even..u
UITBLAZEN
Margareth Thatcher wil volle buit binnenhalen
Voorzichtigheid RSV-
commissie bleek juist
Duitse justitie blunderde
bij zoektocht naar Mengele
iDISO'MMML
ACHTERGROND
Ontwikkelingslanden
houden de boot af
in nieuw GATT-overleg
Anti-vries
of opium
NAAR EEN EENVOUDIGER BESLUITVORMING BINNEN DE EG
WIMKOCK
WOENSDAG 24 JUL11985
PAGINA;
Doel
Vliegreizen
BEWIJZEN MEINEED DE VRIES NIET (MEER) TE VINDEN
Vertrouweling
Oom Hans
Oostenrijk heeft
me nooit zo aange
sproken. Volgens de
overlevering waren de
Oostenrijkers 'de ergsten'.
Seyss Inquart kwam er
vandaan. Maar Simon
Wiesenthal woont er ook.
De OPEC-sjeiks voelen er
zich betrekkelijk op hun ge
mak. Als een aflevering van Ta-
tort in Oostenrijk speelt is de
dikke inspecteur nauwelijks
verstaanbaar. Toen ik m'n dia's
van Wales nog wel eens ver
toonde zei één van mijn vaste
toeschouwers altijd 'nét Oos
tenrijk'. Dat ergerde me.
Of ik er zelf wel eens ge
weest ben? Nauwelijks. Alleen
in Wenen. Twee dagen. Net ge
noeg om Schönbrunn en Belve
dère te zien, de St. Stefan en rij
en praalgebouwenzoals onze
Nederlandstaüge gids Hanne-
lore ze noemde. Zij het ons ook
Wiener Rostbraten en Weense
Gemütlichkeit proeven in brui
ne café's waar de kranten in
stokken zaten geklemd.
Wenen, een bewoond mu
seum waar ze proberen - niet
zonder sukses geloof ik - de
goede oude tijd pas op de
plaats doen houden. Een hoog
bejaarde, zichtbaar de nestor
van de hoofdsteden van Euro
pa. Not my piece of cake, zoals
een Engelsman, heel verstaan
baar voor Nederlanders, zou
zeggen.
Ik ben geen groot wijndrin
ker. Een goed glas op z'n tijd.
Liefst los van de maaitijd want
wijn bij het eten doet al te ge
makkelijk m'n oren suizen. Zo
maar onverwacht, op een herf
stige avond: „Zullen we?" Dan
een wijn kiezen uit de toch wel
met zorg omgeven voorraad ge
kregen flessen. Zo'n glas wijn
weet ik te waarderen. Daar
hoeft gaan kaas of stokbrood
bij.
Rode wijnen hebben m'n
voorkeur. Medoc als u het pre
cies weten wil. Witte wijnen
doen mijn ogen tekort. Ik heb
dat nu eenmaal. Met whisky
ook. Tenzij de smaak de onont
koombare doorslag geeft heb ik
het liefst een stevig gekleurde
whisky. Eerder bruin dan am
ber. De kleur van Johnny Wal
ker black label in een literse
fles.
Witte wijnen zijn een beetje
in de mode of zijn dat in elk ge
val recentelijk geweest. Ik heb
niet meegedaan. Het enige dat
me aan witte wijnen nog wel
bevalt is dat je ze gekoeld kunt
drinken. Jongelui zie ik tegen
woordig met klontjes ijs in de
witte wijn. Kellergeisterkultur
noem ik dat. Als ik in totaal
twee flessen witte wijn per jaar
drink is het veel. En dan liever
'n eenvoudige Vouvray van de
Loire dan een Duitsachtige van
de Elzas, de Rijn, de Moezel of
het Burgenland. Misschien zijn
de etiketten te bont of de fles
sen te slank, maar Duitsachti-
gen zijn not my cup of tea, zoals
de Engelsman, terwille van de
variatie, ditmaal zou zeggen.
