Golven van anti-Arabische hysterie
Aziaten blijven Japan wantrouwen
Nieuwe Coke:
mislukking of
meesterlijke zet
even...
UITBLAZEN
BRANDBRIEF
De raas van
de Vikin
Onverkort va
Steun in de ru<
)!P
WOENSDAG 7 AUGUSTUS 1985
ACHTERGROND1
Geheeld
Angst
Honden
Beknopt
Spanningen
Sgssf
PAPIER
VOOR UW PEN
West-Berlijn
WOENSDAG 7 AUGU!
SGP laakt
prinselijke
opening
op zondag
DE STEM COIV
n
HOEVEEL woorden
boeken moet een
mens hebben die
naar zeker weten streeft?
Gisteren schreef ik over
mijn lotgevallen bij het
zoeken naar de herkomst
van het woord 'windjam-
mer'. Gerenommeerde
werken als Kramers' Neder
lands Woordenboek en Koenens
Verklarend handwoordenboek
van de Nederlandse Taal had
den het niet. Ook de officiële
Woordenlijst van de Nederland
se Taaldie hier op de redactie
het laatste woord heeft, erkent
windjammer niet als een Ne
derlands woord. Twee edities
Winkler Prins-encyclopaedieën
zwijgen erover, maar gelukkig
is er dan Van Dale om de weg
te wijzen: windjammer is een
Engels woord.
Een goedkope, in de Sovjet
Unie op oorlogspapier gedruk
te Engelse dictionaire verklaart
dat een windjammer 'vroeger
een groot zeilschip' was. Van
Dale zegt het mooier: 'een vol-
getuigd zeilschip voor de grote
vaart'. Hij zit daarmee aardig
op één lijn met de beknopte
Oxford Dictionary die er weer
iets meer nadruk op legt dat het
een koopvaardijschip is. Denk
dus nooit dat Michiel
Adriaanszoon De Ruyter met
een vloot windjammers de
Medway opvoer in 1667.
Gisteravond toch nog even
in een paar Engels-Nederland
se woordenboeken gekeken.
Daar werd ik geconfronteerd
met de kleine, maar verwarren
de verrassingen die mij de
noodkreet ontlokten waarmee
ik dit stukje begon. Eerst het
prachtige Engels-Nederlandse
woordenboek van Van Dale
dat ik heb gekocht van op een
verjaardag vergaarde boeken-
bonnen. Deze Van Dale geeft
doodleuk windjammer als ver
taling van het Engelse wind
jammer terwijl zijn stamvader,
de eerdergenoemde Dikke Van
Dale, met nadruk heeft bepaald
dat windjammer Engels is en
geen Nederlands.
Van Goor's Engels-Neder
lands Handwoordenboek geeft
voor windjammer, wat de mari
tieme betekenis betreft, terecht
geen andere vertaling dan 'zeil
schip'. Ook het Prisma-woor
denboek Engels-Nederlands
laat het gepast bij 'snel zeil
schip'.
Volgens Van Dale en Van
Goor heeft 'windjammer' nog
een tweede betekenis waarvan
de beknopte Oxford in het ge
heel geen melding maakt en het
rare is dat beide een verschil
lende opgave doen. Volgens
Van Dale (Eng.-Ned.) is een
windjammer ook een 'windjek-
ker' terwijl Van Goor als twee
de vertaling geeft: 'blazer (in
een orkest)'.
Na al dit gezoek weet ik nog
niet méér dan toen ik begon,
namelijk dat een windjammer
een zeilschip is, maar naar de
WIM KOCK
herkomst van het woord blijf ik
gissen. Het werkwoord to jam
kan ermee te maken hebben.
Dat kent twee betekenissen -
opeenhoping en drukken/du
wen - die wel met wind en zei
len in verband kunnen worden
gebracht.
