even.
UITBLAZEN
Reagan slaagt er niet in verzet op
Filippijnen 'communistisch' te maken
Dure dollar richt
zware schade aan
economie VS aan
Iraanse geestelijken
uiten meer en meer
kritiek op Khomeiny
Verzet wetenschap in VS tegen Star Wars groeit
Nede
KABINET
Teugels iets c
Geen werk
Vakantie
rond 1950
KOERSVERLAGING KAN
INFLATIE AANWAKKEREN
'Technisch twijfelachtig en politiek onverstandig'
WIMKOCK
DINSDAG 16 JUL11985
ACHTERGROND
Volksverzet
Hulp inroepen
'Sji'itische horden plaatsen de islam in een slecht daglicht'
DINSDAG 16 JUL11981
Hoogste uitvoer
DE STEM CO
VAKANTIE. Daar
hoefden we ons rond
1950 nooit zorgen
over te maken. Vakantie
werk bestond al wel. Bij
ons was dat voornamelijk
frambozen plukken. Om
dat m'n makkers het de
den, heb ik me ook een
keer bij de tuinder gemeld. Nog
geen halve dag hield ik het vol.
Ik bleek niet het soort geduld te
hebben om systematisch te
kunnen plukken. Ik plukte te
hooi en te gras zodat er te veel
bleef zitten en m'n korf maar
niet vol raakte. Bovendien was
het lang niet zo gezellig als ik
had verwacht. Er moest flink
worden doorgewerkt. De tuin
der, die zei dat hem het geld
ook niet op de rug groeide, lette
daar onafgebroken op. Praten
en lachen was in zijn ogen het
zelfde als niets uitvoeren.
Achteraf denk ik dat het
'vakantiewerk' van rond 1950
voor de meesten weinig van
doen had met vakantieplannen.
Vakantiewerk betekende eerder
welkome extra inkomsten voor
gezinnen die het meestal lang
niet zo breed hadden als ze
groot waren. Er kon een dagje
uit vanaf maar verder ging het
frambozengeld vermoedelijk op
aan uitrusting voor het nieuwe
schooljaar. Trouwens wie ging
er rond 1950 met vakantie? Al
leen als je geluk had en familie
of goede kennissen had wonen
in interessante plaatsen kon je
thuisblijvers met stomheid
slaan met je verhalen over verre
reizen.
Ik had dat soort geluk. Een
oom en tante die in een voor
stad van Antwerpen woonden,
een oom en tante in Eindhoven
en kennissen in Rotterdam,
overgehouden van de oorlogs
winter toen een lid van die Rot
terdamse familie, door de Ame
rikanen bevrijd uit een Zuid
duits werkkamp, hier de bevrij
ding van het westen afwachtte.
Dat Rotterdamse jongens mij
tijdens mijn vakantie onveran
derlijk aanspraken met „hé
Brabantse heikneuter" hoefden
mijn' vriendjes thuis niet te we
ten. Zij hoorden slechts verha
len over Blijdorp en de Cool-
singel, de Cineac en de Maas
tunnel.
Probleemwijk
Het zal Kerstmis '48 of '49
zijn geweest. Het was uitzon
derlijk zacht weer. Ik kreeg op
eens zin om naar Rotterdam te
gaan. Een telefoontje leerde dat
ik welkom was. Ik ging op de
fiets. Over Breda, de lange weg
naar Moerdijk, een nog saaier
stuk naar Dordrecht en verder.
Apetrots dat ik zonder te vra
gen de weg wist te vinden naar
de buurt die ik toen zo gezellig
vond en waarvan ik niet kon
vermoeden dat ik die dertig
jaar later in de krant zou tegen
komen als 'probleemwijk'.
Toen ik tien dagen later terug
fietste naar huis vroor het dat 't
kraakte. Thuisgekomen moes
ten ze me van de fiets helpen en
duurde het wel een kwartier eer
ik rechtop kon staan. Volgens
m'n moeder huilde ik van de
kou, maar dat kan ik me niet
meer herinneren. „Dat die
mensen je met zulk weer heb
ben laten gaan", zei ze boos. Ik
weet nog dat ik het in stilte op
nam voor 'die mensen'. Toch
was dat m'n laatste vakantie in
Rotterdam.
