/Ost
Rente V2 procent omlaag
Loononderhandelingen via ondernemingsraad
Voor miljoen aan
sieraden geroofd
SPECULATIES VAN BUITEN VERGROTEN ONVREDE
Das als dierenvriend
'Botha hield loze speech'
BON VOOR
LIJKAUTO
Merijntje
Ook aids in
Sovjet-Unie
Toch voetbal
op de buis
I 14 DAGEN GRATIS
Kantoren te Breda - Bergen op Zoom - Etten-Leur - Goes - Hulst - Oosterhout - Roosendaal - Terneuzen - Vlissingen
Losse nummers 1.-
IN NEDERLAND EN WEST-DUITSLAND
Dollarkoers
duikelt
drie cent
Bom beschadigt
radiomast
Amerikaanse
legerzender
Tilburg maakt
straat veiliger
voor vrouwen
Benzine twee
cent goedkoper
CDA-FRACTIELEIDER DE VRIES:
VRIJDAG
16 AUGUSTUS 1985
ANTI-APARTHEIDSBEWEGING:
DE STEM „de 4in1 krant
1 LEZEN?
EVEN TIJD
OM
Vergeel dan nlot do
„Kleintjes" door te
pernen Er staat vast iets
„an uw gading bij
Ook vandaag I
DE STEM
r0,
^-QerU^
124ste jaargang
Van een onzer verslaggevers
AMSTERDAM - Vandaag
verlaagt De Nederlandse
Bank haar rentetarieven met
een half procent. Daartoe
tverd besloten met het oog op
je rente-ontwikkeling in hin
gen- en buitenland en de si
tuatie op de valutamarkt. Eer
der was meegedeeld dat het
Westduitse disconto, eveneens
vanaf vandaag, met een half
procent wordt verlaagd.
Met ingang van 16 augustus
geldt voor het Nederlandse
wisseldisconto een tarief van 5
procent, voor het promessedis
conto van 6 procent en voor de
voorschotrente van 5,5 pro
cent. De verlaging komt niet
onverwacht.
Begin februari nog besloot
de Nederlandsche Bank haar
tarieven over de hele lijn met
een half procent te verhogen.
Die stap had te maken met het
versterken van de positie van
de gulden ten opzichte van de
dollar en de munten binnen
het Europese Monetaire Stel
sel. Méér rente in Nederland
zou kapitaalvlucht tegengaan.
De reele rente werd en wordt
in ons land, gezien het lage in
flatiepercentage van nog geen
2,5 procent intussen nog tame
lijk hoog geacht, hoewel zij la
ger is dan in de meeste andere
landen.
Staatslening
Begin dit jaar verwachtte men
in financiële kringen al dat de
toenmalige verhoging van het
disconto van tijdelijke aard
zou zijn. Die verwachting
kwam uit. De Nederlandsche
Bank kon door haar operaties
op de geldmarkt en deviezen-
aankopen geleidelijk een da
ling van de rente bevorderen.
Die daling wordt nu vertaald
in de officiële tarieven.
Een lagere rente werd eens
te meer verwacht, nadat bleek
dat de jongste staatslening
van medio dit jaar, met een
opbrengst van 3,3 miljard te
gen een effectief rendement
van 7,33 procent, zeer succes
vol was. Aangenomen werd
dat minister Ruding van Fi
nanciën in de rest van het jaar
niet of nauwelij ks nog een be
roep zou hoeven te doen op de
openbare kapitaalmarkt en
dat de lange rente, ondermeer
voor hypotheken, naar de 7
procent-lijn zou kunnen zak
ken.
Gewezen werd ook op het
feit dat het aanbod van kapi
taal dit jaar een stuk groter is
dan in 1984 en dat aan de an
dere kant de vraag nauwelijks
verandert.
Conjunctuur
Het peil van de rente geeft in
het algemeen een indruk van
de conjunctuur van een land.
