Bouterse zoekt 'oude' partijen weer
„In joodse staat is geen
plaats voor niet-joden"
Blank Zuid-Afrika
verschanst zich in
struisvogelpolitiek
DOOR
even..L
UITBLAZEN
Rotterdam
Vrouwen
in Nairobi
OUD-PREMIER ARRON WEER IN GENADE AANGENOMEN
Oefenpartijtje
WOENSDAG 31 JUL11985
ACHTERGROND
PAGINA;
Discussie
Populairder
EXTREMISTISCHE RABBI KAHANE:
Uitwijzing
Hitier
Zorgen
Bewustwording
WOENSDAG 31 JUL11
DEN HAAG - Door de e
nomen autodiefstallen e
door ontstaat zal op kort
ren van een auto voor
lijkheid plus brand- en
verzekering) duurder wt
Onzekerheid
over
belastingen
DE STEM COM
HET LEEK even op
een ontmoeting van
Henk van der Meij-
den toen deze nog beweer
de dat hij de groten van
het witte doek 'interview
de', gezeten op beroemde
café-terrassen van Parijs
tot Beverley Hills. Anne-
lien Cappeijne op een terras in
Nairobi aan de ochtendkoffie.
'Met kleine oogjes nog' van de
vermoeienissen van de lange
vergadernacht. De archieffoto
die bij het interview staat doet
haar meer recht dan de be
schrijving van de verslaggever.
Wakker kijkt ze over de rand
van haar leesbril heen. Ze praat
ook heel nuchter over de zojuist
beëindigde vrouwenkrans. Ne
derlandse vrouwen zullen uit
het met veel moeite tot stand
gekomen slotdokument niet
veel meer kunnen leren, zegt ze.
Ik zit wat verbaasd te kijken
naar de kop die boven het arti
kel staat. Daarin heeft de ver
slaggever het commentaar sa
mengevat dat hij het meest
frappant vond. Annelien vindt
dat de vrouwenkrans - sorry,
maar ik vind conferentie een
versleten masculine en dus ge-
wichtigdoenerige aanduiding
voor een vergadering of vrouw
vriendelijker: krans. - Annelien
vindt dus dat de vrouwenkrans
in Nairobi is verpest door
mannen met hun politiek
gedram. Het duurt lang eer ik
voldoende moed heb verzameld
om de conclusie te trekken die
je uit deze beschuldiging in het
gezicht springt: na een onon
derbroken reeks van tien Jaren
van de Vrouw en drie interna
tionale Vrouwenconferenties
zijn zelfs de voorhoeden (want
die zijn het toch die daar zaten
te vergaderen?) eigenlijk nau
welijks geëmancipeerd. Ik be
doel: wat deden die mannen
daar. Hadden ze die niet ge
woon buiten kunnen sluiten?
Eerst las ik in de krant dat de
hotels van Nairobi waren ge
vuld met alternatieve dus ver
keerde vrouwen en nu blijkt
weer dat de kaartjescontroleurs
geen kans hebben gezien de
geiten van de bokken te schei
den.
Het is ook om pisnijdig te
worden. Zijn onze eigen vrou
wen rijp om helemaal alleen
naar een plaats als Nairobi te
reizen; schorten wij bereidwil
lig het jagen, drinken en knob
belen op om plaats te nemen
aan het aanrecht en het land te
bewerken en wat blijkt dan?
Dat andere vrouwen hun man
nen wél hebben binnengesmok
keld omdat ze anders niemand
hebben om de maat te slaan bij
het zingen van revolutionaire
en vaderlandslievende liederen
in de wandelgangen.
Een afknapper voor vrou
wen én mannen uit meer ver
lichte streken. Onze vrouwen
zetten zelf de vuilnisbak op
straat. Wij houden daarbij
hoogstens nog de deur voor hen
open, een foute maar vergeeflij
ke ticovergehouden uit een af
geschaft tijdperk van misschien
goedbedoelde maar in feite de
nigrerende macfio-hoffelijkheid.
De verleiding is nu groot om
ons zelfgenoegzaam in te slui
ten op ons eigen, geëmanci
peerde stukje wereld aan de
Rijn met zijn verworvenheden
van vrijheid, blijheid en broe
der/zusterschap. Maar het gaat
om de internationale solidari
teit. Ook de zingende vrouwen
moeten ooit worden bevrijd
van hun drammende mannen.