Oostenrijk doet me dus niet
veel en Oostenrijkse wijn heb ik
nooit gedronken.
Anti-vries in Oostenrijkse
wijn is voor mij persoonlijk niet
bedreigend. In geen enkel op
zicht. Als van de Engelsen be
kend werd dat ze vergif deden
in hun gin dan zou ik als anglo
fiel rood aanlopen van plaats
vervangende schaamte. Als
Oostenrijkers knoeien met hun
wijn, hoeft me dat niets te
doen. Toch werd ik giftig toen
ik er over hoorde. Op gevaarlij-
ke wijze knoeien met ander- 3
mans eet- en drinkwaren üjkt
ll(lllllllllllllllllllllllllllll|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||llllllll||||||||lllllllllljlllllllllllllllllllj=
me na rechtstreekse moord het
zwaarst denkbare misdrijf al
staat er in Oostenrijk slechts
maximaal tien jaar op en dat
alleen nog als het gifmengen ju
ridisch gelijk kan worden ge
steld met poging tot doodslag.
Daar kunnen deskundigen nog
jaren over in de clinch üggen
met elkaar.
Knoeien heeft op zich niets
te maken met industrialisatie of
onverzadigbaarheid van de
markt. Knoeien is menselijk en
van alle tijden sinds er mensen
zijn. Gifmengen trouwens ook,
maar dit terzijde. Drs. J.F.L.M.
Cornelissen uit Dongen, schrij
ver van Het Bierboeck (1983)
over oude bierbrouwtechnieken
schreef mij naar aanleiding van
het Oostenrijkse wijnschandaal
een brief waarin hij enkele
voorbeelden geeft van geknoei
met bier in vroeger dagen.
Zo vermelden 18de en 19de
eeuwse brouwershandboeken
dat soms stoffen als opium en
strychnine in bier werden aan
getroffen. Een probleem waar
mee menige brouwer zich ge
confronteerd zag was het ver
stijven van het moutbeslag tot
een soort dikke üjm die hij met
geen mogelijkheid nog uit de
beslagkuip kon krijgen. De
brouwer had dan nog één paar-
demiddel achter de hand: poor
taarde erop en roeren tot de he
le brij zachter werd. Poortaarde
was een eufemisme voor-
menselijke uitwerpselen!
De brouwer mocht dit middel
overigens slechts in de hoogste
nood toepassen.
Brouwers kenden ook een
methode om bedorven, stinken
de mout weer 'goed' te krijgen.
Ze kieperden er dan beenzwart
in. Dat spul had een sterk ab
sorberend vermogen. Been
zwart was een poeder van ver
koolde beenderen of verbrand
leer.
Zuur bier kon weer op
smaak worden gebracht door er
kalk van gebrande schelpen,
wit krijt, witte ketelsteen, eie
ren, zout en suikerbieten in te
weken te leggen en nog in een
brouwershandboek van 1926
wordt een geleigetrokken uit
kalfskoppen aanbevolen als
middel om troebel bier weer
helder te maken. Was het bier
daarentegen 'lang en dradig',
zeg maar: slijmerig, dan wilde
een kluit mosterd nog wel eens
helpen. Bier op kleur brengen
met drop üjkt mij nog het on
schuldigste van de door drs.
Cornelissen gesignaleerde
brouwersfoefjes.
Gelukkig hebben we nu de
Bierwacht en wat het Oosten
rijkse wijnschandaal betreft de
televisie. Oostenrijkse wijnboe
ren hebben voor de tv-camera's
hun beklag kunnen doen. Je
zou maar een hardwerkende
wijnboer in Burgenland zijn en
de vrucht van je arbeid in rook
zien vervliegen omdat een paar
gewetenloze bandieten je pro-
dukt hebben 'opgewaardeerd'
met een scheut anti-vries. Mijn
sympathie is met die wijnboe
ren. Voor het eerst heeft iets of
iemand uit Oostenrijk mijn
sympathie opgewekt.
