BOEKEN
Ontluisterend kijkje in de menselijke ziel
TIJDSCHRIFTEN
Drugsverslaafden genezen
Getuigenissen over kanker en alcoholisme
Alle mensen zijn barbaren
Socrates, de man van
het eeuwige 'waarom
VIERDE BOEK MACHADO DE ASSIS
NIEUWE MEDIA VERDRINGEN GEHEIMEN DER BOEKEN
INDRUKWEKKEND DEBUUT
VAN ANTHONY PAUL
VRIJDAG 12 JUL11985
Jeugdliefde
Grimmig
Shakespeare
Drukpers
Inkomsten
Alcoholisme
Dronkelap
Ye
Postzegel
Ciske de Rat'
wint hoofdprijs
in Sovjet-Unie
Suske en Wiske: Het
Appie Happie en Stui
„RIJDAG 12 JUL11985
Door Anton Theunissen
NA DE uitstekende ro
mans 'Posthume herinne
ringen van Bras Cubas'
en 'Quincas Borba' en de
wat mindere verhalen
bundel 'De Psychiater' is
nu al een vierde boek van
de Braziliaan Machado
de Assis op de markt.
'Dom Casmurro', het vierde
boek van de Zuid-Amerikaan
in de vertaling van August
Willemsen, mag een ware pa
rel worden genoemd. Wie de
kennismaking met de oude
Braziliaan wil aangaan, zou
met deze roman kunnen be
ginnen. Het boek heeft iets
terloops, de thema's van over
spel, ontrouw, hebzucht, jaloe
zie, opportunisme en de kle-
ren-maken-de-man stellen op
zichzelf niet zo veel voor, maar
wat Machado juist boeiend
maakt zijn zijn humor, het
doorprikken van fasgades en
zijn spel met de lezer. Macha
do richt zich telkens tot de le
zer wat tot geestige passages
leidt. Als de immer in superla
tieven sprekende huisvriend
José Dias weer eens voor het
op het toneel verschijnt, merkt
Machado over diens liefde
voor lange zinnen op: „Mocht
ge in dit boek een soortgelijk
geval aantreffen, waarschuw
mij dan, lezer, opdat ik het bij
herdruk kan verbeteren; er is
niets lelijker dan zeer lange
benen geven aan zeer korte
ideeën".
Dom Casmurro is het ver
haal over een jeugdliefde en
vermeende ontrouw van die
vrouw, Capitu. De verteller,
Bentinho Santiago, kende zijn
buurmeisje Capitu al vanaf
zijn vroegste jeugd.
Hij komt er door een opmer
king van een huisgenoot ach
ter dat hij verliefd is op Capi
tu. Maar omdat het meisje uit
een minder voornaam gezin
komt dan waarin Bentinho
opgroeit, willen de betrokke
nen de nog spelende kinderen
wat meer in de gaten houden.
Toch trouwt Betinho met
Capitu na eerst nog 'ontsnapt'
te zijn aan het priesterambt.
Zijn moeder wilde hem dat la
ten worden. Zij had dat God
beloofd toen ze zwanger was.
Het geluk lijkt volmaakt,
maar er komen geen kinderen.
Na jaren lukt dat wel. Als de
jongen groter wordt, vindt de
vader hem veel op zijn beste
vriend lijken. Het zaad van de
twijfel en jaloezie is gezaaid.
Bentinho - later Dom Cas
murro (Heer Nurks) - schrijft
daarover als oude man (in Ma-
chado's vroegere romans
schrijven dode mannen over
gebeurtenissen, in de Latijns-
Amerikaanse verbeeldingsli
teratuur een normaal iets) en
hij belicht alleen zijn eigen,
gekleurde visie en de lezer
komt dan ook niet te weten
wat er werkelij k gebeurd is (is
er echt overspel gepleegd en zo
ja, waar en wanneer dan
wel?).
Over de inhoud van het
boek en wat Machado er alle
maal precies mee bedoeld zou
kunnen hebben, zijn al uitge
breide studies gemaakt en we
zullen daarop hier niet ingaan,
want de lezer trekt doorgaans
terecht zijn eigen conclusies.