Er wacht nog veel werk eer alle
vrouwen van de wereld vrij en
gelijk zullen zijn. Mannen kun
nen het weten. Die confereren
al minstens 4000 jaar over
recht. Tevergeefs.
WIM KOCK
Vakantie
Post uit Ierland vanmorgen.
Een foto van vier verzopen kat
ten onder moeders paraplu.
„Een vol heet strand" zouden
we hier wel even kunnen ge
bruiken schrijft de eigenares
van de plu. Behalve een vakan
tiegroet is het ook een reactie
op een stukje dat ik een paar
weken geleden schreef als
troost vooraf voor degenen
wier vakanties zouden verrege
nen. Zelfs Ierland-gangers - en
die weten wat ze te wachten
kan staan - kan het wel eens te
veel worden. Daar staat weer
tegenover dat ze niet bang hoe
ven te zijn dat de voorruit van
de auto met een vuisthamer
wordt ingelagen terwijl ze voor
een stoplicht wachten. Rond de
Middellandse Zee is het anders.
Volgens de satellietfoto zijn
er de temperaturen tot grote
hoogten gestegen. Onze streken
zijn dag in dag uit bedekt door
plukken watten. „Dat zijn on
weersbuien" legt de omroeper
telkens weer uit. Ierland gaat al
dagen schuil onder een grijze,
aan de randen uitwaaierende
massa. Het is de depressie
waaraan maar geen einde
schijnt te komen. Misschien is
het iedere dag een nieuwe.
Komt er een kaart binnen
uit Italië of Spanje met een
zonnetje erop getekend dan
denkt het thuisfront niet: „ha,
ze hebben mooi weer" maar:
„gelukkig, ze hadden nog geld
voor een kaart en een postzegel
dus waarschijnlijk zijn ze nog
niet beroofd." Het is weer raak
aan de Middellandse Zee.
Vluchten kan niet meer. Wie
naar Portugal of Griekenland is
gegaan omdat er in Spanje en
Italië te veel geroofd wordt, is
van de regen in de drup geko
men. Of misschien wel omge
keerd want bij de ambassade in
Athene melden zich per dag ge
middeld vijf Nederlanders die
beroofd of bestolen zijn en in
Rome maar twee. Bij de am
bassade in Madrid ligt het dag
gemiddelde op drie, maar daar
moet de drukste tijd nog begin
nen. (De hier gebruikte cijfers
werden verzameld door het Al
gemeen Dagblad). Zelfs in Pa
rijs kun je niet meer veilig uit
de trein stappen. Zakkenrollers
hebben je al uitgeschud vóór je
het Gare du Nord hebt verlaten.
In de buurt van Barcelona
zijn benden gesignaleerd die,
waar je zelf bij zit, de ruiten
van je auto inslaan om came
ra's en tassen weg te grissen.
Van de struikrovers die vorig
jaar de Franse autowegen on
veilig maakten voor toeristen,
door hen klem te rijden en ver
volgens te beroven, heb ik nog
niets gelezen, maar dat komt
ongetwijfeld ook nog.
Ik overdrijf misschien wat,
maar een thuisblijver in de re
gen wil ook z'n portie leedver
maak. De zon gaat niet meer
voor niets op tegenwoordig. Ze
ker niet boven de Middellandse
Zee.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41©076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 1©01100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, ©01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882
Grote advertenties uitsluitend ©076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur ©076-236394/236911
Rankrplfltipc
Postgiro 1114111- ABN rek. 520538447.
NCB rek 230301584 - Rabo rek. 101053738.
T5
DEN HAAG/PARAMARIBO (ANP) - De Suri
naamse ex-premier Henck Arron maakt deel uit
van de officiële Surinaamse delegatie die deze
week in Cuba een conferentie van Latijnsameri-
kaanse landen bijwoont over monetaire proble
men.
.if,
Zo hebben kringen rond de
ex-premier bevestigd na be
richten in Surinaamse media.
Arron is op Cuba op grond
van zijn functie van onderdi
recteur van de Volks Crediet
Bank (VCB), een overheids
instelling.
Van de delegatie maken
verder deel uit de president
van de Centrale Bank, H.
Goedschalk, de directeur van
de Nationale Ontwikkelings
bank (een overheidsinstel
ling), Mungra, en vakbonds
leider Derby.
