MIL
Zuiderzeemuseum:
het leven van toen
nu in beeld gebracht
De R van
fcANTIE VARlA
Wegen druk
Euromast
populair
Brandstofprijzen
uske en Wiske:
lejden reel boeren hun beste
Hat was een harde
voor hello en hij
dat hij nu noj
mier zou worden.
Ippie Happie e
ZATERDAG 27 JUL11985
W4
Het Zuiderzeemuseum mag zonder
meer tot de opmerkelijkste en
mooiste musea van Nederland wor
den gerekend. Het museum boeit
binnen en buiten, van de boottocht
heen tot het schuifelen over de ba
lustrades rond de oude gerestau
reerde vissersboten terug.
Dat het Zuiderzeemuseum uniek in
zijn soort en uniek in zijn kwaliteit is,
mag blijken uit de Europese onderschei
ding, die het kreeg toegekend van de EG:
'Europees musem van het Jaar 1984'. En
ook uit de bezoekersaantallen: honderd
duizenden komen jaarlijks naar Enkhui
zen. De honderdvijftig kilometer die de
Westbrabander en bijna tweehonderd ki
lometer die de Zeeuw voor een bezoekje
over moet hebben, zijn volledig de moei
te waard. Het museum zal ook de kinde
ren boeien en het bezichtigen neemt bij
na een hele dag in beslag. En mochten de
jongsten wat vermoeid raken, dan kan
men bij de haven van Enkhuizen gaan
zitten en genieten van de gezellige druk
te.
De binnenkomst is al uitzonderlijk.
Omdat Enkhuizen de vele auto's van be
zoekers niet kan bergen, is er buiten de
stad een groot parkeerterrein aangelegd,
vanwaar men per boot naar het buiten
museum vaart. Vanaf de boot ziet men
achter de dijk het dorpje üggen. Het
dorp is opgebouwd uit originele, ver
plaatste woningen, die in plaatsjes als
Monnickendam, Urk en Kampen heb
ben gestaan. Het dorp telt zo'n twintig
wijkjes, waar die woningen, winkels en
bedrijfjes per plaats van herkomst zijn
gegroepeerd.
De bouw van het buitenmuseum is zo
wel duur als tijdrovend geweest. Er is een
halve eeuw aan voorbereiding en op
bouw voorafgegaan aan de opening van
het buitenmuseum in 1983. Het museum
is gesticht ter behoud van de Zuiderzee-
cultuur. De voltooiing van de Afsluitdijk
in 1932 bracht met zich mee dat de zilte
Zuiderzee veranderde in een brak lJssel-
meer. De visserij kreeg daardoor een gro
te klap. Vissers verloren hun boterham,
rokerijen, kuiperijen, mandemakerijen,
zeilmakerijen en scheepswerven moesten
de deuren sluiten. De meeste oude am
bachten zijn zo vrijwel verloren gegaan.
Sinds een grote tentoonstelling in
1930, waar veel materiaal over de be
dreigde Zuiderzee-cultuur bijeen werd
gebracht, rezen er plannen om tot een
museum te komen. In 1968 kon een start
worden gemaakt. Als patroon voor het
buitenmuseum werd de plattegrond van
Zoutkamp gekozen. Vervolgens werden
buurtjes ingericht naar de historische si
tuaties in de verschillende Zuiderzeedor
pen.
In loodsen lagen al sinds 1950 oude
huisjes opgeslagen, die in verband met
dijkverhogingen of andere veranderingen
moesten worden gesloopt. In de loop der
jaren werden andere panden overge
bracht naar Enkhuizen. Sommige werden
steen voor steen afgebroken en in het
buitenmuseum weer opgebouwd, andere
werden compleet opgepakt en over het
IJsselmeer naar het oude dorp in op
bouw overgebracht.
De huizen werden vervolgens ingericht
met huisraad, die uit schenkingen en
Het verleden gereconstrueerd in Enkhuizen.
FOTO'S ARCHIEF DE STEM
soms opkopingen was verzameld. Het
publiek kan in de huisjes komen, zodat
een indruk kan worden verkregen van
het leven in dat de mensen rond de Zui
derzee in de negentiende en begin twin
tigste eeuw leidden. Vrij armoedig met
een streng godsdienstig klimaat, mag de
omschrijving luiden: de kinderen tesa-
men in de bedstede, de Bijbel op tafel.
