/fnS
SjjnSEII
Italië stuk goedkoper voor toeristen
Id-VP HF
IMANCE '&5
Triomf met
eeo luchtje
VS: Schatgravers vinden Spaanse zilvervloot
BLANK BEWIND BOTHA KONDIGT DE NOODTOESTAND AF
Olieprijzen verder onder druk
k
IffNDtRT Mectdon75Af0B
NISSAN
irrestaties in
Oostenrijks
rijnschandaal
Alain Prost wint
GP Silverstone
Streuer en
Schnieders
winnen in Le Mans
14 DAGEN GRATIS
SPINVELD 37 - BREDA - 076-223166
z
w
E
O
B
S
MAANDAG
22 JUL11985
YERSUM 2
ERSUM 5
België weert
Amerikaanse
kernduikboot
BIJ TEXEL OUD OORLOGSSCHIP OPGEDOKEN DOOR AMATEURS
Merijntje
SCHERPE VAL KOERS LIRE NOOPT TOT DEVALUATIE
Ruim 300 doden
bij dambreuk
in Noord-Italië
DE STEM de 4in1 krant
I OS: 22.02 Metro's
musi
liet oog op morgen. KB*
fuik. 01.02 KRO's
DE STEM
]24ste jaargang Kantoren te Breda - Bergen op Zoom - Etten-Leur - Goes - Hulst - Oosterhout - Roosendaal - Terneuzen - VlissingenLosse nummers 1.
f.02 Vakantie op Stilness
fi regel uit een lied met
prrit en Piet. 13.05 AVRO-
NOS: 14.02 Radio Tour
|e: 22e etappe Orléans-Pa-
Mededelingen en uitge-
jerbericht. AVRO: 18.05
van toen. 18.30 Ondertus-
[iet Brusse. 19.02 Amok
espeelt het AVRO-con-
19.25 De dood stem
(2), hoorspelserie. 20.01
vondshow. NOS: 23.07 Mei
lp morgen. TROS: 0.02 De
Icht. 4.02 Krieken met Ad-
8.00 Nws. 8.10 Te Deum
us. 8.25 Woord op zondag.
00 De andere wereld van
torgen. 10.00 Nws. 10.02
ne nog wel (9). 10.12 Kerk-
0.56 Wilde Ganzen. KRO;
:haristieviering. 12.00 Boe-
ïeid. 12.18 Bidden, gewoon
5.30 Cultuurschok. NOS:
13.10 NOS-Cultuur. 14.3(
taal. 15.15 Meer over min
Zo kan het ook. IKON:
•kdienst. 17.58 Wilde Gan-
0 Nws. 18.10 Randgebied
VOO: 19.10 Club Veronica
20.00 Nws. 20.03 Radio Ho-
22.30 Nws. 22.35 Het zwar-
el uur nieuws. KRO:
ip. 9.02 Zin in pop. 1
iniparade. 11.02 Weeshuis,
its. 12.02 And the beat goes
02 KRO-ORK. 15.02 KRO's
irade. 17.02 Radio 'De
Roos'. 18.02 Hitjes en
9.02 Pop-eye. 20.03 KRO-
21.02 KRO's Hitcode. 23.02
^an maandag.
Nws. 8.02 H vier. Met: De
ntenfamilie Brandts Buys.
pSica Religiosa. 10.37 Wil"
resch (8). 13.00 Nws. 13.02
latinee. 14.00 Onder de
inde. 14.15 Concert op de
liddag: Concertgebouw
met solist (in de pauze-'
50 Praten over muziek),
kotabel. TROS: 18.00 Nws.
merconcert: De strijk
en van Beethoven door
ideus Kwartet. 19.00 Han-
zikale wereldburger (2)-
cialiteiten a la carte. 22W
korpsen. 22.30 Guitaritei-
Cascade.
