i ii
Haagse brandweer moest
meningsverschil blussen
VN houden vijf jaarlijkse
conferentie over misdaad
FUND
PLO te]
YS ge
aan bi
INSTITUUT VOOR INTERNATIONALE BETREKKINGEN
FpTi
CRIMINALITEIT RIJKE LES VOOR ARMERE NATIES
ZATERDAG 27 JUL11985
EXTRA
Fusie
Tevredenheid
KI
4,1 miljoen gulden
Objectiviteit
Drugs
V rouwen
Celstraf
ZATERDAG 27 JUL
new york/w7
hington/pretc
ria (rtr/ai
anp) - De Verenij
Staten hebben
Zuidafrikaanse re
ring er gisteren
opgeroepen de no
toestand op te hef)
een einde te mal
aan de politiek t
apartheid en de 'fi
damentele rech
van alle Zuidafri
nen te respecteren'.
ARAFAT: PLICH
Gefaald
T47
Op het Wassenaarse landgoed Clingendael huist in een sjieke, 17e eeuwse vil
la, het gelijknamig Nederlands Instituut voor Internationale Betrekkingen.
Doelstelling van dit onafhankelijk instituut is het vergroten en uitdragen van
kennis van internationale vraagstukken. De 40 medewerkers doen onder meer
onderzoek naar het Amerikaanse SDI-programma, de situatie in Zuidelijk Afrika
en de Europese eenwording. De verkregen kennis wordt via publicaties en ad
viezen, maar ook via een uitgebreid onderwijs- en voorlichtingsprogramma ver
spreid.
Tot de belangrijkste cliënten behoort uiteraard het Haagse politieke circuit,
dat het buitenlands beleid van ons land bepaalt. Maar sinds kort is er een dui
delijke tendens aanwezig om ook activiteiten af te stemmen op het bedrijfsle
ven, onderwijsinstellingen en diverse maatschappelijke groeperingen, die inte
resse tonen in internationale ontwikkelingen. Naast diplomaten, militairen, bur
gemeesters en beleidsambtenaren vindt nu tevens een groeiend aantal docen
ten, ondernemers, journalisten en studenten de weg naar Clingendael voor een
cursus of conferentie. In 1984 is het aantal cursisten ten opzichte van het jaar
daarvoor met 30% toegenomen.
Een mogelijke verklaring voor de blijkbaar groeiende behoefte aan kennis
van internationale vraagstukken is de grotere betrokkenheid van het Neder
lands publiek en allerlei maatschappelijke organisaties. Het buitenlands beleid
is immers al lang niet meer het exclusieve werkterrein van regering en parle
ment. Bedrijven (denk aan Philips' aandringen op EG-protectie tegen Japanse
importen), ondernemersorganisaties, de vredesbeweging, vakbonden en ande
re belangengroepen drukken allen hun stempel op de uiteindelijke vorm van
het beleid. Zelfs Nederlandse gemeenten ondernemen tegenwoordig grens
overschrijdende activiteiten, die eigenlijk deel uitmaken van het takenpakket
van de rijksoverheid: zij starten hun eigen ontwikkelingsprojecten in de Derde
Wereld, houden zich bezig met veiligheidszaken, verklaren zich kernwapenvrij
etc.
Clingendael speelt handig in op deze ontwikkeling, die men in vakkringen wel
de 'democratisering van het buitenlands beleid' noemt. Directeur Henk J. Neu-
man legt uit wat Clingendael het bonte gezelschap van belangstellenden biedt,
waarom het instituut opgericht werd en wat de huidige status en werkwijze is.
Door Frank van Ooyen
Een brede oprijlaan, voorzien van een dicht bladerdak, voert naar het
'Huys Clingendael'. Wandelaars genieten onder een waterig zonnetje
van het prachtige landgoed met zijn prachtige Japanse tuin.
Aan het eind van de laan doemt, temidden van een aantal vijvers, het landhuis
op. De Clingendael-brochure vermeldt, dat Seyss-Inquart, de rijkscommissaris
van de Duitse bezetters in '40-'45 in dit stijlvolle gebouw woonde.
Na een tijdje als kraakpand
gefungeerd te hebben is het
Huys' voor een slordige 12
miljoen gulden gerenoveerd
en nam de nieuwe bewoner,
het Instituut voor Internatio
nale Betrekkingen zijn intrek.