In een hoogconjunctuur neigt
de rente tot stijgen, in een
laagconjunctuur is het omge
keerde het geval. Middenin
een recessie is er geld genoeg,
maar ontbreekt de nodige
vraag naar (investerings)kre-
diet. Alleen het Rijk heeft veel
geld nodig en zuigt dit uit de
kapitaalmarkt. Daar is het
aanbod meestal nog zo groot
dat de rente laag kan blijven
of zelfs verder kan dalen.
In een oplevende economie
komt geleidelijk meer vraag
naar geld vanuit het bedrijfs
leven. Dat geeft dan op ter
mijn een druk omhoog op het
rentepeil. Totnogtoe zijn de
winsten van het bedrijfsleven
nog niet zodanig dat dit ver
schijnsel zich binnenkort zal
voordoen.
Het Westduitse disconto be
draagt vanaf vandaag vier
procent. De Lombardrente, de
beleningsrente waartegen de
banken bij de centrale bank
kunnen lenen met waardepa
pieren als onderpand, gaat
eveneens met 0,5 procent om
laag en komt op 5,5 procent. De
rentetarieven op de Westduit
se geld- en kapitaalmarkt wa
ren de laatste tijd zo ver ge
daald dat het disconto onder
druk kwam te staan en de
Bundesbank geen speelruimte
naar beneden meer had voor
een flexibel geldbeleid.
De Bundesbank heeft na de
discontoverlaging ook nog een
signaal voor een verdere ren
tedaling gegeven. Speciale be
leningen zullen worden aan
geboden met een rente van 4,6
procent. De vorige droegen een
rente van 4,8 procent. Voorts
wordt het tarief voor de aan
koop van schatkistwissels ver
laagd van 4,5 naar 4,3 procent.
Botha verandert niets
DEN HAAG (ANP) - President Botha van
Zuid-Afrika verandert niets aan zijn beleid.
Apartheid blijft; negers krijgen geen parlement; en
het tempo van hervormingen hangt af van herstel van
wet en orde. Blijven zwarten en kleurlingen elkaar en
blanken teisteren met moord en brand dan vallen de
hervormingen stil. Als het gweld afneemt, kan de
noodtoestand worden opgeheven.
Algemeen kiesrecht en de
eenheidsstaat zijn onaan
vaardbaar, aldus Botha in zijn
rede voor de Nasionale Party.
Een rede, die na geheime be
prekingen tussen de Zuidafri
kaanse minister van buiten
landse zaken en enkele wes
terse regeringsvertegenwoor
digers, met belangstelling te
gemoet werd gezien, omdat er
hervormingen in zouden wor
den aangekondigd.
De belangstellingen van
buiten de grens werd door
president Botha scherp aange
vallen. Naar zijn mening een
tactiek om onrealistische
hooggespannen verwachtin
gen te scheppen, zodat het uit
eindelijk resultaat onvermij
delijk tegen valt. Gevolg:
wijdverbreide onvrede. Het is
een methode om iemand in een
dwangpositie te manoeuvre
ren, aldus de Zuidafrikaanse
president.
Voor het uitspreken van de
presidentiële rede had Winnie
Mandela, echtgenoot van de
ANC-leider, verklaard: „Als
de hervormingen van Botha
teleurstellen, zal het land in
het hevigste geweld raken, dat
het tot dusver heeft meege
maakt." Het volk van Zuid-
Afrika wil, aldus mevrouw
Mandela, de toepassing van
het 'handvest van de vrijheid'.
In dit document uit 1955 wordt
als doelstelling een multi-ra-
piale maatschappij genoemd,
met algemeen kiesrecht en ge
lijkheid voor de wet van alle
burgers.
Overheersing
President Botha wil van
geen gelijkheid weten, om
overheersing van de ene door
de andere groep te voorkomen.
«Ik ben niet bereid blank
Zuid-Afrika en andere min-
;derheidsgroepen op de weg
van overgave en zelfmoord te
'eiden. Als blank Zuid-Afrika
len °nze invloed worden ver
nietigd, zal dit land afdrijven
naar strijd, chaos en armoe
de."