00 Tambu. 12.30 Suara Ma-
00 Voor blinden en slecht-
13.10 Zorg en Hoop. 13-55
nma voor buitenlandse
ners (13.55 Turkije. 14-3"
d. 15.05 Joegoslavië.
j.50 Spanje. 16.20 Portugal"
'erdië. 16.40 Griekenland)-
8.10 De grote verwarring-
00 Nieuws voor buitenlan-
'.00 Turks. 19.10 Berbers.
arokkaans-Arabisch. 19-3U
i Nieuwsshow (7.30 ft
10.30, 11.30, 12.30 en'l3j
16 Mededelingen va
tuinbouw.) AVRO: 13
Pim Jacobs met hits
|en. 14.30 Nws. 14.33 Crc*
n omafiets (15.30 Nws
116.33 Adelheid kent epp
Nws. 17.36 AVRO's radio
J18.OO Nws. 18.10 Buiten
|um. Overheidsvoorlicj
v Franco Huis. AVR(
RO's sportpanorama
1 19.00 Gewoon even
b Het Arendsnest (R0^
I Nws. 20.03 Vakantie f
1 ons de rustdag wijde
erdaad (21.46 Projekt vb
fel.50 Tot aan het uiters
22.30 Nws. 22.35 Refla
Deze week. 23.15 Zatei
Uur. 23.55 Tenslotte.
[uur nieuws. NCRV: 7j
p.30 Rabarbara. 8.03 Pcj
9.03 Gospelrock. 10J
[11.30 Weerman Hans 3
i Los Vast zomerspektal
114.03 Tussenuur. 15,q)
16.03 Popexpress. l&Oi
ntiespits. NCRV: ÏM
[20.03 Disco-express. 21.(1
lp. 22.02 Country Style!
■Date.
Het vroege werk. UllA
vlooi zomers. 9.00 Leggie
tal sfeerprogr. 10.30 Con
■attinale. VOO: 12 (j(
li Co. 13.00 Nws. 13.02 Ve
pssiek. Concerto Rotter-
isolisten. 14.32 Club Vero
liek. 15.10 Nieuwe gram-
pten en compactplaten
leve de opera. Hoogte
it de opera's van Offen-
■ccini en Saint Saens
[7.00 Wereldmuziekcon-
Jcerten, met opn. van d«
Irmonie, Fanfare, Brass-
B5 Den Bosch-800-jour-
lOO Laudate. 19.50 Ten
Jig. 20.00 Wereldmuziek
■concerten: De Koninklij
pe Kapel en het presenta
J van de intern, dirigen-
1, m.m.v. het Conservato-
Imonie-orkest Maastrich
lirmonie St. Michaël ui
J5.00 KRO-Jazz Connec-
■spektakel.
i NOS-Sportief. 9.25 Wa
in. Feduco: 9.30 Taal, te-
T?gels (14). 09.45 Plaatseli
jk: Soc. verzekeringen (1)
|Kayen Rasja (Er is hoop)
"iaberler (Goed nieuws)
ziekprogramma. TROS
hpo Doeloe. NOS: 19.01
poor buitenlanders (19.00
llO Berbers. 19.20 Marok-
labisch. 19.30 Spaans).
ZEEBRUGGE (AP) - Het
bezoek dat de 'Ameri
kaanse kernonderzeeër
'Sea Devil' vandaag aan
het Belgische Zeebrugge
zou brengen gaat niet
door.
Een aantal groeperin
gen van de vredesbewe
ging heeft met de steun
van vier oppositiepartij
en in het parlement tegen
het voorgenomen vijf
daagse bezoek van het
vaartuig geprotesteerd.
Het hoofd van de ha
vendienst in Zeebrugge
zei zondag dat om die re
den van het bezoek wordt
afgezien.
TEXEL MIAMI (RTR/ANP) - Dui
kers hebben voor de kust van de Ame
rikaanse staat Florida een oud Spaans
galjoen gevonden, waarin voor naar
schatting 1,3 miljard gulden goud, zil
ver en oude munten zit.
Tegelijkertijd heeft een Texelse
groep amateur-onderwater-archeolo
gen voor de zuidoostkust van Texel het
wrak van een zeer groot oorlogsschip
uit de zeventiende eeuw ontdekt.
Aan 'boord' is een uniek bronzen ka
non van zeker 3.000 kilo gevonden. Bo
vendien herbergt het op zijn kant lig
gende wrak enkele tientallen ijzeren
kanonnen.
