Heiz
De Jongt
het redel
Britse thee in Pakistaanse glazen tegen Russische kanonnen
KABINET2
Garda-mee:
ZATERDAG 13 JUL11985
EXTRA
ZATERDAG 13 JUL1198
Nederland overwe
ambassadeur teru
ZWEMMEN IN I
Stempelen
Door Martin Walker
De Russen
vermaken
zich in
Afghanistan
Van een onzer verslaggev
BRUSSEL - De Belgisch
ter van binnenlandse za
thomb moet vrijwel zekei
pen. Vandaag stemt d<
over een motie van wan
die, behalve door de volte
positie ook gesteund zal
door een deel van de WaE
ralen.
Alleen de christendemocrc
Den de minister. De Kamer
minister politiek verantv
voor het voetbaldrama dat of
het Brusselse Heizelstadioi
mensen het leven kostte.
Gisteren lieten vertegenwoordii
oppositie en de liberale regeringsi
dat de bewindsman wat hen betref
Van onze redactie buitenland
PRETORIA - De Nederlander
Klaas de Jonge, die in Zuid-
Afrika is gearresteerd op be
schuldiging van terroristische
activiteit en woensdag door de
Zuidafrikaanse politie uit de
Nederlandse ambassade werd
gesleept, heeft vrijdag in ge
vangenschap bezoek gehad
van de Nederlandse consul-
generaal.
Consul-generaal Meihuizen
en vice-consul Siedenburg
spraken De Jonge ongeveer 40
minuten in het hoofdkwartier
van de politie in Johannes
burg.
De 47-jarige Nederlandse
antropoloog bleek „in redelij
ke toestand te zijn onder de
omstandigheden", aldus Sie
denburg. De Jonge verklaarde
goed te worden behandeld en
goed te eten te krijgen. Hij zei
geen problemen te hebben ge
had.
Tijdens het gesprek waren
drie politiemensen aanwezig
maar er werden geen beper
kingen gesteld op het contact.
De Jonge's ex-vrouw, Hele
na Passtoors, die ook is gedeti
neerd op grond van de Zuid
afrikaanse 'anti-terrorisme'-
wetgeving, werd donderdag in
goede gezondheid aangetrof
fen. Hoewel beiden werden
bezocht in het hoofdkwartier
van de politie in Johannes
burg, hebben de Zuidafri-
kaanse autoriteiten niet ont
huld waar ze sinds de vorige
maand werden vastgehouden.
De regering overweegt nu
toch de Nederlandse ambassa
deur in Pretoria, mr. Carstens,
naar Den Haag terug te roe-
oen. Oorzaak van deze harde-
Van onze correspondent
ROME - Zwemmen en zelfs
Pootjebaden in Italiës beroem-
de meren en zeeën is een ris-
kante bezigheid. Soms wordt
de badgast geconfronteerd
toet het bordje 'Divieto di bal-
neazione' (verboden te baden)
en weet hij waar hij aan toe is.
Meestal geldt er geen verbod.
Retekent dat dan dat het wa-
tor veilig of betrouwbaar is?
volstrekt niet, zo heeft de Le-
5a per l'Ambiente, een van de
belangrijkste italiaanse mi-
ueuorganisaties, laten weten.
De Lega per l'Ambiente (een
Particuliere vereniging) heeft
jto laatste maanden op eigen
houtje en kosten alle populaire
minder bekende meren en v
kustwateren van Italië getest.
e overheid, die er alles aan
gelegen is zoveel mogelijk
'buitenlandse) toeristen naar
■tot land te halen, werkte niet
toee. De meren van Garda, Co-
m°' Lugano, Bracciano, de
Afschillende Riviera's en ga 6
50 maar door zijn daarbij on- v
verzocht. Het resultaat is niet z
'Reen teleurstellend maar ook
verontrustend.