Dat het 'windgejammer' uit
Amsterdam zo mijn aandacht
trekt komt misschien omdat ik
m'n eigen windjammer-herin-
neringen heb. In 1950 werd in
Rotterdam de manifestatie
Ahoy '50 gehouden. In het ka
der daarvan lag aan de Parkka
de een rank zeilschip afge
meerd; de Finse viermast-bark
Viking. Ik was destijds in oplei
ding bij de marine en mijn bak
viel de eer te beurt deze Viking
voor de duur van de manifesta
tie te bemannen en er demon
straties zeemanschap te geven.
Een van die dagelijkse demon
straties bestond eruit dat we
met z'n allen in het want moes
ten. Langs de touwladders om
hoog naar de raas. Onder elke
ra hung een soort slap koord
waar we op moesten staan. Je
zette jezelf min of meer klem
door iets door de knieën te
gaan zodat de bovenbenen ste
vig tegen de ra drukten en de
voeten het touw strak spanden.
Je kon dan de handen loslaten.
Dat moesten we ook terwille
van de demonstratie.
De eerste keer durfde ik
niet. Het touwwerk leek me zo
dun en de raas zo hoog. Maar
de kwartiermeester hield niet
van flauwe kul. „Ik klim wel
met je mee" zet hij en dat deed
hij ook, zo dicht achter me blij
vend dat ik als het ware in zijn
armen omhoog klom. Toen ik
eenmaal een of twee raas onder
me had gelaten begon ik die be
scherming beschamend te vin
den. Ik was over m'n vrees
heen. „Nou nog langs de ra",
zei de kwartiermeester, „de bui
tenste positie maar meteen en
morgen sta je te popelen om
weer omhoog te kunnen."
Hij had gelijk. De volgende
dag vónd ik het leuk. We had
den er allemaal plezier in want
op de kade keken de Rotter
damse meisjes toe. Ik ben wel
altijd büj geweest dat ik die
kunsstukjes nooit op zee heb-
hoeven uithalen want helemaal
vrij van hoogtevrees was ik m'n
leven lang niet. Ik heb me dik-
wijls afgevraagd waar die 'Vi
king' is gebleven. Ondanks de
tall shipraees en het groeiend
aantal Sail-achtige manifesta
ties ben ik haar naam nooit
meer in de verslagen tegenge
komen.
Het want in. - foto archief de stem. 5
tiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiitiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiitiiW
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, ©01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9. 01150-17920.
Postadres: Postbus 145, 4530 AC Terneuzen
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur,
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
j 22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje ©076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20 30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Rsnl/rolfltioc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA;
Door Rob Simons
JERUZALEM - Opge
kropte onlustgevoelens
hebben zich de afgelo
pen weken in Israël na
een paar door Palestijn
se Arabieren gepleegde
moorden op joodse
paartjes op vrijersvoe
ten in golven van anti-
Arabische hysterie ont
laden. Israëlische Ara
bieren werden op straat
aangevallen, ruiten van
Arabische winkels wer
den ingegooid en Ara
bieren werden zonder
enige aanleiding afge
tuigd.
In een ware lynch-atmos-
feer werden Arabieren in de
in Gallilea gelegen ontwik-
kelingsstad Afula op hun
werk en zelfs in het regionale
ziekenhuis zonder enige di
recte aanleiding aangevallen.
In Afula werken 1600 Israëli
sche Arabieren uit dorpen in
Gallilea en 400 Palestijnse
Arabieren uit de westelijke
Jordaanoever voornamelijk
in de bouw en bij gemeente
lijke diensten. Die beangsti
gende aanvallen op willekeu
rige Arabieren zijn temeer
verontrustend daar een reac
tie-patroon is ontstaan. Als
een jood door een Arabier
wordt aangevallen wordt
haast automatisch tot vergel
ding tegen Arabieren over
gegaan die dus in de Israëli
sche samenleving een soort
gijzelaarsfunctie zijn gaan
vervullen.
De agressie van de Israëli
sche heethoofden richt zich
niet alleen tegen Arabieren
maar ook tegen journalisten
die als verbreiders van on
heilstijdingen worden gezien.