Bronzen kanonnen waren in de ze
ventiende eeuw zo kostbaar dat ze na
het vergaan van oorlogsschepen zo snel
mogelijk, ongeacht de hoge kosten,
werden geborgen. Het kanon, dat het
jaartal 1638 draagt, zal op zo kort mo
gelijke termijn in overleg met het mi
nisterie van Cultuur uit het schip wor
den geborgen.
Het wrak ligt op zes tot zeven meter
diepte en is vrijgekomen door zandzui-
gingen op de rede van Texel. Naam en
nationaliteit van het schip zijn nog niet
bekend, maar zullen gemakkelijk af te
leiden zijn uit een uitvoerige tekst die
nu nog op het kanon onleesbaar is.
Het oorlogsschip is naar schatting 40
meter lang en zal in de zeventiende
eeuw ongeveer 300 opvarenden hebben
geteld. Het wrak is het vijftigste dat
door de amateur-duikgroep bij Texel is
gevonden.
De vondst voor de kust van Miami
zal overigens heel wat meer op brengen
dat het gevonden wrak bij Tezel. Vol
gens een woordvoerder van de ber
gingsmaatschappij hebben duikers
veel zilveren staven en munten gevon
den.
Het gaat daar om het galjoen 'Nue-
stra Senhora de Atocha', dat 345 jaar
geleden zonk. Het ligt op de zeebodem
op ongeveer 60 kilometer voor de kust
van Key West. Volgens de bergings
maatschappij waren er zeker 1.200 sta
ven zilver aan boord, die al 700 miljoen
gulden waard zouden zijn. Een schat
van 3.000 zilveren munten, gouden be
stek en andere kostbaarheden is al ge
lokaliseerd.
Het speuren naar het galjoen heeft
vijftien jaar geduurd en is uitgevoerd
aan de hand van in Spanje gevonden
kaarten. Het galjoen en het zusterschip
'Santa Margarita' zonken tijdens een
orkaan kort nadat ze Havana op Cuba
hadden verlaten.
In mei werd al een kleiner deel van
de schat, edelstenen ter waarde van 7
miljoen gulden, geborgen.
Arrestatiegolf in Z-Afrika
JOHANNESBURG (AP/RTR) - De Zuidafri-
kaanse politie heeft gisteren op de eerste dag
van de noodtoestand meer dan 110 arrestaties
verricht.
Onder de arrestanten zijn ook blanken. Een aantal
zwarte woonsteden in het land is door leger en politie
van de buitenwereld afgesloten. In het hele land
kwam het zondag weer tot ongeregeldheden.
«ENEN (DPA) - In het Oos-
tarijkse wijnschandaal zijn
fit weekeinde vier wijnhan-
lelaren gearresteerd uit Bur-
(enland, zuidwest-Oostenrijk.
Nadat zaterdag reeds twee
■rrestaties waren verricht
ïerden zondag nog eens twee
andelaren aangehouden en
'aar het huis van bewaring
'an Eisenstadt gebracht.
Alle vier worden verdacht
»an bedrog. Uit de kelders van
Ie zaterdag opgepakte wijn
handelaar Hans Sautner zou
eiswijn komen waarin vrij-
g in een supermarkt in Graz
levensgevaarlijke hoe-
reelheid di-ethyleenglycol
"as aangetroffen.
Een van de andere arrestan
ten zou rond de 30.000 hectoli
ter met di-ethyleenglycol ver-
steden wijn naar West-Duits-
land hebben uitgevoerd. De
«restanten behoren allen tot
sn groep van een kleine 30
■wdachten tegen wie enige
lagen geleden een onderzoek
»erd ingesteld.
Alle vier kunnen tot maxi
mal tien jaar gevangenis
straf worden veroordeeld.
Vaste prijs
per olievat
in duigen
Tijdens de begrafenis van vier zwarte leiders in Craddock hebben tienduizenden tegen het
blanke regime gedemonstreerd. Voor het eerst sinds 25 jaar nam daar ook de verboden com
munistische partij aan deel. Vertegenwoordigers van de belangrijkste verzetsorganissaties
droegen de kisten. fotoafp
GENEVE (RTR) - Vandaag
komen de ministers van de
olie exporterende landen
(OPEC) bij elkaar om te pro
beren hun positie op de we
reldmarkt te behouden.
Een vrijwel onmogelijke op
gave, omdat de landen het vol
strekt met elkaar oneens zijn
over de oieprijs en de hoeveel
heid olie die elk land mag pro
duceren.
