UITBLAZEN
Kalkar wellicht nooit in gebruik
Ganssl;
Rudings laatste
begroting is een
politieke erezaak
Verzet bouw oorlogs
monument in Bonn
Huurlingenkampen floreren in Amerika
even.i
RENTE SU.
Pelgrims ste
Beeldpest
op de buis
PROEFVL
WITTE HUIS OVERWEEGT MAATREGELEN NA AANSLAGEN SIKHS
DE STEM COMB
OPEC in de pure
DINSDAG 9 JUL11985
meopiM
ACHTERGROND
-^%AAD VAN STAT1
Beslissing
FINANCIERINGSTEKORT OVERHEID LOOPT OP
Toezicht
Vraagtekens
dit
lucht
Niet
WIM KOCK
Terwijl ik
schrijf is de
zwaar bewolkt,
donker, maar van een ge
nuanceerd, lichtdoorla-
tend grijs. Er staat een
koele bries. Als het niet te
lang duurt heel aange
naam na de zonne-explo-
sie van het afgelopen weekein
de. Zaterdag, toen gebeurtenis
sen ons dwongen de ogen
voortdurend op de hemel ge
richt te houden, werd het letter
lijk zienderogen beter. Steeds
groter werden de gaten tussen
de wolken die zelf steeds klei
ner werden. Wat mij betreft
was dit het eerste echt zomerse
weekeinde met bijbehorende
activiteiten. Op zondagmorgen
na de hoogmis een tuinfeest
rond een jarige met zeven
kruisjes en zaterdag een vlieg-
feest. Niet het spektakel dat de
vliegbasis Eindhoven bood,
maar een daarbij vergeleken in
tiem clubfeest met een gouden
vliegenier als middelpunt.
Net als in Eindhoven domi
neerden ook hier de old-timers.
Van hout. linnen, metaal, maar
ook old-timers van vlees en
bloed. De vliegende jubilaris
was zelf de grijze eminentie van
de vliegclub; het oudste vlieg
tuig was de Tiger Mothde
tweedekker waarin de meeste
van de op het feest aanwezige
menselijke old-timers hun eer
ste vlieglessen ontvingen. Een
drietal Harvards moest voor het
spektakel zorgen in de show
van de voornamelijk met licht
materiaal uitgeruste club.
Een van de Harvards was
hagelwit geschilderd (wat de
formatie afbreuk deed omdat,
onder bepaalde hoeken, het sil
houet van het vliegtuig erdoor
werd veranderd) en droeg op
romp en vleugel, in grote blau
we letters, de merknaam van
een homecomputer.
Menige geblazerde veteraan
stond daarvan wel eventjes te
kijken. „Is die reclame nu ook
al doorgedrongen tot deze
sport?" vroeg er een. „Dat past
toch eigenlijk niet", zei een an
der, maar het vliegklaar houden
van een old-timer is, ondanks
alle clubsteun, een ontzettend
dure hobby en als dan een
sponsor een handje wil toeste
ken.
Renners
De reclame sijpelt door de
hele samenleving als smeltwa
ter door poreus gesteente en
raakt alles en iedereen. Niets
schijnt nog van de grond te
kunnen komen zonder dat er
het spandoek van een of meer
sponsors aan wordt gehangen.
De reclame overwoekert de
Tour en veroorzaakt beeldpest
op de buis. De Tour de France
staat zo stijf van de reclame dit
jaar dat de renners nog slechts
een ondersteunende rol in het
spektakel lijkt te zijn toebe
deeld. Het is de rode volgwagen
met reclame van Felix Lévitan
die voortdurende door de ca
mera van moto 1 wordt vastge
houden. Dat er ook een paar
wielrenners, samen de kopgroep
geheten, door het beeld fietsen
wordt slechts geduld omdat zij
het middel zijn waarmee de
Franse televisie ons (voorlopig
nog) aan het beeld gekluisterd
houdt.