Behalve de nasleep van de
bloedige Israëlische oorlog in
Libanon zijn ook de toene-
Elke aanleiding is voor rabbi Moshe Levinger (midden) voldoende om met een wapen
in de hand zijn haat tegen Arabieren te uiten. - fotoafp
mende economische druk en
de dreigende werkloosheid
belangrijke factoren waar
door op zichzelf staande inci
denten er makkelijk toe kun
nen leiden dat de verhoudin
gen in Israël overspannen
raken. Naar het voorbeeld
van de joodse kolonisten in
de bezette gebieden nemen
nu ook andere joodse extre
misten binnen de grenzen
van bestaand Israël het recht
in eigen hand.
De racistische ideologie
van de militante rabbijn
Meir Kahane die door ver
drijving van alle Arabieren
uit Israël en de bezette gebie
den naar een zuiver joodse
staat streeft en Arabieren-
haat predikt, heeft een
vruchtbare bodem in de Is
raëlische ontwikkelingsste
den gevonden. Arabieren lo
pen het risico op de openbare
weg of op hun akkers een
pak slaag van joodse mede
burgers te krijgen met de
toevoeging dat ze beter naar
Jordanië kunnen ophoepelen
om met Arafat gemene zaak
te maken.
Zelfs in de Knesset
kon Kahane een Arabisch
parlementslid vanaf het
spreekgestoelte dreigend toe
roepen dat hij hem nog wel te
pakken zal nemen, terwijl de
Likoed-voorzitter van de zit
ting niet ingreep.
In ontwikkelingssteden als
Afula en Beit Shemesh, waar
de slachtoffers van de laatste
moordpartijen vandaan
kwamen, is de overwegend
oriëntaalse bevolking mak
kelijk op te zwepen door an
ti-Arabische sentimenten.
Hoewel uit de verhoren is ge
bleken dat bij de moord op de
twee leraren uit Afula natio
nalistische motieven geen rol
hebben gespeeld worden de
joods-Arabische tegenstel
lingen niet alleen door Kaha
ne maar ook door Likoed-po-
litici als vice-premier Sjamir
en minister Sjaron ten volle
uitgespeeld. De recente uit
wisseling van 1150 Palestijn
se gevangen tegen 3 Israëli
sche militairen heeft bij een
deel van de bevolking tot een
vertrouwenscrisis in het
staatsgezag geleid die de vei
ligheid van haar burgers on
voldoende zou waarborgen.
Die zeer omstreden uitwisse
ling heeft een uitwerking
van olie op het aanwakke
rende Israëlische vuur van
nationalisme, chauvinisme
en onverdraagzaamheid te
genover de Arabische min
derheid in de joodse staat en
de Palestijnse bevolking in
de bezette gebieden.
Moord, doodslag en ter
reurdaden worden in de ver
ziekte Israëlische geest over
een kam geschoren als ze
door Arabieren zijn gepleegd.
Een Arabier die een geweld
daad pleegt wordt in de Is
raëlische terminologie auto
matisch als terrorist bestem
peld. De Israëlische staats
terreur in Libanon die zich
tijdens de zogenaamde 'ope
ratie Vrede voor Gallilea' in
1980 uitte in massale bom
bardementen van Palestijnse
vluchtelingenkampen en Is
lamitische volkswijken in
Beiroet heeft tot een verder
verval van de morele waar
den in de Israëlische samen
leving geleid. De meer dan 18
jaar durende Israëlische be
zetting van de westelijke
Jordaanoever en de Gaza-
strook met een totale bevol
king van 1,3 miljoen Palestij-
nen heeft het gevoel voor
menselijke waarden en nor
men onder een aanzienlijk
deel van de 3,4 miljoen joden
in Israël toch al ernstig aan
getast.