Rotterdam, Antwerpen,
Eindhoven. Achteraf kun je
zeggen dat deze vakantiebe
stemmingen een ontwikkelings
fase in mijn vakantiegeschiede-
nis markeren. Ik mocht alleen
weg. Met de fiets of met de 1
trein, maar logeerde onder ver-
trouwd toezicht van ooms en
llllillllillllllllllllllllllllllllllllIlllllllllllllllllllllllllllllllllllllliliiiiillllllllllllllllllllllllllJIIIIIIlË
tantes die toevallig ook nog
eens veel tijd konden steken in
het vermaken van hun logé's.
Maar ook daarvoor al, toen het
nog oorlog was, ging ik echt
met vakantie. Ik logeerde dan
bij een boerenfamilie, vrienden
van mijn ouders. Het was nog
geen half uur fietsen van mijn
ouderlijk huis, maar ik was er
in een andere wereld.
Uitputtend
Het was altijd oogsttijd. Ik
hielp. Schoven rapen, tegen el
kaar zetten en op wagens laden.
Ik sjouwde veel maar werkte
niet echt. Dat werd ook niet
van me verwacht. Maar ook het
doen alsof, het nabootsen van
de inspanningen van de oude
ren, was uitputtend genoeg.
Grijs van het stof zat Ut bo
venop de wiebelende tas van de
laatste wagen van de lange dag.
De zon begon onder te gaan.
Diep beneden me hoorde ik de
knecht vloeken tegen het paard
dat, aangespoord door de
neerkletsende teugels, van rit
me veranderde. Af en toe wer
den er wat goedmoedige
scheldwoorden uitgewisseld
met ook zo'n jonge nietsnut bo
venop een passerende wagen
met rogge. Met voldoening
keek ik naar de talloze roze
schrammetjes op armen en be
nen, veroorzaakt door aren,
raspend als fijn schuurpapier.
De schrammetjes gaven me het
gevoel de dag wél te hebben be
steed.
Konijnen
Geurend naar groene zeep
verzamelde het manvolk zich
onder de veranda. Door het
open keukenraam werden bor
den met dampende stamppot
aangereikt. Er werd smakkend
dus smakelijk gegeten. „Hier
neem nog 'n bord", hield de
boerin aan, „jij moet er nog van
groeien." Maar ik hield liever
wat ruimte vrij voor een extra
bord warme karnemelkse pap
met stroop. Nagenietend zaten
we te kijken naar de rode hori
zon, waar de zon was onderge
gaan. De wolken pijptabak
dienden om de muggen op 'n
afstand te houden, zeiden ze. Ik
was trots en gelukkig dat Ut bij
die sterke mannen mocht zit
ten, maar de boerin maakte er
steeds weer een einde aan. „Ik
heb je moeder beloofd dat ik je
op tijd naar bed zou sturen.
Vort!" En vort ging ik. Soms
droomde ik dan over de zielige
konijnen die zich vergeefs pro
beerden schuil te houden in dat
laatste, onverbiddelijk kleiner
wordende, stukje ongemaaid
graan. Op het allerlaatst vlucht
ten ze zigzaggend het open veld
op. Sommige liepen in blinde
paniek recht in de messen van
de maaimachine. Omdat de
boer een weidelijke jager was
werd de dieren, die erin slaag
den heelhuids langs de maai
machine te komen, in elk geval
het lot bespaard doodgeknup
peld te worden. Het was een
gemakkelijke en veel gehanteer
de manier om een konijn te ver
schalken, maar het mocht niet
van de boer. Die ging er 's-za-
terdags liever op schieten.
(Wordt vervolgd).
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M Brader.
Hoofdredactie L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda.
Postadres: Postbus 3229,4800 MB Breda
076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850.
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, 01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957.
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150.
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden:
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand; 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar.
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573.
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur);
Rubrieksadvertenties 't Kleintje 076-236882.
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur 076-236394/236911
dg r"j b kolgfipq
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447.
NCBrek. 230301584-Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA 2
Door Robert Why mant
IN ZIJN poging het
Amerikaanse Congres
over te halen president
Marcos van de Filippij
nen meer militaire hulp
te sturen, zal het presi
dent Reagan niet goed
uitkomen dat zijn in
lichtingendienst geen
bewijs heeft kunnen
vinden dat het nog
steeds groeiende verzet
op de Filippijnen steun
vanuit het (communisti
sche) buitenland ont
vangt.