Volgens een wet moeten de
°kale overheden zelf de kwa-
ueit van him zwemwater in
e gaten houden, en zonodig
feri baad-verbod instellen. Uit
et onderzoek van de milieu- r
JSanisatie blijkt dat dat in t
feer vele gevallen niet ge- s
~eurt: iedereen is bang zijn fl
omzet te schaden en c
rïuid Z^n k°P ^et stranc*~ c
Vele delen van het Garda- t
eer, het meer van Como, dat s
hp,n Lugano, de rivier de Po, e
li Lag° Maggiore, noord-Ita-
ia i?.e bestemmingen van
ar«jks honderdduizenden
Door Barry Renfrew
Voor het Rode Leger door het commu
nistische regime in Afghanistan te
hulp werd geroepen om de revolutie te
redden van de moslim-guerrillastrij
ders, was de Khyberpas in het grensge
bied van Afghanistan en Pakistan de
voornaamste doorgang voor de talloze
westerlingen die op weg naar India de
route Istanboel-Teheran-Kaboel-Isla-
mabad aflegden.
Als zij de nauwe doorgang in het
hooggebergte waren gepasseerd, kwa
men zij in een heuvelachtig gebied dat
uitmondde in de vlakte voor Peshawar.
Alvorens de reizigers echter bevangen
werden door de hitte van de vlakte, za
gen zij voor hun verbaasde ogen door
de raampjes van hun bus een relikwie
opdoemen van het Britse rijk: Fort
Drosh, een compleet in grijze steen uit
gevoerd verdedigingswerk, regelrecht
uit een historisch stripverhaal.
De toeristen zijn verdwenen, maar
het fort staat er nog steeds en zijn
grimmige contouren heben alleen
maar aan actualiteit gewonnen. Het
hoorngeschal dat vanaf de binnen
plaats door de bergen wordt gezonden,
heeft een nijdige echo gekregen. Wat
eens een verre buitenpost was van het
Britse rijk, is thans het eerste bolwerk
van het vrije oosten tegen het commu
nistische gevaar.
Het Pakistaanse garnizoen dat in het
fort is gelegerd, houdt nog altijd de ge
woonten en gebruiken van de Britse
officieren in ere die hun regiment op
richtten en het fort bouwden om het
rijk op het hoogtepunt van zijn glorie
te verdedigen.
De stem van luitenant-kolonel Nu-
rad Nayyar wordt een respectvol ge
fluister als hij een bezoeker het portret
toont van een ernstig kijkende Britse
kolonel uit de jaren negentig van de
vorige eeuw. Het werkstuk hangt bo
ven de open haard in de eetzaal van de
officieren.
„De vader van ons regiment. Zo wor
den ze tegenwoordig niet meer ge
maakt," aldus Nayyar. „Een prachtke
rel." De knorrig kijkende, snor dragen
de Victoriaanse kolonel poseert stijfjes
met zijn sabel voor de bezoeker. In de
hal zitten de officieren van het Chitral-
regiment slechts aan voor ceremoniële
diners, tijdens welke men strikt is ge
houden aan de tafelmanieren en de eti
quette waar de Engelsen honderd jaar
geleden zoveel prijs op stelden.
De muren zijn betimmerd met ma
honiehout en gedecoreerd met trofeeën
uit veldslagen van de 19de eeuw, toen
het regiment zich voornamelijk bezig
hield met het onderdrukken van op
standige Pathanstammen.
In de biljartkamer oefenen de offi
cieren zich in hun vrije tijd op het
groene laken of bediscussiëren zij de
dagelij ke bezigheden. De conversatie
wordt doorspekt met uitdrukkingen
die stammen uit de tijd van het Britse
imperium. Vrienden spreken elkaar
aan met 'old chap' (kerel) en een goeie
score op het biljart ontlokt de toekij
kers een 'jolly good show' (voortreffe
lijk, amice).
De eetzaal bevindt zich in de resi
dentie van de kolonel, een wit gepleis
terd landhuis in Tudor-stijl. Op het ga
zon voor de vertrekken van de kolonel
wordt thee geserveerd met papierdun
ne Engelse sandwiches en kleine rozij
nencakes.
De kolonel verklaart vergenoegd, en
met een oer-Britse woordkeus dat het
landschap prachtig is en de koele berg
lucht gezond. „Ik zou het vreselijk vin
den als ik zou moeten terugkeren naar
de vlakte waar jullie vandaan komen."
