MAN IN AFGHANISTAN
56 MELDINi
Sovjetambi
uit fikse kri
op Bulgarij
Duizend lijl
ontdekt in C
■WOENSDAG 14 AUGUSTUS 1985
:üm
EXTRA
AP-correspondent
Barry Renfrew trok vijf
dagen lang met
islamitische
guerrillastrijders door
de bergen van
Afghanistan en was
ooggetuige van de
strijd tegen de door de
Russen gesteunde.
Afghaanse
regeringstroepen. Hier
volgt zijn verslag.
REBELLEN R UKKEN
T4J WOENSDAG 14 AUGUSTU
Afghaanse oorlog is pas begonneiiEerde
0gS 1 De Boeing 747 waar-
Door Barry Renfrew
KUNAR VALLEI, Afghanistan (AP) - Al bijna
zeven jaar vechten Adjar Khan en zijn man
nen in de bergen van Afghanistan, „maar",
zegt hij, „de oorlog tegen de communisten is
nog maar pas begonnen en ik denk er nog niet
aan om naar huis te gaan".
De commandant van de opstandelingen wrijft lang
zaam langs zijn baard en met een machinegeweer op
zijn schoot spreekt hij over de jaren vol gevechten en
doden in zijn geboorteprovincie Kunar die inmiddels
door de meeste bewoners is verlaten.
„We zullen winnen van de
Russen en de Afghaanse com
munisten", verwacht hij,
„maar die overwinning is nog
ver weg. Het zal lang duren
voor we de Russen uit het land
hebben verdreven. De Russen
zijn machtig en onze mensen
moeten soms vechten met als
enige wapen hun blote han
den. De Russen hebben alles
tot hun beschikking". En ter
wijl Khan zijn verhaal doet
worden de heuvels in de om
geving vanuit de stad Barikot,
die in regeringshanden is, met
kanonnen beschoten.
In juni heeft een 10.000 man
sterke Russische troepen
macht, gesteund door vliegtui
gen en tanks, zich door de Ku-
nar-vallei heen gevochten. Het
was het grootste offensief tot
nog toe in de Afghaanse oor
log. De rebellen die de Russen
wilden tegenhouden werden
teruggeslagen en moesten zich
verschansen in de bergen.
De dichtbeboste bergen in
de Kunar-vallei werden in
lichterlaaie gezet door Russi
sche. bombardementen. Drie
weken later stonden grote de
len van de bossen nog steeds in
brand.
„Ze gooiden veel bommen.
Alles was bedekt met vuur",
merkt Abdul Ma teen, een jon
ge rebel, op. „Waar onze broe
ders zaten, was niets anders
meer te zien dan vlammen".
He^ onmogelijk om de be
weringen van de opstandelin
gen bevestigd te krijgen over
wat er zich in het land af
speelt. De Afghaanse regering
staat westerse journalisten
niet toe de oorlogsgebieden te
bezoeken. Maar in de provin
cie Kunar, waar de zwaarste
gevechten worden geleverd in
de Afghaanse oorlog, lijkt het
alsof de strijdende partijen in
een bloedige patstelling te
recht zijn gekomen. Rebellen
en communisten bestoken el
kaar over en weer ten koste
van vele levens. Maar voor
beide partijen is de overwin
ning nog lang niet in het ver
schiet.
De Russen zijn militair
sterk en beschikken over mo
derne wapens. Ze kunnen vrij
wel overal in het land een of
fensief zetten. Tegen een grote
operatie kunnen de schaars
gewapende en slecht getrainde
guerrillastrijders nauwelijks
iets ondernemen. Daar staat
tegenover dat de Russen, met
hun naar schatting 115.000
manschappen in Afghanistan,
te weinig in aantal zijn om het
hele bergachtige land onder
controle te houden. Als een of
fensief ten einde komt worden
de troepen onmiddellijk weg
gehaald en elders ingezet.
Vrijwel tegelijkertijd begin
nen de eerste verzetsstrijders
weer terug te keren. Binnen de
kortste keren is de zich einde
loos voortslepende oorlog tus
sen guerrilla-eenheden en re
geringstroepen in geïsoleerde
oorden en voorposten weer in
volle gang.
Revolutie
De moedjahedien, of 'strij
ders voor het geloof, zeggen
dat hun islamitische geloofs
overtuiging hun belangrijkste
wapen tegen de vliegtuigen en
tanks van de Russen is. Zij
vechten voor Gods heilige
zaak, vinden zij, dus uiteinde
lijk moeten ze winnen.
