Vliegtuigkapers vinden in Cuba veilige haven l Falkland Eilanden willen 'zichzelf kunnen bedruipen' De L van lu Nationale Ombudsman werkt 'traag', maar 'objectief VRIJDAG 19 JUL11985 Nationale ombudsman dr. J. Rang: Uit de jaarverslagen van de Nationale Ombudsman van de afgelopen drie jaar blijkt dat veel klachten waarover hij een rapport uitbrengt, gegrond zijn. Burgers werden dus onbehoorlijk behandeld. Suske en Wiske: Het Appie Happie en Stut D3S8TEM EXTRA Door Mark Kurlansky HAVANNA - De al veertien jaar in Cuba wo llende Amerikaan Michael Finney realiseert het zich maar al te goed: „Dit is de plaats waar ik de rest van mijn leven zal moeten doorbren gen." Hij vervolgt: „Toen ik als twintigjarige jongen in Cuba arriveerde, had ik echter nooit verwacht dat ik hier voor altijd zou moeten blijven." In 1971 was de uit San Fransisco afkomstige Finney lid geworden van de radicale zwarte beweging de Republiek van Nieuw Afrika. Sa men met nog twee andere groepsleden, Charles Hill en Ralph Goodwin, werd hij in november van dat jaar even buiten Albuquerque, New Mexico, aangehouden door een politieagent. Wie van hen het schot afvuurde, wil hij niet zéggen, maar even later lag de politieagent dood op straat. Finney, zelf zoon van een poli tieagent, besefte maar al te goed wat het bete kende om als 'politiemoordenaar' gezocht te worden. Hij was er van overtuigd dat de politie hen alle drie zonder pardon op het eerste ge zicht zou neerschieten, zoals dat wel meer in dergelijke situaties met zwarte militanten ge beurd was. Nadat hij zich enkele weken vermomd als vrouw in Albuquerque schuil had gehouden, ondernam Finney samen met Hill en Goodwin e'en laatste wanhopige poging het land te ver laten. De drie mannen kaapten een lijnvlucht van de Amerikaanse luchtvaartmaatschappij TWA, lieten de passagiers in Florida uitstap pen en bevalen de bemanning naar Havana te vliegen. Finney herinnert zich de aankomst in Hava na nog goed. Voor het eerst sinds de moord op de politieagent durfde hij de hoop te koesteren dat hij zelf zou blijven leven. Pas later begon hij na te denken over waar hij terecht geko men was. „Ik wist echt niet wat ik van Cuba kon verwachten, ik had er nooit over nage dacht", zegt hij nu. Huisarrest Na hun aankomst werden de drie voort- vluchtigen zes weken lang onder huisarrest gehouden en dagelijks twee uur lang intensief ondervraagd. Na deze periode kwamen ze te recht in wat Finney een 'kapershuis' noemt. Op dit vroegere landgoed van een rijke onder nemer woonden op dat moment al zo'n 35 vliegtuigkapers. In de daaropvolgende jaren groeide hun aantal uit tot zestig, herinnert Finney zich. Op een man of acht, negen na, waren alle bewoners zwart. Finney had niet veel op met zijn collega-luchtpiraten, die vol gens hem 'psychopaten' en 'misdadigers' wa ren en bij wie alle politieke motivatie ontbrak. De meeste kapers zijn uiteindelijk toch te ruggekeerd naar de VS om daar terecht te staan. Alleen Finney, zijn partner Hill en drie andere kapers zijn in Cuba achtergebleven. Goodwin is in 1973 verdronken. „In het begin probeerde ik voortdurend hier weg te komen", zegt Finney. „Ik wilde naar Tanzania, Guinea- Bissau of een ander land, maar het liep alle maal op niets uit." In 1983 gaf de Cubaanse regering Finney en Hill driehonderd dollar en een vliegticket voor Jamaica. De douane van het vliegveld op Ja maica twijfelde echter aan het verhaal dat de twee mannen verzonnen hadden: ze deden zich voor als Amerikaanse touristen die hun pas poorten kwijt waren geraakt. Gelukkig voor de twee gezochte vluchtelingen gebeurde dit in het weekeinde, en hadden de Amerikaanse autoriteiten toen ze geconfronteerd werden