Drie weken geleden waren
de ministers ook al in Genève
bijeen, maar gingen ze in grote
verdeeldheid uiteen.
Volgens Iran zullen de olie
prijzen door de OPEC niet
worden verlaagd. Dit land zal
aandringen op een beperking
van de olieproduktie van de
aangesloten landen om een
prijsval te voorkomen. Iran
denkt aan een produktiebe-
perking van minstens zeven
procent, zodat het plafond la
ger wordt dan vijftien miljoen
vaten (van 159 liter) per dag.
Iran en enkele andere
OPEC-landen menen dat de
prijzen kunnen worden ge
handhaafd omdat de olie
maatschappijen binnenkort
hun voorraden weer zullen
aanvullen met het oog op de
komende winter. Enkele
OPEC-landen verkopen hun
olie onder de officiële prijs om
in ieder geval nog wat te ver
dienen aan hun olie-export.
De Verenigde Arabische
Emiraten willen onder geen
beding een lagere olieprijs
toestaan maar via een pro-
duktiebeperking de prijs hoog
houden. Landen als Venezuela
en Nigeria echter verzetten
zich daartegen vanwege hun
grote buitenlandse schuld.
Ecuador vroeg kortgeleden
toestemming om zijn oliepro
duktie te vergroten zodat het
voldoende geld binnenkrijgt
om zijn economische ontwik
keling te kunnen stimuleren.
En Irak neemt binnenkort een
tweede pijpleiding door Saoe-
di-Arabië in gebruik waar
door het een extra exportmo
gelijkheid krijgt van een half
miljoen vaten olie per dag. Dat
levert geld op om de oorlog
met Iran te kunnen financie
ren.
Ooggetuigen hebben gemeld
dat in Witbank rellen zijn uit
gebroken na de begrafenis van
een 23 jarige hoogzwangere
vrouw die eerder bij onlusten
om het leven was gekomen. De
politie maakte gebruik van
traangas om de menigte te
verspreiden. In dezelfde stad
ontsnapte een blanke aan de
dood toen een woedende zwar
te menigte zijn auto in de
brand stak, aldus ooggetuigen.
De politie in Pretoria maak
te bekend dat veiligheidstroe
pen rond een aantal zwarte
woongebieden bij Johannes
burg en Port Elizabeth weg
versperringen hebben opge
worpen en omvangrijke huis
zoekingen uitvoeren.
Volgens de politie zijn zon
dag vier mensen om het leven
gekomen bij rellen. Drie van
de slachtoffers vielen in een
zwarte woonstad van Johan
nesburg, toen de politie met
hagel het vuur opende op een
menigte van ongeveer 400 per
sonen. De vierde dode viel in
de Oostelijke Kaapprovincie.
Het blanke bewind van pre
sident Pieter Botha kondigde
de noodtoestand zaterdagmid
dag aan voor 36 districten in
het land. Politie en leger krij
gen daardoor verstrekkende
bevoegdheden om mensen te
arresteren, huiszoekingen te
verrichten en een uitgaans
verbod af te kondigen voor
zwarte woongebieden.
De noodtoestand staat de
regering ook toe een avond
klok in te stellen, de pers te
censureren en mensen voor
onbepaalde tijd op te sluiten.
De media mogen geen details
verstrekken over diegenen die
gevangen zitten.
Van veel kanten is scherpe
kritiek geuit op deze maatre
gel. De zwarte Anglicaanse
bisschop en Nobelprijswin
naar Desmond Tutu noemde
het een 'typisch antwoord voor
een totalitair regime'. Hij
vreest dat de noodtoestand al
leen maar zal leiden tot nog
meer bloedvergieten.
Amerika is 'zeer bezorgd'
over de stap van de Zuidafri-
kaanse regering. Het Witte
Huis hoopt echter dat het af
kondigen van de noodtoestand
zal bijdragen tot 'beëindiging
van de onrust en ruimte zal
scheppen voor hervormingen'.
Dit jaar zijn tot nu toe in
Zuid-Afrika ongeveer 500
mensen bij gewelddadige inci
denten -m het leven gekomen.