Zolang dat bewijs name
lijk uitblijft, zal het Ameri
kaanse Congres waarschijn
lijk blijven weigeren het plan
van president Reagan goed te
keuren om in 1986 president
Marcos honderd miljoen dol
lar aan militaire hulp te ge
ven vier maal zoveel als de
Filippijnse president op dit
moment ontvangt.
De vele berichten over cor
ruptie en over de ondoelma
tigheid en wreedheid waar
mee de regering-Marcos de
orde en het gezag tracht te
handhaven, doen het voorstel
van de Amerikaanse presi
dent bovendien ook geen
goed. Volgens een verontrus
te Amerikaanse regerings
functionaris beschouwen
veel Filippinos het binnen
landse verzet tegenwoordig
als 'een goede zaak, omdat
het tegen Marcos gericht is.
Voor hen zijn de regerings
troepen de slechterikken'.
In een poging deze situatie
te veranderen, vlogen enkele
topfunctionarissen uit de VS
waaronder CIA-chef Wil
liam Casey begin dit jaar
naar Manilla om president
Marcos op het hart te druk
ken de regeringstroepen op
peil te brengen en rechtvaar-
President Marcos pro
beert de Amerikanen
ervan te overtuigen dat
het verzet op de Filip
pijnen door communis
ten geïnspireerd is.
Amerikaanse deskundi
gen zijn ervan over
tuigd, dat het leger van
Marcos dat verzet niet
aan kan. - fotoupi
dige verkiezingen uit te
schrijven. Dit zou de oproer
kraaiers de mond moeten
snoeren en Marcos de goed
keuring van het Amerikaan
se Congres opleveren. 'Het is
echter niet gemakkelijk pre
sident Marcos te adviseren.
Je kan een hoop suggesties
doen, maar je wordt al gauw
van bemoeizucht beschul
digd', aldus een van de top
functionarissen.
Volgens de Amerikaanse
bezoekers heeft het verzet op
de Filippijnen zo langzamer
hand echter nationale pro
porties aangenomen. Defen
siespecialist Richard Armi-
tage verklaarde een paar
maanden geleden tegenover
een commissie van het Con
gres dat het Nieuwe Volksle
ger van de rebellen binnen
een paar jaar de militaire ba
lans in haar voordeel zou
kunnen doen doorslaan.
Vorig jaar verklaarde de
commandant van de Ameri
kaanse marine in de Stille
Oceaan, admiraal William
Crowe 'verontrust' te zijn
over de schamele prestaties
van de Filippijnse regerings
troepen. Hij stelde voor een
Amerikaans-Filippij nse
commissie op te richten, die
een militair antwoord op het
verzet zou moeten uitstippe
len. Zijn plan riep ogenblik
kelijk herinneringen op aan
gelijksoortige organisaties in
de jaren zestig, vlak voordat
de enorme golf Amerikaanse
troepen in Vietnam gepompt
werd.
Amerikaanse regerings
functionarissen zijn bijzon
der gevoelig voor het trekken
van dit soort vergelijkingen
tussen Vietnam en de Filip
pijnen. Aan het begin van de
jaren zeventig kwam bij
voorbeeld aan het licht dat
Amerikaanse commando's
hun kennis van verzetsbe-
strijding gebruikten bij de
training van Filippijnse re
geringstroepen. Klaarblijke
lijk zeer beducht voor publi
citeit liet de toenmalige
Amerikaanse ambassadeur
in Manila de oefeningen sta
ken.
In juni van dit jaar kwa
men de speciale Amerikaan
se troepen die op de Filippij
nen gelegerd zijn weer in het
nieuws. Een Filippijnse pro
fessor verklaarde tegenover
journalisten dat de Filippijn
se bases van de Amerikaanse
marine en luchtmacht - Spe
cial Unit Warfare One en
First Special Operations
Squadron - 'gespecialiseerd
waren in directe militaire in
terventie' en ingezet konden
worden bij een toekomstige
Amerikaanse interventie in
de Filippijnen. De Ameri
kaanse ambassade ant
woordde hierop dat noch de
door de professor genoemde
afdelingen, noch andere
Amerikaanse legereenheden
ooit betrokken waren ge
weest 'bij militaire operaties'
op de Filippijnen. Feit is ech
ter dat er in de Filippijnen
speciale anti-guerrilla com
mando's getraind worden,
die, indien nodig, ingezet
kunnen worden.