Want daar gaat het om: het
beeld. De reclamewoekering is
natuurlijk niet de schuld van de
televisie, maar die is er wel de
oorzaak van. Vroeger zagen al
leen de Fransen langs de route
de karavaan voorbijkomen,
maar nu kijken er in Europa en
steeds meer ook daarbuiten,
miljoenen mensen mee. Zelfs
voor Japanse bedrijven zijn
lllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllr
borst, rug, billen en armen van
de wielrenner interessant ge
worden als bevestigingsplaat
sen voor naamstickers.
Coca-Cola
Alleen televisie is in staat de
fietsende reclameboodschap
over de hele wereld uit te stra
len en het is dus onvermijdelijk
dat, wat de nieuwsmedia be
treft, de televisie het voor het
zeggen krijgt. Eén tv-station
koopt de hele show op - letter
lijk - en de hele wereld moet
het stellen met dezelfde plak
ken eenheidsworst. Geen galli-
sche of andere haan schijnt er
naar te kraaien. En dat in een
mediawereld die van tijd tot
tijd bol staat van verheven
principes van onafhankelijk
heid, concurrentie en plurifor
miteit.
Op de podia worden de te
huldigen renners omringd door
opdringerig volk met uitbundig
bedrukte textiel. Schutterig
houden de renners een vaantje
voor hun edele delen als gold
het een vijgeblad. Boven hun
hoofden, in het achterschot van
het podium, kantelt het naam-
blok, telkens een andere firma
naam vertonend. Omdat de ge
wone hoofdbandjes, zoals die
jaren geleden door de tennis
sers werden geïntroduceerd, te
smal zijn om firmanamen te
dragen hebben de tourmisses
een soort opgeschoven blind
doeken om het hoofd. De ren
ner, snakkend naar een plens
mineraalwater voor z'n verhitte
gezicht en een slok voor z'n
brandende keel, krijgt een fles
plakkerig zoete Coca-Cola in
z'n droge strot geramd.
Perrier
Langer dan ik leef heeft aan
de eindstrepen van honderden
touretappes een vrachtauto van
Perrier gestaan. Voor elke ren
ner waren er twee flesjes mine
raalwater. Een om op te drin
ken en een om z'n gezicht mee
op te frissen. 3500 flesjes per fi
nish - lees ik - 53 ronden van
Frankrijk lang. Dat was na
tuurlijk ook reclame, maar wie
stoorde zich daaraan? Perrier
leste al Tour-dorst lang vóór de
televisie in de karavaan ver
scheen. Het was Frans en hoor
de bij de Tour als L'Equipe,
Goddet en de roze wielerbaan
van Bordeaux. Dan rammelt er
iemand met een zak dollars.
Lévitan spitst de oren. Perrier
af door de achterdeur en Coca-
Cola sjouwt een rode koelbak
het podium op.
Zo ontaardt de sportrepor-
tage in een brutale tv-commer-
cial die zo vol reclame zit dat
geen tv-station op aarde er nog
onderuit kan komen. Déze
beelden of geen beelden. Dat is
de keus.
Mijn zoon van 19 zegt het
gesol met de renners op de po
dia gênant te vinden. Maar hij
heeft niet in de gaten dat hij
zelf ook reclame loopt voor Ni
ke, Adidas en Kangaroo en
daar nog dik voor betaalt ook.
Maar ik zei al: de reclame sij
pelt door de samenleving als
smeltwater door poreus ge
steente. Zij besmet ons alle
maal en we doen er niets tegen.
Cf3(S
Uitgave van uitgeversmaatschappij De Stem b.v.
Directie: drs. J.H.M. Brader
Hoofdredactie: L. Leijendekker en H. Coumans.
Hoofdkantoor: Spinveld 55, Breda
Postadres: Postbus 3229, 4800 MB Breda.
©076-236911 Telex 54176.
Centrale redactie Breda:
Nieuwsdienst 076-236883.
Sportredactie 076-236884.
Rayonkantoren:
Bergen op Zoom, Zuivelstraat 26, 01640-36850
Breda, Nwe. Ginnekenstraat 41076-236326.
Etten-Leur, Markt 28, ©01608-21550.