Over het werk valt ook veel te vinden.
Mandemakerijen, een kalkblusserij, een
rokerij en andere bedrijfjes zijn opge
trokken tussen de huizen. Duidelijke uit
leg maar vooral ook demonstraties van
ambachten zorgen dat de bezoeker een
levendig beeld krijgt voorgeschoteld.
Wat het bezoek ook levendig houdt
zijn de wisselende exposities, vaak met
geluid en lichtbeelden, die in de localitei-
ten zijn te vinden. En krijgt men dorst of
honger, dan kan in de verschillende res
taurants en koffiehuizen, in originele
sfeer ingericht, de inwendige mens wor
den verzorgd.
Het buitenmuseum is zó boeiend, dat
bijna vergeten zou worden het interes
sante binnenmuseum te bezoeken. Daar
zijn de traditioneler visserboten compleet
opgetuigd te bezichtigen: botters Volle-
hovense Bol, Tjotters. Erg aardig zijn
ook de tentoongestelde vormen van
wooncultuur: schitterend ingerichte
woonkamers van de verschillende dor
pen, met prachtige staande klokken, in
drukwekkende kasten en fraai handwerk.
Poppen in klederdracht completeren de
ze bijna levende schilderijtjes. Bijna ver
moeiend voor de ogen is de Hindeloper
schilderkunst met zijn drukke variaties
op groene achtergrond, vrijwel op ieder
gebruiks- of siervoorwerp toegepast.
Een uitputtende opsomming van het-
Een van de oude interieurs in het Zuiderzeemuseum.
geen er te zien is in het Zuidzeemuseum
is niet te geven. Een bezoekje is zonder
meer de moeite waard. Door de grootte
van het museum is het er slechts weinig
dagen te druk.
Het Zuiderzeemusem ligt aan de rand
van Enkhuizen. Vanuit West-Brabant
kan men het best via Utrecht en de Fle-
vopolder rijden, zodat men Amsterdam
en zijn Coentunnel mijdt. Het buitenmu
seum is tot 20 oktober te bezichtigen.
Volwassenen betalen 9, 65-plussers en
kinderen van 6 tot 18 jaar 7 en kinde
ren tot 6 jaar 4. Voor gezinnen zijn er
speciale tarieven, waarover informatie bij
het museum zelf. Het toegangsblijet voor
het buitenmuseum (inclusief vaartocht)
geeft ook entree tot het binnenmuseum,
andersom niet. Rondleidingen zijn op af
spraak verkrijgbaar. Openingstijden:
maandag tot en met zaterdag van 10 tot
17 uur, zondag van 12 tot 17 uur. Hon
den worden niet toegelaten.
Geld op straat
Door Mick Salet
In de geleende krant staan twee
bruikbare advertenties. 'Gevr. voor
direct: tomatensnoeiers'. Er staat
een telefoonnummer in Venlo bij.
„Met mevrouw Hendriks."
Ik las dat u tomatensnoeiers zoekt.
„Dat klopt. Heeft u ervaring?"
Nee.
„Nou, dan wordt het wel moeilijk,
want je hebt er toch echt wel ervaring
voor nodig. Er zijn veel scholieren die ge
beld hebben, maar dat is toch niet dat we
zoeken."
Jammer. De volgende dan maar. Man
nelijke plukkers gevraagd, boven 16 jaar.
Arenborgweg (In 't Ven) achter nr. 105.
Ik wandel er heen, maar lijk in Duitsland
te verdwalen. Alle nummerborden zwart
op wit. Alle handgeschilderde reclame in
't Duits. Venlo en omgeving is één grote
Kaufhof waar Duitsers te dikke marken
betalen voor produkten die verpakt zijn
in de waan van goedkoopte.
Zég dat het vers van de boer is, zég dat
de tussenhandel is uitgeschakeld, zég het
allemaal en je klopt duizenden guldens
méér uit de zak van goedgelovende klan
ten. Dat is geen schande. Dat is handel.