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader.
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, 01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, 01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, 01650-37150.
Terneuzen, Nieuwslraat 9, 01150-17920
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
f 22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van f 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W
Voor post-toezending geldt een toeslag
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17 00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje®076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties® 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
Bankrelaties:
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCB rek. 230301584 - Rabo rek 101053738.
T5
Door Aad Jongbloed
BRUSSEL - Het is meer dan merk
waardig dat de ministers van Buiten
landse Zaken van de EG maandag
binnen enkele uren hun fiat gaven
aan een intergouvernementele confe
rentie, die moet leiden tot een eenvou
diger besluitvorming binnen de Ge
meenschap.
De verrassing is daarin gelegen dat nog
nauwelijks drie weken geleden de Top van
regeringsleiders in Milaan grotendeels mis
lukte door de weigering van Groot-Brittan-
nië, Denemarken en Griekenland om een
dergelijke Conferentie bijeen te roepen.
De vraag is dan ook of er plotseling een zo
merse Europese wind door Londen, Kopen
hagen en Athene heeft gewaaid of dat, omge
keerd, de drie lidstaten alsnog voor een na
tionalistische storm zullen zorgen.
Gezien het tot dusver gevoerde beleid van
de 'lastpakken' van Europa lijkt het beter het
stormzeil in gereedheid te brengen; het is
verre van aannemelijk dat de Britten, de De
nen en de Grieken zich plotseling neerleggen
bij een EG die zich door middel van eenvou
dige meerderheidsbesluiten krachtdadiger
kan ontwikkelen.
Wellicht hebben de Denen geen ingewik
kelde politieke truc in de hoed. Zij kunnen er
rustig op vertrouwen dat hun parlement in
zijn huidige samenstelling een wijziging van
het Verdrag van Rome zal afwijzen en omdat
unanimiteit in deze vereist is kan er dan
niets veranderen. De Grieken zullen zich af
laten kopen. De Griekse premier Papandreou
heeft een traditie hoog te houden: meegaan
met de rest tot het laatste moment om dan te
vragen wat het hem oplevert.
En mevrouw Thatcher, de Britse premier,
heeft haar weg zo goed als zeker al gebaand.
Zij zal, vertrouwend op een uiteindelijk 'nee'
van de Denen en Grieken, de intergouverne
mentele conferentie niet in negatieve zin wil
len beïnvloeden omdat zij haar doel toch
denkt te bereiken.
Haar minister van Buitenlandse Zaken
Geoffrey Howe heeft maandag Thatchers
weg al geplaveid. Hij wist het voor elkaar
krijgen dat twee groepen, voorlopig onafhan
kelijk van elkaar, gaan werken aan twee op
drachten: 1. de opstelling van een verdrag
voor de politieke samenwerking van de EG -
het éne buitenlandse beleid, 2. het bijschaven
van het Verdrag van Rome.
De politieke samenwerking is de grote
hobby van mevrouw Thatcher, die daarover
al uitvoerige gedachten op tafel heeft gelegd.
Omdat ook de as Bonn-Parijs voorstellen
daartoe gedaan heeft, hoeft mevrouw That
cher alleen maar hard te duwen om haar zin
te krijgen. Dat betekent dat de Verdragswij
ziging ondergeschikt wordt aan de Europese
politieke samenwerking. Om die Verdrags
wijziging nog meer, maar niet al te opzichtig,
naar de achtergrond te dringen heeft Howe
in opdracht van Thatcher het maandag voor
elkaar gekregen dat „inmiddels op ambtelijk
niveau gedragsregels opgesteld worden, die
het mogelijk moeten maken tot eenvoudiger
besluitvorming te komen." De spelregels
houden echter nadrukkelijk ook, zij het min
of meer indirect, het veto-recht in, dat de
echte rem is in de besluitvorming. En daar is
het mevrouw Thatcher om te doen; zij wil
zich ten allen tijde het recht voorbehouden
dwars te gaan liggen als de Britse zaak ge
schaad dreigt te worden door Europa.