„Het is een revolutie. Soms
is het moeilijk, soms valt het
wel mee. Maar we moeten het
dragen", vertelt Gul Akbar,
een religieuze leider van de
guerrillastijders in de Kunar
Vallei. Het verzet wil een re
gering op mohammedaanse
grondslag vestigen in het land.
Khan en zijn mannen zijn
soenni-moslims, zoals meer
dan 80 procent van de Af
ghaanse bevolking en alle gro
te verzetsorganisaties. De
soenni-strijders hebben sterke
banden met Saoedi-Arabië en
andere behoudende Arabische
landen. De strijdbaarder sji'i-
tische bevolkingsgroep woont
in het zuiden, bij de grens met
Iran. Enkele kleine Afghaanse
sji'itische verzetsgroepen ope
reren vanuit Iran.
De provincie Kunar, aan de
noordwestelijke grens met Pa
kistan, is nagenoeg verlaten
na zeven jaar oorlog. Een rei
ziger kan urenlang door de
glooiende valleien en prachti
ge, met dennen begroeide heu-
FOTO BOVEN: Ajdar
Khan, een guerrilla-com
mandant in de Afghaanse
provincie Kunar, rust hier
met zijn troep even uit tij
dens een patrouille-tocht
door de bergen.
- FOTO AP
FOTO LINKS: Afgaanse
vluchtelingen hebben in
grote getalen hun toevlucht
gezocht in kampen in het
Pakistaanse grensgebied, zo
als hier in het kamp Bajaur.
- FOTO ANP
veis en bergen trekken zonder
ook maar iemand tegen te ko
men.
Op de hoogste bergtoppen
leven her en der kleine noma
denstammen. Ze hoeden hun
schaapskudden en kunnen di
rect wegvluchten, wanneer
dat nodig zou zijn. Enkele ge
zinnen uit de Kunar Vallei
hebben hun toevlucht gezocht
in kleine rotsachtige schuil
plaatsen in de bergwouden. Ze
willen hun land onder geen
beding verlaten.
Vlucht
Eens bood Kunar onderdak
aan tienduizenden mensen.
Zeker 90 procent van hen is
gevlucht naar Pakistan, zeg
gen guerrillaleiders. De ber
gen en heuvels zijn nu het ter
rein van de moedjahedien. In
de hoofdvallei wonen nog wat
boeren in enkele dorpen, die in
handen zijn van regerings
troepen.
Er zijn naar schatting 3,5
miljoen Afghaanse vluchtelin
gen in Pakistan en ruim een
miljoen in Iran, zo blijkt uit
cijfers van de Verenigde Na
ties. Miljoenen anderen zijn
vluchteling in hun eigen land,
dat voor de oorlog ongeveer 20
miljoen zielen telde.
De moedjahedien zien hun
gezinnen in Pakistan mis
schien twee of drie weken per
jaar. De mannen zeggen dat ze
hun familie missen, maar ze
moeten vechten en de gevaren
van Afghanistan vinden zij al
tijd nog aantrekkelijker dan
het grauwe, lege leven in de
vluchtelingenkampen. „Het is
hard. Maar we moeten vech
ten voor onze zaak. Het gaat
om onze vrijheid", vertelt Ma-
teen, die een vrouw en twee
jonge kinderen heeft.
Mager bestaan
De moedjahedien uit de Ku
nar Vallei waren vroeger voor
het merendeel boeren en boe
renarbeiders zonder eigen
land, sterke, hardwerkende
mannen met geen of weinig
opleiding. Hun leven was uit
sluitend gericht op het bijeen
schrapen van een mager be
staan uit de harde, steenachti
ge grond, het onderhouden
van hun gezinnen en het na
komen van hun godsdienst
plichten.
Nu praten ze over weinig
anders dan over de oorlog, die
alles overheerst. Een gesprek
kan nooit lang duren zonder
dat de gevechten ter sprake
komen. Het leven van voor de
oorlog lijkt' niemand meer te
interesseren.
In leeftijd variëren de guer
rillastrijders van 9 tot 90 jaar.
De grootste groep is tussen de
20 en 45. De uitrusting van een
guerrillastrijder bestaat uit
weinig meer dan wat hij aan
heeft. Daar moet hij zelf voor
zorgen. De meesten dragen de
traditionele wijde pofbroeken
en lange hemden die tot op de
knie reiken. Sommigen be
schikken over een vest of een
deken, die ze als jas kunnen
dragen, en over beddegoed en
zelfgemaakte rugzakken. De
meesten dragen plastic schoe
nen van het goedkoopste soort.