Goes, Klokstraat 101100-28030.
Hulst, Steenstraat 14, ©01140-13751
Oosterhout, Arendstraat 14, ©01620-54957
Roosendaal, Molenstraat 45, ©01650-37150
Terneuzen, Nieuwstraat 9, ©01150-17920.
Vlissingen, Torenstraat 5, 01184-19910.
Openingstijden.
Breda en Oosterhout 8.30-17.00 uur;
overige kantoren 8.30-12.30 en 13.30-17.00 uur.
Abonnementen, bij vooruitbetaling te voldoen:
22,97 per maand, 66,30 per kwartaal of 258,- per jaar
Bij automatische betaling geldt een korting van 1,- per maand,
1,80 per kwartaal, 7,20 per jaar. Prijzen: inclusief 5% B.T.W.
Voor post-toezending geldt een toeslag.
Heeft u de krant niet ontvangen? Onze excuses.
Bel voor nabezorging tijdens kantooruren uw rayonkantoor.
Lezersservice:
Informatie over Stern-reizen en promotie 076-236911
Fotoservice 076-236573. v'
Advertenties (tijdens kantooruren 8.30-17.00 uur):
Rubrieksadvertenties 't Kleintje ©076-236882
Grote advertenties uitsluitend 076-236881
Geboorte- en overlijdensadvertenties 076-236442.
(Buiten kantooruren maandag t/m vrijdag van 19.00 tot 20.30 uur
en zondag van 18.30 tot 21.30 uur ©076-236394/236911
RflnkrPlfltioc
Postgiro 1114111 - ABN rek. 520538447
NCB rek. 230301584- Rabo rek. 101053738.
T5 PAGINA
Door Gerard Kessel
DE kans is levensgroot
dat de Snelle Kweek
reactor in Kalkar, die
bijna klaar is, nooit zal
gaan produceren. De
deelstaatregering van
Noordrijnland-Westfa-
len voelt er uit veilig
heidsoverwegingen wei
nig voor de laatste ver
gunningen af te geven.
Omdat de regering in Bonn
vindt dat Kalkar hoe dan ook
moet gaan draaien, is een ja
renlange juridische strijd
tussen Bonn en Düsseldorf
niet uitgesloten. „Maar ook
dat zou de langzame, zachte
dood van de Kweekreactor
betekenen", zegt fractie
voorzitter Friedhelm Farth-
mann van de in Düsseldorf
regerende sociaaldemocra
ten.
De Duitse sociaaldemocra
ten hebben hun houding te
genover kernenergie de laat
ste jaren radicaal gewijzigd.
Beschouwde de SPD de kern
energie decennia lang als het
paradepaardje van de econo
mische vooruitgang, nu ligt
het accent vooral op de geva
ren. Vooral onder druk van
de Groenen is de SPD steeds
kritischer naar de kernener
gie gaan kijken. De twijfels
over de zin van Kalkar zijn
in Düsseldorf, waar de so
ciaaldemocraten met absolu
te meerderheid regeren,
steeds sterker geworden.
Vast staat dat de Snelle
Kweekreactor op geen stuk
ken na beantwoordt aan de
verwachtingen die de bou
wers in het begin van de ja
ren zeventig hadden. Belang
rijkste taak van Kalkar: het
'kweken' van splijtbaar ma
teriaal in de vorm van pluto
nium voor andere kerncen
trales. De kweekfactor van
Kalkar is echter gezakt tot
onder de één. Dat betekent
dat Kalkar voor zijn stroom-
productie meer plutonium
verbruikt dan hij produceert.
En op de peperdure stroom
van de Snelle Kweekreactor
zit ook niemand te wachten.
Düsseldorf betwijfelt
daarom ten zeerste of ver
gunning moet Worden ver
leend om de plutonium-
brandstof elementen in de
centrale te brengen. Als die
deelvergunning is afgegeven,
„is er geen weg meer terug",
zegt Farthmann. De reactor
kern van de centrale wordt
dan immers radio-actief,
hetgeen bij een eventuele la
tere afbraak tot grote risico's
kan leiden.