Met de wetenschap dat Denen en Grieken
uiteindelijk de Verdragswijziging zullen we
ten te voorkomen kan Groot-Brittannië zich
zeer coöperatief opstellen om tenslotte bin
nen te halen wat gewenst wordt: Britse spel
regels tijdens de vergaderingen en een poli
tieke samenwerking naar Brits model. Opti
misme over het welslagen van de intergou
vernementele conferentie, dat moet blijken
op de Top van Luxemburg in december, is
dan ook niet geboden.
Door Jan Gre«n
DEN HAAG - Voorzitter
C. van Dijk van de par
lementaire enquêtecom
missie die een poging
deed de teloorgang van
het Rijn-Schelde-Verol-
meconcern te achterha
len zei het aan het eind
van het verhoor van
voormalig president
commissaris De Vries
van RSV heel voorzich
tig: de commissie had
het vermoeden dat De
Vries meineed pleegde,
maar „niemand is schul
dig eer de rechter aldus
heeft bevonden".
Dr. J. de Vries zal, zo deel
de het Haagse hoofdofficier
van justitie gisteren mee,
zelfs niet vervolgd worden,
omdat niet (meer) bewezen
kan worden dat hij tegenover
de RSV-enquetecommissie
meineed pleegde. De stukken
waaruit zou moeten blijken
dat het voormalige kopstuk
van RSV met dubbele tong
sprak over een (even dubbe
le) boekhoudingen zijn niet
meer te vinden.
De Vries was misschien
wel de meest weigerachtige
(„om RSV niet te schaden")
en ook meest provocerende
getuige in het verhoor van de
parlementaire commissie.
Door zeer afgemeten en laat
dunkend te reageren en non
chalant te antwoorden op
vragen van de commissiele
den Van Dijk, Van Dam en
Joekes wekte hij bij voorbaat
de indruk niet open kaart te
willen spelen. Zijn uitwei
dingen over betalingen aan
personeel en zijn hooghartige
tussenwerpingen - „Voor mij
is een helicopter een gewoon
vervoermiddel" - maakten
hem voor de 'volgers' van de
enquete en zeker ook voor de
tv-kijker tot een opmerkelij
ke verdachte.
De Vries gaf toe - „Dat kan
best, ja" - dat hij in een tijd
spanne van zes jaar declara
ties had ingediend tot een be
drag van 1.760.000 gulden.
Dat had voornamelijk be
trekking op vliegreizen en op
de kosten voor huispersoneel
- een tuinman en een schip
per waren bijvoorbeeld ook
part-time privéchauffeur.
Probleem bij De Vries' decla
raties was minder de hoogte
als wel het feit dat hij niet al
leen RSV voor de kosten liet
opkomen, maar ook Verenig
de Bedrijven Bredero BV,
Commissievoorzitter C. van Dijk en Dr. J de Vries: hoofdrolspelers in het RSV-onder-
zoek - FOTO ARCHIEF DE STEM
waar hij president-directeur
is geweest.
Juist die twijfelachtige
dubbele declaraties zijn niet
te achterhalen. De Vries be
weerde dat hij een bedrag
van ruim zes ton had terug
betaald aan Bredero, maar
het is intussen niet te achter
halen op welke rekening dat
bedrag is terechtgekomen.
De Haagse hoofdofficier van
justitie vindt daardoor niet
genoeg bewijzen om De Vries
een proces wegens meineed
aan de broek te doen.
De RSV-enquetecommissie
twijfelde in eerste instantie
aan het nut van onderzoek
naar onkostendeclaraties
van directieleden van RSV.
De adviserende accountants
probeerden de commissiele
den zelfs te overtuigen van
de nutteloosheid daarvan.
Maar de enquêtecommissie
beschouwde dit onderzoek
als van „politiek belang" - de
aandacht van het publiek
werd er in elk geval door ge
trokken.