President Marcos heeft on
langs in een tv-interview ge
zegd dat hij zich zou kunnen
beroepen op het uit 1951
stammende defensieverdrag
tussen Washington en Mani
la 'wanneer de infiltratie en
het verzet zo groot worden
dat de zaken uit de hand
dreigen te lopen'. Dat zou be
tekenen dat hij het Ameri
kaanse leger te hulp kan roe
pen.
Washington voelt hier ech
ter weinig voor. Het is zeer de
vraag of het Amerikaanse le
ger zich in het probleem van
het Filippijnse verzet zou
willen mengen, vooral omdat
enig bewijs van actieve bui
tenlandse steun aan het ver
zet ontbreekt en het om een
zuiver binnenlandse aange-
legeheid lijkt te gaan.
Volgens het Nieuwe Volks
leger van de rebellen zelf is
ongeveer negentig procent
van hun wapenvoorraad
buitgemaakt op de Filippijn
se regeringstroepen. 'Hoe
meer geweren Amerika aan
de regering hier verkoopt,
hoe beter bewapend het
Volksleger zal zijn', aldus een
sympathisant van de rebel
len. Onder Amerikaanse de
fensie-deskundigen heerst
het sterke vermoeden dat de
Filippijnse regeringstroepen
het Volksleger van de rebel
len zonder Amerikaanse mi
litaire hulp niet onder con
trole zal kunnen brengen,
laat staan kunnen verslaan.
Wanneer er een reden ge
geven moet worden voor de
Amerikaanse steun aan Mar
cos' strijd tegen de rebellen,
dan is het dat deze rebellen
'verstokte communisten' zijn
de woorden van een ambas
sade-lid en dat er belangrijke
Amerikaanse belangen op
het spel staan. De twee eer
der genoemde Amerikaanse
bases zijn van 'essentieel be
lang' voor de Amerikaanse
strategie in de Indische en de
Stille Oceaan en moeten als
tegenhanger dienen voor het
groeiend aantal Russische
militairen in Vietnam. Het
nieuwe Volksleger heeft ech
ter gezworen de 17000 Ameri
kaanse militairen naar huis
te zullen sturen. Ze mogen
terugkomen, 'maar dan als
toeristen', aldus een officiële
publikatie van het Volksle
ger.
Ondertussen is het aantal
Amerikaanse trainingspro
gramma's voor de Filippijnse
regeringstroepen opgevoerd
en zijn er meer Amerikaanse
militaire adviseurs paar Ma
nila gestuurd. Vooral aan
communicatie en logistiek,
twee gebieden waarop de Fi
lippijnse defensie bijzonder
inefficiënt is, zal veel aan
dacht besteed worden. Het
Amerikaanse gezichtspunt is
echter dat alle inspanningen
om het verzet te bestrijden
slechts succes zullen hebben,
wanneer er militaire hervor
mingen komen en de rege
ring probeert een einde te
maken aan de sociale en eco
nomische problemen van het
land.
Copyright The Guardian/De Stem
Door Steven Rosenfeld,
Associated Press
DE DURE dollar, vol
gens velen de reden van
de zware crisis in de
Amerikaanse industrie,
maar ook van de beteu
geling van de inflatie,
lijkt definitief op zijn
retour. De afgelopen vijf
jaar heeft de Ameri
kaanse munt steeds
nieuwe koersrecords ge
broken.
Sinds de laatste piek in fe
bruari is de koers van de dol
lar tegenover de belangrijk
ste andere valuta's op het
ogenblik ruim 15 procent ge
kelderd en weer op het ni
veau gekomen van midden
vorig jaar. Maar zelfs als die
koersdaling doorgaat mag
niet worden gerekend op een
snel herstel van de schade die
de dure dollar heeft aange
richt aan de Amerikaanse
economie door een ongeëve
naard tekort te scheppen in
de handelsbalans met het
buitenland, menen deskundi
gen.
'We gaan in de goede rich
ting, maar er zal geen snelle
verandering komen die soe
laas biedt aan die sectoren
van de economie waar de
laatste jaren de hardste
klappen zijn gevallen', oor
deelt Lawrence Kreicher,
econoom van de vooraan
staande bank Irving Trust.
Hij vreest zelfs dat een da
lende dollar de inflatie weer
zal aanwakkeren.