Bij de kas waar plukkers gevraagd
worden, staat een dikbuikige tuinder op
klompen. „Heeft u ervaring?", is ook zijn
eerste vraag, die nog steeds ontkennend
beantwoord moet worden. Dat geldt ook
voor de verrassende tweede vraag:
„Heeft u een uitkering?"
Naar de zin van die vraag moet gegist
worden, maar het gebrek aan ervaring
blijkt toch het overwegende bezwaar.
„Zonder ervaring kun je de gewassen
snel beschadigen."
Mag ik het niet eens proberen?
„Nee."
Zo krijg ik nooit ervaring.
„Nee. Probeer het eens hier op de
hoek. Daar hebben ze bloemen. Daar
heb je geen ervaring voor nodig."
Zonder te weten wat ik nu eigenlijk
had moeten plukken, tomaten, aard
beien, kippen of kale kikkers, begin ik
aan een hopeloze sollicitatietocht door
de kassen van Venlo. Nergens is er werk
voor een dagloner te vinden. Dan is erva
ring noodzakelijk. Dan is er al een batte
rij scholieren aan de slag. Dan is er net
geen werk meer.
Toch is de strooptocht niet zinloos.
Ieder bezoekje aan een kas levert de zoe
kende sollicitant wel een paar rijpe toma
ten op. En zo verdien ik op een ochtend
in ieder geval het beleg op mijn brood.
Ook die boterham is wel te verdienen
voor iemand die goed zoekt. Want wat
valt er allemaal niet te doen in dit nijvere
land? Wie als een professionele padvin
der de deuren langs loopt, op zoek naar
een heitje voor een karweitje, moét toch
wel iets vinden. Auto's wassen? Kamers
behangen? Schoenen poetsen? Sneeuw
ruimen?
Dat een vaste baan moeilijk te vinden
is, dat weten honderdduizenden werklo
zen. Maar dat het een gelukzoeker toch
moet lukken om ergens wel wat zwarte
guldens te verdienen, weet ook iedereen.
De vraag is alleen waar die guldens te
verdienen zijn.
Op straat. Met de eerlijk verdiende
centen die ik bij elkaar tekende, schaf ik
mezelf 25 envelopjes van een stuiver aan.
Daarin stop ik een kaartje met een een
voudige beschrijving om rijk te worden.
Zo doe ik een aanval op de terrassen,
waar ik potentiële klanten aanklamp met
de ingestudeerde verspreking: „Goeie-
middag, mag ik u proberen op te lich-
ten...eh...ik bedoel, mag ik u proberen
iets te verkopen?
Het is een eenvoudige manier om rijk
te worden. Het is heel simpel, maar je
moet er wel even opkomen. Net als met
de uitvinding van het wiel. Ik heb er zelf
veel succes mee. Nee, dat is me niet aan
te zien, maar dat is toch een bekende ver
koop-truc. U kent toch die verhalen van
mensen die dag in dag uit als schooiers
zitten te bedelen en zich dan 's avonds in
een auto met chauffeur naar hun villa la
ten rijden?
Wat er in die enveloppe zit, kan ik na
tuurlijk niet verklappen, want dan hoeft
u 'm niet meer te kopen. Maar als u 'm
koopt, het hoeft niet veel te zijn, één of
twee kwartjes, dat moet u zelf maar be
palen, dan zult u zien dat het systeem
werkt.
Iedereen kan het doen. Iedereen kan
er rijk mee worden. U hoeft niet rijk te
worden? Nou, dan kunt u die kwartjes
zéker missen. Die paar dubbeltjes, dat is
toch geen geld voor een advies om geld
als water te verdienen.
Natuurüjk is het oplichting. Maar toch
ook weer niet. Zo'n envelop kost vijf
cent. Nee, die heb ik niet gestolen. Zie ik
er uit als een winkeldief? Ik probeer mijn
geld eerlijk te verdienen als verkoper van
onzin. Maar hier heb ik toch echt een ad
vies om rijk te worden. Echt, het werkt.
Dank u, u bent te goed."
De inhoud van de dichtgeplakte enve
loppe is niet moeilijk te raden. Dat wis
ten alle mensen die er een kwartje voor
over hadden om me liever kwijt dan rijk
te raken.