Waren het gedurende het
eerste decennium na de Is
raëlische verovering vooral
de Palestij nen in de bezette
gebieden die de Israëlische
politiek aan den lijve onder
vonden, de laatste jaren mer
ken ook de 750.000 Arabieren
in Israël dat zij als staatsbur
gers weer in toenemende ma
te aan een vijandige en dis
criminerende houding wor
den onderworpen. Een lang
durige bezetting en democra
tie zijn nu eenmaal niet te
verenigen. Het gif van de on
derdrukking van de Palestij-
nen in de bezette gebieden
waarmee de joodse burgers
van Israël zich jarenlang als
het ware hebben ingespoten
begint ook binnen de zoge-
naaamde 'Groene lijn' van de
joodse staat voelbaar te wor
den door de vernederende
houding van de joodse bur
gers tegenover de Arabische
mede-burgers. Wegens de
wankele basis van de rege
ring van nationale eenheid
werpen ook de ministers van
de Arbeiderspartij niet een
voldoende hoge dam op om
het joods-nationalistische tij
te keren en de afkalving van
de mensenrechten en de de
mocratische waarden tegen
te gaan.
Bezorgde Israëli's vragen
zich al in alle ernst af of de
betrekkelijk jonge Israëli
sche democratie wel tegen de
hevige interne en externe
schokken bestand zal blijken
te zijn, of is de zich afteke
nende ontwikkeling in Israël
van een democratisch staats
bestel naar een dictatuur van
de joodse meerderheid waar
voor de Arabische minder
heid steeds minder plaats zal
zijn niet meer te stuiten?
VEEL Aziaten die de
verovering van hun land
tijdens de Tweede We
reldoorlog door Japan
nog herinneren hebben
nu vrede met het verle
den.
„Als ik een Japanner van
mijn leeftijd tegenkom, kan
ik het niet helpen maar dan
vraag ik me soms af wat hij
tijdens de oorlog heeft ge
daan", zegt Felix Bautista,
die 22 was toen het verslagen
Japanse keizerlijke leger zijn
geboorteland, de Filipijnen,
verliet. „Maar natuurlijk
kunnen we ze vergeven ook
al kunnen we niet vergeten."
Voor Bautista geldt als
voor net zo veel andere vol
ken in Azië en de Pacific die
onder de Japanse knoet
zuchtten dat 40 jaar na de
oorlog sommige wonden zijn
geheeld. Japan capituleerde
op 15 augustus 1945. Vele ja
ren nadat het land weer door
de internationale gemeen
schap in haar midden is op
genomen proberen regerin
gen het economische succes
van Japan te imiteren. Van
Seoel tot Singapore, rijden in
blauwe pakken gestoken Ja
panners in Japanse auto's
naar Japanse hotels voor een
Japanse zakenlunch met sus
hi rijst met rauwe vis.
Japanse gidsen trekkken
kuddes toeristen naar de
wonderen van de oude Azia
tische beschavingen of de
vleespotten van Bangkok en
Manila. De vreedzame na
oorlogse invasie heeft brug
gen geslagen tussen Japan en
zijn vroegere slachtoffers.
Maar de angst voor een
machtig - tegenwoordig eco
nomisch - Japan blijft en
China en Zuid-Korea koeste
ren nog diepe argwaan voor
een mogelijke opleving van
het Japanse militairisme.
Herinneringen aan Japanse
wreedheden, massaslachtin
gen en dwangarbeid leven
nog bij de mensen die oud ge
noeg zijn om het aan de lijve
te hebben meegemaakt.
Het bloedbad van Nan
king, de behandeling van
krijgsgevangenen die aan de
Birma-spoorlijn werkten en
in de Changi-gevangenis in
Singapore vormen een in
dringende aanklacht tegen
een fanatiek militarisme dat
een groot deel van Azië tot
slavernij bracht met als doel
een einde te maken aan het
blanke koloniale bewind.
„We werden als honden
behandeld", aldus Wong
Yuen, een kantoorbediende
uit Hongkong. „Maar wat
heeft het voor zin hen te ha
ten. Het helpt niets." Veel
Singaporanen hebben de Ja
panners vergeven, zo zegt
Victoria Krempl, die ver
pleegster was in Singapore,
het bastion van het Britse
imperium in het Verre Oos
ten dat in de loop van 1942
verloren ging. „Ik haatte ze
maar nu niet meer."