Toen de dollar in 1979 aan
zijn opmars begon leidde dat
tot een stroom van relatief
goedkope importprodukten
in de VS waardoor de Ameri
kaanse produktiebedrijven
zowel uit de binnen- als bui
tenlandse markten werden
geprijsd. Positief bijver
schijnsel was dat de inflatie
die in 1979 nog 13,3 procent
bedroeg daalde tot 4 procent
in 1984.
De dollar staat al ruim 4
maanden onder druk, maar
is volgens een becijfering van
de Federal Reserve Board
(het stelsel van Amerikaanse
centrale banken) nog altijd 65
procent meer waard in ver
gelijking met de tien belang
rijkste andere valuta dan 5
jaar geleden.
'Deze daling brengt de dol
lar uit de ionosfeer in de
stratosfeer, maar ik ver
wacht op korte termijn geen
ingrijpende repercussies,' al
dus David Ernst, econoom bij
het adviesbureau Evans Eco
nomics in Washington. Hij
vreest dat het reusachtige te
kort op de overheidsbegro
ting moeilijker te financieren
valt en daardoor zal toene
men als de daling van de dol
lar aanhoudt. Buitenlandse
investeerders die voor mil
jarden dollars hebben belegd
in staatsleningen zullen zich
dan willen indekken tegen
het risico van koersverlies en
voortaan alleen nog tegen
hogere rente geld lenen aan
de Amerikaanse overheid.
Volgens valutahandelaren
is het feit dat de dollar min
der gewild is geheel te ver
klaren uit het stagneren van
de economische groei in de
VS en het dalen van de rente.
Het rendement van beleggin
gen in dollars loopt daardoor
terug en maakt investerin
gen buiten de VS weer aan
trekkelijker.
Dat het herstel van de
Amerikaanse economie niet
doorzet wordt weerspiegeld
in het reusachtige tekort op
de buitenlandse handelsba
lans dat vorig jaar 123 mil
jard dollar bedroeg. Volgens
het ministerie van handel
komt dat tekort dit jaar zelfs
tussen de 140 en 160 miljard
te liggen. De dure dollar is
hiervan de belangrijkste oor
zaak, aldus de Conference
Board, een door het bedrijfs
leven gefinancierd onder
zoeksinstituut. Volgens dit
instituut werkt 10 procent
van de grootste produktiebe
drijven hierdoor op vermin
derde capaciteit.
Volgens Kreicher zal de
positie van het Amerikaanse
bedrijfsleven in de concur
rentie met het buitenland tot
zeker 1987 verder verslechte
ren.
Voor het buitenland heeft
een goedkopere dollar uit
eenlopende gevolgen. Voor de
EG is de dure Amerikaanse
munt al lang een steen des
aanstoots. Olie en andere
grondstoffen die op de we
reldmarkt in dollars moeten
worden gekocht hebben de
kosten van levensonderhoud
in de EG-landen opgejaagd.
Olielanden daarentegen zul
len hun inkomsten zien te
ruglopen. Sinds 1980 is de
dollarprijs die zij voor een
vat olie krijgen al met 6,7
procent gedaald. Omgere
kend tegen de valuta van de
meeste andere landen steeg
de olieprijs echter aanmer
kelijk.
De EG ziet in de dure dol
lar ook de belangrijkste re
den dat de inflatie binnen de
Gemeenschap weer aanwak
kert en momenteel op een ho
ger peil ligt dan in de VS.
Waarnemers geloven niet
dat de recente koersdaling
van de dollar er toe zal leiden
dat beleggers en geldhande
laren hun vertrouwen in de
Amerikaanse munt massaal
zullen opzeggen. De afgelo
pen jaren zijn geldhandela
ren al te vaak bedrogen uit
gekomen door dollars te ver
kopen op grond van onjuist
gebleken voorspellingen dat
de munt zijn top bereikt had.
Het is dan ook heel goed mo
gelijk dat de dollar, hoewel
over zijn hoogtepunt heen,
toch weer stijgt voordat de
val definitief begint, aldus
Ernst.
AYATOLLAH Khomei
ny, Gids van de Revolu
tie, heeft de Iraanse
geestelijkheid kortgele
den gewaarschuwd voor
een scheuring in het
front van de sji'itische
clerus. Dit zou kunnen
leiden tot 'de eeuwige
verdoemenis van ons al
len', aldus het symbool
van de islamitische re
volutie. Volgens Iraanse
ballingen in Parijs is dit
een van de aanwijzingen
van de laatste tijd dat de
kritiek uit de religieuze
hoek op het islamitische
bewind aan het groeien
is.