„Rijk worden? Laat 1.000.000 andere
vriendelijkehaieve (doorhalen wat niet
van toepassing is) mensen hetzelfde doen
als u net deed: betalen voor een flauwe
grap. Succes!"
Wie de handelsgeest laat waaien, moet
in Nederland altijd wel een paar centen
kunnen verdienen. Zolang er nog goed
gelovende klanten op de wereld rondlo
pen, zal handelend Holland niet verhon
geren. Zwendel? Onzin.
Voor het komend weekeinde worden geen
grote problemen op de Nederlandse we
gen verwacht In West-Duitsland wordt
het in verband met beginnende vakanties
echter zeer druk op de wegen. In Frank
rijk zullen negen miljoen vertrekkende en
terugkerende vakantiegangers voor knel
punten op de wegen zorgen. Dat is ver
wachting van de ANWB en de politiever-
keerscentrale in Driebergen.
In Nederland wordt het dit weekeinde
door de wisseling in de vakantiecentra
op enkele wegen extra druk. Het gaat
vooral om de autosnelwegen rond Breda
en Eindhoven, de A-12, Den Haag-West-
duitse grens (tussen Bodegraven en
Maarsbergen), de A50/N50, Apeldoorn-
Arnhem (in beide richtingen tussen
Beekbergen en Arnhem). Ook zullen toe
risten met bestemming Texel in Den
Helder met wachttijden rekening moeten
houden.
In België wordt - afhankelijk van het
weer - het verkeersbeeld op vrijdagavond
en zaterdagochtend voornamelijk be
paald door weekendgangers richting kust
en Ardennen en terugkerende vakantie-
en weekendgangers. Knelpunten zijn de
E39 Hasselt-Antwerpen en de E40/E41
ter hoogte van Namen. Verder wordt er
dit weekend op het circuit van Francor-
champs weer de 24-uursrace verreden en
de beide organisaties adviseren door
gaand verkeer deze streek zoveel moge
lijk te mijden.
In West-Duitsland wordt het door be
ginnende vakanties in de deelstaat Baden
Wuertenberg en bij de VW-fabrieken in
Wolfsburg en eindigende vakanties in de
deelstaat Nordrhein-Westfalen en bij de
Ford fabrieken dit weekend zeer druk op
de wegen.
In Frankrijk tenslotte wordt het ver
keersbeeld bepaald door zowel vertrek
kende als terugkerende vakantiegangers
(9 miljoen weggebruikers). Vooral zater
dag wordt zeer druk verkeer verwacht.
Knelpunten zijn de wegen rond Parijs,
Lyon, en vooral de A6/A7/A9 Beaune-
Lyon-MontpeUier. Vertrekkende vakan
tiegangers wordt dan ook geadviseerd
zoveel mogelijk zondag door Frankrijk te
reizen.
Voor het eerst sinds vijftien jaar hebben
meer dan 5.500 belangstellenden een be
zoek gebracht aan de Euromast in Rotter
dam. Dat gebeurde afgelopen dinsdag.
Volgens een mededeling van de Euro
mast, vertoont het 'Euromast-bezoek'
sinds vorig jaar weer een sterk stijgende
lijn.
Tot eind juli was het bezoek aan hoog
boven de Rotterdamse havens uittorende
mast al 35 procent hoger dan in de over
eenkomstige periode in 1984. De
groeiende belangstelling dit jaar is mede
te danken aan de tentoonstelling 'Feno-
mena' in het park bij de toren, aldus een
woordvoerder van de Euromast.
„Met z'n space-cabin, de glazen kabi-
ne welke om de toren heedraait tot een
hoogte van 185 meter, staat de Euromast
eindelijk weer in de belangstelling van
zowel de Nederlandse als de buitenland
se toerist. Wellicht zijn dit de voorteken
van een gunstige ontwikkeling van het
toerisme in de Maasstad en de heront
dekking van de Euromast als trekpleis
ter".
Officiële opgave van de A.N.W.B.; plaatse
lijke afwijkingen blijven echter mogelijk
Onderstaande prijzen golden op 13 juni
1985:
NormSuper Dsl.
LPG
Bel.
1,92
1,99
1,47
0,95
Den.