Het is voor het eerst sinds
de militaire coup van 25 fe
bruari 1980, die een eind
maakte aan zijn regering, dat
Arron naar het buitenland
reist. Na de coup in 1980 werd
het paspoort van Arron inge
trokken. Een onderzoek te
gen hem wegens corruptie
leidde niet tot vervolging en
enkele jaren geleden werd
Arron onderdirecteur van de
VCB, waar hij al eerder had
gewerkt.
In politieke kringen in Pa
ramaribo wordt de aanwij
zing van Arron in de delega
tie opvallend genoemd en ge
zien als een poging van het
militair gezag een gunstiger
politiek klimaat in Suriname
te scheppen. Hierbij wordt
een verband gelegd met de
gesprekken die legerleider
Bouterse al enige tijd voert
met de 'oude' politieke partij
en over economische en poli
tieke problemen in het land.
„Het is een stukje politiek
dat met de aanwijzing van
Arron bedreven wordt", al
dus een ingewijde Suriname
functionaris, die er op wijst,
dat Arron slechts onderdi
recteur is van de VCB en dat
zijn directeur voor de delega
tie is gepasseerd. Een politi
cus van een der 'oude' partij
en sprak van een „stap om
het pad te effenen".
Legerleider Bouterse voert
de laatste tijd intensiever ge
sprekken met de leider van
de VHP (Vooruitstrevende
Hervormings Partij, voor
heen Verenigde Hindoe-
staanse Partij), Jaggernath
Lachmon, en nog enkele
VHP'ers. Lachmon onder
houdt hierover weer nauw
contact met Arron, leider van
de tweede 'oude' partij, NPS
(Nationale Partij Suriname).
Desi Bouterse poogt
het wantrouwen in de
legertop weg te nemen.
- FOTO'S ARCHIEF DE STEM
Het jongste gesprek tussen
de legerleider en de VHP
vond afgelopen week plaats.
Daarbij is, aldus de VHP-
functionarissen, afgesproken
dat de gesprekken op korte
termijn worden voortgezet.
In kringen van de 'oude' par
tijen meent men dat de kan
sen op uiteindelijke overeen
stemming over een oplossing
die verkiezingen behelst toe
nemen.
„Er zit beweging in", aldus
een bij de gesprekken be-
Lachmon en Arron mengden
zich vorig jaar voor het eerst
sinds de coup van 1980 in de
politieke discussie met de op
stelling van een democratise
ringsplan. Dit plan behelst
vrije verkiezingen na een
overgangsperiode van een
jaar terwijl het militair ge
zag alleen nog langs indirecte
weg (via een referendum) in
vloed kan uitoefenen.
Volgens VHP-functiona-
rissen die anoniem willen
blijven speelt het plan, dat
aanvankelijk door de militai
ren was genegeerd, steeds
nadrukkelijker een rol in de
gesprekken met legerleider
Bouterse.
Henck Arron: na vijf
jaar weereen paspoort.
trokken partijfunctionaris.
Hij onderstreept dat de es
sentie van het plan Lach-
mon-Arron - vrije verkiezin
gen - overeind moet blijven.
In VHP-kringen leidt men
uit de gesprekken met Bou
terse af dat hij tot aanzienlij
ke concessies bereid is. Daar
bij speelt voor de legerleider
een rol dat een akkoord met
de 'oude' partijen de Neder
landse ontwikkelingshulp
weer op gang kan brengen,
zodat de huidige economische
crisis op z'n minst kan wor
den verlicht en sociale onrust
voorkomen.
Aanvankelijk werden ge-
sprekken met de 'oude' par
tijen verzwegen, maar de
laatste maanden heeft leger
leider Bouterse niet langer
een geheim gemaakt van zijn
contacten. Hij sprak onlangs
zelfs prijzende woorden over
'oude' politici, van wie er in
middels twee in de regering
zijn opgenomen. Hij zal
daarmee de geesten vooral in
eigen kring rijp willen ma
ken. De legerleider heeft te
maken met reserves in eigen
kring die vreest dat toegeven
aan de eisen van VHP en
NPS „het begin van het ein
de" van de eigen positie bete
kent. In kringen rond de mi
litaire top verluidt dat Bou
terse er de afgelopen weken
na intensieve gesprekken in
is geslaagd een groot deel
van het wantrouwen in de le
gertop weg te nemen. De po
litieke speelruimte zal voor
hem daarom' zijn toegeno
men.