Een delegatie onder leiding
van ayatollah Mohammad
Amini, die de ruim 17.000 in
Qom levende studenten en
docenten van de theologiefa-
culteit vertegenwoordigt,
werd vorige week door Imam
Khomeiny in zijn residentie
in Noord-Teheran ontvan
gen. De waarschuwing van
Khomeiny verscheen in de
gecensureerde Iraanse pers,
maar de 25 minuten durende
toespraak van Amini niet.
Een kennenlijk door Amini
zelf opgestelde verklaring
werd in Parijs verspreid door
ballingen, die aanhangers
zijn van groot-ayatollah Gol-
paygani in Qom. Golpayga-
ni's geestverwanten in Lon
den en West-Berlijn maak
ten bekend dat de mullahs
(geestelijken) in Qom Kho
meiny 'enige bedenktijd'
hebben gegeven om 'oplos
singen voor de brandende
problemen van het land te
vinden'.
'De echte religieuze
leiding in Iran heeft
zich in haar verklaring
duidelijk gedistantieerd
van de zwendelaar
Khomeiny', aldus aya
tollah Seyyed Mehdi
Rouhani, de leider van
de sji'ieten in Europa.
- foto afp
Golpaygani, die de islami
tische revolutie principieel
ondersteunt, zou zich tot een
van de sleutelfiguren ont
wikkelen van de 'loyale op
positie'. Volgens ballingen in
Parijs verwoordde de delega
tie van Amini de opvattingen
van Golpaygani.
In de openbaar gemaakte
verklaring hebben de geeste
lijken Khomeiny drie eisen
voorgelegd: 1. een snelle en
'eervolle' beëindiging van de
oorlog met Irak; 2. amnestie
voor circa 50.000 gevangenen;
en 3. de vervanging van pre
mier Moussavi door een be
kwamere politicus. Khomei
ny zou op geen van de eisen
positief hebben gereageerd.
HET AMERIKAANSE onderzoekspro
gramma naar een verdedigingssysteem in
de ruimte, het Strategisch Defensie Initia
tief (SDI), beter bekend als Star Wars, be
gint steeds meer verzet te wekken in de
wetenschappelijke wereld.
Een groep natuurkundigen van de universiteit
van Illinois is een campagne gestart om in het hele
land hun collega's te manen geen fondsen te accep
teren van het ministerie van defensie.
Een Amerikaanse computerdeskundige, profes
sor David Parnas, die werkzaam is bij de Victoria-
Universiteit in Canada, en als adviseur was aan
getrokken bij het Bureau voor Marine-onderzoek,
heeft ontslag genomen na de eerste bijeenkomst
van zijn adviescommissie. Parnas zegt in zijn ont
slagbrief dat het onmogelijk zal zijn de enorme
hoeveelheid computers die bij het ruimte-systeem
betrokken zijn op een betrouwbare manier te pro
grammeren. Volgens Parnas zal het meeste geld
dat aan het onderzoek wordt uitgegeven wegge
gooid blijken te zijn.
President Reagan heeft het programma steeds
gepresenteerd als een mogelijke vervanging voor
het kernwapen-beleid van de Verenigde Staten en
de Sovjet-Unie. Dit beleid is gebaseerd op het
principe dat een land na een 'first strike' door de
één voldoende kernwapens moet overhouden om
effectief terug te kunnen slaan.
Het Star Wars-programma berust vooral op een
grote hoeveelheid computers en software. Het
Pentagon heeft een systeem voor ogen waarbij in
de ruimte cirkelende sensoren raketten tijdig ont
dekken, eventuele afleidingsprojectielen kunnen
herkennen en het aantal afgevuurde raketten
kunnen tellen.
De sensoren moeten ook de trajecten van de af
gevuurde raketten kunnen berekenen en doelen
kunnen opsporen, wapens kunnen richten. Ze
moeten kunnen vaststellen of er treffers zijn ge
plaatst en eventueel raketten kunnen richten voor
het afvuren van extra-projectielen.