Onder de slachtoffers waren
enkele tientallen zwarte 'col
laborateurs' van het blanke
minderheidsbewind, maar de
overgrote meerderheid van de
slachtoffers is door de politie
gedood.
De huidige golf van geweld
brak uit na de verkiezingen
van vorig jaar augustus. Toen
kregen wel kleurlingen en In
diërs beperkte politieke rech
ten, maar de zwarte meerder
heid bleef uitgesloten van po
litieke zeggenschap. De woede
en frustratie in de zwarte wij -
ken is verhevigd door de ern
stige economische recessie.
Oppositiebewegingen ver
wachten een massale arresta
tiegolf en het verbod van tot
dusver legale bewegingen te
gen de apartheid, zoals het
Verenigd Democratisch Front
(UDF) en de zwart bewust
zijnsbeweging AZAPO.
De laatste maal dat in Zuid-
Afrika de noodtoestand werd
afgekondigd was op 30 maart
1960, negen dagen na het
bloedbad van Sharpeville,
waar 69 Afrikanen werden
doodgeschoten tijdens een
vreedzame betoging tegen de
pasjeswetten. Na de afkondi
ging van de noodtoestand
werden het African National
Congress (ANC) en het Pan-
africanist Congress (PAC), de
twee belangrijkste organisa
ties van zwarte nationalisten,
verboden. Tijdens de noodtoe
stand werden 11.279 zwarte
Zuidafrikanen gearresteerd.
De meesten werden binnen
enkele maanden vrijgelaten,
maar toen de noodtoestand op
31 augustus 1960 werd opgehe
ven, zaten nog 400 mensen
vast.
Commentaar op pagina 3
Pieter Botha
AMSTERDAM BAZEL (ANP/RTR) -
Italië wordt voor buitenlandse toeris
ten een stuk goedkoper. Dat komt om
dat de koers van de Italiaanse lire met
acht procent is gedevalueerd.
Die waardevermindering was nood
zakelijk geworden nadat de lire afgelo
pen vrijdag een enorme koersval
maakte. Het monetaire comité van de
Europese Gemeenschap kwam zondag
in spoedberaad in Bazel bijeen om zich
over de financiële situatie te beraden.
De Italiaanse regering heeft een
dringend beroep op het bedrijfsleven
gedaan de prijzen de komende tijd niet
te verhogen. Alleen dan kan een hogere
omzet worden gerealiseerd omdat de
Italiaanse produkten en diensten door
de devaluatie goedkoper zijn geworden
en beter met het buitenland geconcur
reerd kan worden.
De andere spilkoersen binnen het
Europese Monetaire Systeem (EMS)
zijn met twee procent opgetrokken. Het
gaat om de Nederlandse gulden, de
Westduitse mark, de Deense kroon, de
Franse en Belgische frank en het Ierse
pond. Deze munteenheden zijn ten op
zichte van elkaar niet gewijzigd.
Het EMS is in maart 1979 in het leven
geroepen om in de EG monetaire rust
te creëren. De munteenheden die erin
zitten mogen binnen een bepaalde
marge ten opzichte van de spilkoers in
waarde stijgen of dalen. Die marge be
draagt 2,25 procent, alleen voor de lire
geldt een marge van zes procent.
Als een munteenheid buiten die
marge dreigt te raken moet de centrale
bank van het betreffende land ingrij
pen met rentewijzigingen of met inter
ventie op de geldmarkt.
Door de devaluatie van de lire krijgt
de Italiaanse regering de gelegenheid
orde op zaken te stellen. Dat was wel
nodig ook want het gaat sinds een een
halfjaar bergafwaarts met de Italiaan
se economie. Het tekort op de lopende
rekening van de betalingsbalans werd
steeds groter omdat het land steeds
meer invoerde dan het exporteerde. De
eerste vijf maanden bedroeg dat tekort
ruim 25 miljard gulden, ruim 50 pro
cent meer dan in dezelfde periode van
vorig jaar.
Bovendien kwam er een eind aan de
daling van de inflatie. Die bedraagt
momenteel al weer 8,7 procent, geme
ten over de laatste twaalf maanden.
De reden voor de enorme koersval
van de lire is niet helemaal duidelijk.