Sommigen kunnen niet
vergeven. „Er leeft nog veel
wrok vanwege de gruwelijk
heden die de Japanse solda
ten hebben begaan", zegt de
voormalige Filipijnse minis
ter van buitenlandse zaken
Carlos Romulo die heeft
meegevochten tijdens de slag
om de herovering van de Fi-
lipijnen in 1944 onder bevel
van de Amerikaanse gene
raal Douglas MacArthur. „Ze
traden beestachtig en wreed
op", aldus Romulo.
In Indonesische geschiede
nisboeken staat heel be
knopt: „In drieëneenhalf jaar
bezetting begingen de Japan
ners net zoveel schendingen
van de mensenrechten als de
Nederlanders gedurende
drieëneenhalve eeuw kolo
niaal bewind." In China en
Zuid-Korea traden in 1982
sluimerende bitterheid en
achterdocht aan het daglicht
toen in Japan nieuwe ge
schiedenisboekjes op de
markt kwamen waarin de
gruwelijkheden werden ge
bagatelliseerd.
De Japanse bezetting ver
anderde het lot van zowel in
dividuen als naties. De po
ging om met geweld een
Groot Aziatisch rijk van wel
vaart te stichten was de vonk
die de revolutie deed ont
vlammen en droeg er toe bij
dat miljoenen Aziaten zich
bevrijdden van het koloniale
juk. Op de Filipijnen bleef na
de oorlog een gevoel van mo
reel verval over, aldus Bau
tista die hoofdredacteur is
van Veritas, een weekblad
dat nauw verbonden is met
de leiding van de rk kerk.
„Tijdens de oorlog werd
stelen van de regering iets le
gitiems, een rechtvaardige
zaak, en de gewoonte leeft
voort", zegt hij. In Malaysia
leidde de oorlog tot een Chi
nese communistische op
stand die tot 1960 duurde. Het
Koreaanse schierland werd
verdeeld in een communis
tisch Noord-Korea en een
pro-Amerikaans Zuid-Ko
rea. Alleen Thailand, dat vrij
vroeg capituleerde voor de
Japanners, kwam tamelijk
ongeschonden uit de oorlog.
Al enkele jaren na de ne
derlaag slaagde Japan eco
nomisch waar het militair
faalde in het binnenhalen
van grondstoffen uit Zuid
oost-Azië. Kolen, gas, mine
ralen, rubber, hout en voed-
selprodukten stromen naar
de werkplaats van Azië om
er vervolgens in de vorm van
auto's en consumptiegoede
ren massaal terug te komen.
„Het klassieke patroon van
economisch kolonialisme",
zegt de premier van Malay
sia, Datuk Seri Mahatmir
Mohamad. „Dat kan niet an
ders dan spanningen in de
toekomst veroorzaken." Re
geringen mogen weliswaar te
hoop lopen tegen Japans
enorme handelsoverschotten
en importbelemmeringen, de
jongeren in Azië zijn gek op
Japanse produkten en de Ja
panse cultuur.
„Jongeren denken positief
over Japan, omdat ze van te
levisies, fotocamera's en
elektronische produkten
houden, die daar vandaan
komen", zo zegt een leraar uit
China. Desondanks vinden
de Japanners het nodig hun
buurlanden gerust te stellen.
Vorig jaar bood de Japanse
keizer Hirohito zijn veront
schuldigingen aan voor de
kolonisatie van Korea. En in
Peking deed premier Naka-
sone de plechtige belofte:
„Als de persoon met de groot
ste verantwoordelijkheid
voor Japan, verklaar ik...dat
onze natie nooit meer een op
leving van het militairsme
zal toestaan." (RTR)
7EPS<*AGe,,£N
OP HET zgn. wereldjeugd-
festival in Moskou presen
teerden Westberlijnse 'so
cialisten' zich niet als West
duitsers maar als een zelf
standige delegatie. Dit ver
oorzaakte een rel want ge
zien de geschiedenis is dat
duidelijke taal. Vlak na
Tweede Wereldoorlog heeft
de USSR immers West-Ber
lijn willen innemen. Stalin
wilde geheel Berlijn bij de
DDR ingelijfd zien. Russi
sche en Amerikaanse tanks
stonden tegenover elkaar.