Dom Casmurro is zeker een
fascinerende roman. In de 148
hoodstukken wordt een ge
schiedenis verteld, rijk aan
schilderachtige bij-figuren,
die een ontluisterend kijkje
gunt in de menselijke ziel. De
roman is afwisselend grimmig
en grappig en en passant geeft
Machado fraaie satires.
Machado de Assis: 'Dom
Casmurro' (Uitg. De Arbei
derspers. Prijs 38,50.
Machado de Assis.
Shakespeare of Francis Bacon?
WETENSCHAPPELIJKE methoden om drug
verslaafden te genezen leveren zeer magere re
sultaten op. In de Verenigde Staten bijvoorbeeld
blijft maar twee procent van de behandelden
drugvrij.
Tijd dus om het over een andere boeg te gooien en eens
naar alternatieve behandelingen te kijken. Naar de Thai
se monnik Phra Chamroon Parnchand bijboorbeeld, die
zegt dat 70 procent van de door hem behandelde verslaaf
den voor altijd van de drugs af is.
Deze ex-politieman liet eind jaren vijftig zijn vrouw en
kinderen achter om zich in een monnikspij te hullen en
richtte samen met zijn tante en een handjevol andere
monniken het klooster Tham Krabok op. Aanvankelijk
een eenvoudige grot, nu uitgegroeid tot een groot religieus
centrum. Daar was het dat hij zijn methode ontwikkelde.
Een behandeling met kruiden, aangevuld met religieuze,
psychologsche en maatschappelijke elementen. Na tien
dagen is de hulpvragende drugsgebruiker van zijn versla
ving af.
Het belangrijkste bij het afkicken is dat de verslaafde
gemotiveerd is en gemotiveerd blijft. Phra Chamroon
heeft de juiste manier gevonden. Het draait in Tham Kra
bok allemaal om het afleggen van de 'sacca', de gelofte
nooit meer drugs te gebruiken. Een en ander wordt over
goten met een ceremonieel en religieus sausje, aangepast
aan de Thaise volksaard. Maar volgens Phra Chamroon
kan zijn behandelingsmethode ook elders worden toege
past. „Het Thaise volk gelooft in religie, dus daar maak ik
gebruik van. Maar ieder mens, in Oost of West, heeft een
sacca in hoofd of hart, iets waarin men gelooft. Zij die el
ders werken aan behandelmethoden moeten een sacca
vinden die eigen is aan hun eigen culturele situatie", zegt
Phra Chamroon in nummer 112 van het tweemaandelijkse
tijdschrift Bres. Daarin beschrijft Surys Green, die enkele
weken in het klooster heeft vertoefd, hoe het er aan toe
gaat.
Nummer 112 van deze 'tweemaandelijkse kroniek van
de nieuwe tijd en de wereld in beweging' biedt nog meer
interessante artikelen. Een verhandeling over de in 1979
overleden Immanuel Velikovsky, die in zeven boeken de
de hele historie van de oude wereld herschreef en daar
mee de gevestigde wetenschap op de kast joeg. Een relaas
over paragnost J. van Limbeek die op Curacao een opzien
barende ervaring kreeg en daardoor overtuigd werd van
het bestaan van reïncarnatie (wedergeboorte). Een verslag
van een ervaringsweek in de levensgemeenschap Find-
horn in Schotland en de daar gehouden conferentie over
een 'nieuwe economie'. In Bres 112 worden ook nieuwe op
zienbarende bewijzen aangevoerd voor de veronderstel
ling dat Shakespeare een pseudoniem zou zijn van Francis
Bacon en gaat Martin Boot in op het nut van de astrologie.
Tenslotte is er dan nog het eerste deel van de Nederlandse
vertaling van het laatste boek van H. G. Wells, 'Mind at
the end of its tether'.
E.V.
BRES 112. Tweemaandelijks tijdschrift. Prijs 9,95.
Opheffing van kind
staat voor de deur
Door Henk Egbers
KINDEREN bestaan nog geen 400
jaar! Het begrip 'kind' is niet veel
ouder dan 150 jaar! En de cultuur
waarin wij nu leven is met een
verbijsterend snel tempo bezig het
kind weer af te schaffen.
Dat zegt Neil Postman in
zijn boek, dat in 1982 in New
York verscheen (The disap
pearance of the childhood),
waarvan nu een Nederlandse
vertaling verscheen: 'Het ver
dwijnende kind'. Hij staaft
zijn bewering behoorlijk. Het
is geen onzinnige bewering.