Bouterse zou de rest
van de legertop vooral heb
ben duidelijk gemaakt dat
voor het militair gezag in een
eventuele nieuwe constellatie
een plaats zal worden inge
ruimd. Legerleider Bouterse
voert volgens genoemde
kringen momenteel gesprek
ken met het kader van de 25-
februari-eenheidsbeweging
om ook daar tegenstand te
gen de politieke besprekin
gen met de 'oude' partijen
weg te nemen.
Door lan Black
JERUZALEM - Voor
een man die zulke ge
voelens van vrees en
walging weet op te wek
ken, heeft rabbi Meir
Kahane, de leider van de
Israëlische extremisti
sche Kachpartij, een bij
zonder zachte en vrien
delijk stem. Zijn bood
schap is er echter niet
minder duidelijk om,
wanneer hij uitlegt
waarom de joodse staat
haar Arabische inwo
ners kwijt moet zien te
raken.
„Het is een kwestie van zij
eruit of wij eruit", zegt de
rabbi zachtjes. „Ik ben niet
van plan mijn land aan ba-
bies of geweld te verliezen.
Het probleem is dat het zio
nisme lijnrecht tegenover het
Westerse democratische ide
aal staat en het judaïsme
leert dat er voor niet-joden
geen plaats is in een joodse
staat."
„Wanneer je het daar niet
mee eens bent, mij best. Ik
heb geen ruzie met mensen
die het daar niet mee eens
zijn, maar ze moeten wel be
seffen dat het niet Kahane is
die dit bedenkt. Het is het ju
daïsme."
Eén jaar nadat Kahane na
de Israëlische verkiezingen
uit de politieke wildernis te
voorschijn kwam om zijn ze
tel in het Israëlische parle
ment (de Knesseth) te aan
vaarden, mag de rabbi tevre
den zijn met het resultaat:
Kahane wordt misschien nog
altijd als een paria be
schouwd, maar hij staat wel
aan het hoofd van de snelst
groeiende politieke beweging
in Israël.
De muur van het hoofd
kwartier van de Kachpartij
in Jeruzalem is volledig be
dekt met de organisatorische
roosters voor de politieke bij
eenkomsten die rabbi Kaha
ne meermalen per dag houdt
in de arbeiderswijken en
krottewijken, waar de mees
te van zijn aanhangers zitten.
Tegen de achtergrond van
groeiend arabisch-joods ge
weld, minachting voor de let
ter van de wet, de economi
sche crisis en sociale span
ningen zijn de racistische en
anti-democratische theorieën
die Kahane verkondigt
steeds populairder geworden.
Dat de rabbi zelf zegt dat hij
een groot succes is, hoeft ook
niemand te verbazen. „Uit
opiniepeilingen blijkt dat de
Kachpartij nu op zeven of
acht zetels staat. Maar ik ge
loof daar niet in. Ik geloof dat
voor iedere persoon die open
lijk durft te verklaren bij de
volgende verkiezingen op de
Kachpartij te stemmen, er
nog een ander persoon is die
ook op mijn partij wil stem
men, maar nog niet genoeg
moed verzameld heeft om
daar voor uit te komen."
„Je moet niet luisteren
naar al die verhalen over hoe
ik met de nek aangekeken
word in het parlement", zegt
Kahane met de grimmige
grijns die door moet gaan
voor zijn glimlach. „Het is
niet waar. Veel parlements
leden praten met me. En
wanneer ik tien zetels heb in
het volgende kabinet zullen
ze ook met me praten. Zo zit
het."
Het kan niet ontkend wor
den: de rabbi wint steeds
Op grote groepen van de jeugd oefent Kahane een grote aantrekkingskracht uit.
- FOTO ARCHIEF DE STEM
meer terrein. Volgens een re
cent onderzoek is meer dan
veertig procent van de Israë
lische jeugd de generatie die
opgegroeid is na de bezetting
van de Westelijke Jordaan-
oever en de Gazastrook in
1967 het momenteel 'gedeel
telijk' of 'helemaal' met hem
eens. Onder de streng-reli-
gieuze jeugd scoort de rabbi
nog hoger.
De jeugd wordt in de eerste
plaats aangetrokken door
zijn roep om een gedwongen
uitwijzing van de Palestijnse
minderheid in Israël en van
de Palestij nen in de bezette
gebieden. De arabische man
nen, zo luidt Kahanes propa-
gandaverhaal, loeren op on
schuldige joodse vrouwen,
verleiden hen met drugs en
dwingen hen tot prostitutie.