Zuid-Afrika is in de visie
van de regeringspartij een
land van minderheden, blanke
minderheden en zwarte min
derheden, omdat negers van
verschillende stammen wor
den gezien als leden van ver
schillende volken. Geen van
deze volkeren mag een ander
volk overheersen, zodat het
beleid van 'gescheiden ont
wikkeling' (grondslag van
apartheid) onverminderd zal
worden voortgezet.
Op de weg van apartheid zal
de regering niet wijken voor
druk van buitenaf of voor ge
weld en agitatie van binnen
uit. De golf van geweld, die
Zuid-Afrika overspoelt, weet
de president aan communisti
sche en terroristische agitatie.
„Er ligt zo'n grootse taak en
zo'n grote uitdaging voor ons
om een betere toekomst te
scheppen, dat wij ons de on
verantwoordelijkheden en
destructieve acties van bar
baarse communistische agita
tors en zelfs moordenaars, die
de wreedste daden begaan te
gen hun mede-Zuidafrikanen
slecht kunnen veroorloven."
Thuislanden
Het thuislandenbeleid blijft
volgens Botha belangrijk in de
staatsstructuur. Onafhanke
lijkheid zal echter niet worden
opgedrongen. Als een of meer
nationale staten de onafhan
kelijkheid afwijzen, zullen zij
deel blijven uitmaken van de
Zuidafrikaanse natie, met be
houd van het Zuidafrikaanse
staatsburgerschap.
Tot de concrete maatrege
len, die Botha aankondigde,
behoren een program te be
vordering van de werkgele
genheid en ter verbetering van
de huisvesting van zwarte
Afrikanen. Blanken moeten
niet paternalistisch proberen
alles voor de zwarten te doen,
maar ze moeten de zwarten in
staat stellen zichzelf te helpen.
Huisvesting is ook een verant
woordelijkheid voor de men
sen zelf, toch zal de regering
de komende vijf jaar ander
half miljard gulden uittrek
ken voor betere voorzieningen
in de zwarte woongebieden.
EEN das eet kuikens; een tamme das kennelijk niet. Twee jonge eendjes kropen door een af
rastering en liepen tegen een das, die als huisdier wordt gehouden. Ze mochten op zijn rug
meerijden. - fotoanp
LONDEN (DPA) - Een
verkeersagent heeft in de
Engelse stad Teignmouth
in Devon de bestuurder
van een lijkauto bekeurd
wegens fout-parkeren
toen hij en zijn bijrijder
voor de kerk de kist uit
laadden voor een rouw
dienst.
Ook belangstellenden
in volgauto's had hij met
een bonnetje bedreigd.
„Ik heb alleen maar ge
daan wat ik moet doen",
verdedigde zich de agent.
Terwijl de geërgerde
dominee de kist naar bin
nen begeleidde, belde de
lijkbezorger het politie
bureau op, dat rekening
hield met de bijzondere
omstandigheden en de
bekeuring ongedaan
maakte.
Amsterdam (ANP> - De
ri'*'rs yan de Amerikaanse
daaM 'S ruim ^rie cen' Se"
N de w'sselmarkt in Am-
fnifirf m werd een officiële
3 irJvT" vastgesteld van
0 gulden tegen 3,1405 gul-''
°P woensdag.
Zo blijven
er alleen nog
kleine
struikrovers
over
MOENCHENGLADBACH
(RTR) - Een mast van een
Amerikaanse legerzender in
de Bondsrepubliek is door de
ontploffing van een bom be
schadigd. Plaatselijke uitzen
dingen van het American For
ces Network (AFN) werden
tijdelijk onderbroken.
Op het toneel van de aan
slag, bij Moenchengladbach,
werden twee springladingen
onschadelijk gemaakt.