Aan de ene kant liet de centrale bank
vrijdag weten geen lires meer op te
zullen kopen, omdat het niet meer bij
te benen was. Bovendien haalde de
centrale bank de financiële touwtjes
ten aanzien van de handelsbanken ver
der aan.
Maar daar tegenover staan berich
ten als zou de val van de lire door de
centrale bank in scene zijn gezet om op
die maniêr een aanpassing van de
EMS-spilkoers af te dwingen. De Ita
liaanse minister van Financiën heeft
dat fel ontkend, maar prmier Craxi
heeft inmiddels een onderzoek gelast
naar de omstandigheden die tot de
koersval leidden.
Rome gaat nu een economisch her
stelplan uitvoeren. Via belastingverho
gingen hoopt het kabinet het begro
tingstekort tot 150 miljard gulden terug
te brengen.
TRENTO (AFP/ANP) - Vol
gens plaatselijke autoriteiten
in Tereso in Noord-Italië zijn
bij de dambreuk van afgelo
pen vrijdag minstens 300 men
sen om het leven gekomen.
Zondagavond waren de lij
ken van 214 slachtoffers ge
borgen en werden officieel nog
40 mensen vermist.
De Italiaanse regering en
justitie zijn een onderzoek ge
start naar de oorzaak van de
dambreuk bij het dorp Stava.
Mogelijk zullen er binnenkort
arrestaties worden verricht.
Er zijn berichten dat de dam
als gevolg van zware regenval
was ondermijnd. Er sijpelde
de dagen voor de ramp al wa
ter door dam, aldus inwoners
van Stava.
Volgens de ANWB zijn er
vrijwel zeker geen Nederlan
ders onder de slachtoffers.
Twee medewerkers van de
ANWB zijn in het rampgebied
aanwezig.
■Zie ook pagina 3
Tour-winnaar Bernard
Hinault schudt de van de
ronde van Frankrijk af
scheid nemende Joop Zoe
temelk de hand op het ere
podium op de Champs
Elysées in Parijs. - fotoanp
De Breton Bernard Hinault
heeft zijn vijfde eindzege in de
Tour de France binnen. Maar
het was wel een overwinning
met een luchtje er aan. In de
eerste plaats door de combine
met de Colombiaan Luis
Herrera in de Pyreneeën en in
de tweede plaats omdat
Hinault de sterkste man uit het
peloton, zijn ploeggenoot
Greg Lemond met beloftes
voor het volgend jaar aan zich
verplichtte.
Van de Nederlanders eindigde
de 38-jarige Joop Zoetemelk
als beste. Hij bezette in het
eindklassement van zijn laatste
ronde van Frankrijk de
twaalfde plaats. Met het
afscheid van Zoetemelk lijkt de
rol in het klassement voor de
Nederlandse profs voorlopig
uitgespeeld. In de komende
jaren zullen de vaderlandse
Tour-coureurs zich
waarschijnlijk moeten
beperken tot het jagen op
etappe-zeges. Immers, met de
komst van de Colombianen is
het tijdperk van Peter Winnen
in de kop van het klassement
voorbij.
De Fransman Alain Prost heeft
de Grand Prix van het Engelse
Silverstone gewonnen. Prost
reed een tactische race. De
Braziliaan Senna reed lange
tijd op kop, maar vergde te
veel van zijn motor.
De regerend
wereldkampioenen zijspan,
Egbert Streuer en Bernard
Schnieders zegevierden in de
Grand Prix van Le Mans. Het
Assense duo benaderde
daarmee de leiders in het WK-
klassement tot op drie punten.
zie de sport-pagina's
HANDIGE
HANDDOEK
groot formaat, 60x 140 cm
Met deze bon kunt u een nieuwe abonnee
aanmelden en de handdoek zal u worden
toegestuurd.
NIEUWE ABONNtE
Naam en voorletters:
Adres:
Postcode:
I Woonplaats:
Betaling 66,30/kwartaai 22,97/maand
I DE NIEUWE ABONNEE ONTVANGT ZN KRANT
Datum van aanmelding:
Naam:
Adres:
Postcode:
Woonplaats:
IDeze bon in een open enveloppe, zonder postzegel, sturen -jajj
naar: De Stem. Antwoordnr. 112, 4800 VB BREDA.
pellen kan ook: 076-236911