De voormalige slaapkamer
van Seyss-Inquart is nu de di
recteurskamer. Bij de kennis
making dwingt de imposante
verschijning van Neuman on
middellijk ontzag af. Naast
zijn bestuurlijke functie voor
Clingendael ('méér dan een
full time job') blijkt Neuman
nog actief binnen het CDA,
buitengewoon hoogleraar aan
de Katholieke Universiteit
van Nijmegen, columnist in
Trouw en lid van twee advies
raden voor de Ministeries van
Defensie en Buitenlandse Za
ken te zijn. Kortom een bij
zonder nijver en invloedrijk
persoon.
Aan directeur Neuman leg
gen we de vraag voor welke
motieven achter de oprichting
van Clingendael in 1983 sta
ken. Hield de oprichting ver
band met de groeiende maat
schappelijke interesse in inter
nationale politiek?
Neuman: „Ik sluit niet uit
dat deze trend in overweging
genomen is bij de oprichting.
De overdracht van kennis aan
de samenleving door ons insti
tuut kan de democratisering
van het buitenlands beleid ze
ker ten goede komen. Onze
dienstverlening aan de over
heid is beperkt, omdat de de
partementen hun eigen ad-
vies- en opleidingsbureaus
hebben. Daarom streven we
ook, zoals in het jaarverslag
van 1984 vermeld staat, naar
een spreiding van doelgroe
pen. En met succes trouwens.
Met name van de kant van
banken en exportondernemin
gen bestaat, evenals van on
derwijsinstellingen grote be
langstelling voor ons werk.
Anderzijds speelden bij de op
richting van Clingendael (een
fusie eigenlijk van het Neder
lands Instituut voor Vredes
vraagstukken, het Genoot
schap voor Internationale Za
ken, het Defensie Studie Cen
trum en de Voorlichtings
dienst voor de Verenigde Na
ties) nog twee zaken mee. Ten
Henk J. Neuman: „Clingendael is geen spreekbuis van
welk departement dan ook.- fotoanp
eerste dreigde de subsidie
stroom voor de vier, destijds
onafhankelijk van elkaar be
staande organisaties, door
overheidsbezuinigingen op te
drogen. Naast hetfinanciële
aspect was tevens de behoefte
aanwezig om de versnippering
van onderzoek en onderwijs
tegen te gaan op het terrein
van de internationale politiek.
Er moest één deskundig, we
tenschappelijk instituut voor
een zo breed mogelijk veld van
buitenlandse betrekkingen
komen".
Is de staf na ruim twee jaar
functioneren van het instituut
tevreden met de resultaten?
Belangstelling voor
Clingendael groeit
luw
F
W r
i
v.. '.u H§'5S|
iil|
"V—H.L
-
-
In een sjieke, 17e eeuwse villa huist het instituut Clingendael.
Neuman: „De integratie van
de vier oganisaties is harmo
nieus verlopen, de onderlinge
werksfeer goed en de kwaliteit
van onderzoek en onderwijs is
naar mijn mening zelfs toege
nomen. In ieder geval is door
het combineren van taken de
financiële ruimte dusdanig
vergroot, dat we nieuwe acti
viteiten kunnen ontplooien. Ik
noem u bijvoorbeeld de bij
eenkomsten, die we beleggen
voor functionarissen van Ne
derlandse exportbedrijven. Zo
werd in december '84 een dag
georganiseerd over de relatie
tussen de Europese Gemeen
schappen, Nederland en Ja
pan. Dit jaar staan China, La
tijns-Amerika en het Midden-
Oosten op het programma. Za
ken als handel en investerin-
De leergang op Clingendael wordt traditio
neel afgesloten met een rollenspel. Geduren
de twee dagen vindt een simulatie plaats van
een NAVO- en Europese top van regerings
leiders, waarin over diverse agenda punten
onderhandeld moet worden.
Het formuleren van een gemeenschappe
lijke slotverklaring, waarin alle vertegen
woordigers met hun verschillende belangen
en instructies zich moeten vinden, blijkt niet
alleen in realiteit maar ook in een spelsitua
tie een slopende bezigheid. Na 24 uur verga
deren lukt het dan eindelijk om bij het krie
ken van de dag een tekst van drie velletjes
papier op tafel te leggen, waarmee iedereen
het eens kan zijn.