Je zou het ook zó kunnen
zeggen: de tijd dat we in plaats
van mensen gingen spreken
over kinderen en volwassenen
is binnen het kader van de we
reldgeschiedenis van betrek
kelijk jonge datum. De tegen
stelling tussen jong en oud
werd daarmee groter. Met het
feit dat we kinderen gingen
parkeren in hun eigen kinder
kamer is er ook een hele we
tenschap (en handel!) rond het
kind (pedagogie etc.) ontstaan.
En daarbij sloot natuurlijk de
gerontologie (leer over de oude
mens) aan. Allemaal bedacht
door zichzelf 'volwassen' noe
mende mensen. En één van de
meest denigrerende opmer
kingen is dan ook nog steeds,
dat 'je niet volwassen bent'....
Postman zegt, simpel sa
mengevat: het 'kind' is ont
staan door de boekdrukkunst;
het kind wordt nu weer afge
schaft door de opkomende
elektronische-computerise-
rende wereld. De crisis rond
het kind is even groot als de
crisis rond het gezin. Voor
mensen, die kind en gezin zien
als een dogmatisch (en moge
lijk bijbels) gegeven en probe
ren daar allerlei 'hoekstenen'
van onze maatschappij van te
metselen zijn dat naturlijk
zeer verontrustende gedach
ten. Voor hen, die zichzelf (op
de eerste plaats) ruimte weten
te geven met de gedachte dat
de wereld voortdurend in be
weging is zijn dat uitdagende
gedachten, waarvan de risico's
een prikkel tot bewust leven
zijn. Zo ook het boek van Post
man.
Hij spreekt over 'de uitvin
ding van het kind'... Wie de
oude culturen bekijkt (bij
voorbeeld de Griekse - want
we vinden nog steeds dat we
daarvan afstammen) ziet geen
'kinderen'.... Ook in de Middel
eeuwen bestond het begrip
'kind' niet, omdat de kunst van
lezen en schrijven, de gedach
ten aan 'opvoeding' en een be
grip van 'schaamte' ontbra
ken, aldus Postman. De uit
vinding van de boekdrukkunst
bracht daarin verandering.
„De drukpers ontketende een
ongegeneerd zelfbewustzij n.
En uit dit verhoogd zelfgevoel
is het begrip 'kind' voortgeko
men"... De Geletterde Mens
werd geschapen en daarmee
de ongeletterde mens (het
kind). Volwassen-zij n werd
een symbolische prestatie in
plaats van een biologisch ge
geven.
Er vond een 'verrassende
omkering van de intellectuele
geografie van de Europese be
schaving' plaats. Het katholi
cisme bleef een godsdienst van
het beeld, verbood zelfs het le
zen van de bijbel in de volks
taal en bedacht de index, ter
wijl het protestantisme zich
ontwikkelde tot een gods
dienst van het boek. Voor het
eerst gingen kleding en taal
der kinderen zich onderschei
den van die der volwassenen.
Naarmate het begrip 'kind'
vorm kreeg, ontwikkelde zich
ook het moderne gezin. Met
het ontstaan van de boekdruk
kunst onstond het gezin als
opvoedingsinstituut, aldus
Postman. Kinderen werden
onderworpen aan discipline.
Het vermogen tot zelfbeheer
sing en onderdrukking van de
eigen aard werd een van de
kenmerken van de volwassen
heid en dus een van de essen
tiële doeleinden van de opvoe
ding"...
De industrialisatie ging
echter de kinderen weer als
volwassenen behandelen (in
het arbeidsproces). Eind 18e
eeuw werden kinderen in En
geland nog in het openbaar
opgehangen wegens het stelen
of deelnemen aan anti-katho
lieke rellen. Het denkbeeld
'kind' dat tot de 20e eeuw
doordrong bestond aldus Post
man uit het Lockeaanse of
protestantse beeld (kind als
tabula rasa voor intellectuele
vorming en bron van inkom
sten) en Rousseauïstische of
romantische beeld (kind als
organische - kas - plant).