Een paar sokken is de grootste
weelde die een kan guerrilla
strijder kan bezitten.
Voedsel is in Kunar even
schaars als in andere delen
van Afghanistan. Er wordt
weinig verbouwd omdat de
gevechten voortduren en de
meeste boeren gevlucht zijn.
De guerrillastrijders bren
gen hun eigen voedsel in,
evenals alle andere zaken die
ze nodig hebben om in leven te
blijven. De meeste maaltijden
bestaan uit niet meer dan on
gedesemd brood en thee, met
soms wat karnemelk of wat
wilde groenten.
In moeilijke tijden eten ze
gras. „Het is een hard bestaan.
Er sterven er velen", zegt een
veteraan.
Hun wapens zijn bijna even
versleten als de rest van hun
uitrusting. De meesten dragen
Duitse of Engelse geweren uit
de Tweede Wereldoorlog, die
ouder zijn dan zijzelf. Een en
keling draagt een oud jachtge
weer mee. „Als er meer wa
pens waren, zouden er meer
moedjahedien zijn", zegt
Khan. „Een wapen is wel het
minste wat je moet hebben".
Favoriet is het Russische half-
automatische Kalsjnikov-ge-
weer. Hooguit een op de zes
strijders heeft zo'n wapen.
Grotere wapens, zoals zwa
re machinegeweren en raket-
lanceerders om vliegtuigen en
tanks te bestrijden, zijn
schaars in Kunar. Het handje
vol luchtafweermitrailleurs,
die de enige verdediging vor
men tegen Russische vliegtui
gen en helikopters, zijn vaak
buiten werking, omdat de
guerrillastrijders niet de ken
nis en reserve-onderdelen
hebben om de verouderde wa
pens te onderhouden.
Naar verluidt worden er
jaarlijks voor honderden mil
joenen dollars aan wapens
schonken aan de guerrilla
strijders, met name vanuitj
Verenigde Staten en China.
VS alleen zou al voor 250 b
joen dollar bewapening leï(
ren. China, Saoedi-Arabi
Egypte en andere Arabist
landen zouden die wapenaai
voer nog eens verdubbelen.
De guerrillastrijders in
Kunar Vallei zeggen een
ander gehoord te hebben o«
de omvangrijke buitenlands
steun. Maar afgezien van
paar oude zware Chinese mi
trailleurs hebben zij nooit ii
ontvangen. „We zien niks vl
die wapens, die naar wij hori
naar ons verstuurd worden
zegt Khan. „Wapens
schaars".
Wap<
ens
De beste guerrillastrijdei
krijgen wapens van hun le
ders, maar de anderen moei;
er zelf aan te zien komen. Ds
betekent meestal dat zij
schaarse bezittingen die ze he
land uit hebben weten krijga
moeten verkopen. De waper;
meden in Pakistan doen goed
zaken. Zij kunnen vrijwel el
wapen namaken in hun weri
plaats.
In het afgelopen jaar het
ben de Russen vaker elite
commando's en paratroep®
ingezet, omdat die beter kus
nen opereren in het moeilijk
terrein van de Afghaanse bei
gen. Deze eenheden zijn gespe
cialiseerd in het uitschakelt
van verzetshaarden. De Russ:
sche strijdkrachten hebbe
zich de taktieken van de guei
rillastrijders eigen gemaal
en het gebeurt steeds vake
dat verzetskonvooien wordt
overvallen.
De Russische commando
zijn bedreven in helikoptei
en bliksemaanvallen, die
guerrillastrijders in hun kam
pen verrassen. Ook wordt
steeds vaker nachtelijke aas
vallen ondernomen.
Khan telt op zijn vingers 1
geavanceerde wapens, waai
over de Russen beschikken
vliegtuigen, helikopters, arli
lerie, mortieren, tanks en mi;
nen - en schudt zijn hoofd a
hij naar de verouderde wa
penverzameling van
strijdmakkers kijkt.
„Zij hebben alles. Wij hel
ben maar zo weinig. Maar«
vechten tegen ze en we kui
nen ze verslaan, want wij helt
ben Allah aan onze kant",
hij
CHERA GAL (AP) - Een
doosje aspirine en de man
die de opdracht heeft het te
bewaren is het beste op het
gebied van medische verzor
ging dat de guerilla-eenheid
van meer dan 900 man ter
beschikking staat.