2,22
2,27
1,57
1,15
Fr.(max)
2,29
2,36
1,74
1,49
Gr.
1,65
1,92
0,94
0,96
Eng.
2,04
2,05
1,99
1,56
Ier.
2,46
2,52
2,18
1,79
It*
2,41
2,51
1,33
1,35
Lux.
1,60
1,66
1,27
0,89
Ned.(max) 1,89
1,96
1,17
0,76
Noor.
2,11
2,14
1,15
1,44
Oost.
1,88
1,96
1,80
1,07
Port.
2,47
2,56
1,55
n.v.t.
Span.
1,82
2,03
1,21
n.v.t.
W.D**
1,62
1,69
1,51
1,18
Zwed.
1,90
1,94
1,13
1,20
Zwits.
1,75
1,80
1,72
1,50
De Italiaanse prijzen zijn gebaseerd op de
vrije pompen. De toeristen kunnen via de
ANWB een beperkt aantal benzine-bonnen
kopen, welke voor noord en! of zuid Italië (af
zonderlijk) gebruikt kunnen worden. De bon
nen (strikt persoonlijk) zijn ook aan de Ita
liaanse grens te koop.
-k-k Langs de Westduitse autobahnen gelden
veelal iets hogere prijzen.
ATERDAG 27 JUL119
ai.. v. ms
Ga je met stralend weer
naar Texel voor drie week-
jes pootjebaden, begint het
tl onder Haarlem te mieze-
ren. Achter Alkmaar re
gent het 'oude wijven'. En
I'exel bekijk je twee van de
drie weken vanachter be
slagen ramen.
Een regen-verzekering,
in vakkringen beter be
kend als de slecht weer-po-
lis, zou de verzopen vakan
tie enigszins kunnen op
fleuren.
Helaas. Omdat Pelleboer
zonnig weer in de aanbie
ding had, is er niet gebeld
met Lugt-Sobbe co bv in
Amsterdam, Nederlands
enige regen-assuradeur.
Sinds 1921 zit Lugt-Sobbe
&co ook in de 'regen-bran
che'. De aansporing kwam
van de Nederlandse Spoor
wegen. Uiteraard werd
toentertijd ook druk over
het weer gepraat. Zeker tij
dens een wisselvallige zo
mer. Een dagje naar het
strand was een hele onder
neming. Slecht weer bete
kende een ramp, want het
volgende uitstapje liet
meestal een jaar op zich
wachten.
,De NS - tuk op het pro
moten van vakantiereizen
per trein - polsten ons toen
met de vraag of wij mee
wilden doen aan hun plan
om treinkaartjes voortaan
inclusief slecht weer-polis
te verkopen," verduidelijkt
H. B. van Ommen jr, de 'co'
van Lugt-Sobbe. Natuur
lijk had men oren naar dit
voorstel. Wie een trein
kaartje naar Z andvoort
kocht, kreeg vanachter het
loket de vraag: met of zon
der?
Van Ommen jr.: „Voor
tien cent méér was men die
dag verzekerd tegen slecht
weer in Zandvoort. Begon
het daar daadwerkelijk te
regenen dan kreeg de ge
dupeerde ter plekke gratis
consumpties voor de waar
de van het treinkaartje".
Anno 1985 worden slecht
weer-polissen uitgekeerd
in geld en niet met ranja in
een poffertjeskraam. Bo
vendien bepaalt niet de
ober aan het strand in
Zandvoort maar de compu
ter of en hoeveel wordt ver
goed.
Overigens geldt de slecht
weer-assurantie uitslui
tend in Nederland. „In het
verleden verzekerden wij
ook tegen slecht weer in hei
buitenland. Maar daar zijr
wij helemaal van genezen
Ze tellen daar lang niet zc
nauwkeurig als in Neder
land. Komt er een verze
kerde terug van een vol
gens hem finaal verregend)
vakantie in Oostenrijk dar
moet je heel lang zeurer
om een rapport van he
dtemhuvêen ban
te die hello erran
miht óe brand#-,
iticht te hebben.
Trrrr//;
7 TJA .Ató
1 T-ÊH-NIET
VAHZO-
Até'T
\MOAt-j