met het verhaal geen zin alles na te trekken. Stuur ze maar weer terug naar waar ze van daan komen, werd er gezegd. Terug naar Cuba dus. Vrijwillig Finney is best tevreden met zijn gedwongen nieuwe vaderland en beschouwt het socialisme als mogelijk de enige oplossing voor de we reldproblemen. Hij zegt echter ook naar huis te willen en heeft daar best vijf jaar in een Ame rikaanse gevangenis voor over. De moeilijk heid is dat het hem waarschijnlijk veel meer dan vijfjaar zou kosten. „Ik heb veel over de dood nagedacht toen ik jong was, omdat ik besefte dat ik een gevaar lij k leven leidde. Ik heb echter nooit bij de mo gelij kheid van deze vrijwillige verbanning stilgestaan, bij het feit dat ik niet naar huis te rug kan keren." Het is pas het laatste jaar dat Finney aan dit idee is gaan wennen. Na tien jaar lang van het ene hotel in Havana naar het andere gezwor ven te hebben er is een groot gebrek aan woon ruimte in de stad heeft hij in januari een etage in het pittoreske oude stadsgedeelte toegewe zen gekregen. Finney en Hill staan ook op het punt aan een nieuwe carrière als tolk te begin nen, na jarenlang zwoegen in de laagste baantjes. De Cubaanse nationaliteit hebben ze echter niet aangenomen. „Ik zou nooit een ech te Cubaan kunnen worden", aldus Finney. Hij heeft echter grotendeels precies dezelfde rechten als zijn Cubaanse medeburgers. De laatste twee jaar is het leven voor hem en de meeste Cubanen ook een stuk aangenamer ge worden. Er zijn meer gebruiksartikelen te ver krijgen en de huisvesting en voedselvoorzie ning is ook verbeterd. Tijdens het interview blijkt dat Finney soms grote moeite heeft de juiste Engelse woorden te vinden. Zijn specifieke zwarte dialect is min stens tien jaar uit de tijd en hij informeert be langstellend naar de grote Amerikaanse jazz musici van vijftien jaar geleden. Dat hij zijn familie heeft moeten achterlaten gaat hem nog het meest aan het hart zijn ouders, zijn vrouw, waarvan hij inmiddels gescheiden is, hun dochtertje. De communicatie verloopt moei zaam en zijn moeder is het enige familielid dat ooit een visum voor een kort bezoek aan Cuba heeft gekregen. Copyright The Guardian/De Stem Klacht over ambtenaar of agent vaak gegrond Van een onzer verslaggevers DEN HAAG - 'Agenten logen over hun eigen snelheid bij een ongeluk'. Dat consta teerde de Nationale Ombudsman dr. Rang onlangs na een klacht van een vrouw over de afwikkeling van een aanrijding. Met zo'n uitspraak wordt weer eens bewezen wat wat velen voor onmogelijk houden: klachten van burgers over rijksambtenaren (van politie-agent tot minister) worden serieus bekeken en het eind oordeel kan heus nadelig voor de ambtenaar uit vallen. Sinds 1 januari 1982 kan men met dergelijke klachten terecht bij de Nationale Om budsman, niet te verwarren met 'de Consumentenman' ook wel 'ombudsman' Frits Bom van de VARA ge noemd. Frits Bom houdt zich vooral bezig met klachten van consumenten over pro- dukten, bijvoorbeeld proble men rond de garantie. Door persoonlijk met de leveran cier contact op te nemen over de klachten, en soms te dreigen met (negatieve) pu bliciteit, kan Frits Bom heel wat mensen op korte ter mijn helpen. Maar veel ver der strekt zijn arm niet. (Frits Bom en zijn team zijn telefonisch bereikbaar bij de VARA, 035-711911). De Nationale Ombuds man, die open staat voor klachten van burgers over alle rijksambtenaren, heeft met geen enkele organisatie binding. Hij wordt benoemd door de Tweede Kamer en is volstrekt onafhankelij k. Uit de jaarverslagen van de Nationale Ombudsman van de afgelopen drie jaar blijkt dat veel klachten waarover hij zich buigt, en waarover hij een rapport uitbrengt, gegrond