Zorgde het boek voor onder
scheid tussen kind en volwas
sene, onder invloed van het
nieuwe media (tv-)tijdperk is
dit verschil weer aan het ver
dwijnen. Het onderscheid was
gebaseerd op geheimen - in
boeken opgeslagen -; de he
dendaagse media geven ieder
een overal dezelfde informa
tie. Het tv-slot, waarmee
ouders minderjarigen konden
afschermen, is allang verdwe
nen. Maar zonder geheimen
kan zoiets als 'kind' niet meer
bestaan. In de Middeleeuwen
waren er geen 'kinderen', om
dat de volwassenen geen mid
delen hadden om exclusieve
informatie te verwerven. De
nieuwe media hebben bijna
hetzelfde effect.
Smaak en voorkeur van
kinderen vallen steeds meer
samen met die van volwasse
nen. De kinderconfectie is aan
het verdwijnen. Normen van
sociale instanties, zoals recht
spraak, school en sport hante
ren steeds minder het onder
scheid. Cijfers over alcoholis
me, drugsmisbruik, seksuele
activiteiten, criminaliteit e.d.
tonen aan dat het onderscheid
tussen kind en volwassene
verbleekt. Het kind, als kind
verdwijnt steeds meer van de
tv, maar wordt gebracht als
miniatuurvolwassene zoals op
schilderijen uit de 13e en 14e
eeuw. Omgekeerd worden vol
wassenen behandeld als kin
deren; de eerste beste show
quiz op de tv bewijst dat!
Postman stelt vast dat de taal
beheersing van volwassenen
in de meeste gevallen niet
meer opvallend hoger ligt dan
die van de kinderen. De 'op
heffing van het kind' staat
voor de deur. We zijn, aldus de
auteur beland op het punt dat
kinderen niet meer nodig zijn,
zoals we ook al beland zijn op
het punt (al willen we dat niet
toegeven) dat bejaarden niet
meer nodig zijn. Je kunt ook
zeggen, dat 'de volwassene'
aan het verdwijnen is.
'Het verdwijnende kind' is
een intrigerend boek, dat met
een zekere eenzijdigheid
trends analyseert. Maar heel
erg de moeite waard, omdat de
gevolgen ervan zeer ingrij
pend zijn. Het gaat niet om
utopieën, maar om dingen die
bezig zijn te gebeuren; ook
hier, al is de inhoud van dit
boek op Amerika geënt.
Neil Postman: Het verdwij
nende kind (Uitg. Het Wereld
venster - Prijs 24,50).
door Henk Egbers
ER IS een grotere open
heid over het verwerken
van problemen en leed.
Het kan soms zelfs exhi
bitionistische vormen
aannemen (met name in
de media van pers, radio
en tv). Er verschijnen ook
boeken, waarin mensen
vertellen van moeilijke
processen, die ze door
maakten. Boeken zonder
literaire pretenties.
Soms zijn ze zinvol als her
kenningsbaken en als 'model'
om eigen problemen te leren
hanteren. Het boekje, waarin
een jonge vrouw vertelt hoe ze
haar kanker overwon heeft
ons getroffen; het boekje
waarin een vrouw vertelt hoe
ze slachtoffer werd van een
alcoholistische moeder (be
wust zó geformuleerd) stelde
teleur.
Suzanne Biewenga (29) had
baarmoederhalskanker. Dit
stelde haar voor een dubbel
probleem: kan ik deze aanslag
op mijn lichaam overwinnen
(haar kansen lagen op 90%) en
wat moet ik vervolgens aan
(veronderstel dat ik voorlopig
in leven blijf) met het feit dat
ik geen kinderen meer kan
krijgen Ze vertelt er op een
'ontspannen', natuurlijke en
open manier over. Ze had niet
verwacht dat ze er zó kapot
van zou ziin Ze is tameliik
was'... Dat is blauwe-knoop-
geklets, waarmee niemand ge
diend is. Alleen het feit dat...
komt aan de orde, maar niet
echt de kwestie waaróm...
Josée Sinke
knoop-geklets.
.Blauwe-
Suzanne
.Moedig.
Biewenga
rechtstreeks en dat is prima.