Een week geleden doodde
een autobom bij de Ameri
kaanse legerbasis bij Frank
fort twee Amerikanen. Die
aanslag werd gepleegd door de
Westduitse Rote Armee Frak-
tion en de Franse linkse terro
ristische beweging Action Di
recte.
SOTSJI (UPI) - Vanuit
de Sovjet-Unie is nu voor
het eerst toegegeven dat
ook in dit land de im-
muunziekte aids heerst.
Een chef-arts van het
Odzjinikidze-sanatorium
in Sotsji, een badplaats
aan de Zwarte Zee, ver
klaarde desgevraagd:
„Wij hebben sommige
gevallen van deze ziekte
en het is natuurlijk een
probleem, het is een
moeilijke situatie".
Tot dusver hadden de
Sovjetautoriteiten slechts
indirect toegegeven dat
zich in hun land gevallen
van aids hebben voorge
daan. Gezegd werd dat
ziekenhuizen in de Sov
jet-Unie aids-onder-
zoeken verrichtten.
HILVERSUM (ANP) - De
KNVB heeft de NOS laten we
ten dat zij een adempauze wil
inlassen in het geschil over
een nieuwe overeenkomst
voor voetbaluitzendingen in
het komende seizoen.
De KNVB wil de NOS tot en
met 1 september de gelegen
heid geven om radio- en tele
visie-uitzendingen te verzor
gen op basis van het contract
dat in het afgelopen seizoen
gold.
TILBURG (ANP) - De ge
meente Tilburg gaat maatre
gelen treffen om de straat vei
liger te maken voor vrouwen.
Nog dit jaar willen b en w
een aantal plekken in de stad
veiliger maken door daar de
beplanting te wijzigen. Hier
mee is een bedrag van 45.000
gulden gemoeid.
Hoge beplanting op minder
dan zes meter afstand van een
fiets- of wandelpad is voort
aan uit den boze. Verder wordt
nagegaan wat het kost enkele
'kwetsbare' doorgaande ver
bindingen buiten de bebouwde
kom te verlichten, aldus de
woordvoerder.
Recent verscheen een ge
meentelijke nota, waarin aan
bevelingen werden gedaan be
paalde plekken in de stad vei
liger te maken. Die nota kwam
mede tot stand in overleg met
de Tilburgse zedenpolitie.
ROTTERDAM (ANP) - Voor
de tweede keer deze week
gaan de benzineprijzen om
laag.
Zaterdag worden super en
normale benzine twee cent
goedkoper. Diesel, huisbrand
olie, petroleum en lpg blijven
onveranderd. De prijsaanpas
singen zijn het gevolg van de
dalende dollarkoers en de in
ternationale produktnoterin-
gen.
Van onze parlementaire redactie
DEN HAAG - CAO-onderhandelingen moeten in de
toekomst niet meer gevoerd worden tussen werkge
vers en vakbonden, maar tussen directie en onder
nemingsraad. De vakbonden dienen zich alleen
maar bezig te houden met bedrijfstaksgewijze
raamovereenkomsten.
Deze visie legt CDA-fractieleider B. de Vries neer
in een artikel in Economische Statistische Berichten
van deze week. Het onderwerp is „Hoe verder met
het sociaal-economisch beleid?".
De conclusies van zijn beschouwing zijn voortzet
ting van de hoofdlijnen van het huidige kabinetsbe
leid, beperking van het financieringstekort van de
overheid met een half procent van het netto natio
nale inkomen per jaar en gedifferentieerde loonma
tiging.
Randvoorwaaden stelt hij aan noodzakelijke be
zuinigingen, zoals koopkrachthandhaving voor
ambtenaren, trendvolgers en uitkeringsgerechtig
den.
Belangrijk noemt De Vries voortzetting van de
loonkostenmatiging. Maar voorwaarde moet zijn
een verschillende ontwikkeling tussen zwakkere en
sterkere sectoren. Daarom „zou enigerlei koppeling
tussen inkomensverhogingen en bedrijfsresultaten
wenselijk zijn". Ook fiscale faciliteiten zouden de
ontwikkeling in die richting kunnen bevorderen.