Tot voor enkele jaren een vertrouwd beeld rond Kalkar
Farthmann was tot voor
kort minister van Volksge
zondheid van Noordrijnland-
Westfalen en hij was in die
functie nauw bij de bouw
van de Snelle Kweekreactor
betrokken.
De beslissing of
de plutonium-brandstofele-
menten in de centrale ge
bracht mogen worden, zal
nog dit jaar moeten worden
genomen.
De christendemocratisch-
liberale regering in Bonn
houdt echter onverkort vast
aan de ingebruikname van
Kalkar. „Wij hebben in april
1983 gezegd dat Kalkar moet
gaan produceren. Dat geldt
nog steeds", beklemtoont re
geringswoordvoerder Fried
helm Ost. „De regering van
- foto archief de stem
Noordrijnland-Westfalen
kan niet op eigen houtje zeg
gen: we doen niet meer mee",
zegt woordvoerder Wighard
Hardtl van minister van Bin
nenlandse Zaken Friedrich
Zimmermann (CSU).
Formeel kan de christen
democraat Zimmermann de
regering in Düsseldorf de op
dracht geven de vergunning
te verlenen. Farthmann slnjj
echter niet uit dat Düsseldorf
dan naar de rechter stapt,
iets wat in de geschiedenis
van de bondsrepubliek tot nu
toe nog niet vertoond is.
Voorlopig spelen Düssel
dorf en Bonn elkaar de bal
toe. Düsseldorf heeft Bonn
gevraagd aan te geven wat
de zin is van de Snelle
Kweekreactor. Is het ant
woord uit de hoofdstad niet
overtuigend, dan heeft Düs
seldorf een mooi alibi om de
Kalkar-vergunning te wei
geren. Bonn wil dat spel ech
ter niet meespelen. Düssel
dorf moet gewoon de aange
vraagde vergunningen verle
nen, zo wordt in de hoofdstad
geredeneerd. „Düsseldorf is
aan zet", zegt een regerings
woordvoerder.
Al met al lijkt Kalkar het
grootste industrie-debacle
uit de geschiedenis te wor
den. Toen zo'n vijftien jaar
geleden de eerste spade de
grond in ging werden de kos
ten van het project, waarin
ook Nederland en België fi
nancieel meedoen, op 500
miljoen mark geschat. De
Snelle Kweekreactor kost
echter inmiddels het veer-
tienvoudige: zeven miljard
mark.
Door René de Vries
Minister Ruding (Fian-
ciën) voert harde politie
ke gesprekken in het ka
binet over de rijksbe
groting voor het volgend
jaar.
Niet alleen zijn departe
ment ziet de bui over het het
oplopende financieringste
kort hangen, ook de Centraal
Economische Commissie
(CEC) komt in haar bereke
ningen tot de conclusie, dat
de doelstelling uit het regeer
akkoord om dat tekort terug
te brengen tot 7,4 procent van
het nationaal inkomen in gé-
vaar is.
De voornaamste oorzaken
zijn de tegenvallende aard
gasopbrengsten en de stij
gende rentelasten op de
staatsleningen. Het kabinets-
overleg over de begroting,
dat vorige week woensdag is
begonnen duurt tot en met
aanstaande vrijdag.
Het is de laatste rijksbe
groting van dit kabinet voor
het verkiezingsjaar 1986, wat
een extra druk legt op de
coalitiepartners CDA en
VVD. Voor minister Ruding
is het als minister van Fi
nanciën een erezaak deze be
groting op de toekomst ge
richt onder zijn verantwoor
delijkheid sluitend te maken
ondanks de politieke wensen.
Vandaar dat zijn departe
ment de veronderstellingen
over werkloosheid, economi
sche groei, sociale zekerheid
etc. scherper en zwaarder la
ten wegen dan de CEC in
haar berekeningen.