Alles wat de Britten aan tradities
hebben achtergelaten, wordt door het
garnizoen hoog gehouden. Nieuwe off-
cicieren en rekruten worden plechtig
ingewijd in de ietwat gedateerde ge
bruiken van het Britse imperium. De
meeste manschappen zien echter zel
den buitenlandse bezoekers en staren
ongegeneerd naar vreemdelingen.
Oude kanonnen uit de vorige eeuw
worden perfect onderhouden. De sol
daten dragen donkergroene uniformen
en witte petten, met lange veren plui
men. Op de petten is een button beves
tigd waarop een in zilver uitgevoerde
berggeit prijkt.
Fort Drosh is evenwel opnieuw gele
gen in een gebied waar daadwerkelijk
oorlog wordt gevoerd. Het garnizoen
brengt zijn dagen dan ook niet alleen
door met wachtlopen in ceremoniële
uniformen, maar er wordt druk geoe
fend met modern oorlogstuig als ma
chinegeweren en raketlanceerders.
Vanaf zijn gazon ziet de kolonel over
de grens heen Afghanistan liggen. Hij
wijst erop dat zijn garnizoen het voor
naamste bolwerk is tegen de oorlog die
over de grens woedt.
In de vallei beneden het fort, liet de
Afghaanse luchtmacht onlangs een
aantal bommen vallen, waardoor op de
oevers van de snel stromende Chitral-
rivier tal van kraters werden geslagen.
De kolonel erkent dat zijn manschap
pen herhaaldelijk de gelegenheid heb
ben gekregen hun luchtafweergeschut
te gebruiken doordat Afghaanse oor
logsvliegtuigen regelmatig het Pakis
taanse luchtruim schenden.
„Wij vuren op hen en dat is dan dat,
aldus Nayyar. Hij verklaart dat de
functie van het fort niet werkelijk veel
is veranderd sinds de Britten zijn ver-
trokken
Het fort is gelegen in het centrum
van de ruige noordwestelijke grens
provincie en de Pakistaanse regering
heeft in wezen even weinig over de on
afhankelijke stammen in het gebied te
zeggen als de Britten dat hadden. De
Pathan-strijders eren hun onafhanke
lijkheid als hun hoogste goed en zijn
zwaar bewapend.
De Britten bouwden het fort in ae
vorige eeuw om te waken tegen de am
bities van het imperialistische Rus
land. De kolonel neemt een teugje van
zijn thee en verklaart vervolgens aai
de Russen thans tot op enkele honder
den meters zijn genaderd. Hij wlls ,erJ
op dat het fort thans even noodzaken] k
is als in het grijze verleden. (AP)
MOSKOU - Voor de
beleidsmakers van het
Kremlin is het een
gunstige bijkomstig
heid dat het Sovjetle-
ger het naar de zin
heeft in de lange en
trage oorlog in Afgha
nistan.
Het gaat daarbij natuur
lijk niet om Jan soldaat, die
een legerkonvooi langs een
met mijnen bezaaide berg
weg moet loodsen en elk mo
ment een hinderlaag kan
verwachten. Zijn ambitieu
ze meerdere daarentegen
beseft maar al te goed dat
zijn promotiekansen kunnen
afhangen van zijn optreden
in de heuvels van Afghani
stan.
Het proces van promotie
verloopt langzaam in het of
ficierenkorps van het Sov-
jetleger, maar de oorlog
heeft voor open plaatsen ge
zorgd. Elke oorlog brengt
bepaalde taktische proble
men met zich mee en de offi
cieren die deze problemen op
weten te lossen, beseffen dat
ze hierdoor meer kans ma
ken op promotie. Majoors in
de Genie, die de KTM-5 mij
nenveger hebben aangepast
voor Sovjet-tanks, hebben
bijvoorbeeld promotie ge
maakt en de opdracht ge
kregen hun methode ook
voor de Sovjettanks in Euro
pa geschikt te maken.