Een andere methode de verantwoordelijkheden zo
dicht mogelijk bij de mensen zelf neer te leggen is
om bedrijfstaksgewijze afgesloten caos meer het
karakter van raamovereenkomsten te geven, die
binnen de onderneming in nauw overleg met de on
dernemingsraad nader wordt ingevuld. De vakbe
weging is voor zijn overleven dan niet langer af
hankelijk van spectaculaire confrontaties, maar zou
zich kunnen ontwikkelen tot een onmisbaar dienst
verleningsapparaat. Stimulering van vormen van
werknemerszelfbëstuur sluiten daar nauw bij aan,
aldus De Vries.
De Vries meent dat de aloude tegenstelling tussen
arbeid en kapitaal, zoals die vorm heeft ge regen in
vakbeweging en werkgeversorganisatie ir .hter-
haald. Dat geldt dus ook voor de jaa ituele
krijgsdansen tijdens de cao-onderhs ngen. De
onderneming als werkgemeenschap mondige
mensen zal beter tot haar recht kom is ook het
arbeidsvoorwaardenoverleg primair plaatsvindt
tussen directie en ondernemingsraad.
„In feite draait De Vries hier de vakbeweging de
nek om." Zo reageerde CNV-secretaris G. Terpstra
op de suggestie van CDA-voorman De Vries. Terp
stra, arbeidsvoorwaardenspecialist van het CNV,
noemt het onaanvaardbaar en onbegrijpelijk dat De
Vries met dergelijke plannen op de proppen komt.
In het algemeen gesproken vindt Terpstra dat de
politici zich niet moeten bemoeien met de manier
waarop werkgevers en vakbonden het cao-overleg
voeren. Hij wijst erop dat de belangrijkste taak van
de vakbeweging niet voor niets het voeren van cao
onderhandelingen is. „Over dat soort zaken moet je
geen ondernemingsraadsleden met directies laten
onderhandelen. Dat leidt tot scheve machtsverhou
dingen."
Ook de vakcentrale FNV heeft geen goed woord
over voor het voorstel van CDA-fractievoorzitter
De Vries om het cao-overleg door de ondernemings
raad in plaats van de vakbonden te laten voeren.
„Zijn voorstel is ongerijmd als je ziet dat de uitbrei
ding van de rechten van ondernemingsraden ai op
enorme weerstanden stuit bij de ondernemers. Er
kan geen sprake zijn van een echt gelijkwaardige
overlegsituatie als de OR met de directie over de cao
zou gaan overleggen: de werkgever is immers ook
de broodheer van de OR-leden", aldus een FNV-
woordvoerder.
Als het hart van het vakbondswerk zou worden
weggesneden, zouden enorm grote verschillen in ar
beidsvoorwaarden ontstaan.
Ij BINNENKORT gaan de
ij schooldeuren weer open. In
5 diverse takken van onderwijs
i moeten grote veranderingen
i worden ingevoerd. Zo is de
3 nieuwe Wet op het
J Basisonderiwjs per 1
augustus van kracht
ij geworden. Verder dient de
tweede fase in het
1 wetenschappelijk onderwijs
jzlch aan. Over dat laatste
llaat de rector magnificus van
de Tilburgse Hogeschool
zijn licht schijnen.
Dit en meer over het
onderwijs morgen in de
weekly van De Stem. Drie
I pagina's lang.
AMSTERDAM (ANP) - De Anti-Apartheidsbeweging Neder
land vraagt zich af wat de Nederlandse minister van Buiten
landse Zaken en zijn twee EG-collega's te zoeken hebben in
Zuid-Afrika.
„Dit regime is alleen gevoelig voor daden: effectieve sancties
en daadwerkelijke steun aan het verzet en de strijd voor een
vrij en democratisch Zuid-Afrika onder leiding van het Afri
kaans Nationaal Congres."