Maar ondanks de verschil
lende berekeningsmethoden
komen zowel Financiën als
de CEC tot het oordeel dat,
wanneer het kabinet er niet
in slaagt de bezuinigingen op
de sociale fondsen door te
sluizen naar de schatkist, het
gestelde financieringstekort
van 7,4 procent niet wordt
gehaald. Dit ondanks de gun
stige economische ontwikke
ling en een geraamde bezui
niging van 8,2 miljard gulden
in 1986.
Het CEC-advies is afkom
stig van topambtenaren van
Financiën en Economische
Zaken, de directeur van het
Planbureau en president
Duisenberg van De Neder-
landsche Bank.
Het advies is ongetwijfeld
een steun in de rug van Ru
ding, die regelmatig waar
schuwt tegen verslappingen
in bezuinigingbeleid dat
moet leiden tot een lager
overheidstekort. Tegen de
wensen van CDA en WD in
wenst Ruding geen voorschot
te nemen op de economische
groei.
Zo sluit de CEC niet uit dat
het overheidstekort, dat in
middels tot 8 procent is ge
daald, volgend jaar met en
kele tienden van procenten
zal oplopen.
Ook Ruding is daar bang
voor. In de begrotingsbespre
kingen komt ook de vraag
aan de orde of, en zo ja hoe,
de overschotten bij de sociale
fondsen ten goede kunnen
komen aan de overheidsfi
nanciën. Die gunstige situa
tie bij de fondsen is een ge
volg van een geringer beroep
op uitkeringen en door de be
zuinigingen op de sociale ze
kerheid. Hierdoor kunnen de
sociale premies voor werkge
vers en werknemers omlaag,
Ruding
- FOTODESTEM/JOHANVANGURP
wat een lastenverlichting in
houdt.
Het kabinet zou daar een
verhoging van bij voorbeeld
de BTW of andere belasting
maatregelen tegenover kun
nen zetten (doorsluizen heet
dat in Haagse termen). Het
kabinet wil echter lastenver
zwaringen vermijden. Het
dekkingsplan wordt pas in
augustus vastgesteld.
Over de economische ont
wikkeling is de CEC vrij po
sitief. De werkloosheid zal
zich rond de 780.000 bewegen
en de werkgelegenheid in de
bedrijven zal met tiendui
zend manjaren stijgen. Deze
ontwikkelingen zetten zich in
1986 voort. De consumptie zal
volgend jaar met 1,5 a 2 pro
cent stijgen.
De ruim acht miljard aan
ombuigingen zijn in april al
verdeeld tussen de ministers
De Koning (twee miljard op
sociale zekerheid) en Riet
kerk (twee miljard op de
ambtenaren), staatssecreta
ris Van der Reijden (Volks
gezondheid 1,1 miljard) en de
departementen (3,1 miljard,
die vrijwel geheel is inge
vuld).
Minister Rietkerk (Bin
nenlandse Zaken) moet van
Ruding nog eens een half
miljard zien te vinden om de
herbezetting van de arbeids
tijdverkorting bij de over
heid te financieren.
Door Gerard Kessels
TELKENS weer worden
de Duitsers door hun
verleden achterhaald.
De bouw van een ge
denkteken in Bonn voor
de slachtoffers van de
Tweede Wereldoorlog
heeft tot een pijnlijke
discussie geleid.
De regering en vooral
bondskanselier Kohl vindt
dat het monument een eerbe
toon moet zijn aan alle oor
logsslachtoffers, maar die
opvatting is op verzet gesto
ten bij joden, zigeuners en
voormalige verzetsstrijders.
Het plan voor een monu
mentaal gedenkteken in de
Westduitse hoofdstad dateert
al uit het midden van de ja
ren zeventig. Bonn heeft geen
oorlogsmonument, waar be
zoekende staatshoofden een
krans kunnen leggen.
Bij gebrek aan een ge
denkteken gebeurt dat tot nu
toe meestal op een kerkhof in
het noorden van de stad. „Al
leen al om protocollaire rede
nen", zo vond de regering van
de socialist Helmut Schmidt
(SPD), moest Bonn een oor
logsmonument krijgen.