In de nu al zes jaar duren
de strijd in Afghanistan is
de Sovjet-luchtmacht vol
wassen geworden. De pro
fessionele militaire tijd
schriften staan boordevol
artikelen over de nieuwste
mogelijkheden van de ge-
vechtshelicopters. De ge
bruikelijke verbindingspro
blemen tussen de piloten en
het leger op de grond dat
hun hulp nodig heeft voor
evacuatie of dekking van uit
de lucht zijn door de jaren
lange routine nagenoeg ge
heel opgelost.
De helicopters zijn de af
gelopen jaren herhaaldelijk
aangepast aan de eisen van
het conflict. Zo zorgt een
nieuw ventilatorsysteem
voor een vermindering in de
warmteafgifte van de uit-
laatstoffen, waardoor vijan
delijke infra-rode raketten
aangetrokken worden, en
ook zijn er veranderingen
aangebracht in de gepant
serde onderkant van de heli
copters. De speciaal voor Af
ghanistan ontwikkelde ge-
vechtstaktieken, waarbij de
gevechtshelicopters in twee
groepjes van twee vliegen
(de finger-four formatie uit
de Tweede Wereldoorlog)
worden voordurend geëva
lueerd en aangepast.
De oorlog in Afghanistan
geeft de Russen voor het
eerst sinds 1945 weer directe
gevechtservaring en dat is,
meer dan een bezorgdheid
over de politieke betrouw
baarheid van de troepen,
waarschijnlijk ook de reden
waarom de legereenheden in
Afghanistan elkaar met zo'n
enorme vaart afwisselen.
Het biedt onderofficieren en
het officierenkorps de mo
gelijkheid ervaring uit de
eerste hand op te doen en
dat is altijd beter dan de
beste trainingen kunnen
zijn. Deze praktijkervaring
wijst duidelijk uit welke
eenheden goed of slecht
functioneren en waar de
problemen liggen wat bij
voorbeeld het moreel van de
soldaten betreft. De militai
ren leren de artillerie, tanks
en helicopters te coördine
ren met de bewegingen van
de infanterie, leren welke
onderdelen van hun uitrus
ting opgewassen zijn tegen
de gevechtsinspanning en
welke niet.
Het Amerikaanse leger
heeft in Vietnam een verge
lijkbare praktijkopleiding
gehad, tegen een zeer hoge
prijs. Jonge Amerikaanse
officieren hoopten voor een
gevechtsopdracht naar
'Nam' uitgezonden te wor
den: ze noemden het „hun
kaartje laten stempelen" en
beseften dat hun optreden in
Vietnam bepalend zou zijn
voor de promotiekansen.
De VS begonnen aan de
oorlog in Vietnam zoals men
dat in de Tweede Wereld
oorlog en Korea gedaan had:
vertrouwend op artillerie
bases, luchtaanvallen en de
zorgvuldig vooraf geplande
militaire operaties. Tijdens
de strijd in Vietnam werd
Amerika echter op hard
handige wijze duidelijk ge
maakt hoe een moderne oor
log gevochten moest worden.
De Russen maken nu
dankbaar gebruik van een
zelfde soort situatie en hoe
ven daar een minder hoge
prijs voor te betalen dan de
VS. Er zijn ongeveer 115.000
Sovjet-militairen in Afgha
nistan, in Vietnam waren er
een half miljoen Ameri
kaanse soldaten. Ook het
oog van de wereldmedia is
niet zo op hen gericht, laat
staan dat van de eigen pers.
De Sovjet-tv zendt geen
bloedige taferelen uit, er zijn
geen verhitte demonstraties
in de straten van Moskou en
er vindt geen massale ver
branding van oproepformu-
lieren plaats.
Wel verschijnen er gere
geld artikelen over de oorlog
in Afghanistan in de Sovjet
pers. Het legertijdschrift De
Rode Banier brengt tegen
woordig een serie getiteld
'Standplaats Afghanistan',
waarin een aantal aspecten
van de oorlog extra naar vo
ren worden gebracht.