Dit zegt de AABN in een reactie op de toespraak van de Zuid
afrikaanse premier Botha, die zij een 'loze speech van de apart
heidsleider' noemt die haar niet heeft kunnen verrassen.
De VVD-fractie in de Tweede Kamer vindt de hervormings
voorstellen die de Zuidafrikaanse president Botha bekend heeft
gemaakt beperkt en vaag. De voorstellen zullen niet toereikend
zijn om het etnisch geweld van de afgelopen tijd in Zuid-Afrika
een halt toe te roepen.
Deze reactie gaf het VVD-Kamerlid Voorhoeve, buitenland
specialist van zijn fractie. Voorhoeve heeft er dan ook grote
twijfels over, of het geweld in Zuid-Afrika zal afnemen. In zijn
visie is er momenteel een concreet perspectief voor hervormin
gen in Zuid-Afrika nodig, maar dat heeft Botha niet geboden,
aldus Voorhoeve.
Het Zuidafrikaanse minderheidsbewind heeft een historisch
moment om serieus met de zwarte leiders in gesprek te komen
laten lopen. Dit zei het PvdA-Kamerlid Wallage.
NIJMEGEN (ANP) - Uit de auto van een 49-jarige ju
welier in Nijmegen is voor ongeveer een miljoen gul
den aan sieraden geroofd. De kofferbak van de wa
gen, die geparkeerd stond bij het Nijmeegse winkel
centrum Zwaneveld, werd volgens de politie met een
koevoet opengebroken.
De man laadde, met hulp
van de chauffeur van een
vluchtauto, vijf tassen met
sieraden over. De vluchtauto
werd korte tijd later volledig
uitgebrand teruggevonden in
Wijchen. Van de daders ont
brak elk spoor, aldus een
woordvoerder van de Nij
meegse politie.
Drie
mannen
Bij de sieradenroof waren
volgens de woordvoerder
waarschijnlijk drie mannen
betrokken. Behalve de man
die de auto openbrak en de
chauffeur van de vluchtauto
zou ook nog een medeplichtige
op de uitkijk hebben gestaan.
De juwelier, die niet is ver
zekerd, werd door een voorbij -
gangster gewaarschuwd dat
zijn wagen werd opengebro
ken.
Hij alarmeerde onmiddel
lijk de politie, maar toen die
arriveerde waren de daders al
gevlogen.
(ADVERTENTIES)
Door gezamenlijke inkoop bieden wij u uw
huiskamer van plm. 30 m1 vol met onver
slijtbaar
PARKET OF KURKPARKET
voor nog geen 1.000.-
(32.50 p.m.! incl. lijm en lak) 10 verschil
lende dessins en 5 jaar garantie
EXTRA REKLAME:
EIKEN STROKEN
10 mm massielnuf 49.-
masslel EIKEN STROKEN
kant en klaar gelegd f 89.-
gespreide betaling mogelijk
Deze aanbiedingen gelden uitsluitend na
telef. afspr. a.s. dond. In de Boom
schors te Goes 01100-32005
A.s. zondag In de Ned. Kurk- en
Parketmaatschappij te Hulst
01140-13312 en a.s. maandag In
het Kurkparketcentrum te Breda
076-130076
HANDIGE
HANDDOEK
groot formaat, 60X140 cm
Met deze bop kunt u een nieuwe abonnee
aanmeldep en de handdoek zal u worden
toegestuurd.
ITdEUWEABONNtE
Naam en voorletters:
Adres:
Postcode:
I Woonplaats:
Betaling 66,30/kwartaaJ 22,97/maand
DENIEUWE ABONNEE ONTVANGT Z'N KRANT
Datum van aanmelding:
Naam:
Adres:
Postcode:
Woonplaats: HN
IDeze bon in een open enveloppe, zonder postzegel, sturen -sSi
naar: De Stem, Anlwoordnr. 112, 4800 VB BREDA, /%/f'
^Bellen kan ook: 076-236911. -