De voorstanders van het
monument, voorop Kohl, za
gen zich nog in hun opvattin
gen besterkt na het Bitburg-
debacle. In april stak een
storm van verontwaardiging
op toen bekend werd dat er
op het kerkhof van het Eifel-
stadje, waar de Amerikaanse
president Reagan samen met
Kohl een krans zou leggen,
ook een aantal SS'ers begra
ven ligt. De bouw van een
'neutraal' monument voor al
le slachtoffers, zou dergelijke
Bonn: Geen tweede 'Bitburg'
emoties in de toekomst kun
nen voorkomen.
Maar alle elementen uit de
Bitburg-discussie duiken ook
nu weer op. De regering ziet
het monument als een eerbe
toon, niet alleen aan joden,
zigeuners, verzetsstrijders,
maar ook aan de gesneuvelde
Duitse soldaten. Dat is voor
de vervolgden onacceptabel,
omdat op die manier tegelij
kertijd daders en slachtoffer
geëerd worden.
Een vertegenwoordiger
van de Joodse Gemeente in
Bonn sprak in dat verband
van een 'Duits dilemma'. Het
was onmogenlijk, zo zei hij,
slachtoffers en daders samen
te eren, zonder de gevoelens
- fotoarchief de stem
van de overlevenden van de
Holocaust te kwetsen. Zijn
conclusie: „Ik geloof dat de
doden op een waardigere
wijze geëerd worden, wan
neer men geen gedenkteken
bouwt".
Een vervolgde sociaal-de
mocraat noemde een monu
ment voor soldaten en slacht
offers „immoreel, a-politiek
en onmogenlijk".
Hoewel de tegenstanders
van het monument sterk ver
tegenwoordigd zijn in de
SPD, neigt de partij er toch
toe de bouw te steunen. Kohl
kan daarom waarschijnlijk
op een ruime meerderheid
rekenen als in het najaar het
monument in de Bondsdag
ter sprake komt.
Door Fred Bay les (AP)
EEN vermeende samen
zwering om de Indiase
premier Rajiv Gandhi
tijdens diens bezoek aan
de VS te vermoorden en
de ramp met het lijntoe-
stel van Air India dat is
neergestort voor de kust
van Ierland, hebben de
internationale aandacht
gevestigd op het ver
schijnsel van de huur-
lingenscholen.
Een van de Sikh extremis
ten die door de politie wordt
gezocht in verband met de
samenzwering en de ramp,
heeft namelij k een cursus ge
volgd op de Recondo-huur-
lingenschool van Frank
Camper in Alabama. Het toe
stel van Air India is waar
schijnlijk in de Atlantische
Oceaan neergestort als ge
volg van een bomexplosie. De
gedachte dat de 329 inzitten
den de dood vonden door toe
doen van iemand die wellicht
leerde met explosieven om te
gaan op Campers cursus,
zorgt niet alleen in de VS
voor de nodige opschudding.
De kwestie bracht een
Amerikaanse Senator uit
Alabama, Jeremiah Denton,
ertoe te verklaren dat de
subcommissie voor terroris
me van de Senaat een onder
zoek zal instellen inzake der
gelijke opleidingen.
Wat is een huurlingen-
school en wat leert de cur
sist? En vooral: wat is de mo
tivatie van de mensen die
grof geld neertellen voor de
dubieuze kennis die zij aan
dergelijke instituten opdoen?
'Leef of sterf: de keuze is
aan u', aldus een van de leu
zen waarmee de scholen cur
sisten werven. De instituten
of kampen bevinden zich
wijd verspreid in de VS. De
kandidaat-revolverheld,
huurmoordenaar of -terro
rist kan terecht in de bossen
van Alabama, de bergen van
Colorado en de woestijn van
Arizona.
Niemand houdt toezicht op
de scholen, maar men be
hoeft maar tijdschriften als
'Soldier of Fortune', 'Gung-
Ho' en 'New Breed' door te
bladeren om tal van adver
tenties tegen te komen in de
stijl van 'Leef of sterf'. Ala
bama, Arizona, Colorado, Il
linois, Indiana, New York,
New Mexico, North Carolina,
Mississippi en Missouri tellen
zeker vijftien opleidingsin
stituten.