Omdat de parlementaire
enquêtecommissie zelf niet
de bevoegdheid heeft om een
strafrechtelijke zaak te on
derzoeken - want dat is
meineed - ging de zaak over
naar de officier van justitie.
De inmiddels in Ierland
woonachtige De Vries werd
eenmaal door de Haagse po
litie langer dan zes uur ver
hoord, ook (een andere, op
vallende) getuige in de per
soon van Molkenboer werd
aan de tand gevoeld, maar
bewijzen waren niet (meer)
te vinden. Kreeg De Vries
nóg gelijk toen hij consta
teerde dat hij niets te vrezen
zou hebben van officieren
van justitie.
Door Mathieu Kothuis
'BESCHAMEND' noem-
de de Nieuw-Zeelandse
ambassadeur vorige
week de afloop van de
voorbereidende bespre
kingen voor een nieuwe
GATT-ronde (een inter
nationale Algemene
Overeenkomst inzake
Tarieven en Handel) die
in september zou moeten
beginnen. En dat be
schamende sloeg dan
vooral op de houding
van een aantal ontwik
kelingslanden met Bra
zilië en India voorop die
dat GATT-overleg ern
stig zouden hebben ge
frustreerd.
De problematiek spitst
zich toe op de samenstelling
van de agenda voor die
GATT-vergadering waarop
volgens de ontwikkelings
landen alleen over het goede
renverkeer in de wereld ge
sproken zou moeten worden.
De westerse industrielanden
onder leiding van de VS en
de EG willen in september
echter ook het dienstenver
keer (o.a. transport) in de
nieuwe GATT-onderhande-
lingen betrekken. Vooralsnog
zijn de ontwikkelingslanden
er in geslaagd die vergade
ring op te houden totdat
GATT-voorzitter Felipe Ja-
ramillo een ronde heeft ge
maakt langs alle 90 aangeslo
ten GATT-landen over het
VS-voorstel om tóch in sep
tember een (volgens de statu
ten) formele vergadering uit
te schrijven.
De Westerse verontwaar
diging over het uitstel van
het nieuwe GATT-overleg
mag dan groot zijn, vraag is
alleen of die houding niet in
hoge mate hypocriet is te
noemen. Immers, vanaf de
oprichting van de GATT in
'48 is dit multinationaal li
chaam in hoge mate gefrus
treerd door westerse econo
mische protectiemaatregelen.
De ontwikkelingslanden lij
ken ook in de aanstaande
GATT-ronde (naast nieuwe
handelsafspraken) ook in het
internationale dienstenver
keer veel meer te verliezen te
hebben dan de industrielan
den. In de optiek van de ont
wikkelingslanden is het dan
ook niet zo vreemd eerst spij
kers met koppen te willen
slaan op het terrein van de
nog bestaande blokkades in
het internationale goederen
verkeer. Importbeperkingen
en handelsblokkades die de
VS nog onlangs voor een
groot aantal goederen (vooral
ook uit de ontwikkelingslan
den) hebben opgeworpen
voorspellen echter niet veel
goeds voor het bereiken van
vrijere GATT-afspraken. En
met het oog op die onlangs
genomen maatregelen is dan
ook nauwelijks te verwach
ten dat de VS in de voorgeno
men GATT-ronde in septem
ber die belemmeringen weer
zullen opheffen.
Het meest schrijnende
voorbeeld van economische
protectie van de VS en de EG
tegen een vrijer internatio
naal handelsverkeer (en dus
tegen de importen uit de Der
de Wereldlanden) is echter
nog steeds het zogenoemde
miltivezelakkoord (MVA).