Suzanne doorstaat de in
grijpende operatie. Het li
chaam doet het weer. Maar
wat zijn de gevolgen voor de
seksualiteit, voor het - ook
cultureel ingeslepen - moeder
gevoel Een zus in verwach
ting en speculaties over het
actuele begrip draagmoeder
(naast adoptie) - ze ploegt het
allemaal door - brengen haar
uiteindelijk tot een min of
meer verwerkte levenshou
ding. Hoewel er de nodige
vraagtekens blij ven,vertelt
Suzanne Biewenga voldoende
om er als lezer/c.q. lotgenoot
mee uit de voeten te kunnen.
Een moedig boek.
Dat zou je ook willen zeggen
van Irtrtolr TH>n Tnoóo Qi*\lr-©
Maar alleen de ondertitel^ op
de frontpagina ('mijn moeder
was alcoholiste') is me al te
veel een beschuldigende vin
ger. Dat ma zoop mag beroerd
geweest zijn, maar in dit boek
komt niet écht aan de orde
waaróm ze dat deed. Alleen
het feit dat dochterlief het
daardoor zo beroerd had in het
leven bepaalt de inhoud. P.M.
Tiesema, algemeen directeur
Koninklijke Algemene Ver
eniging Volksbond tegen
Drankmisbruik, noemt op de
flap het boek uniek, omdat
'het nu eens niet geschreven is
door iemand die zelf proble
men heeft met alcohol maar
door iemand die als kind op
groeide bij een moeder die ge-
In het voorwoord stelt Josée
Sinke essentiële zaken aan de
orde: haar moeder op zoek
naar de voor haar volmaakte
man; haar behoefte aan vrij
heid; het probleem van ouder
worden en het kapseizen als
schoonheidsspecialiste. Echte
plausibele redenen om 'aan de
drank te raken'. Maar in dit
boek komt de moeder er eigen
lij k alleen maar uit als dron
kelap, zonder dat er wezenlij
ke relaties gelegd worden naar
processen die zich in moeders
leven afspeelden. Laat staan
bij de dochter.
Het hele verhaal wordt ge
plaatst binnen het kader van
een psychoterapeutisch pro
ces, dat de vertellende dochter
in verband met de zuipende
moeder doormaakte. Maar die
psychotherapeut is in dit ver
haal een Lulletje Poetskatoen.
Geen reclame voor psychothe
rapie. Alle goede intenties ten
spijt, is dit boek blijven steken
in die goede bedoelingen, in
cliché's. Jammer.
Suzanne Biewenga: De Hel
ling (uitg. Van Loghum en
Slaterus - 18,50).
Josée Sinke: De scherven
van het glas (uitg. De Haan -
f 14 =un
Door Hans Rooseboom
ANTHONY Paul is eert Engelse schrijver die sim
1972 in Nederland woont. Tot nu toe was hij (min
meer) bekend als kundig schrijver over literatuur
het weekblad Vrij Nederland.
Nu heeft hij, in een Neder
landse vertaling, zijn eigen
eerste roman uitgegeven. Bar
baren, en het is een in
drukwekkend debuut gewor
den.
In Engeland is geen gebrek
aan goede romanciers die pro
ducten fabriceren die psycho
logisch verantwoord zijn, en
die zich grotendeels afspelen
in een academisch of artistiek
'upper middle class'-milieu.
Wellicht vanwege dat grote
aanbod daar heeft Paul ge
dacht in Nederland iets meer
op te vallen.
Barbaren speelt zich even
eens in boven aangeduid mi
lieu af, zij het dat de plaats
van handeling het Griekse
eiland Kreta is. De hoofdper
sonen zijn uiterst beschaafde
Engelsen, doorkneed in de cul
tuur, in luchtige en spitse dia
logen sprekend, doorspekt met
citaten uit de wereldlitera
tuur.
Maar de titel van de roman
geeft het al aan: de schijn is
iets anders dan de werkelijk
heid.
In het boek wordt de 'mid
deleeuwse' barbaarse cultuur
van het Kretenzische binnen
land afgezet tegen de zoge
naamde Westeuropese bescha
ving. Er wordt een beeld ge
schilderd van een rauwe wer
kelijkheid, vol seksuele mis
standen (pedofilie, incest, so
domie), vreet- en zuipfestij-
nen, en moorddadig geweld.
Barbaren.