Door een luchtbrug werd
West-Berlijn gered. Nu, in
1985 laat het Kremlin weten
niet van gedachte te zijn
veranderd t.o.v. Westeuro
pees grondgebied.
Kruisland
L. Nelen
Door A lex Brummer
HET is al weer enige tijd gele
den dat de Coca-Cola maat
schappij schijnbaar in een
vlaag van zomerse krankzin
nigheid met het sensationele
bericht kwam dat de enige
echte onvervalste Coca-Cola
als 'Classic Coke' terug op de
markt zou komen.
De enorme publiciteit rond de co
la-kwestie gaat ondertussen onver
minderd door. De president van de
maatschappij, Roberto Goizueta, is
plotseling een nationale held ge
worden en analyses van zijn mana
gement verschijnen in alle zaken-
tijdschriften en roddelbladen.
Iedere Amerikaan weet nu inmid
dels wel dat Goizueta de bescher
meling was van Robert Woodruff,
de legendarische uitvinder van Co
ca-Cola, en dat hij een 'kristalhel
der brein' heeft.
Op het strand van Delaware ver
diepten tieners zich deze zomer in
de aandelenkoersen van de fris
drankenindustrie alsof het de Ame
rikaanse Muziekexpres betrof. De
enorme aandacht die Robert Goi
zueta op zichzelf en zijn produkt
heeft weten te vestigen, kan rustig
uniek worden genoemd. Normaal
gesproken zouden daar een leger
PR-specialisten en miljoenen dol
lars voor nodig zijn.
Het verhaal over de gebeurtenis
sen tussen april 1985, toen de Coca-
Cola Company de 'klassieke' colas-
maak verruilde voor een nieuwe,
Pepsi-achtige smaak en 11 juli, de
dag dat Coca-Cola haar oude Coke
opnieuw introduceerde als 'Classic
Coke' is nu al een marketing-legen-
de geworden. Nog jarenlang zullen
aankomende managers tijdens hun
opleiding op deze gang van zaken
broeden. Zou een zó modern bedrijf
als de Coca-Cola Company nu wer
kelijk per ongeluk zo'n gigantische
blunder hebben kunnen maken?
Of heeft de Coca-Cola Company,
zich heel goed bewust van haar
greep op de Amerikaanse smaakpa
pillen, een truc uitgehaald en met
haar cola-escapade ingespeeld op
de Amerikaanse wens om even te
ontsnappen aan de werkelijkheid
van begrotingstekorten, de kaping
in het Midden-Oosten en de ziekte
van president Reagan?
Om de gebeurtenissen beter te
kunnen begrijpen is het noodzake
lijk even terug te gaan naar de re
cente geschiedenis van de Coca-Co
la Company. Met de komst van Goi
zueta, een aan werken verslaafde
Cubaan die het bedrijf in 1981 over
nam, heeft Coca-Cola een duidelijk
experimentele weg ingeslagen. Be
halve allerlei zakelijke nevenactivi
teiten zoals een investering van 700
miljoen dollar in Columbia Pictures
in Hollywood, is Goizueta echter
ook aan het experimenteren gesla
gen met de heilige cola-formule, die
sinds het begin van deze eeuw in
Atlanta achter slot en grendel
wordt bewaard.
Zo lanceerde hij in juli 1982 een
calorie-arme Coca-Cola, die een
groot succes bleek te zijn. Minder
dan een jaar later waren er nog drie
andere Coca-Cola variëteiten op de
frisdrankenmarkt bijgekomen: ca
feïnevrije cola, cafeïne- en suiker
vrije cola, en Tab-cola. Deze cola's
haakten duidelijk in op de Ameri
kaanse obsessie voor diëten en ge
zondheid.
In feite waren de de nieuwe cola's
ook onderdeel van Goizueta's de
fensieve strategie. Met concurrent
Pepsi op de hielen wilde Coca-Cola
koste wat kost haar voorsprong op
de aandelenmarkt zien te behouden.