zijn. Burgers werden dus onbe hoorlijk behandeld. In 1984 bijvoorbeeld wer den 182 rapporten uitge bracht over klachten, daar van waren 128 gegrond. In totaal ontving de Nationale Ombudsman vorig jaar ruim 2200 schriftelijke klachten, waarvan 129 uit Limburg. De meeste indie ners werden doorverwezen naar andere instanties, om dat de ombudsman wat het soort klacht betreft 'niet be voegd' was. Bij de in behandeling ge nomen klachten werd het meest over het ministerie van Financiën geklaagd, dan volgde Justitie en op de derde plaats de burgemees ters als hoofden van de poli tie. Doolhof Voorts kreeg de ombuds man in 1984 duizenden tele fonische verzoeken om in formatie. Wat dit laatste aangaat, aldus persvoorlich ter Sjef van Woensel, heeft de ombudsman vooral een verwijzende functie. De Ombudsman maakt de men sen wegwijs in het doolhof van instanties. „We funge ren dan als een soort vang net", zegt Van Woensel. Een aantal klachten wordt volgens de woord voerder 'tussendoor opge lost': als de Ombudsman zich met een klacht gaat be zighouden, draait de desbe treffende ambtenaar of diens chef soms al bij, en krijgt de klager alvast zijn recht ofschoon de procedure nog maar nauwelijks is ge start. Elk jaar brengt de om budsman verslag van zijn werk uit aan het parlement en de ministers. Zonodig kan het parlement dan een mi nister of staatssecretaris ter verantwoording roepen over zijn gedrag of dat van zijn ambtenaren en aandringen op maatregelen om klachten in de toekomst te voorko men; of om wetten en rege lingen aan te passen in het belang van de burger. Klachtenbureau Voor zijn werk beschikt de Nationale ombudsman over een bureau waar zo'n vijftig mensen meewerken aan het afhandelen van de klachten. In maart dit jaar ontving de ombudsman de tienduizendste schriftelijke klacht. Bij de Nationale Ombuds man kunnen klachten wor den ingediend over gedra gingen van alle ambtenaren voor wie een minister ver antwoordelijk is en over de politie. Dus over ambtena ren van de rijkspolitie en de gemeentepolitie en ambte naren die werken op minis teries en andere rijksdien sten. Rijksdiensten zoals de PTT, de arbeidsbureaus, de belastingdiensten, inspecties voor de volksgezondheid, de rijksdienst voor het wegver keer, het centraal bureau rij vaardigheidsbewij zen, het algemeen burgerlij k pensioenfonds en de centrale directie studiefinanciering. De Nationale Ombuds man mag geen klachten on derzoeken over lagere over heden zoals waterschappen, provincies en gemeenten en de ambtenaren die daar werken. Dus klachten over bijvoorbeeld sociale dien sten of een dienst volkshuis vesting kan hij niet behan delen. Ook kunnen geen klach ten worden ingediend over instanties die niet behoren tot de overheid: zoals be drijfsverenigingen, het GAK, de raden van arbeid, ziekenfondsen, ziekenhui zen, artsen, rechters, advo- caten, notarissen en verze keringsmaatschappijen. Over de meeste van deze in stanties kan wel bij een an dere instantie een klacht worden ingediend. Wie niet weet welke instantie, wordt door het bureau verder ge holpen. De ombudsman is overi gens zelf van mening dat ook de lagere overheden tot zijn werkterrein behoren. Mogelijk dat hierover nog in de loop van dit jaar een be sluit wordt genomen door het kabinet. Geklaagd kan worden over de manier bijvoorbeeld waarop ambtenaren hun werk hebben gedaan en ook over het resultaat van dat werk. Dus of zij iemand cor rect te woord staan, op tijd antwoord sturen, voldoende informatie geven, en of zij de wetten en voorschriften goed hebben toegepast en uitgevoerd. Bij de Nationale Ombuds man kan geen beklag wor den gedaan over het alge meen regeringsbeleid en evenmin over