De artikelen leggen ten
eerste eerste de nadruk op
het feit dat de oorlog een
kans op heldendom, promo
tie en een succesvolle carriè
re biedt. Ten tweede, en dat
is belangrijk in een leger dat
nog altijd wordt aangevoerd
door militairen die de Twee
de Wereldoorlog hebben
meegemaakt, heeft de mo
derne Russische soldaat net
zo'n moedige reputatie als
zijn vader of grootvader. En
de derde boodschap is dan
dat de Sovjet-militairen in
Afganistan een nobele taak
vervullen.
In een onderontwikkelde,
feodale en islamitische
maatschappij zoals die van
Afghanistan zou een com
munistische revolutie inder
daad voor een aantal posi
tieve veranderingen kunnen
zorgen, zoals het bestrijden
van het analfabetisme, het
instellen van een betere ge
zondheidszorg en landbouw
hervormingen, om maar een
paar voor de hand liggende
projecten te noemen. Op dit
aspect van de Sovjet-missie,
die natuurlijk gehinderd
wordt door contra-revolu
tionaire en terroristische ac
ties die door de VS gefinan-
cieerd worden, ligt de na
druk in de Sovjet-pers.
In de harde wereld van de
realpolitiek is de vraag of de
bevolking van Afghanistan
dan niet een monsterlijk ho
ge prijs moet betalen voor de
communistische modernise
ring die hen opgedrongen
wordt niet ter zake. Wat wel
relevant is, is dat deze Sov
jet-versie over de oorlog zo
wel in binnen- als buiten
land effect sorteert.
Dat blijkt bijvoorbeeld uit
de houding van India wat
betreft de invasie in Afgha
nistan. Toen de Sovjettroe
pen het land binnenvielen,
keurde India de Sovjet-ac
ties volledig af, maar op dit
moment is er van kritiek
nog maar weinig te merken.
Wanneer India nog altijd
bezwaren heeft tegen de
oorlog die zo dicht in de
buurt van haar noordelijke
grenzen woedt, dan is het
land daar op dit moment
heel discreet over.
Wat de Sovjet-bevolking
betreft: de oorlog is niet po
pulair, noch onderwerp van
onrust of oppositie. Er is
vanzelfsprekend officiële
bezorgdheid over het en
thousiasme waarmee som
mige Sovjettroepen zich op
het gebruik van hasjies heb
ben geworpen en tenminste
20.000 families hebben een
persoonlijke reden om de
slachtoffers van de oorlog te
betreuren. Het grootste pro
bleem dat Afghanistan voor
het Kremlim heeft meege
bracht, ligt waarschijnlijk
op het terrein van de betrek
kingen tussen China en de
Sovjet-Unie. China heeft
drie voorwaarden gesteld
voordat er echt sprake van
een verbetering kan zijn:
Moskou moet de Vietnamese
klant in Indo-China in toom
houden; zich terugtrekken
uit Afghanistan en de enor
me troepenconcentratie op
de grens met China vermin
deren.
Nu Sovjetleider Gorbats-
jov echter verklaard heeft
dat het Sovjet-leger met een
miljoen militairen terugge
bracht gaat worden, heeft
China de Sovjet-president
een enigzins verzoenend be
richt gestuurd, zodat ook de
druk van die zijde om zich
uit Afghanistan terug te
trekken, aanzienlijk is afge
nomen. De Sovjet-staat
houdt er niet van zich onder
druk te laten zetten en het
feit dat er weinig druk van
buitenaf wordt uitgeoefend,
is ironisch gezien misschien
juist hoopgevend te noemen.
De geruchten uit Moskou
dat Gorbatsjov iets wil doen
aan Afghanistan zijn daar
om des te geloofwaardiger.
Copyright De Stem The Guardian
De gevechten in Afghanistan worden door de Russen nuttig bevonden. Daarmee kunnen zij legereenheden meer prak
tijkervaring laten opdoen dan tijdens gewone oefeningen.Officieren zien er bovendien een leuke kans in, om snel voor
bevordering in aanmerking te komen. Jan Soldaat zal er wel anders over denken. - foto s archief de stem