De beide hoofdpersonen, de
veertig-jarige hoogleraar in
de vergelijkende literatuur
wetenschap Marcus, en zijn
tien jaar jongere vrouw Fran-
cie, zijn daarbij vergeleken
toonbeelden van beschaving,
die vooral in de eerste helft
van het boek samen een hai
monieuze eenheid vormen
Maar een toenemend aanta
aanwijzingen (vooral treffetl
de doods-symbolen) doet hi
boek steeds dreigender woi
den. Tijdens het verblijf in
'winterpaleis' van Marei
steenrijke oude vrien
Humphrey treedt er een ver
wijdering op tussen Marcus e
Francie. Zij voelt een dodelij
ke afkeer van de dikke patse
Humphrey, terwijl Maren
hem juist in beschermi
neemt.
Francie trekt er tenslotte
haar eentje tussen uit en Mar
cus volgt haar, echter late
dan zij van hem gehoopt hac
Daardoor 'knapt' er iets i
haar, met als gevolg dat ha:
toch al breekbare gemoedstoe,
stand hopeloos wordt. Het eini
van het boek is dramatisch
ontroerend.
De psychologische tekeniii|
van Marcus en Francie is bij
zonder overtuigend, veelzeg
gende details zijn op vakkun
dige wijze door het boek ver
spreid. De Kretenzische 'cou.
leur local' op de achtergrond i
knap tot leven gebracht. Maa
zijn werkelijke waarde ont
leent dit boek vooral aan dt
uiteindelijke 'ontmaskeririf
van de kunstverzamelend
snob Humphrey én van
zelfingenomen intellect»
Marcus: zij zijn even grott
'barbaren' als de achterlijk
dorpelingen: Humphrey ter
aanzien van het langharij
werkschuw tuig dat op zijr
strand slaapt, en Marcus ten
aanzien van Francie.
Anthony Paul: 'Barbaren'
Vertaald door René Kurpers
hoek. Uitg. Contact. Prijs
ƒ29,90
Door Jan Bouwmans
EEN DWAAS kan meer vragen dan tien wijzen kun
nen beantwoorden. Een volkswijsheid die de vertwij
feling onder woorden brengt van iemand die belaagd
wordt door dat ene simpele woordje: waarom?
Kinderen kunnen volwasse
nen soms radeloos maken door
na elk antwoord onverbidde
lijk 'waarom' te zeggen.
Maar is dat doordrammeri
ge waarom ook per definitie
redeloos? Socrates, de Griekse
wijsgeer uit de vierde eeuw
voor Christus, deed niet an
ders en hij is er tot op de dag
van vandaag beroemd om.
Maar Socrates heeft ook de ir
ritatie van zijn gesprekspart
ners over zijn eeuwig doorvra
gen ondervonden.
Het optreden van Socrates is
te boek gesteld door een van
beroemdste wijsgeren van de
westerse cultuur: Plato die
leefde van 427 tot 347 voor
Christus. De denkbeelden van
Plato en zijn leerling Aristote-
les hebben ook grote invloed
gehad op het christelijke den-
ken. En dat is niet verwonderlijk, ais men zich realiseert dat
Plato (Socrates) zich stelselmatig het hoofd brak over de vraag'
of datgene wat wij zien, horen en voelen de volledige werkelijk
heid is of slechts de oppervlakte van een diepere werkelijkheid
die zich aan onze directe waarneming onttrekt.
Deze vraag heeft nog niets aan actualiteitswaarde ingeboet.
De heidense Plato is overtuigd van de waardigheid van de mens
en de onsterfelijkheid van de ziel. Volgens hem is er is meer dan
wat de mens direct kan waarnemen. Dat meer geeft zin aan het
leven en waardigheid aan de mens. Iemand die slechts voor
waar houdt wat hij zintuiglijk kan waarnemen, zal er met de
beste wil van de wereld geen zin in ontdekken. Evenmin dra
gende normen van goed en kwaad, waar en onwaar. Voor zo
iemand kan het enig werkelijk waardevolle van het leven
slechts zijn het najagen en zo goed mogelijk bevredigen van alle
begeerten en hartstochten.
Verzet t
In Plato's tijd werd die levensopvatting alom beleefd. He
verschil met onze materialistische tijd is echter bijzonder klein.