Ondanks de goede voornemens leven cur
sisten zich vaak zo in hun rol in, dat bizarre
situaties ontstaan. Tijdens een van de onder
handelingen raakten de gemoederen zo ver
hit, dat de 'Turkse afgevaardigde' de speech
van zijn 'Griekse NAVO-partner' in brand
stak. Drie minuten later stond de Haagse
brandweer met groot materieel voor de deur
van Clingendael. In het monumentale pand
hangen namelijk overal rookmelders, die
rechtstreeks in verbinding staan met de
brandweer....
gen komen weliswaar aan de
orde, maar de nadruk ligt toch
vooral op de totale politieke,
sociale en culturele achter
grond waartegen economische
betrekkingen worden aange
knoopt. Vragen als welke poli
tieke ontwikkelingen op lange
termijn in China te verwach
ten zijn en wat de interne ge
volgen van de schuldenkwes
tie voor de Latijnsamerikaan-
se landen zijn, worden door
specialisten uit binnen- en
buitenland beantwoord. Maar
niet alleen de belangstelling
voor dit soort conferenties is
groot, hetzelfde geldt voor on
ze cursussen. Een groot aantal
geïnteresseerden moet zelfs
afgewezen worden wegens
plaatsgebrek. Dit alles in
ogenschouw nemende is er,
dacht ik, voldoende reden tot
tevredenheid. Problematisch
is wel dat we ook nu weer het
slachtoffer dreigen te worden
van de bezuinigingsoperaties
van de overheid".
Het onderwerp van de fi
nanciering. De jaarbegroting
van Clingendael, van 4,1 mil
joen gulden, komt voor reke
ning van de Ministeries van
Onderwijs, Defensie en Bui
tenlandse Zaken. De staten
schrijven evenwel een onaf
hankelijke positie van het in
stituut voor, los van de over
heid of politieke stromingen.
Rijmt deze nauwe financiële
band met de staat wel met de
status van ongebondenheid?
Neuman: „De drie subsidië
rende ministeries hebben wel
iswaar ieder een vertegen
woordiger in de raad van toe
zicht van Clingendael. Samen
met vier andere deskundige
raadsleden (onder wie Hans
van Mierlo) zien zij toe op de
naleving van de statuten. Ik
kan u verzekeren, dat de de
partementen op geen enkele
wijze blijk hebben gegeven
van de intentie om Clingen
dael in een keurslijf te dwin
gen. We zijn geen spreekbuis
van welke departement dan
ook. Adviesaanvragen van de
overheid, die niet binnen het
onderwijs- of onderzoekpro
gramma passen, worden dan
ook resoluut door ons afgewe
zen. Overigens, de subsidiege
vers hebben geen zitting in het
bestuur".
Parallel aan het onafhanke-
NEW YORK(UPI) - In en
kele geïndustrialiseerde lan
den die economische groei
hebben doorgemaakt, stijgt
het misdaadcijfer, een feit
waar armere landen van
kunnen leren bij het probe
ren te verbeteren van him
eigen lot, verklaren de Ver
enigde Naties.
Er zijn regeringen die te
maken hebben gekregen met
een toenemend aantal mis
dadigers, onder wie vrou
wen, terwijl zij hun straf
recht aanpassen aan
groeiende zorg om de rech
ten van de mens ten bate
van de misdadigers zowel
als de slachtoffers.
Desbetreffende rapporten
van de Verenigde Naties zijn
opgesteld in verband met
het 7e congres van de orga
nisatie over misdaadpreven
tie en de behandeling van
misdadigers van 26 augustus
tot 6 september aanstaande
in Milaan. Er zullen juristen
uit ruim 120 landen aan
deelnemen.
'Het is duidelijk dat het
voorkomen van misdaad een
van de gebieden is die het
meest afgesloten is voor ver
anderingen of hervormin
gen', staat in één der rap
porten.
'Sommige van de meest
ontwikkelde landen zijn het
meest aangeraakt door pro
blemen van misdaad en de
linquentie, terwijl ontwik
kelde landen tot hun ontgoo
cheling moeten vaststellen
dat enkele winstpunten van
ontwikkeling te niet worden
gedaan door toenemende
maatschappelijke ontwrich
ting, onzekerheid en mis
daad'.
De Verenigde Naties vin
den dat landen die krachtige
economische oplevingen
hebben doorgemaakt, op het
congres hun ervaringen
moeten delen met afgevaar
digden van ontwikkelings
landen.