De arabieren, vervolgt hij
schreeuwend, de arabieren
pikken de banen in die aan
gedemobiliseerde joodse sol
daten toebehoren. Arabieren,
alle arabieren zijn potentiële
terroristen. Na elke bomaan
slag staan zijn volgelingen
enkele uren later op straat
pamfletten uit te delen.
„Ik respecteer de arabie
ren", zo begint Kahane zijn
goed gerepeteerde litanie,
„omdat ik weet dat ze onom
koopbaar zijn. Soms stelt
men de vraag: wat willen de
arabieren nog meer? Wij
kwamen hier, vonden een
woestijn en hebben er een
tuin van gemaakt."
„Wat zegt de arabier hier
op? Het was onze woestijn en
nu is het jullie tuin. Sommige
imbecielen hier scheppen dan
op over het feit dat ze een
arabisch dorpje zonder water
veranderd hebben in een
dorp waar de huizen een wc
hebben, maar wanneer je
denkt dat je iemands natio
nale trots kan kopen met een
toilet, moet je je laten nakij
ken."
„Of ze zeggen: kijk eens,
toen we hier kwamen, kon
den ze geen woord lezen en
nu studeren ze Hebreeuws
nou, ik zeg je dat de gevaar
lijkste arabier in Israël juist
die student Hebreeuws is. De
revolutie komt niet van de
domme en dwazen, maar van
de intellectuelen, en de intel
lectuele arabier beseft dat hij
geen eerste klas staatsburger
is onder de schijnheiligheid
van het zionisme, zoals het
nu genoemd wordt. Wanneer
een Arabier eerlijk is, zal hij
zeggen dat Kahane tenmiste
geen huichelaar is."
In werkelijkheid vergelij
ken de meeste Arabieren en
veel Israëlische joden Kaha
ne met Hitier. Hij noemt de
beschuldiging irrelevant. „De
Arabieren geloven dat wij dit
land gestolen hebben. In de
jaren twintig en dertig
moordden ze joden uit, en dat
was voordat er een Kahane
of een joodse staat was. Dat
kunnen ze morgen weer
doen. Dus ik ben niet erg on
der de indruk van dwaze jo
den, die zeggen dat ik de pro
blemen veroorzaak."
„Een van de problemen
van de ongodsdienstige
linkse jood in Israël is dat hij
ergens diep in zijn hart ge
looft dat hij eigenlijk het
recht niet heeft hier te zijn.
Dat is het werkelijke pro
bleem. Aangezien God geen
grote rol in hun leven speelt
en ze zich de jodenvervolging
niet herinneren, luisteren ze
naar de arabieren die zeggen:
wat voor recht hadden jullie
trouwens om hier te komen?
Diep in hun hart ligt dus een
knagend schuldgevoel, een
verschrikkelijk knagend
schuldgevoel, dat tot zelfver
wijt leidt."
Kahane heeft de tijd en
omstandigheden mee. „Deze
economische crisis zal me
helpen. Ik zeg dit met een be
zwaard gemoed, maar hoe
slechter de zaken er voor
staan voor het joodse volk,
hoe beter onze kansen liggen
en een betere tijd zal alleen
aanbreken, wanneer het
joodse volk doet wat God
wil."
COPYRIGHT THE GUAR
DIAN/DE STEM
Door David Beresford
JOHANNESBURG
Toen er onlangs een bom
ontplofte in het zeer
luxe Carlton Hotel in
Johannesburg, reageer
de de eigenaar van het
bedrijf tegenover het
beschadigde gebouw
met het sluiten van de
gordijnen van zijn kan
toor. Deze reactie is ty
perend voor de manier
waarop Ren groot ge
deelte van de blanke
Zuidafrikaanse gemeen
schap tegen de crisis in
hun land aankijkt.
Struisvogels zijn im
mers inheemse bewo
ners van Zuid-Afrika.
Op het eerste gezicht zou je
uit de Zuidafrikaanse pers
kunnen opmaken dat de
blanke gemeenschap zich
volledig bewust is van de po
litieke crisis in Zuid-Afrika.
Vorige week stonden de
kranten vol berichten over de
diplomatieke breuk met
Frankrijk, de VN-sancties,
de steeds langer wordende
lijst van mensen die in hech
tenis zijn genomen na het af
kondigen van de noodtoe
stand en het groeiende do
dencijfer in de zwarte woon
wijken.