Op dit moment beheerst Coca-Cola
22 procent van de markt, Pepsi 19
procent en het zijn de Pepsi-aande-
len die nog steeds blijven stijgen.
Elk punt dat de aandelen stijgen, is
ongeveer 200 tot 250 miljoen dollar
waard dus niet iets om achteloos
naast je neer te leggen.
Omdat de verkoop van bovenge
noemde cola's - die niet bepaald
smaakten als 'the real thing' - zo
goed liep besloot de maatschappij
de sprong maar te wagen en ook
'the real coke' zelf te veranderen.
Maar was dit werkelijk het geval?
De proeven met de nieuwe cola-
smaak wezen uit dat de nieuwe
'zachtere, toch pittigere en zoetere'
smaak van Coca-Cola slechts door
een kleine meerderheid lekkerder
Cola, classic-cola, de makers za
gen kans in weinig tijd een
verloren marktaandeel te herove
ren. - foto anp
werd gevonden dan de oude. Daar
om was het vrij aannemelijk dat de
Coca-Cola Company de nodige vei
ligheidsmaatregelen trof voor het
geval het nieuwe produkt niet aan
zou slaan.
Iedere student management en
marketing kan vertellen dat je suc-
cesprodukten niet zomaar opgeeft
voor een onbekend produkt, zeker
niet wanneer het marktonderzoek
vooraf weinig positief uitvalt.
Iemand in het bedrijf moet dui
delijk hebben voorzien wat er zou
gaan gebeuren. Zelfs rivaal Pepsi
verwachtte dat de oude Coke weer
terug zou komen: „We wisten dat ze
de zaken terug zouden draaien,
maar dachten dat Coke daarmee
zou wachten tot haar honderdste
verjaardag volgend jaar", aldus één
van Pepsi's reclameadviseurs.
De snelheid waarmee Coca-Cola
in staat is geweest de orginele 'Clas
sic' coke op de markt te brengen, het
nieuwe blikje en de bijbehorende
advertentiecampagne, wijst erop
dat dit niet onvoorbereid plaats
vond. In ieder geval was de timing
uitstekend: welke tijd is beter ge
schikt voor een nationaal debat met
Coca-Cola als onderwerp dan
hartje zomer? Met temperaturen
van boven de 35 graden Celcius zijn
dorstlessers van levensbelang en
kunnen er maar niet genoeg fris
dranken op de winkelplanken
staan.
Deze Cola-story is tenslotte ook
een soort eerbetoon aan de theo
rieën van de economen John Ken
neth Galbraith en Vance Packard
uit de jaren vijftig. Zij verklaarden
dat bedrijven de markt manipule
ren door bepaalde behoeften te
creëren, die het publiek eigenlijk
niet heeft. Bij de introductie van de
nieuwe colasmaak lijkt zelfs we
sprake van een soort dubbel-dubbel
spel in het creëren van behoeften.
De vraag naar de traditionele Coca-
Cola liep terug, dus nam het bedrijf
het produkt uit de markt. Hierop
nam de vraag naar het vertrouwde
smaakje weer toe, waarna de Com
pany besloot het orginele produkt
weer te gaan leveren, zij het onder
een nieuwe naam en met een nieu
we verpakking. Coca-Cola is nu
weer terug als Classic Coke en bo
vendien heeft de Amerikaanse con
sument ook nog extra keuze un
Nieuwe Coke en Kersen Coke. Mis
schien dat de toekomst zal uitwijd"
dat het Coca-Cola fiasco eigenlijk
één van de briljantste manage
menttrucjes van deze eeuw is êe'
weest.
copyright the guardian de stem
AMSTERDAM (ANP) - De
vergoeding die buitenlandse
werknemers van hun werkge-
ver krijgen om hun gezin in
jjet land van herkomst te be
doeken, mag de eerste vijf jaar
vrij" zij», maar daarna moe-
('en er sociale premies over
worden afgedragen. Deze ver
goeding is in feite namelijk te
beschouwen als gewoon loon
waarover premies geheven
moeten worden.