'Bij het verbeteren van de
economie zou misdaad niet
dezelfde weg mogen in
slaan', aldus een voorlich
tingsambtenares van het
congres. Zij verwees naar
het Japanse juridische sys
teem als een model, omdat
Japan bij al zijn economi
sche voorspoed een van de
laagste misdaadgemiddel
den heeft.
Terrorisme, internationa
le handel in verdovende
middelen en nieuwe ontwik
kelingen in de computer
techniek hebben nieuwe
soorten misdaad doen ont
staan die regeringen hebben
gedwongen hun justitiële
procedure drastisch te her
zien en 'nieuwe wetten te
maken voor hun bestrijding,
aldus de congresstukken.
De Verenigde Naties hiel
den hun eerste, daarna om
de vijf jaar gehouden, mis
daadcongres in 1955 in Ge-
nève, bij welke gelegenheid
zij streefden naar een inter
nationale gelijkluidende op
vatting over misdaad en de
behandeling van misdadi
gers.
China sluit zich dit jaar
bij de deelnemers aan na
zijn eigen congres over het
voorkomen van misdaad en
de behandeling van misda
digers te hebben gehouden.
Het was een aanwijzing dat
de misdaad tenslotte ook
haar intrede had gedaan in
het communistische land dat
had beweerd dat zij er geen
probleem was.
Op de agenda van het
congres van Milaan staat
voor het eerst de handel in
verdovende middelen, op
aanbeveling van de Algeme
ne Vergadering, die daar
mee het erger worden van
het probleem aangaf.
In een van de papieren
staat dat vrouwen de laatste
twintig jaar de algemene
opvatting aan gruzelemen
ten hebben geslagen, dat de
misdaad een mannenzaak is.
'In veel landen vergroten
vrouwen hun aandeel in de
misdaad sneller dan man
nen', aldus het document.
Drugs vormen een veel
voorkomend vergrijp onder
vrouwen.
'Het geschatte aandeel dat
vrouwen hebben in terroris
tische organisaties bedraagt
50 procent en vrouwen spe
len hoofdrollen in de politiek
getinte geweldsmisdrijven',
aldus dit speciale rapport.
In de jaren zeventig deden
vrouwen in de Verenigde
Staten aan vrijwel elk soort
misdaad en in veel sneller
mate dan mannen, waar
door de barrière werd door
broken die misdaden eens
scheidde in 'mannelijke' en
'vrouwelijke'.
In Japan nam het aantal
vrouwelijke misdadigers
weliswaar van 7 procent in
1960 toe tot 19 procent in
1977, maar het algemene
misdaadcijfer daalde in de
zelfde periode.
Veranderende omstandig
heden in Oostafrikaanse
landen hebben nieuwe pro
blemen geschapen, zegt het
rapport. In Nigeria bijvoor
beeld raken steeds meer
vrouwen betrokken bij mis
daden-alleen-voor-mannen,
zoals handel in verdovende
middelen, smokkel en bui-
tenlandse-deviezenfraude.
Een van de vraagstukken
op het terrein van de mis
daadpreventie die op regio
nale basis het meest aan de
orde komen, betreft de
vraag of opsluiting in een
gevangenis de meest ge
schikte vorm van straf is.
Een Scandinavische ma
nier van het bestraffen van
misdadigers terwijl zij een
boterham mogen verdienen,
slaat aan in andere landen
en er is een duidelijk maat
schappelijk wistpunt, zo
staat in een discussiestuk.
'Men komt steeds meer tot
het inzicht dat als de om
standigheden van detentie
zodanig zijn dat een mini
mum aan mensenrechten en
waardigheden in acht wordt
genomen, gevangenisstraf
een kostbare en soms over
trokken bestraffing is'.
De Scandinavische prak
tijk bestaat erin dat misda
digers worden onderge
bracht in proeftijdhuizen of
overdag werk buiten de ge
vangenis doen, zodat zij pro- 1
duktieve burgers kunnen
blijven en hun familieleden
of slachtoffers ondersteu
nen.
In het rapport staat dat
regeringen het toepassen
van dit systeem gunstig be
zien.
'Er is op dit punt gelegen
heid te over voor een inter
nationale gedachtenwisse-
ling over theorie en prak
tijk', besluit het rapport.