Larry Smarr, een van de geleerden uit Illinois,
legde uit waarom hij tegen het Star Wars-idee is:
'Naar mijn ervaring als natuurkundige, die heel
wat behoorlijk lange computer-programma's
heeft geschreven, is het onmogelijk een program
ma te schrijven dat omvattend genoeg is om dit
klaar te spelen en het meteen de eerste keer goed
te doen, want dat is wel nodig.' Volgens Smarr zijn
er in de nabije toekomst in de computertechniek
geen ontwikkelingen te verwachten die dit moge
lijk zouden maken.
Fred Lamb, natuurkundige die als woordvoer
der voor de Illinois-groep optreedt, verklaarde dat
47 van de 60 aan de universiteit verbonden geleer
den een verklaring hebben ondertekend waarin
Star Wars 'technisch twijfelachtig en politiek on
verstandig' wordt genoemd.
Een woordvoerder van het Star Wars-program
ma, luitenant-kolonel Lee DeLorme, wilde geen
commentaar leveren op de campagne in Illinois.
Gevraagd naar zijn mening over het ontslag van
Parnas verklaarde DeLorme dat het Pentagon
zich bewust is van het feit dat de huidige compu
tertechniek nog geen oplossing heeft voor de toe
komstige problemen. 'Maar dat was ook niet de
opdracht aan de advies-groep,' voegde hij eraan
toe. 'We hebben gevraagd de huidige stand van de
techniek te inventariseren en wegen aan te geven
die we zouden moeten bewandelen. In plaats daar
van nam Parnas ontslag.' (AP)
Ayatollah Seyyed Mehdi
Rouhani, die zichzelf ziet als
'leider van de sji'ieten in
Europa', zei in zijn verblijf
plaats Parijs: 'De échte reli
gieuze leiding in Iran heeft
zich in haar verklaring dui
delijk gedistantieerd van de
zwendelaar Khomeiny'.
Hajj Hassan Tahami, aan
hanger van Golpaygani in
West-Berlijn, zei dat de dele
gatie onder leiding van Ami
ni Khomeiny de 'laatste aan
wijzing' heeft gegeven. 'Dit is
geen ultimatum', aldus Ta
hami. 'In de islam moeten al
le moslims het rechte pad
kennen en voor het verkeer
de gewaarschuwd worden.
Dit is tijdens de bijeenkomst
gebeurd. Religieuze leiders
willen zich niet met de poli
tiek bemoeien, maar zij vin
den het hun plicht de waar
heid te zeggen'.
Nu de meeste verzetsgroe
pen in Iran zijn uitgescha
keld, dient de Iraanse over
heid zich bezig te houden met
de ontevredenheid onder de
ulama (geestelijkheid). Tot
nu toe is het regime zich ta
melijk coulant opgetreden
tegen religieuze dissidenten.
Voor zover bekend is er sinds
de revolutie (februari 1979)
maar één geestelijke terecht
gesteld,terwijl niet meer dan
200 in de gevangenis verdwe
nen. De overgrote meerder
heid van de ruim 185.000 mul
lahs en theologiestudenten
gedraagt zich loyaal ten op
zichte van de Islamitische
Republiek of laat zich niet
met politiek in.
De jongste aanval van de
mullahs was afkomstig van
groot-ayatollah Abol-Qas-
sem Moussavi Khoi, een van
de hoogsten in de sji'itische
hiërarchie. Hij noemde de
oorlog tussen Irak en Iran
'zondig', omdat moslims mos
lims doden. Een soortgelijke
verklaring werd uitgegeven
door groot-ayatollah Hassan
Tabatabai-Qomi uit Mashad.
Hij zou daarvoor huisarrest
opgelegd hebben gekregen.
In kringen van uitgeweken
Iraniërs werd vernomen dat
vooral premier Mussavi het
mikpunt is geworden van de
kritiek van de ontevreden
ulama. Zij zullen naar ver
wachting de presidentsver
kiezingen, die vermoedelijK
op 25 juli plaatsvinden, aan
grijpen om hun grieven me61'
ruchtbaarheid te geven. To
een verheviging van de
machtsstrijd zou het in de
sji'itische rouwmaand Mu-
harram kunnen komen en
tijdens het pelgrimseizoen
naar Mekka van september
tot december.
'Khomeinys horden plaat-
sen de islam en de gehele sji-
'itische geestelijkheid in ee
slecht daglicht', aldus ayatol
lah Rouhani. 'Daarom is hei
onze plicht aan te tonen d
de islam en Khomeiny niet
identiek zijn en dat met al e
mullahs zo zijn zoals nij
(DPA)
SCHIPHOL (ANP) - De Ko-
pioklijke Marechaussee op
Schiphol heeft in de eerste zes
piaanden van dit jaar 874
pensen de toegang tot ons
land geweigerd.