Maar dit soort berichten
gaat vergezeld van een ge
voel van onwerkelijkheid,
alsof het zich allemaal ergens
anders afspeelt, in een land
dat ver verwijderd is van de
blanke wijken waar men
meer aandacht lijkt te schen
ken aan het schoonmaken
van het zwembad in de ach
tertuin.
„Kijk, de enige mensen die
het nieuws lezen zijn diege
nen die twijfelen of ze willen
blijven of weggaan. Wanneer
je hier blijft doet het alle
maal niet meer terzake. Mis
schien is er ergens verderop
een rel bezig, maar ik moet
gewoon maandag weer naar
mijn werk. Wanneer er rel
len zijn in een zwarte woon
wijk en de hele boel platge
brand wordt wat zou dat?
Het raakt me niet", aldus een
advocaat uit Johannesburg.
De zondagsbladen leken
nog eens te bevestigen dat de
situatie niet zo ernstig geno
men wordt. Op de voorpagi
na van de Afrikaans Sunday
Report werd uitgebreid aan
dacht besteed aan de neder
laag van een jonge Zuidafri
kaanse boxer in de zwaarge
wichtklasse tegen zijn Ame
rikaanse uitdager. Het En
gelstalige blad The Sunday
Times besteedde een kwart
van de voorpagina aan de
herinneringen van een 'Zuid
afrikaans mannelijk topmo
del' over zijn relatie met de
door AIDS getroffen acteur
Rock Hudson.
Het hoofdartikel in deze
krant ging weliswaar over de
zwarte woonwijken, maar
bestond voornamelijk uit
onthullingen van de politie
over „mafia-achtige com
mando- en afpersingsgroe-
pen, die gebruik maakten
van de onrust in de zwarte
woonwijken."
Blank Zuid-Afrika mag
dan niet direct getroffen zijn
door de staat van beleg, maar
over één aspect maakt men
zich toch ernstige zorgen, zo
als uit de financiële berich
ten in de kranten valt op te
maken: „Bloedbad op de
beurs van Johannesburg" en
„Rand en aandelen kelde
ren." Vorige week daalde de
rand met bijna negen cent
ten opzichte van de dollar en
zakten de aandelen >0P de
"beurs met meer dan 11.000
miljoen rand.
Met in het achterhoofd de
gebeurtenissen in Sharpevil-
le in 1960 en Soweto in 1976 is
het onvermijdelijk dat veel
blanken een gevoel van déja
vu niet kunnen onderdruk
ken. De hoofdredacteur van
de Johannesburg Star
schreef hierover: „Diegenen
onder ons die de rellen, het
geweld, de stakingen en de
schietpartijen in 1948, 1960 en
1976 moesten verslaan, zal
veel van wat er nu gebeurd
bekend voorkomen. Alles is
al eens eerder gebeurd en zal
in de toekomst nog wel vaker
voorkomen."
„De beurs wankelt, de prijs
van het onroerend goed zakt
en velen voorspellen dat het
einde in zicht is. Sommigen
hebben hun kapitaal naar
het buitenland verhuisd, an
deren zijn ondanks de finan
ciële kosten zelf ook het land
uitgegaan. Wanneer de si
tuatie zich weer stabiliseert,
komen velen van hen weer
terug. „Maar deze keer is het
anders", zeggen ze elke keer.
„En elke keer hebben ze na
tuurlijk gedeeltelijk gelijk."
Het verschil tussen de eer
dere uitbarstingen van ge
weld en de huidige crisis is
gelegen in de groeiende poli
tieke bewustwording van
zwart Zuid-Afrika. Dit blijkt
ondermeer uit een consu
mentenboycot in het indu
striële hart van de Trans
vaal, die twee weken geleden
in Port Elisabeth begon en
waar nog maar weinig aan
dacht aan is geschonken.
Volgens de organisatoren is
de actie een initiatief van een
aantal vrouwen uit de woon
wijken rond Port Elisabeth,
dat vervolgens overgenomen
werd door de plaatselijke lei
ding van het Verenigd De
mocratisch Front (UDF).
Volgens blanke winkeliers
in de stad daalde hun omzet
in de eerste week van de actie
met dertig tot zelfs honderd
procent. Ook in andere ste
den in de Transvaal zijn
zwarten aan dergelijke acties
begonnen.