Deze nieuwe beleidslijn
staat in het dinsdag gepubli-
ceerde mededelingenblad van
bet GAK (Gemeenschappelijk
Administratiekantoor).
DEN HAAG (ANP) - De SGP
vindt het geen manier van
doen dat de Utrechtse Jaar
beurs prins Bernhard heeft
gevraagd op de Dag des Hee-
ren 's ochtends om 10.00 uur de
heropening van het Beatrix-
gebouw in de Domstad voor
zijn rekening te nemen.
In schriftelijke vragen aan
premier Lubbers en minister
Van Aardenne (Economische
Zaken) dringen de staatkun
dig-gereformeerde kamerle
den Van Rossum, Van Dis en
Van der Vlies er bij de be
windslieden met klem op aan
om met bestuur en directie
van de Jaarbeurs een andere
datum en tijd te vinden.
De kamerleden noemen de
zondag en het tijdstip van
10.00 uur uiterst ongelukkig
daar bij voorbeeld kerkgan
gers niet op de uitnodiging
kunnen en willen ingaan, wes
halve een deel van het volk
wordt gediscrimineerd.
e<|
ïja!
HET VONNIS van de Haagse red
een verzorgingstehuis voor bejal
gevangenisstraf is veroordeeld,
cussie over euthanasie ongetw
rechtbank acht bewezen, dat de
met insuline-injecties om het lev
dat hier sprake geweest zou zi
euthanasie, werd door de rechtt
justitie had een gevangenisstraf v
Voor de gelovige mens is hi
Schepper waarover hij/zij niet z
mag beschikken. Bij zieken en be
schikkingsrecht uitgaan, komt he
lijk lijden of de ontluistering van d
het ouder worden kan optreden,
te vragen hun leven te beëindiger
Actieve euthanasie is in Neder
boden. Dat verbod botst voor gre
daagse opvattingen. Aangezien c
met 'eigentijdse' normen en wa
spraak de praktijk ontwikkeld da
strijd met de wet wordt beschou\
voorwaarden niet meer tot strafop
Van de behandelende geneest
zorgvuldigheid verlangd. Vast mo
zicht is op herstel; het lijden van
niet meer te dragen zijn en hij diei
dood te verlangen. Het proces tec
Haagse verzorgingstehuis, dat c
brag van de president van de r
heeft niet de indruk gewekt, dat i
mitsen' optimaal bewust is gewei
gevangenisstraf, door de rechtbar
waarschuwing, dat bij euthanasi
mogelijke zorgvuldigheid onverko
Die waarschuwing is niet overb
de wetgever nu eindelijk eens in
9espleten gemeenschap als de oi
biedigt van zieken en bejaarden d
langen naar het einde, een en and
de naleving van de wet moeten a
van eén jaar voor drie 'moorden'
heeft de officier van justitie tegen
9etekend.
Ook de arts gaat in hoger bero
zo worden niet in het parlement,
'u99en heen van bejaarden, zieke
dood uitgevochten. Dit kan niet.
[fAT zou nog het effect kunnen zi
hreigementen nu president Reagc
joond voor het afkondigen van de
J'komma nul, dunkt ons.
De verklaring van Reagan is de
n°g onlangs Zuid-Afrika heeft
te heffen en het Congres, di
™°ordiging, een aantal economist
de zomervakantie wordt daaro
,N een verkapte waarschuwing
hyootmaatregelen wel eens door
®yeegd zouden kunnen worden
(ter geval uit concluderen, dat dc
an het Witte Huis bij de verwikke
'0 nog steeds als een steun in d
an worden.
Minister Van den Broek kan nc
Onï?heven vin9er1je zal bi) Botha
Pde lachspieren werken. Het pro
I naP tegen de noodtoestand, dat
kra u Zaken in' Pretoria zou toe
„acht omdat het Verenigd Koninl
voorbaat tegen economische sê
'n Zuid-Afrika verandert voorlop
to
Vp r /~vuir\a vei anuci i vuui i
snerpte onderdrukking en
de hf' dat daarcloor de kans °P
Pelangenstrijd tussen blank en