Het heftige verzet van Plato en Socrates tegen die levensinste -
ling schept opnieuw verwantschap met het toenemende verze
tegen het materialisme in onze dagen. Die verwantschap is we -
licht de diepste reden dat de werken van Plato opnieuw worde
vertaald en uitgegeven. Bij Uitgeverij de Driehoek in Amster
dam is het tweede van de in totaal zes geplande delen van r a-
to's verzameld werk verschenen. In dit tweede deel zijn de dialo
gen Euthyphroon, Apologie, Kritoon en Phaidoon opgenomen
Deze gesprekken heeft Socrates allemaal gevoerd in zijn laats
levensjaren, voordat hij dus via de gifbeker werd geëxecuteer
na ter dood te zijn veroordeeld.
Plato (of Platoon zoals zijn naam in de nieuwe vertaling P
zijn Grieks luidt) leest niet als een stuiversroman, maar ru] 1
ook niet echt moeilijk. Voor wie kennis wil nemen van een i v
de wortels van de westerse beschaving en cultuur kan niet o
deze klassieke Griekse wijsgeer heen.
Platoon - verzameld werk 2. (Uitg. De Driehoek b.v. Amster
dam. Driis f 32.50.
Het is natuurlijk nergens
beter dan in Nederland. En
toch gaan jaarlijks een
kleine 5 miljoen Nederlan
ders een of meer keer per
jaar op vakantie naar het
buitenland. Dat buitenland
ziet ons komen. En soms
graag weer gaan. Vraag
maar aan Buitenlandse Za
ken. En aan de bijna 500 Ne
derlanders, die in buiten
landse cellen zuchten.
In de geïllustreerde bla
den duiken elk jaar smake
lijke reportages op, hoe Ne
derlandse vakantiegangers
buitenslands de beest uit
hangen. Vaak vormen die
verhalen kennelijk een
smoes om wulps sudderend
vaderlands bloot af te druk
ken. De gemiddelde vakan
tieganger haal je er niet uit.
Want de ene Spaanse hotel
baas zegt dat die Nederlan
ders zo netjes zijn. Anderen
melden dat wij juist vaak
grenzeloos veel drinken en
dan /lippen op een cocktail
van teveel zon, drank en
drugs.
Tempodrinkers van het
soort Tucht en zee blauw,
wij ook blauw' vind je
vooral bij de populaire jon-
geren('club')reizen.
In delen van Frankrijk
als Ardèche, Dordogne en
Provence zijn jarenlang de
Nederlanders weinig popu
lair geweest. 'NL go home',
staat nog op veel muren ge
kalkt. Want wij kochten op
grote schaal goedkope plek
jes en huizen op, deden aan
grondspeculatie, lieten hele
bungalowdorpen verrijzen,
waardoor voor de autochto
nen de grond onbetaalbaar
werd. Tegelijk hielpen we
de plaatselijke samenleving
en middenstand naar de
vernieling door in een soort
kolonies ons hoogmoedig
verre te houden van contact
met de plaatselijke bevol
king. Die krenterige Hol
landers namen kofferbak
ken vol Hollandse prak mee
en gingen, als het op teas,
voor de kolonie even terug
om nieuwe rookworsten,
bruine bonen in blik en
aardappels te halen. Zoiets
zet kwaad bloed: boze leu
zen, bomaanslagen zelfs.
bui
den
ver
Van
een
al v
meis
Tur'
paar
naar.
geco
me
da~
bero
de
gang
prett
ke b
kwal
Meer
zich,
Lief
116.0
gens
En t
met
Ook hebben wij er een
handje van, onze eigen vrij-
no~
even
groo
len
tuur
rijde
Te
het
onts
Voor
kant
lol v
thuis
voor
met
bu re
ken.
moet
leuk
ders
De
stond
ren
van 1
oorde
den a
MOSKOU (TASS) - De eerste
prijs voor de beste film over 'Th
bescherming van het kind op War',
le kinderfilmsectie van het kreeg
14e internationale filmfestival tegori
ven Moskou is gewonnen door mos o
it Nederlandse inzending film
Ciske de Rat'. 'beste
ihet
Jh denh het wel, Wisfc
pn.Suske') Kom,weleru$
Y~^Ti3dT de mnwafen,
v-ï Kl is bcmstcloos1
A.
11denkt toih niet Sthanullehe in
\w mornet te sto^pefU Ie^r' P
Dt/.
^To/y