Of de boycot succesvol zal
zijn, nu de staat van beleg is
afgekondigd, valt te betwij
felen. Maar zelfs wanneer de
actie op niets uitloopt, zal
zwart Afrika niettemin weer
een stap vooruit hebben gezei
in het politieke bewustwor
dingsproces. De blanke
struisvogelgemeenschap za
zich uiteindelijk gedwongen
zien de kop uit het zand
halen.
copyright the guar-
dian/de stem
.OTTERDAM (ANP) - De GG
gD in Rotterdam gaat met
Ingang van 1 oktober op ver-
-oek van particulieren bloed
onderzoeken op het voorko
ken van AIDS. Mensen die
vermoeden dat zij aan de ge-
ereesde ziekte lijden kunnen
legen een vergoeding van 25
«lilden bij de geneeskundige
dienst een bloedtest laten
doen.
Aanvankelijk zou de Rot
terdamse GG en GD pas vol
gend jaar met het AIDS-on-
derzoek beginnen. Het parti
culiere Preventief Medisch
Centrum in Rotterdam biedt
echter sinds enkele dagen via
lirantenadvertenties bloed
tests aan voor 130 gulden. Vol-
Auto
Van een onzer vers
De maatschappijen kunn
casco-verzekering niet lang*
Ook op de all risk-verzeke-
ring wordt door de maat
schappijen verlies gemaakt,
maar een premieverhoging zit
er niet in. Vanwege de heftige
concurrentie tussen de auto
verzekeringen is een gezame-
lijke premieverhoging 'onbe
spreekbaar'.
De snel toegenomen verlie
zen van de casco-verzekering
hebben twee oorzaken: de toe
name van diefstal van acces
soires uit auto's en die van
auto's zelf.
Het aantal gestolen auto's in
Nederland is tussen 1980 en
1984 enorm opgelopen: van
14.366 tot 22.437.
Voorlichter Kraayeveld van
de Nederlandse Vereniging
van Autobomielassuradeuren
(NVVA) heeft uitgerekend dat
dat een stijging is van zesen
vijftig procent. -■
„Als we het RAI-gemiddel-
de van 12 mille per auto aan
houden dan is er vorig jaar
voor 270 miljoen gestolen.
Ruwweg de helft daarvan is
DEN HAAG (ANP) - Als in de
belastingen het beginsel wordt
afgeschaft dat de fiscus alleen
op een definitieve aanslag kan
terugkomen ais er sprake is
van een nieuw feit, brengt dit
de belastingplichtige in een
uiterst onzekere situatie.
DE SILHOUETTEN van tienduizenc
spreide kernraketten, dag en nacht
«re schaduwen over Helsinki. In d
te het feit herdacht dat Oost en W
de Slotakte van Helsinki' plechtig
ten effectief veiligheidssysteem zi
Jteer de rechten van de mens en d
den eerbiedigen. Van die afsprake
men.
De veiligheid van Europa is me<
tellen en luimen van twee, elkaar
lend heden. De nucleaire bewape
terd voort en tussen de Oeral en i
middels zoveel kernraketten opges
Wn van het IJzeren Gordijn x-m
teust in onbewoonbare woestijnen
h het met de eerbiediging van
tebben de ontwikkelingen in Polen
ervolging van dissidenten in Rush
'tent eveneens aan, dat er in Oost
lieden van de mens nog stee
tedt gedacht. Vergeleken bij tien
s'erse landen meer mogelijkhec
™nd op 'Helsinki', voor verdrukter
tengen. Zo zijn 50.000 Russischi
ten de deur weer dicht ging, naar
rjals tienduizenden Oost-Duitsei
Helsinki' is dus niet helemaal ee
'nationaal forum voor het bespre
ka aiVervu't het no9 een functie, ge
a|s Rusland aan de vooravond v
-■van Helsinki' nieuwe ontwape
tem Rusland heeft beloofd dat
dfto zal nemen en Ame
ten, iets eercjer hacj Washington
te sturen naar een ondergro
h een stop op kernproeven voel
lanrf rePresentanten van de 35 i
oiio«n zul|en geen al te hoge ver
iWes Het 'igt er dik bovenop dat
i nde zetten op het schaakbord v
rnQ °vert1ber in Genève hun tweeks
I *"ng is zowel voor de Russen al
w<vfü dan het treffen met 33
9rot S' Vooral de kleinere lanc
i.. e spel om de macht en de gun
feite niet mee.
Partft en Amerikanen spel
to 'v ter voorbereiding van de t
tinn er min °fmeer voor sPek ei
y van de regie 'boe' of 'bravo' rc