In de eerste helft van 1984
gedroeg dit aantal 705. Dit
beeft de plaatsvervangend
commandant van de brigade-
gchiphol, P. Verdonk, maan
dagmorgen meegedeeld.
De stijging van het aantal
geweigerden is volgens Ver
donk het gevolg van het tot
twee maal toe weigeren van
een grote groep vreemdelin-
DEN HAAG (ANP) - Voor 1
meenschappelijke markt als
meer dan voor enig ander la
schap.
In Nederland is een groter
voor andere EG-landen dan
blijkt uit een overzicht dat dt
gelijks bestuur' van de Gemee
woord op vragen van een Gri<
ment.
In de jaren 1980-1984 ging
derlandse uitvoer naar and<
gisch-Luxemburgse Economi
melde dit percentage rond de
cent. Van de invoer in Nederl
rend van 52,4 tot 54,0 afkom
Ierland varieerde dit rond de
se Economische Unie rond de
WAT is wijsheid? Allerlei becijf
denlast van het rijk nog onvers
aflossing in de komende jaren i
samenleving zullen leggen. Dit
sten, gekoppeld als ze zijn aan
den slinken. Een voortgezet b<
verdere daling van het financier
digheden zeer wel te verdediger
Het kabinet heeft echter and
accoord van CDA en WD waan
tittel of jota veranderd mocht \a
nen niet langer het enig zaligmr
Ruding (Financiën), die overige
ten, is besloten voor 1986 geno
bezuiniging dan was overeenc
daling van het financieringstel
daardoor niet gehaald worden.
Er is weinig fantasie voor nod
sen dit besluit en de gemeenter
gen van 1986. De maatschappe
gingsbeleid is groot. Regeringsi
legen laten liggen, zouden bij
ning gepresenteerd krijgen. Zie
al voor de PvdA een daverende
Naast partij-politieke overwec
motieven een rol. De werkloos
onacceptabel groot. Het mag t
ken, voor de wind gaan, onderr
markt zijn aangewezen, maker
bestedingsmogelijkheden van h
den door. Door de koopkracht t
doen stijgen zou juist deze s
broodnodige injectie krijgen, di
werkgelegenheid positieve effec
Staande voor de keuze tuss
overheidsfinanciën en een ver
Lubbers dus aan het laatste de
is op zakelijke gronden te verd
na drie magere jaren, niet ope
De teugels worden maar een t
trefwoord voor het kabinetsbeis
doelstelling, waarmee de club
ben, geen geweld aangedaan.
VANZELFSPREKEND voelt oo
Kerken zich ten nauwste betrc
maatschappij dreigt op te dele
ben en de grote groep van hen,
komen. Erger nog: die bij voorl
leiding geen kans hebben om o
bpgenomen. Door de Raad wi
"berd op mogelijkheden om w>
beid te bieden. De laatste vrucf
de brochure 'Niemand zonder
verantwoordelijkheid van de Ra
Jammer genoeg echter is h
een nog onvoldragen vrucht. L
belangrijkste conclusie van he
doeltreffende manier om de w
versnelde invoering is van d
werkweek terug te brengen tot
oachte maar zij staat haaks op
Los van de vraag of de werk
achteruitgang in inkomen te ac
"elpen, leidt een versnelde a
vengrijke inkomensdaling. De
actor is bij het op peil houden
«ju nog meer teruglopen met
we uitstoot van arbeidskrachter
ten vierdaagse werkweek
Productie-proces in het hor
p reden, dat er onder de w
eerd personeel zit om openv
stsn aan vakmanschap en opl
'ellende economie een van
'boosheid. Wat dit betreft li
an het idee van minister De I
oende geschoolde jonge werk
aten scholen. Dwang is nooit
npelui werkelijk wil helpen m
eoen gepast gebruik van durv
duizenden jonge mensen he
-gekregen van de mallem
en de verzorgingsstaat. Hun
studeren achterhaalde zaki
non !)lerefluiters-mentaliteit zijr
zen alleen helpen door hi
no?9en 9een werk zonder gc
reiri 'e sohu'd te bekennen on
a nu verdwaald op de arbeic