de inhoud van wetten, voorschriften en re gels. Daarvoor moet men zich tot de regering wenden. Wat doet de ombudsman met een bij hem ingediende klacht? Allereerst kijkt hij of hij wel bevoegd is om een onderzoek in te stellen. Is dit niet het geval dan laat hij dit aan de klager weten in een brief waarin staat waarom hij niet bevoegd is en tot wie hij of zij zich eventueel wel kan wenden. Is de ombudsman wel be voegd, dan krijgt de minis ter die verantwoordelijk is voor de rijksdienst of de ambtenaar waarover ge klaagd wordt gelegenheid op de klacht te reageren. Of de reactie wordt gevraagd aan de burgemeester als het gaat over de gemeentepoli tie. Als de klacht gaat over een individuele rijksambte naar of politieambtenaar, dan krijgt ook die gelegen heid zijn of haar visie op het gebeurde te geven. Hierop kan de klager dan weer rea geren. Zonodig vindt dit „hoor en wederhoor" enkele keren plaats. Ook kan de Ombudsman deskundigen en getuigen raadplegen en ter plaatse een onderzoek instellen. Als het onderzoek is afge rond, worden alle uitkom sten op papier gezet, waarna de betrokkenen nog één keer gelegenheid krijgen te rea geren. Daarna wordt het eindrapport gemaakt. Aan het slot geeft de Ombuds man zijn oordeel of er be hoorlijk of niet behoorlijk gehandeld is en zonodig doet hij een aanbeveling om ge maakte fouten te herstellen en/of om soortgelijke klach ten in de toekomst te voor komen. Dit eindrapport is openbaar. Het is geen supersnelle procedure - vaak zijn er maanden mee gemoeid - maar ze is wel objectief. En iedere klager krijgt zeker antwoord. Het behandelen van de klacht en het instellen van een onderzoek kost geen geld. Een klacht moet schriftelijk worden inge diend voorzien van naam, adres en eventueel telefoon nummer. Het beste is kort en duide lijk te schrijven wat er ge beurd is, wanneer, over wel ke overheidsinstantie of ambtenaar er klachten zijn en waarom. De kwestie waarover geklaagd wordt, mag niet langer dan een jaar geleden hebben plaatsge vonden. Buitenlanders mo gen in hun eigen taal schrij ven. Het adres: De Nationale Ombudsman, Postbus 30200, 2500 's-Gravenhage. Het te lefoonnummer is 070-898989. ■s jrIJDAG 19 JUL11985 Het enige opstandige geluid, waarmee de Britse mil- tairen op de Falkland Eilanden anno 1985 te maken krijgen, is dat van een verontwaardige walrus. - fotoub Door John Ezard PORT STANLEY - Na de invasie en bezetting van de Falkland Eilanden in 1982 door Argentinië en de over gave van de Britse gouver neur Rex Hunt bemerkte staatssecretaris van finan ciën, Harold Rowlands, dat hij min of meer de leiding had van wat Argentinië over had gelaten van de re gering van de Falkland Eilanden. Gedurende de Argentijnse bezetting wist deze Row lands de eilanden met onopvallende maar moedige hand te besturen en wat de eilandbewoners zich drie jaar later nog altijd met plezier herinneren wasde manier waarop hij generaal Benjamin Menéndez, die benoemd was tot de Argentijnse gouverneur van de Islas Malvinas, uit de schatkist van de eilanden te houden. Volgens de plaatselijke overlevering kreeg generaal Menéndez geregeld te horen: 'Oh dear, ik heb de sleutel van de kluis weer thuis laten liggen', of 'Het is wat druk vandaag, kan je morgen niet terugkomen?' Waar of niet, in ieder geval slaagden de bezetters - die in dit opzicht hun best deden de mysterieuze cultuur en gang van za ken op de eilanden te respecteren - er niet in dit Anglo- Saksische standpunt van 'kom morgen nog maar eens' te doorbreken. Wat er toen in de schatkist van de Eilanden zat, was echter waarschijnlijk niet eens voldoende om twee heli copters of Exocet-raketten te financieren, laat staan de kosten