Deze overeenkomst biedt de
industrielanden de mogelijk
heid beperkingen op te leg
gen aan de textielimporten
uit de Derde Wereld om de
eigen industrie te bescher
men. Een GATT-commissie
bepleitte begin dit jaar dan
ook om deze beperkingen in
de handel van de Derde We
reldlanden met het westen op
te heffen. Het multievezelak-
koord dat begin '86 afloopt
zou volgens de GATT-com
missie niet moeten worden
verlengd. Maar de commissie
bepleitte meer maatregelen
voor een verdere liberalise
ring van de wereldhandel. Zo
zouden subsidies aan de
agrarische sector in de VS en
de EG moeten verdwijnen en
de vrijwillige exportbeper
kingen die de VS afdwingen
bij de export van staal en
auto's naar dit land aan be
paalde regels moeten worden
gebonden. Verder bepleitte
de commissie het openbaar
maken van overheidsbeslis-
singen op het gebied van het
handelsbeleid en de gevolgen
daarvan.
Zolang deze maatregelen
die de Derde Wereldlanden
in het internationale goede
renverkeer onevenredig be
nadelen blijven bestaan, is de
westerse verontwaardiging
en frustratie ten aanzien van
het uitstel van de nieuwe
GATT-ronde nauwelijks se
rieus te nemen.
Door Gerard Kessels
BONN - Het monster is
dood. Tenminste, daar
moet menselijkerwijs
van uit worden gegaan.
De aanwijzingen dat de
man die in 1979 in Brazi
lië bij het zwemmen
verdronk de beruchte
kamparts Josef Mengele
was, zijn overstelpend.
Maar hoewel vooral het
laatste half jaar inten
sief naar 'de engels des
doods' gespeurd is, blijft
toch de bittere nasmaak
dat de beul zijn gerechte
straf ontgaan is door een
serie blunders en nala
tigheden van de Duitse
justitie.
De 75-jarige Hans Sedl-
meier, voormalig procuratie
houder van de landbouwma
chine-fabriek Mengele in het
Beierse Günzburg, blijkt ja
renlang nauwe contacten
met de gevluchte oorlogsmis
dadiger te hebben onderhou
den. Sedlmeier was de con
tactpersoon tussen de familie
Mengele en 'oom Jozef', die
onder de naam Wolfgang
Gerhard in de buurt van Sao
Paulo woonde. Mede dankzij
de gelden uit Günzburg en de
steun van zijn familie kon de
kampbeul uit de handen van
de j ustitie blij ven.
Toen ik eerder dit jaar in
Günzburg was, zei burge
meester Rudolf Köppler ér
vast van overtuigd te zijn dat
Jozef Mengele nog in leven
was. „Want", aldus Köppler,
„als Mengele dood zou zijn
dan zou de familie dat zeker
bekend maken." De redene
ring van Günzburgs burge
meester was logisch. De aan
kondiging van Mengele's
dood zou immers een eind
maken aan de stormloop van
journalisten op het Beierse
stadje en op de veelgeplaagde
familie. Maar de familie
heeft, om wat voor reden dan
ook, de dood van de kamp
beul zes jaar lang geheim ge
houden. De neven Karl-
Heinz en Dieter Mengele ble
ven in de schaarse interviews
die ze gaven glashard ont
kennen dat er ook maar één
pfennig vanuit Günzburg
naar de oorlogsmisdadiger
gevloeid was. Ook zeiden ze
niet alles te geloven wat er
over Mengele verteld werd.
Er zijn, zo zei Karl-Heinz,
„ook getuigenissen van
Auschwitz-gevangenen die
Mengele's activiteiten in een
heel ander licht laten zien."
Maar interessanter nog
dan de familie was Hans
Sedlmeier. De vertrouweling
van de Mengele's had één
keer een tipje van de sluier
opgelicht. Tegen een verslag
gever had hij zich ooit laten
ontvallen „dat hij het geheim
van Mengele mee in zijn graf
zou nemen." In tal van arti
kelen over de kampbeul dook
het zinnetje telkens weer op.