Een redacteur van 'New
Breed', Harry Belil, schat dat
er in de VS misschien wel 25
van dergelijke scholen zijn.
Zij varieren in kwaliteit en
prijs van 2.500 dollar (onge
veer 8.500 gulden) voor een
cursus van twee weken in
Pittsview, Alabama, tot 300
dollar (ongeveer 1.020 gulden)
voor een volledige 'huurlin
gencursus' van vijf dagen in
de bossen van North Caroli
na.
Senator Denton acht het
dringend noodzakelijk dat de
overheid informatie krijgt
over de opleidingen. Naar
aanleiding van de gerucht
makende affaire rond voort
vluchtige Sikh, zegt hij: „Ik
geloof dat er veel meer op dit
gebied moet worden gedaan
en dat moet worden onder
zocht welke kampen bestaan,
wat zij leren en welke wetten
van toepassing zijn of van
toepassing zouden moeten
zijn om deze kampen onder
toezicht te stellen".
Anderen relativeren de be
tekenis van de cursussen.
Een redacteur van het tijd
schrift 'Eagle', Jim Morris,
zegt dat het enige wat
iemand in vijf dagen kan le
ren, is 'hoe een lijk te wor
den'. Morris was tien jaar be
roepsmilitair bij de parate
troepen.
Functionarissen van de
Amerikaanse regering stel
len zich op het standpunt dat
de opleidingen binnen de wet
opereren. Het is zelfs wette
lijk geoorloofd cursussen te
verzorgen in het gebruik van
automatische wapens, zolang
voor de wapens vergunnin
gen zijn afgegeven.
„De wet zegt er niets over
dat volwassen mannen uni
formen aantrekken, hun ge
zicht zwart maken en in de
bossen oorlogje spelen", al
dus John Russel, een woord
voerder van het ministerie
van Justitie.
De scholen bieden ver
schillende cursussen, afhan
kelijk van de wensen van de
cursisten. Ex-commando Bill
Waldron, die in Colorado de
Rocky Mountain Comman
do-school leidt, zegt dat zijn
leerlingen 1.700 dollar (onge-
veeé 5.780 gulden) voor een
week betalen. „Ze zijn van
middelbare leeftijd en het is
de categorie die zijn hele le
ven niets opwindends heeft
gedaan", aldus Waldron.
De Commando-school van
North Carolina vraagt 300
dollar voor een huurlingen
cursus van vijf dagen, waar
in les wordt gegeven in het
leggen van hinderlagen, het
vechten met messen en het li
quideren van schildwachten.
De cursisten krijgen verder
onderricht in het gebruik van
half-automatische wapens,
het leggen van mijnen en het
omgaan met granaten.
De 'bevelvoerend officier'
van de school, die zichzelf
identificeert als 'kolonel Pat-
ton': „Mijn klanten zijn men
sen die huurling willen wor
den of Vietnam-veteranen
die op zoek zijn naar een
kick".
Patton, die naar eigen zeg
gen marinier en huurling in
zuidelijk Afrika was, zegt zo
wel bouwvakkers als artsen
als buitenlanders te hebben
opgeleid. Hij voegt eraan toe
dat er sprake is van een ze
ker antecedentenonderzoek
„Wij laten geen communisten
toe".
Enkele instructeurs plaat
sen vraagtekens bij de kwa
liteit van andere opleidingen.
„Het is belachelijk te denken
dat je in zo'n korte tijd huur
lingen kunt opleiden", aldus
Harry Claflin, een ex-mari
nier met een specialistenop
leiding, die in Missouri de
Starlight Training School
leidt. Hij voegt eraan toe:
„Als u een vreemde mogen-
heid zou zijn, zou u dan
iemand in dienst nemen die
een cursus van vijf dagen als
commando heeft gevolgd?"
De meeste scholen houden
zich netjes aan de wet, maar
tegen enkele zijn door de
overheid maatregelen geno
men.