te dekken die er jaarlijks aan het onderhoud van deze toestellen verbonden zijn, of de kosten van de hoe veelheid munitie die dagelijks over de eilanden werd af geschoten. En het was zeker nog geen honderdste van het bedrag dat er jaarlijks nodig is om een Brits garnizoen op de Falkland Eilanden te onderhouden. In de schatkist bevinden zich de met moeite bij elkaar geschraapte inkomsten van de Falkland Eilanden, die de weinige openbare overheidsinstellingen van het eiland draaiend moeten houden en er voor moeten zorgen dat de eilandbewoners het hoofd boven water kunnen houden. Er mag dan in 1986 per eilandbewoner ruim vier miljoen gulden aan defensie zijn uitgegeven: het gemiddelde in komen per familie bedraagt slechts ongeveer zeventien duizend gulden per jaar. De inkomsten voor eilanden be dragen jaarlijks zo'n achttien miljoen gulden. Het nieuwe Mount Pleasant vliegveld (een project dat ruim een miljard gulden heeft gekost) en de huisvesting van de Britse troepen heeft 2000 Britten op de Falkland Eilanden aan het werk geholpen en indirect nog eens voor twaalf duizend banen in Groot-Brittannië gezorgd. Het grootste gedeelte van het geld dat met de projecten gemoeid is, komt echter niet ten goede aan de economie van de Falkland Eilanden, maar wordt in Groot-Brittan- nië of elders uitgegeven. Hoge huur Mally Spinks woont in een van de huizen die na het conflict met Argentinië werden gebouwd om de verwoes te woningen te vervangen. Hoewel het volgens haar eigen zeggen het beste en warmste huis is waar ze ooit in heeft gewoond, kan ze de huur van ongeveer 350,- per maand eigenlijk niet betalen. Haar echtgenoot verdient 320,- per week en aangezien dagelijkse levensbehoeften duur zijn - een brood of een blikje gecondernseerde melk kost al gauw zo'n vier gulden - probeert Mally daarom wat extra's te verdienen met schoonmaken, wat haar onge veer 7,50 per uur oplevert. Hoewel ze nu meer tevreden is met haar bestaan dan voor de invasie - 'Met het leger hier voel ik me minder eenzaam dan vroeger' - heeft ze af en toe wel heimwee naar de kleinkinderen in Groot-Brittannië. Maar een vliegretourtje a negenduizend gulden kan deze familie zich niet veroorloven en lenen willen ze niet. Voor andere bewoners heeft de komst van de eerste bank op de Falkland Eilanden een duidelijke verande ring in hun traditionele financiële gewoonten veroor- f zaakt. Deze mensen, die grootgebracht zijn volgens de principes van sparen en contant betalen, zijn plotseling overgegaan tot het sluiten van leningen voor CV-instal- laties, nieuwe bedradingen, verbouwingen en andere huiselijke verbeteringen die vroeger nooit aan bod kwa men. De leningen op kleine én op grote schaal, zoals bijvoor beeld het financieren van een boerderij, worden be schouwd als een duidelijk teken van politiek en econo misch vertrouwen in de toekomst van de eilanden op kor-" te termijn. Het verstrekken van hypotheken, waar veel eilandbewoners op hopen, zou een blijk zijn van vertrou wen in de toekomst op langere termijn. Op dit moment', durft de bank dat risico nog niet te nemen, hoewel de za-1 ken volgens manager Alan Parry goed lopen en de bank^, 25 miljoen in deposito heeft. Geen schulden In de economie van de Falkland Eilanden is er eigen-?: lijk nooit plaats geweest voor het maken van schulden. De begroting moest altijd sluitend zijn, gezien de afhan kelijke positie waarin de Falkland Eilanden zich bevin- i den. Mocht er een economische crisis uitbreken, dan lo pen de eilanden immers het gevaar dat de regering in Whitehall het interne bestuur over zouden nemen. Toen Harold Rowland in 1972 tot staatssecretaris van financiën benoemd werd, liet zijn voorganger de boodschap achter^ dat hij vreesde „dat we binnen twee jaar een volledig ge subsidieerde kolonie van de overheid zullen zijn."