Het doosje, met de opval
lende verpakking en de En
gelse gebruiksaanwijzing,
steekt opzichtig uit de borst
zak van Mohammed Jan, die
er af en toe trots een klopje
op geeft. Geen van de moed-
jaheddien kan de gebruiks
aanwijzing lezen, net zo min
als ze weten wat aspirine is.
Niettemin staan, zolang de
voorraad strekt, de zieken
elke dag in de rij om er een
te krijgen.
„Het helpt niet als er
iemand wordt neergescho
ten", zegt Mohammed Jan,
„maar het is alles wat we
hebben. We hebben ge
spaard om het te kunnen ko
pen op de bazaar".
De moedjaheddien hebben
geen verband, dus wonden
moeten worden verbonden
met repen stof die worden
afgescheurd van kleding die
vaak in geen weken gewas
sen is.
Een gewonde wordt op
een brancard van boomtak
ken gebonden en over de
bergpassen naar Pakistan
gedragen, een reis die een
aantal dagen kan duren. Als
hij geluk heeft, is er een ezel
beschikbaar, maar meestal
moet hij worden gedragen
door zijn medestrijders en
duurt de reis veel langer.
Karresporen
Als een gewonde de reis
door de bergen al overleeft,
staat hem een rit van ruim
300 kilometer in een vracht
auto te wachten, die hem
over hobbelige karresporen
en bergwegen naar een van
de ziekenhuizen in de Pakis
taanse grensstad Peshawar
brengt.
De meest voorkomende
soort verwondingen zijn
door mijnexplosies afgeruk
te ledematen of zware ver
wondingen door granaat
scherven, opgelopen bij
luchtaanvallen of artillerie
bombardementen. Daar
naast zijn er kogelwonden,
verbrandingen en shocks, en
de daarmee samenhangende
problemen als bloedvergifti
ging en gangreen.
Er zijn geen pijnstillers,
zelfs geen sterke drank van
wege het islamitische ver
bod van alcohol.
Volgens de commandan
ten in de provincie Kunar
zijn hun manschappen nog
goed af vergeleken met de
opstandelingen in centraal
en noord-Afghanistan. De
genen die in het noorden ge
wond raken moeten soms 30
dagen reizen om Pakistan te
bereiken.
Onder de stroom slachtof
fers die naar Pakistan wor
den gebracht zijn talrijke
burgers die gewond zijn ge
raakt bij de vele gevechten
en bombardementen. Soms
kunnen de moedjaheddien
iemand meesturen om de
gewonden te helpen, maar
meestal moeten de burgers
zichzelf zien te redden.
De medische verzorging
in Afghanistan is altijd al
summier geweest. Het is een
van de armste landen ter
wereld, en meer dan 90 pro
cent van de bevolking is
analfabeet. Ook vóór het
uitbreken van de oorlog wa
ren de artsen schaars en dun
gezaaid.
Nood
De commandanten zeggen
dat ze dringend behoefte
hebben aan medische ver
zorging voor hun man
schappen, maar ze weten dat
er niet veel hoop is dat ze die
zullen krijgen. „We hebben
niets om onze mannen mee
te helpen", zegt Khan, „maar
we hebben nooit anders ge
kend".
Er is een kleine groep bui
tenlandse artsen en ver
pleegsters die de guerilla-
strijders in Afghanistan zo
goed als het gaat van medi
sche verzorging voorzien. Ze
bevinden zich vooral in cen
traal- en noord-Afghani
stan, waar de nood het
grootst is.
Een van deze groepen is
het International Medical
Corps, een groep Ameri
kaanse artsen en verpleeg
sters. De voorzitter van deze
organisatie, dr. Robert
Shaw, verklaarde onlangs
op een hoorzitting van het
Congres dat Afghanistan
aan de vooravond staat van
een medische noodtoestand.
„Er komt een moment waar
op er zoveel gewonden zijn,
dat het verzet uitgeput raakt
en niet langer effectief is",
aldus Shaw.
Behalve met de oorlogs
verwondingen hebben de
commandanten in Kunar
ook te maken met 'gewone'
medische problemen. Veel
verzetsstrijders hebben
nooit medische verzorging
gehad en lijden aan tuber
culose, hartaandoeningen,
oogziekten en chronische
zweren en ontstekingen.