Velen vermoedden ook dat
Mengele met geld uit het be
drijf gesteund werd en dat
Seldmeier de verbindings
man was. Toch was dat ken
nelijk niet voldoende om de
justitie te alarmeren. Eén
keer had Sedlmeier bezoek
van de politie gehad. Dat was
in 1964, vijf jaar nadat er een
arrestatie-bevel tegen Men
gele was uitgevaardigd. De
huiszoeking in zijn villa in
Günzburg leverde echter
niets op. Het zou 21 jaar du
ren, tot 31 mei 1985 om pre
cies te zijn, voordat Sedl
meier opnieuw de justitie op
zijn dak kreeg. Tijdens een
kuur had de bejaarde man
tegen een universiteitspro
fessor over zijn contacten
met de kampbeul gesproken.
De prof stapte vervolgens
naar de politie.
Bij de tweede huisdoorzoe-
king vond de politie brieven
met adressen uit Sao Paulo.
Toen was het nog maar een
kwestie van tijd. Via Liselot-
te en Wolfram Bossert, die
Mengele sinds 1974 onderdak
hadden geboden, voerde de
speurtocht regelrecht naar
het graf van de verdronken
kampbeul.
Gebleken is dat Sedlmeier
niet alleen de keurig getypte
brieven van Jozef Mengele,
die hij via tussenpersonen in
Zuid-Amerika ontving, on
der de familie-leden in
Günzburg verdeelde, maar
dat hij zelf ook regelmatig
naar Brazilië reisde. 'Oom
Hans', zoals de Bosserts hem
noemden, maakte de trips om
zich er van te vergewissen
dat de oorlogsmisdadiger
veilig was en om hem van het
nodige geld te voorzien.
De band tussen Mengele en
Günzburg is nooit verbroken
geweest. Meteen na de oorlog
verstopte de Auschwitz-arts
zich in de bossen rond het
Beierse stadje en werd hij
door de familie van levens
middelen voorzien. Maar ook
na zijn vlucht naar Argenti
nië in 1949 is Mengele in de
jaren vijftig vaker thuis ge
weest. De kampbeul, mede
erfgenaam van de land-
bouwmaschine-fabriek, deed
afstand van zijn erfdeel in
het bedrijf, maar bedong
daarvoor levenslange hulp
en financiële steun. En zijn
oude schoolvriend Hans
Sedlmeier uit Günzburg was
de man die het allemaal re
gelde, de navelstreng naar de
familie en het Mengele-ver-
mogen. Een vermogen dat de
man, die tot zijn laatste
ademtocht geloofde in het
'uitroeien van onvolwaardig
leven', in staat stelde in
Zuid-Amerika veiligheid te
kopen.
Het is een zeer ernstig ver
zuim van de Duitse justitie
dat Sedlmeier zo slecht in de
gaten is gehouden. De brie
ven en zijn reizen hadden al
lang verdacht moeten wek
ken. Met de opmerking „dat
in een democratische staat
iemand niet 24 uur per dag
bewaakt kan worden", heeft
de verantwoordelijke Hoofd
officier van Justitie Klein in
Frankfurt zich proberen te
verdedigen. Een uiterst zwak
argument, want als het om
de bestrijding van het terro
risme gaat dan ligt aan de
justitiële onderzoeksmetho
den in eerste instantie beslist
niet het instandhouden van
de democratische staat ten
grondslag. Dan telt vooral
het resultaat en wordt tijd
noch geld of mankracht ge
spaard. Duitslands anders zo
uiterst efficiënte justitie-ap-
paraat moet zich nu het ver
wijt laten welgevallen nau
welijks serieus naar Mengele
gespeurd te hebben. Als de
oude Sedlmeier zijn mond
niet voorbij had gepraat tij
dens zijn kuur, dan zou de
wereldwijde zoekactie naar
de misdadiger nog steeds in
volle gang zijn.
Het is opmerkelijk dat de
blunders in de Mengele-zaak
zo weinig stof opwerpen in de
bondsrepubliek. Naar de po
litieke verantwoordelijkheid
vraagt niemand. Dat is even
triest als het lakse onderzoek.