Ber
'Wij willen opheffing va
noodtoestand', zei woordv
der Larry Speakes van
Witte Huis. Hij riep de Z
afrikaanse regering erto*
'de grootst mogelijke te
houdendheid te betrachten
'De hele wereld' ziet ho
Zuidafrikaanse politie en
gering op het ogenblik op
den, zei hij. Het was voor
eerst dat Amerika Pref
rechtstreeks opriep om
noodtoestand op te heffen.
De noodtoestand werd
ge week zaterdag ingestel
36 van de meer dan 300 dis
ten in Zuid-Afrika. Deze
politie en autoriteiten spec
bevoegdheden om op te tri
en betekent o.m. ook een
ke beperking van de infor
tie daarover aan de pers.
Tot vrijdag waren vol
de politie in totaal meer
900 personen gearresteen
grond van die speciale
voegdheden, maar het Co
voor Hulp aan Ouders van
vangenen sprak van 1.10C
restaties.
De Zuidafrikaanse min
van buitenlandse zaken,
lof Botha, heeft de regerii
van de VS en Frankrijk
weten 'weg te lopen' voo
problemen door hun amte
deurs terug te roepen.
Daardoor wordt het voc
betrokken landen moeili
invloed uit te oefenen o]
ontwikkeling in Zuid-Af:
De Zuidafrikaanse rege
zal dan ook minder reke
houden met eventuele v
stellen van deze landen,
klaarde Botha voor de doe
lijkheidsstreven loopt de wetil
van Clingendael om op objecl
tieve wijze bij te dragen aan da
meningsvorming over intent:!
tionale zaken. Komt de objEc!
tiviteit niet in het gedrang mei
bijvoorbeeld de laatste Cl»!
gendael-publiciatie, 'Duel oml
de ruimte', van uw medewerT
ker brigade-generaal Berkhifi
Hierin neemt de militair Berk-Ï
hof, duidelijk stelling wn|
SDI.
Neuman: „Objectiviteit be-|
staat voor een individu eigen-I
lijk niet. Je hebt altijd eer.l
eigen mening. De mening van]
onze medewerkers, zoals
het geval van Berkhof, mail
uitgedragen worden op perT
soonlijke titel onder auspicier|
van het bestuur.
Er wordt wel I
gelet op de kwaliteit en releT
vantie van zo'n publicatie!
maar niet op de maatschappe-l
lijke of regeringsaanvaardT
baarheid van de inhoud daar-1
van. Het instituut als geheel!
heeft niet één, maar een veel-1
voud van meningen. Dat is ook I
begrijpelijk met zoveel mede-r
werkers en evenzoveel visies!
achtergronden etc. Voor Clin-1
gendael zou je kunnen stellen,!
dat de objectiviteit vooral on-1
dersteund wordt door de plu-j
riformiteit van meningen".
DJEDDA/BEIROET (AP)
vrijdingsorganisatie hee
guerrillastrijders gestat»
non. Dat heeft PLO-vooi
verklaard in een gisteren
sprek met de Engelstali
Arab News.
„Na Sabra en Chatilla
hebben wij het recht onze
nese volk te helpen zich
onze plicht en ons recht",
De moordpartij onder
Palestijnse vluchtelinge]
Chatilla vond plaats in
zijn guerrillastrijders na
gering waren gedwongen
stad Beiroet te verlaten,
zijnen door opstandige PI
de Noordlibanese stad T:
ven hebben Arafat en zijn
een aantal Arabische lanc
Arafat zei voorts dat d
Libanon „volkomen gefa:
nietigen van de PLO. Wij
kan ons ontmantelen", zei
De Libanese politie
vluchtelingenkamp in Si<
troffen van vier Palestij
Arafat. Op hun borst w;
bracht met de tekst: 'Dit i
borateurs met Israël'.
WASHINGTON (RTR) -
derhandelingsdelegaties
het Amerikaanse Huis
Afgevaardigden en de Si
zijn tot overeenstemmin,
komen over de uitgaven
buitenlandse hulp. Na 11
vergaderen werd vrijdaj
tend een akkoord bereikt.
Grootste struikelblok v
de de hulp aan anti-Sanc
tische rebellen. Het con
mis bestaat er uit dat v
miljoen dollar (bijna 90
joen gulden) aan de coi
zal worden verstrekt mac
dezen dat geld niet via dc
krijgen.
In totaal zullen de Ver
de Staten 12,7 miljard
(ongeveer 40 miljard ge
Uitgeven aan buitenl;
hulp. Dat is 500 miljoen i
minder dan de regering-
ean wilde. Daar staat t<