- - Zover is het nooit gekomen, maar ook dit jaar dreigde er een tekort op de begroting te ontstaan, voornamelijk als gevolg van de extra kosten die werden gemaakt bij de naoorlogse heropbouw en uitbreiding. Het tekort werd echter op het nippertje gedicht door de inkomsten uit de havengelden, die buitenlandse vissersboten in de wateren- rond de Falkland Eilanden moeten betalen. „We leven nu van dat geld", zegt Rowland en dat is ook de reden waar om men Groot-Brittannië gevraagd heeft een vangstbe perking voor de hele zone rond de Falkland Eilanden in te stellen. De inkomsten uit het verlenen van visvergunningen voor buitenlandse vissers zouden de ontwikkeling van landbouwprojecten op de eilanden kunnen versnellen en men zou zelfs een begin kunnen maken met het terugbe talen van tenminste een gedeelte van de defensieschuld. Zoals Harold Rowland zegt: „Het geeft een gevoel van trots, wanneer je jezelf kan bedruipen." Copyright The Guardian/De Stem limn Strikt nodig zijn ze niet. jan Soldaat moet het op biuak doen met onderzijn slaapzak en grondzeiltje een droge sloot of een laag dennenaalden. Maar onze ledematen zijn zo ver wend met elektrische on derdekens en verstelbare lattenbodems, dat wij graag een indrukwek kende beddenbedoening met ons meeslepen. Het luchtbed ligt daarin cen traal. Daar hebben we een soort haat-liefde-verhou ding mee. Stampend pompen wij er 60 tot 125 liter lucht in en verwachten levenslan ge trouw, vooral 's nachts. Maar evengoed bejegenen we dat onontbeerlijk luchtmatras wreed door ermee in zee te gaan, er dik ingevet op stenige strandjes op te gaan lig gen zonnebraden enzo voorts. Stuk voor stuk moordaanslagen. En dan nog verbaasd zijn, dat dat voorgevormde bedje 's nachts leegloopt en in een marteltuig verandert. Eigen schuld harde bult. Van vroeger herinnert de doorgewinterde kam peerder zich de tedere zorg van volstuiven met talkpoeder, drooghouden en gewiekst opvouwen. Die tijd is zeker voorbij? De vooruitgang heeft het luchtbed vast en zeker on kwetsbaarder gemaakt dankzij slimme kunst stoffen? D.de Bruin, directeur van de Edese groothan del/importeur van (onder veel meer) recreatie-arti kelen lvra Nederland, heeft zijn kamer vol ste vig opgepompte lucht bedden gehaald. Zo te zien niets nieuws onder de zon. „Klopt. Het favo riete materiaal is nog al tijd berubberd katoen. Nee, niet belubberd. Dat ligt niet lekker. Er zit geen ontwikkeling in. Al leen is de produktie ver schoven naar de goedkope landen. Er zijn ook pvc (plastic) luchtbedden, maar dat is speelgoedspul met een korte levens duur." 35 te hard m Lekf met Kosten En hel rug zi, trasbec Maar d gelaste veel pomp hard soort b De l persoo naar soons? twijfel teur gr lui br grootte klachti Bij kan e 10-15 vroege wolkje heilzaa rubber uit en oppom en ligt je heu ken is Het tussen liezen, prefert van ci kampe matrat ker k een 1 rubber een sl schuin dan folie. Voo beddei eigen punti( Wat kunne vacy toch knalle een Groot knikt het ni zen is Een k ben u 'we las ën op ons grijns ook n zegge r Per jaar worden in ons land 300.000 luchtbedden afgezet; daar zit niet het plastic opblaasspul bij. Dat laatste ligt voor een tientje of nog minder in de winkel. Een berubber- de 5-baans uit Polen, Tsjechoslowakije of het Verre Oosten is voor f 25- IllllllllllllllllIIIllllll (Brrr! VU etn houdt it veer n rthtdml tltllt int wttrnnr de lal K K4N OPOITKLEINË KARRETJE VAN A3SS5 3'JM NIET-EU-TRAPPEW maar 'T-ba- uoeFT AiëöEZD IM F&CÜ&, k MET DE R£< O^lN'SJE K

Krantenbank Zeeland

de Stem | 1985 | | pagina 14