In april omsingelden de fe
derale recherche en de politie
een kamp in Arkansas dat
werd geleid door een groep
milieu-activisten op religieu
ze grondslag. Na vier dagen
werden vijf leden van de
groep, 'Het Goddelijk Ver
bond, het Zwaard en de Arm
van de Heer', gearresteerd.
De politie nam automatische
wapens, explosieven en cya
nide-capsules in beslag.
Een woordvoerder van het
Bureau voor Alcohol, Tabak
en Vuurwapens, Jack Killo-
rin, verklaart dat 'enkele van
die scholen worden geleid
door mensen die de richting
opgaan van de Klu Klux
Klan of soortgelijke haat-
groepen'.
Killorin voegt hier echter
aan toe dat zijn bureau de
meerderheid van de opto?
dingen ongemoeid laat. „WU
bemoeien ons niet met de
rechten van mensen zolang
die de wet respecteren. Men
sen hebben het recht bij el"
kaar te komen, in de bossen
te leven en wapens af te vu
ren".
JMSDAG9 JUL11985
jTfln onze Haagse redactie
cfl HAAG - Het voor van- grl
,jg in het Limburgse Oost- Vf
[aarland geplande jaarlijkse en
^vermaak 'gansslaan'
iat niet door. De afdeling van Ml
Raad van State in Den Stl
,ag heeft gistermiddag, in del
,n versnelde procedure, B en te:
van Eijsden in het gelijk ni l
iteld. vei
Nog twee maanden hebben ze de
et Gelderse Herwijnen. Ze zijn
andxngsoefeningen voor het uerti|
ember. Dan moeten ze het geheel o\
(EVERS (AFP) - Vier Nederlandse
traf te voet een pelgrimage naar hi
Santiago de Compostella maakten,
ingehouden nadat ze een auto haddi
De vier, alle jonger dan 18 jaar,
"'Trijpen tot de alternatieve straf x
'an twee ambtenaren waren ze drie
mn tocht begonnen.
Ze waren afgelopen donderdag in
Hidden van Frankrijk) aangekomen.
>nn tocht per auto voort te zetten. 11
omdat ze na enkele kilometers in een s
De Franse politie zal de vier jonge r
"tin aan de Nederlandse justitie overi
JjET eens zo machtige verbond van
OPEC, wankelt op zijn grondvesten i,
«Wen er wederom niet in geslaagd 2
Sin9 te vinden voor hun problemen
jj®and komen de OPEC-landen opni
kaarten nu liggen - nog geen begin
dagen onderhandelen - lijkt de ki
"Wel op korte termijn op de wereldm:
ws zal kunnen spelen,
ue oorzaak van de moeilijkheden zil
is door nieuwe olievelden (Noorcl
"jW groter geworden en het verbruik
™6prijs op de vrije markt beneden I]
OPEC-landen onderling waren overee
besten van hen voor hun inkomsterL
"Jn olie zijn aangewezen heeft die siti
ie OPEC-landen zich al enige tijd nie
yaken over de hoeveelheden te prodi
«vragen prijs. Het nationale belang
"Wisten is dus zwaarder gaan wegen
belang van een stabiele oliemarkt.
tr zullen zeker mensen zijn die de
ne' voldoening zien naderen. Autor
gedkopere benzine, industriëlen aail
ongetwijfeld is er ook sprake van leedi
'Wen, die in 1973 door het opjagen 1
c°nornische schokgolven hebben doa
zitten.
van u zo rea9eert ziet echter voorbij
het uit elkaar vallen van de OPE
"Prijs. in tal van olielanden zou da:
sfeih e onrust ontstaan; de Noord-Zi
.^nieren. In een wereld die al bol st
'P zou het aantal potentiële brandhaa|
zowel de ontwikkelingslanden als
•s zijn op langere termijn gezien gel
«u van grondstotfen. Schoksgewijze
^dei-linge handelsrelaties en leidei
"to de
wrijvingen. Wat ons betrett mag]
ton T aantekening overigens dat dat
a's de betrokken landen, na alles w
bunder hooa van de minaret zoudei