I %*■«-< f'
•V VI
TOKIO (RTR/UPI) -
De Boeing 747 waar
van er maandag een
in de Japanse bergen
neerstortte, heeft op
het gebied van veilig
heid een goede repu
tatie in de vliegtuig
wereld. Het wordt be
schouwd als het vei
ligste toestel van de
Boeing-vloot en er
zijn nooit eerder ern
stige problemen met
de cabinedeuren ge
constateerd, zo zei een
woordvoerder van de
vliegtuigfabriek.
Het dagblad Los Angeles
Times meldde echter dat het
federale bureau voor de bur
gerluchtvaart (FAA) de afge
lopen vijf jaar 56 meldingen
heeft binnengekregen over de
fecten aan deursystemen van
Boeings 747. Het ging hierbij
om gebreken aan verschillen
de onderdelen van de deuren
en het sluitingsmechanisme.
De directeur voor technische
zaken van Boeing onder
streepte echter dat dergelijke
gebreken nooit een ongeluk
hebben veroorzaakt.
De 49-jarige zeer ervaren
piloot van het ramptoestel
(Masami Takahama had meer
dan 12.000 vlieguren op zijn
naam staan) meldde een half
uur na het vertrek van het
vliegveld Haneda bij de Ja
panse hoofdstad, dat er pro-
SOFIA (RTR) - De ambassadeur van
Leonid Grekov, heeft zich ongewooi
bondgenoot Bulgarije. In een vraagg
blad Pogled uitte de ambassadeur k
prestaties van het Balkanland en mx
beiders ideologisch zwak.
Diplomaten in de Bulgaarse
hoofdstad noemden het com
mentaar van Grekov 'hoogst
ongebruikelijk', zeker omdat
de betrekkingen tussen de
twee landen als uiterst goed
bekend staan. Zij zeiden er een
aanwijzing in te zien dat de
nieuwe Russische partijleider,
Michall Gorbatsjov, de econo
mische prestaties van de ove
rige Comecon-staten ook goed
in het oog houdt.
Volgens de ambassadeur
zijn de door Bulgarije naar de
Sovjetunie geëxporteerde goe
deren van lage kwaliteit en
laat ook het investerings- en
energiebeleid van Sofia te
wensen over. Bulgaarse goe
deren, hoewel verwelkomd
door de Sovjetunie, hebben
vaak 'kwaliteitsproblemen', zo
zei Grekov, die zijn opmerking
verzachtte door toe te geven
dat dat ook van de Sovjetex
port naar Bulgarije kan wor
den gezegd.
De zwaarste verwijten had
Grekov voor de Bulgaarse ar
beiders bewaard. De arbeiders
hebl
het
enei
hun
in d
besc
maa
de p
maa
unie
ders
gene
kov.
D.
Rus;
omd
hooj
door
le b
kou
Balk
won
scho
ste
scha
Br
fen 1
kou
proc
hanc
Sovj
Een guerrilla-strijder staat hier bij het restant van een afgeworpen Russische bom in
dorpje in de provincie Loghar.
KAMPALA (AP) - Een voor
malig lid van het Oegandese
Parlement heeft dinsdag ge
legd dat hij en anderen de lij-
Ken hebben gevonden van
minstens 1.000 mensen die
werden gedood door de mili
tairen van de op 27 juli afge
zette president Milton Obote.
De politicus, Pontian Ssen-
gendo, zei dat hij verwacht dat
de komende tijd nog meer lij
ken zullen worden gevonden.
Intussen werden in Kampa
la nieuwe bewegingen gemeld
van de rebellenstrijdkrachten,
terwijl de voorbereidingen
doorgingen voor onderhande
lingen tussen de nieuwe rege-
nng en de rebellen in het
buurland Tanzania. Reizigers
U1t Masaka, 130 kilometer ten
zuidwesten van Kampala,
meldden dat die stad maandag
door rebellen was ingenomen.
Het regeringsleger in de stad
z°u nauwelijk verzet hebben
geboden.
V N - medewerkers die in
Kampala aankwamen meld
den dat de rebellen ook de stad
Masindi hadden ingenomen,
ruim 300 kilometer ten noord
westen van Kampala. De re-
bellen lijken nu het hele
westelijke deel van het land in
banden te hebben.
He
wam
tusse
ring
ginn
regei
weel
naar
corre
liep i
en m
door
leide
voor:
raad
binn
zake
Dar
De
verzi
leek
zijn.
hem
hij
Paul
nenl.
ders
niet
veni
De
over
1.000
met
men:
kerk
van
zoud
