve bewijs van malafide
praktijken zal kunnen leve
ren. Ongetwijfeld zal Hes-
selbach, net als andere SPD-
prominenten, proberen zich
te verstoppen achter de
overleden penningmeester.
De liberalen hebben al ge
roepen om een parlementai
re onderzoekscommissie, a la
de Flick-éommissie, die het
gedrag van SPD en Frie
drich Ebertstichting gaat
onderzoeken. De SPD heeft
prompt laten weten daar
geen bezwaar tegen te heb
ben, mits ook de verwante
stichtingen van CDU, CSU
en FDP onder de loep wor
den genomen. Dat zal de ani
mo om een onderzoekscom
missie op poten te zetten wel
verminderen.
De partijen in Duitsland
hebben in de toekomst geen
malafide constructies meer
nodig om het bedrijfsleven
aan te zetten tot het spende
ren van bijdragen. Ze heb
ben een wet aangenomen die
bijdragen aan de partijen
ook fiscaal aftrekbaar ma
ken. Illegale omwegfinan
cieringen zijn daardoor
overbodig geworden. De
Groenen, de enige partij die
tegen stemde, zijn naar het
Constitutionele Hof in
Karlsruhe gestapt. Ze willen
dat de wet ongrondwettig
wordt verklaard.
Het schandaal rond de
partijenfinanciering staat,
zij het niet geheel, los van de
veel bekendere Flick-affai-
re. Door niet alleen partijen,
maar ook politici persoonlijk
grote geldbedragen toe te
stoppen, probeerde grootin
dustrieel Flick een belas
tingvrijstelling van 850 mil
joen mark in de wacht te sle
pen. Minister van Economi
sche Zaken Otto Graf
Lambsdorff, die in verband
met de affaire moest aftre
den, staat eind deze maand
voor de rechtbank in Bonn
terecht wegens omkoping
door Flick.
DEN HAAG (ANP) - De Ne
derlandse afgevaardigde naar
de Geneefse ontwapenings
conferentie, ambassadeur Van
Schaik, heeft donderdag voor
stellen gedaan om een verdrag
over een verbod van chemi
sche wapens dichter bij te
brengen en om een wapen
wedloop in de ruimte te voor
komen.
Nederland is van plan in ju
nj 1986 in Nederland een
werkbijeenkomst voor leden
van de ontwapeningsconfe
rentie te organiseren, over de
mogelijkheden en moeilijkhe
den van verificatie van de na-
G re
BREDA (ANP) - Het
zen aan de groei van
zal de komende jaren
pas op de plaats maker
Dit concludeert drs M.J
publiceerde boek 'Focus o
toerisme aan het Nederlai
tuut voor Toerisme en Re<
Belangrijke factoren die een
rol spelen zijn de ontwikkeling
in het inkomen van de men
sen, de aantasting van natuur
en milieu en het ontbreken
van een politieke visie op toe
risme.
Zorgelijke ontwikkelingen
doen zich voor ten aanzien van
het gebruik van ruimte en de
aantasting van natuur en
landschap, aldus Koster. Mi
lieu- en natuurverontreini-
ging nemen vormen aan die de
mens in zijn bestaan kunnen
bedreigen. Het toerisme levert
in die problemen ook een bij
drage. Tot overmaat van ramp
liggen de gebieden met de
grootste toeristische aantrek
kingskracht, zoals het Mid-
denlandse Zee-bekken, rela
tief ver weg van de dichtbe
volkte gebieden in Europa.
In de landen die de grote
aantallen vakantiegangers le
veren is een aanzienlijke
werkloosheid ontstaan, die
KERNCENTRALES:
Van een onzer verslaggevers
DEN HAAG - Minister Van
Aardenne (Economische Za
ken) zou hebben getracht in
spraak bij de bouw van nieu
we kerncentrales te mijden.
Uiteindelijk heeft hij gekozen
voor een inspraak-procedure
waarin de hoofdlijnen van het
beleid vast liggen en de bevol
king alleen over de details
mag meepraten.
Dat blijkt uit publicaties
van de actiegroep 'De Wraak
van Jonkeer De Brauw' die
voor de vierde keer put uit do
cumenten die eerder werden
gestolen uit het ministerie van
Economische Zaken. De publi
catie verscheen in het Amster
damse krakersblad Bluf.
Volgens de actiegroep zou
Van Aardenne getracht heb
ben om geen inspraak toe te
passen bij de Planologische
Kern Beslissing-procedure en
bij de Milieu Effecten Rappor
tage. Volgens de minister zou
alleen in Moerdijk en in Bor-
sele inspraak mogelijk moeten
zijn, omdat de bestuurderen in
Zeeland en Brabant positief
tegenover kernenergie staan,
aldus De Wraak van Jonkeer
De Brauw.
JJRK (ANP) - De dertigjarige
h. de Keizer uit Kornwerd
donderdagmiddag om het L
ven gekomen toen een mijn
ontplofte aan boord van het
rker vissersschip waarop hi
voer. Twee andere beman
mgsleden van het schip
maakten ernstig gewond. Dit
neeft de eigenaar van het
chip, de jjg 368, donderdag
avond bevestigd.
H onSeval gebeurde don-
erdag aan het begin van de
avond, toen de UK 368 op vijf-
®,n mijl ten westen van Hel-
l and in de Duitse Bocht aan
7 vissen was. In de netten
een m'jn, die meteen na het
opvissen aan boord explodeer-
drwi F. Keizer was op slag
°e twee gewonden, bei-
acn afkomstig uit Urk, zijn
helikopter van boord
huif3- en naar een zieken-
s 'n Cuxhaven gebracht